Giáo án môn Lịch sử 4 - Tiết 13: Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần II

KẾ HOẠCH BÀI DẠY MÔN LỊCH SỬ - TUẦN 13 - TIẾT 13 Tên bài: Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần II à Ngày soạn: 08.11.2009 à Ngày dạy: 10.11.2009 - Sáng: 43 (tiết 2); 41 (tiết3) - Chiều 42 (tiết1) I. MỤC TIÊU - Biết những nét chính về trận chiến tại phĩng tuyến sơng Như Nguyệt (cĩ thể sử dụng lược đồ trận chiến tại phịng tuyến sơng Như Nguyệt và bài thơ tương truyền của Lý Thường Kiệt - Vài nét về cơng lao Lý Thường Kiệt; người chỉ huy cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ hai thắng lợi - GDHS tự hào về truyền thống chống giặc kiên cường bất khuất của dân tộc ta. II. CHUẨN BỊ -Giáo viên: Lược đồ trận chiến phịng tuyến sơng Như Nguyệt. - Học sinh : SGK, III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Thầy Trò Hoạt động 1: Khởi động + Ổn định + Kiểm tra kiến thức cũ: Chùa thời Lý. - Vì sao nhân dân ta tiếp thu đạo Phật? - Vì đạo Phật giúp người ta phải thương yêu đồng loại, phải biết nhường nhịn nhau, giúp đỡ người gặp khĩ khăn, khơng được đối xử tàn ác với lồi vật - Những sự việc nào cho ta thấy dưới thời Lý đạo Phật rất phát triển? - Đạo Phật được truyền bá rộng rải trong cả nước. - Các vua thời Lý đều theo đạo Phật .Nhiều nhà sư được giữ cương vị quan trọng trong triều đình. - Chùa mọc khắp kinh thành làng xã - Thời Lý, chùa được sử dụng để làm gì? -Chùa là nơi: tu hành, tổ chức lễ bái, trung tâm văn hĩa văn hĩa của làng xã.. - Nhận xét. +Bài mới: Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược lần II . Hoạt động 2 Cung cấp kiến thức ­Hình thức : cá nhân – nhĩm – cả lớp ­Nội dung I. Nguyên nhân cuộc kháng chiến quân Tống - Vì sao từ năm 1068, nhà Tống lại chuẩn bị xâm lược nước ta? - Nhà Tống ráo riết chuẩn bị sang xâm lược nước ta để giải quyết khĩ khăn trong nước và gây thanh thế với nước láng giềng 1.Sự chuẩn bị của quân dân nhà Tớng - Trước âm mưu xâm lược của quân Tớng. Ai đã lãnh đạo nhân dân ta kháng chiến? - Lý Thường Kiệt - Giới thiệu sơ lược tiều sử của Lý Thường Kiệt: ơng sinh năm 1019, mất năm 1105. Người lành An Xá, huyện Quảng Đức, nay thuộc địa phận Hà Nội. Ơng cĩ cơng lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Tống - Lý thường Kiệt cho quân đánh sang đất Tống nhằm mục đích gì ? - Ơng chủ trương “ngồi yên đợi giặc khơng bằng đem quân đánh trước để chặn thế mạnh của giặc - Lý thường Kiệt cho quân đánh sang đất Tống như thế nào? - Cuối năm 1075, Lý thướng kiết chia thành hai đạo quân Thủy, bộ bất ngờ đánh vào trung tâm quân lương của quân Tống ở Ung Châu, Khâm Châu, Liêm Châu (Trung Quốc), rồi rút quân về. - Sau khi rút quân về, Lý thường Kiệt đã chuẩn bị những gì cho cuộc kháng chiến chống quân Tống? -Xây dựng phịng tuyến trên bờ nam sơng Như Nguyệt (một khúc sơng Cầu, dài gần 100 Km). - Quân chủ lực được bố trí chiến đấu bên chiến lũy, do Lý thường Kiết trực tiếpchỉ huy. - Một bộ phận quân đĩng bên phịng tuyến ở những vị trí quan trọng, nhựng nơi đị ch cĩ thể vượt qua. 2. Trận chiến trên sơng Như Nguyệt - Hãy nêu diễn biến chính của cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ hai của nhân dân ta. Thảo luận theo nhĩm - Cả lớp - Đại diện nhĩm trình bày - Cuối năm 1076. Quân Tống sang đánh nước ta bàng hai đường: đường thủy và đường bộ.Quách Quỳ dẩn 10 vạn bộ binh, 1 vạn ngựa, 20 dân phu theo đường bộ kéo ồ ạt vào nước ta. - Tại các phịng tuyến biên giới, quân ta chặn đánh những trận nhỏ nhằm cản bước tiến của giặc - Quân Tống tiến tới bờ phía Bắc sơng như Nguyệt, chúng tỏ ra lúng túng vì trước mặt là sơng và bên kia là một chiến lũy kiên cố. Quách Quỳ nĩng lịng chờ quân thủy tiến vào phối hợp vượt sơng - Nhưng quân Thủy của chúng bị quân ta chặn đứng ở bờ biển. - Quách Quỳ liền liều mạng cho quân đĩng bè tổ chức vượt sơng - Hai bên giao chiến ác liệt. Phịng tuyến sơng Như Nguyệt cĩ lúc sắp vở , trong đâm tối bỗng vang lên tiếng ngâm bài thơ: Sơng nùi nước Nam vua Nam ở Rành rành định phận ở sách trời Cờ sao lũ giặc sang xâm phạm Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời - Lý Thường Kiệt cho quân vượt sơng, bất ngờ tiến đánh.. Giặc khiếp đảm rút chạy 3. Kết quả và nguyên nhân thắng lợi - Em hãy nêu kết quả và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân Tống lần thứ hai? -Kết quả: sau hơn 3 tháng xân lược nước ta , số quân Tống chết quá nửa, số cịn lại tinh thần suy sụp. Lý Thường Kiệt chủ động giảng hịa, để cho giặc rút lui về nước. - Nguyên nhân: Vì quân dân ta thơng minh và cĩ lịng dũng cảm, lại cĩ sự chỉ huy tài tình của Lý Thường Kiệt. Hoạt động 3 + Thi đua - Em hãy điền các sự kiện ứng với mĩc thời gian để thấy được sự thất bại của nhà Tống sau hai lần xâm lược nước ta a. Năm 981 c. Năm 1075 b. Năm 1068 d. Năm 1076 - Tởng kết đánh giá tiết học - Chuẩn bị: Nhà Trần thành lập