Giáo án môn học Lịch sử lớp 5 - Kì I - Phan Bội Châu và phong trào Đông Du

LỊCH SỬ : PHAN BỘI CHÂU VÀ PHONG TRÀO ĐÔNG DU š&› A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU : Học xong bài này, học sinh biết : Phan Bội Châu là nhà yêu nước tiêu biểu ở Việt Nam đầu thế kỷ 19 . Phong trào Đông Du là 1 phong trào yêu nước, nhằm vận động chống thực dân Pháp . B . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : Chân dung Phan Bội Châu . Phiếu học tập cho học sinh . Học sinh chuẩn bị các thông tin, tranh ảnh sưu tầm được về phong trào Đông Du và Phan Bội Châu . C . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC : Hoạt động dạy Hoạt động học I. Kiểm tra bài cũ : - Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu hỏi về nội dung bài trước . - Nhận xét, cho điểm từng học sinh . 2 học sinh lên bảng lần lượt trả lời : + Từ cuối thế kỷ XIX ,ở Việt Nam đã xuất hiện nghành kinh tế mời nào ? + Những thay đổi về kinh tế đã tạo ra những giai cấp , tầng lớp mới nào trong xã hội Việt Nam ? II . Bài mới : 1. Giới thiệu : - Giáo viên cho học sinh quan sát ảnh Phan Bội Châu và giới thiệu ngày : Đầu thế kỉ XX ở nước ta có 2 phong trào chống Pháp tiêu biểu do hai chí sĩ yêu nước là Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh lãnh đạo . Trong bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về Phong trào Đông Du do Phan Bội Châu lãnh đạo . 2. Tiểu sử Phan Bội Châu : - Học sinh làm việc theo nhóm , thảo luận để nêu những thông tin hiểu biết về Phan Bội Châu . + Chia sẻ với các bạn trong nhóm thông tin, tư liệu em tìm hiểu được về Phan Bội Châu . + Cả nhóm cùng thảo luận, chọn lọc thông tin để viết thành tiểu sử của Phan Bội Châu . - Giáo viên tổ chức cho các nhóm báo cáo . Học sinh nhóm khác bổ sung . - Học sinh làm việc theo nhóm . + Lần lượt học sinh trình bày thông tin của mình trước nhóm, cả nhóm cùng theo dõi . + Các thành viên trong nhóm thảo luận để lựa chọn thông tin và ghi vào phiếu học tập của nhóm . - Đại diện các nhóm trình bày ý kiến, các nhóm khác bổ sung ý kiến . - Giáo viên nhận xét phần tìm hiểu của học sinh , sau đó nêu một số nét chính về tiểu sử Phan Bội Châu : Phan Bội Châu sinh năm 1867 trong một gia đình nhà nho nghèo, giàu truyền thống yêu nước thuộc huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngay từ khi còn trẻ ông đã có nhiệt tình cứu nước . Năm 17 tuổi ông viết hịch “ Bình Tây – thu Bắc ” – Đánh giặc Pháp lấy lại xứ Bắc – để cổ động nhân dân chống Pháp. Năm 19 tuổi lập đội “ Thí sinh quân ” để ứng nghĩa khi kinh thành Huế thất thủ nhưng việc không thành . Năm 1904 ông bắt đầu hoạt động đấu tranh giải phóng dân tộc bằng việc khởi xướng và lập ra Hội Duy Tân, một tổ chức yêu nước chống Pháp chủ trương theo cái mới, tiến bộ . Ông là người khởi xướng, tổ chức và giữ vai trò trọng yếu trong phong trào Đông Du . Từ năm 1905 đến 1908, Phong trào Đông Du đã đưa được nhiều thanh niên ra nước ngoài học tập để trở về cứu nước. Sau Phong trào Đông Du tan rã, Phan Bội Châu tiếp tục hoạt động tại Trung Quốc , Thái Lan. Năm 1925 ông bị Pháp bắt ở Trung Quốc đưa về Việt Nam, giam ở Hỏa Lò và định bí mật thủ tiêu . Song do phong trào đấu tranh mạnh mẽ ở Việt Nam đòi thả Phan Bội Châu nên Pháp đưa ông về giam lỏng tại Huế . Ông mất ngày 29 tháng 10 năm 1940 tại Huế . 3. Sơ lược về phong trào Đông Du - Học sinh thảo luận nhóm với các nội dung sau: + Phong trào Đông Du diễn ra vào thời gian nào ? Ai là người lãnh đạo ? Mục đích của phong trào là gì ? + Nhân dân trong nước, đặc biệt là các thanh niên yêu nước đã hưởng ứng phong trào Đông Du như thế nào ? + Kết quả của phong trào Đông Du và ý nghĩa của phong trào này như thế nào ? - Tổ chức cho học sinh nhóm báo cáo kết quả thảo luận . Học sinh nhóm khác nhận xét bổ sung . - Giáo viên nhận xét về kết quả thảo luận sau đó hỏi thêm : + Tại sao trong điều kiện khó khăn , thiếu thốn mà nhóm thanh niên Việt Nam vẫn hăng say học tập ? + Tại sao chính phủ Nhật lại trục xuất và những người du học ? - Học sinh làm nhóm 4 , cùng đọc SGK, thảo luận để cùng rúy ra các nét chính của Phong trào Đông Du như sau : + Phong trào Đông Du được khởi xướng từ năm 1905, do Phan Bội Châu lãnh đạo. Mục đích của Phong trào Đông Du là đào tạo những người yêu nước có kiến thức về khoa học kĩ thuật được học ở nước Nhật tiên tiến, sau đó đưa họ về nước để hoạt động cứu nước . + Càng ngày phong trào càng vận đọng được nhiều người sang Nhật để học . Để có tiền ăn học, họ đã phải làm nhiều nghề kể cả việc đánh giầy hay rửa bát trong các quán ăn. Cuộc sống của họ rất vất vả, kham khổ, nhà cửa chật chội, thiếu thốn đủ thứ . Mặc dù vậy họ vẫn hăng say học tập . Nhân dân trong nước cũng nô nức góp tiền của cho phong trào Đông Du . + Phong trào Đông Du phát triển làm cho thực dân Pháp hết sức lo ngại , năm 1908 thực dân Pháp cấu kết với Nhật chống phá phong trào Đông Du . Ít lâu sau chính phủ Nhật ra lệnh trục xuất những người yêu nước Việt Nam và Phan Bội Châu ra khỏi Nhật Bản. Phong trào Đông Du tan rã . Tuy thất bại nhưng Phong trào Đông Du đã tào tạo được nhiều nhân tài cho đất nước , đồng thời cổ vũ , khơi dậy lòng yêu nước của nhân dân ta . - 3 học sinh lần lượt trình bày theo 3 phần trên, học sinh cả lớp cùng nhận xét, bổ sung ý kiến . - Học sinh cả lớp cùng suy nghĩ, sau đó phát biểu trước lớp . + Vì họ có lòng yêu nước nên quyết tâm học tập để cứu nước . + Vì thực dân Pháp cấu kết với Nhật chống phá phong trào Đông Du . Giáo viên giảng thêm : Phong trào Đông Du thất bại là vì thực dân Pháp cấu kết với Nhật, đồng ý cho Nhật Bản vào buôn bán ở Việt Nam, còn Nhật thì cam kết không để cho các nhà yêu nước Việt Nam trú ngụ và hoạt động trên đất Nhật . Sự thất bại của phong trào Đông Du cho ta thấy rằng đã là đế quốc thì không phân biệt màu da, chúng sẵn sàng cấu kết với nhau để áp bức dân tộc ta . III . Củng cố - dặn dò : Phan Bội Châu là người như thế nào ? ( Phan Bội Châu là một người anh hùng đầy nhiệt huyết . Cuộc đời hoạt động của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu là một tấm gương sáng, không riêng người đương thời cảm kích mà những thế hệ hiện nay cũng đều trân trọng . Không chỉ đồng bào ta thấy rõ mà ngay kẻ thù cũng phải nhiều phen công khai xác nhận ) . Ông đã tổ chức phong trào Đông Du nhằm mục đích gì ? ( Mục đích của Phong trào Đông Du là đào tạo những người yêu nước có kiến thức về khoa học kĩ thuật được học ở nước Nhật tiên tiến, sau đó đưa họ về nước để hoạt động cứu nước ) . 1 học sinh đọc phần bài học trong sách giáo khoa . Chọn ý đúng sai : Phong trào Đông Du thất bại vì : a. Đường đi từ Việt Nam sang Nhật bản quá xa . b. Cuộc sống của thanh niên Việt Nam sang Nhật quá khó khăn . c. Thực dân Pháp cấu kết với chính phủ Nhật để chống phá phong trào ? . Nhận xét đánh giá tiết học . Tìm hiểu quê hương và thời niên thiếu của Nguyễn Tất Thành