Giáo án môn học Lịch sử lớp 5 (chuẩn kiến thức)

hũa thuận chứ khụng cốt đụng, cốt tinh nhuệ chứ khụng cốt nhiều”. Theo lời cỏc nhà truyền giỏo Tõy Phương, quõn đội của ụng cú tinh thần chiến đấu cao, kỷ luật sắt thộp, khụng xõm phạm tài sản của dõn chỳng. Người lớnh được huấn luyện gan dạ, một chống nổi ba bốn nờn đỏnh đõu thắng đấy. “Biết địch biết ta, trăm trận trăm thắng”, núi lờn tớnh cỏch quan trọng của tỡnh bỏo. Vua Quang Trung cú một đội ngũ tỡnh bỏo tài giỏi, thỏo vỏt, lại cú thờm hai thủ lónh người Hoa là Lý Tài và Tập Đỡnh về giỳp, tỡnh bỏo viờn len lỏi, xõm nhập vào lũng đất địch để lấy tin tức chớnh xỏc, biết quõn địch muốn gỡ và đang làm gỡ. Kế hoạch hành quõn, tấn cụng chớp nhoỏng vào địch quõn là một chiến thuật thần tốc kỳ tài của Vua Quang Trung, thiờn biến vạn húa, ỏp dụng như thần trờn cỏc chiến trường Nam Bắc. Quõn Xiờm La được Nguyễn Phỳc Ánh rước về Nam Việt Nam và làm chủ tỡnh hỡnh Gia Định từ thỏng 8 năm 1784. Nguyễn Huệ đem quõn vào Rạch Gầm - Xoài Mỳt thuộc tỉnh Định Tường, ỏp dụng chiến thuật lựi để nhử địch vào cỏc điểm chiến lược. Quõn Xiờm đến, quõn của Nguyễn Huệ tràn ra đỏnh cả hai mặt thủy bộ, quõn Xiờm xoay trở khụng kịp, chết rất nhiều, chỉ cũn vài ngàn người, tỡm đường thoỏt thõn chạy về nước. Quõn Tàu được Lờ Chiờu Thống rước về Bắc Việt Nam qua ba ngả Nam Quan, Tuyờn Quang, Cao Bằng và làm chủ tỡnh hỡnh Thăng Long từ thỏng 11 năm 1788. Quõn ta ớt, quõn Tàu đụng, quõn ta ở xa tới, quõn Tàu đó xõy đồn lũy, làm chủ tỡnh thế. Sỏch Hoàng Lờ Nhất Thống Chớ viết, Vua Quang Trung tuyờn bố: “Lần nầy ta ra trận hành quõn, phương lược tiến đỏnh đó cú sẵn, chẳng qua 10 ngày là đuổi được quõn Thanh”. ễng chia quõn làm 3 đạo, với binh phỏp Nguyễn Huệ, mẹo mực như thần, hành quõn tốc chiến tốc thắng và chưa đầy một tuần lễ, đó phỏ tan đoàn quõn xõm lược Món Thanh, quõn ta chiến thắng vẻ vang, chưa từng thấy trong lịch sử nhõn loại. Một điểm khỏc, Vua Quang Trung điều binh rất nhanh. ễng chuyển quõn vào Miền Nam, ra Miền Bắc quõn thủy bộ đi rập với nhau, ăn khớp trong việc lập thế trận. Trong Hoàng Lờ Nhất Thống Chớ, Trần Cụng Xỏn phỏt biểu: “Người Tõy Sơn hành quõn như bay tiến quõn rất gấp, xem họ đi lại vựn vụt mau chúng như thần, chống khụng thể được, đuổi khụng thể kịp”. Vua Quang Trung cũng ỏp dụng đỳng mức chiến tranh tõm lý, là để quõn Xiờm La và quõn Xõm lược Món Thanh, cướp búc hiếp đỏp nhõn dõn, tạo nộ sĩ trong dõn chỳng, với lũng căm phẫn quõn thự bạo tàn. ễng là một tướng tài, một vị vua khoan dung độ lượng, lấy õn uy và đảm lược chinh phục lũng người, nờn ai nấy đều kớnh sợ. 4. Cỏi Trớ và Cỏi Dũng ễng là người cú một bộ úc thụng minh lỗi lạc, một nhón quan đặc biệt, một uy vũ khỏc thường. Sỏch Đại Nam Chớnh Biờn Lược Truyện cú đoạn tả chõn dung của Vua Quang Trung Nguyễn Huệ: “ễng ta tiếng núi như chuụng, mắt lập lũe như ỏnh điện, là người thụng minh kiờn quyết, giỏi chiến đấu, người người đều kớnh nể”. Ngoài cỏi dũng của vị anh hựng tài trớ, tiờn phong nơi chiến trận, ụng cú nhiều mưu lược tựy cơ ứng biến trong cỏc trận đỏnh khỏc nhau, từ đồi nỳi đến đồn lũy, từ bộ chiến đến thủy chiến, biến húa khụng lường, chiến thuật điều binh chớp nhoỏng, đem lại chiến thắng vẻ vang: Đệ nhất anh hựng giữa thế gian Dẹp tan xõm lược cứu giang san Đống Đa giặc Món thõy chồng chất Xoài Mỳt quõn Xiờm xỏc ngổn ngang Kim Cổ vĩ nhõn so xứng bậc Đụng Tõy danh tướng sỏnh cựng hàng Quang Trung thế hệ tài năng trẻ Tụ điểm nhà Nam rạng vẻ vang Vua Quang Trung cú nhiều sỏng kiến đặc biệt, phỏt sinh từ một tinh thần Quốc Gia cấp tiến và sỏng suốt về việc sử dụng chữ Nụm, một ý niệm Cỏch Mạng Tự chủ Độc Lập. ễng nghe ai tài giỏi hiền đức, lấy lễ Tõn Sư, tức vừa coi là khỏch vừa coi là Thầy, mời tham gia việc nước Cỏc bậc tài danh như La San Phu Tử Nguyễn Thiếp, Ngụ Thời Nhiệm, Phan Huy Ích, Trần Văn Kỷ, Ninh Tấn, Đoàn Nguyễn Tuấn, Trần Bỏ Lõm, Vừ Huy Tấn … đều được mời tham chớnh. ễng chỉnh đốn triều chớnh, cải cỏch ruộng đất, cải tổ thuế khúa. ễng nghĩ ngay đến việc đỳc tiền để độc lập về mọi mặt và đồng tiền “Quang Trung Thụng Bảo” được thay đồng tiền Cảnh Hưng khắp chợ cựng quờ. 5. Niềm Tự Hào Dõn Tộc Dõn Tộc Việt Nam tự hào về vua Quang Trung Nguyễn Huệ. Thế hệ con chỏu mai hậu sẽ xõy Khải Hoàn Mụn Việt Nam tại nỳi Bàn Sơn, nơi xuất quõn ra Bắc đỏnh quõn xõm lược, hay tại Gũ Đống Đa, nơi chiến thắng quõn Tàu để vinh danh ụng. ễng là bậc kỳ tài dũng mónh, với một thời gian ngắn kỷ lục, ụng đó tiờu diệt 200 ngàn quõn Thanh mau như chớp nhoỏng, đến nỗi Vua Càn Long phải nể vỡ, mời Vua Quang Trung tham dự lễ Khỏnh Thọ Bỏt Tuần của mỡnh được tổ chức tại Nhiệt Hà bờn Tàu, để nhỡn mặt thật sự và chiờm ngưỡng người đó chiến thắng vẻ vang Thiờn Triều phương Bắc. Đại Nam Chớnh Biờn Liệt Truyện cú đoạn núi Vua Càn Long Nhà Thanh rất vui mừng và phờ ngay vào gúc tờ biểu: “Ta sắp được gặp nhau là điều mong ước lớn”. Từ những chiến thắng vinh quang ấy, khi Vua Quang Trung tại vị, bói việc cống người vàng thế mạng Liễu Thăng, mà nước Tàu đó ỏp đặt cỏc vị vua Việt Nam, hàng năm phải triều cống từ năm Đinh Mựi 1427. Vua Quang Trung đề cao tinh thần Quốc Gia Dõn Tộc, dựng chữ Nụm thay thế chữ Hỏn trong cỏc chiếu, biểu, sắc, dụ, thi phỳ. Những vần thơ trữ tỡnh của Nữ Sĩ Hồ Xuõn Hương, thiờn trường ca Cung Ỏn Ngõm Khỳc của ễn Như Hầu, bản dịch Chinh Phục Ngõm của Đoàn Thị Điểm là những ỏng văn chữ Nụm tuyệt tỏc, với sự đúng gúp cơ bản thuần tỳy Dõn Tộc vào nền Văn Húa bắt đầu mang tớch cỏch Độc lập, Tự chủ của Dõn Tộc Việt Nam. Hơn thế nữa, Vua Quang Trung cũn chuẩn bị kế hoạch đũi lại 6 chõu thuộc Hưng Húa, 3 động thuộc Tuyờn Quang, đó bị nước Tàu xõm chiếm trước kia, sỏt nhập vào Lưỡng Quảng. Cụng việc đúng tàu, đỳc vũ khớ, rốn luyện binh sĩ đó sắp đặt từ lõu. Sứ giả sang Tàu năm Nhõm Tý 1792, cầu hụn cưới Cụng Chỳa Thanh Triều và đũi đất đai, là cỏi cớ đỏnh lấy lại đất, nếu Thanh Triều từ chối. Nhưng tiếc thay, khi phỏi bộ Sứ giả Việt Nam sang Trung Quốc thỡ được tin Vua Quang Trung thăng hà, sứ giả phải quay về. Bài học Lịch Sử cú đoạn: Mỏu đào nhuộm thắm từng trang Chỉ quen chiến đấu đầu hàng khụng quen Em ơi nước mất bao phen Mà phen nào cũng vang tờn anh hựng Núi lờn những trang sử Việt Nam viết bằng mỏu và nước mắt. Nhiều vị anh hựng đó đẩy lui quõn xõm lược phương Bắc như Lờ Lợi, Trần Quốc Tuấn, Lý Thường Kiệt, Nguyễn Huệ …, nhưng chiến thắng Đống Đa của Vua Quang Trung là trận đỏnh kiờu hựng nhất, vẻ vang nhất, trong thời gian kỷ lục 5 ngày đó tiờu diệt 20 vạn quõn Thanh, nhanh chưa từng thấy, làm quõn Tàu hói hựng khiếp sợ, làm rạng danh trang sử Việt Nam. Từ cửa ải Lạng Sơn trở lờn phớa Bắc, người Tàu già trẻ dỡu dắt nhau chạy trốn, trờn mấy trăm dặm tuyệt nhiờn khụng cú người và khúi bếp. Trong Sỏch Trớ Thức Việt Nam cuối thế kỷ 18, ụng Hồ Văn Quang viết: “Vua Quang Trung mang một bản sắc khỏ đặc biệt, khụng chỉ riờng cho Dõn Tộc Việt Nam mà cho cả thế giới. Đối với chỳng ta, khụng cú gỡ gượng gạo, là quỏ đỏng khi ghộp đằng sau tờn ụng những danh từ đẹp đẻ, kớnh trọng đầy thỏn phục như: Anh hựng, thiờn tài quõn sự, thiờn tài ngoại giao, một chớnh trị gia lỗi lạc, một nhà cải cỏch xuất chỳng, một vị Thỏnh, một vị Thần linh, vỡ chỉ cú ụng ta mới xứng đỏng mang danh Đại Đế, đó đưa Dõn Tộc nhỏ bộ như Việt Nam cú thể đạt đến đỉnh vinh quang sỏng chúi nhất tại vựng Đụng Nam Á vào cuối thế kỷ 18””. Vua Quang Trung là niềm hónh diện và tự hào của Dõn Tộc Việt Nam, là tấm gương sỏng cho thế hệ tuổi trẻ tương lai, lũng tràn đầy nhiệt huyết, đang vựng dậy khắp nơi, nhận lónh trỏch nhiệm đầy màu sắc hy vọng, tạo thành một sức mạnh đứng lờn, đũi hỏi Tự do, Dõn chủ và Nhõn quyền cho Dõn Tộc Việt Nam. Môn: Lịch sử Bài: Chiến thắng lịch sử Điện Biờn Phủ Tiết số: I/ Mục tiờu : Học xong bài này, HS biết: Tầm quan trọng của chiến dịch Điện Biờn Phủ. Sơ lược diễn biến của chiến dịch Điện Biờn Phủ. Nờu được ý nghĩa của chiến thắng lịch sử Điện Biờn Phủ. Lược thuật được những nột chủ yếu về chiến thắng lịch sử Điện Biờn Phủ. Tự hào về truyền thống bất khuất của dõn tộc. II/ Chuẩn bị - ĐDDH Thầy: Bản đồ HCVN, Lược đồ phúng to Trũ: Tư liệu về chiến dịch Điện Biờn Phủ (ảnh, truyện kể). III/ Hoạt động dạy học cơ bản: Nội dung kiến thức và kĩ năng cơ bản Hoạt động của thầy Hoạt động của trũ A. KTBC: 1 số nội dung kiến thức bài 16. B. Bài mới: a) Giới thiệu bài: b) Nội dung bài: - HS hiểu: “tập đoàn cứ điểm”. 1. Quõn ta chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biờn Phủ: - Hậu phương và tiền tuyến đều dốc sức chuẩn bị cho chiến dịch. 2. Diễn biến của chiến dịch Điện Biờn Phủ: - Đợt 1: 13/3/1954. - Đợt 2: 30/3/1954. - Đợt 3: 1/5/1954.. Kết thỳc: 7/5/1954. - Hỏi cõu 1,2 tr.37 SGK. - Nhận xột / cho điểm. - Nờu MĐ, YC của giờ học. - Ghi bảng. - Giải thớch vỡ sao xuất hiện tập đoàn cứ điểm Điện Biờn Phủ. - Treo H.1,2 tr.38 SGK (phúng to) - YC làm việc cả lớp: + Mựa đụng 1953, tại chiến khu Việt Bắc, TƯ Đảng và Bỏc Hồ đó làm gỡ? + Để chuẩn bị cho chiến dịch này, ND ta đó làm gỡ? - Chốt ý / ghi bảng. - Treo lược đồ H.3 tr.39 SGK. - Chia 8 nhúm, phỏt bảng nhúm, YC thảo luận: Thuật lại diễn biến của chiến dịch Điện Biờn Phủ. - Lưu lại 1 bảng nhúm thay cho chốt ý / ghi bảng. - 2 HS TL. - Mở SGK. - Ghi vở. - Nghe / nờu chỳ thớch. - Quan sỏt. - Đọc SGK, TL / bổ sung. - 2 HS nhắc lại phần 1. - Quan sỏt. - Thảo luận nhúm / đại diện 2 nhúm thuật diễn biến + chỉ lược đồ / bổ sung. 3. í nghĩa: - Là chiến thắng tiờu biểu cho tinh thần anh dũng quật cường của dõn tộc ta. C. Củng cố: - Cỏc ý 1,2,3 D. Dặn dũ: - HS st tư liệu về ND bài. - Hỏi thờm: + Nờu những sự kiện, NV tiờu biểu trong chiến dịch Điện Biờn Phủ? + Nờu nguyờn nhõn thắng lợi của chiến dịch Điện Biờn Phủ? - Treo H.4 tr.39 SGK (phúng to) - YC làm việc nhúm 2: Thảo luận cõu 2 tr.40 SGK. - Chốt ý / ghi bảng. - Hỏi túm tắt nội dung bài. - YC HS kể gương chiến đấu của bộ đội ta trong chiến dịch Điện Biờn Phủ. - Tổng kết bài. - Nhận xột tiết học - Dặn chuẩn bị bài sau. - TL. - TL. - 2 HS nhắc lại phần 2. - Quan sỏt. - Thảo luận nhúm / bỏo cỏo / bổ sung. - 1 HS nhắc lại phần 3. - TL. - 2,3 HS kể.