Giáo án môn Giáo dục công dân Lớp 11 - Bài 11: Bức tranh tổng quan về dân số ở Việt Nam

moùn vay öu ñaõi vôùi laõi suaát thaáp hôn laõi suaát thò tröôøng cho caùc ñoái töôïng khoâng coù vieäc laøm hoaëc thieáu vieäc laøm, caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh coù döï aùn thu huùt ngöôøi lao ñoäng thaát nghieäp, chöa coù vieäc laøm vaøo laøm vieäc. Toång nguoàn Quyõ hieän nay laø 2.900 tæ ñoàng, ñaõ cho vay haøng chuïc ngaøn döï aùn, trôû thaønh moät trong nhöõng höôùng quan troïng hoã trôï caùc ñoái töôïng yeáu theá coù vieäc laøm. Tính bình quaân haèng naêm, Quyõ ñaõ taïo vieäc laøm cho 30 - 35 vaïn lao ñoäng. Nhieàu moâ hình taïo vieäc laøm coù hieäu quaû töø Quyõ ñaõ ñöôïc trieån khai vaø nhaân roäng. Chöông trình muïc tieâu quoác gia hoã trôï vieäc laøm ñaõ chuù troïng xaây döïng vaø phaùt trieån heä thoáng Trung taâm giôùi thieäu vieäc laøm, laøm caàu noái giöõa ngöôøi lao ñoäng tìm vieäc vaø caùc doanh nghieäp caàn tuyeån ngöôøi. Hieän caû nöôùc coù 160 Trung taâm giôùi thieäu vieäc laøm, haèng naêm ñaõ tö vaán, giôùi thieäu vieäc laøm cho 300 ngaøn lao ñoäng vaø cung öùng 250 ngaøn lao ñoäng cho caùc doanh nghieäp. Thöù ba, ñöa ngöôøi lao ñoäng ñi laøm vieäc coù thôøi haïn ôû nöôùc ngoaøi. Luaät Ñöa ngöôøi lao ñoäng Vieät Nam ñi laøm vieäc coù thôøi haïn ôû nöôùc ngoaøi ñaõ taïo haønh lang phaùp lyù cho hoaït ñoäng naøy ngaøy caøng phaùt trieån. Nhöõng naêm gaàn ñaây, coâng vieäc naøy ngaøy caøng ñi vaøo neàn neáp vaø trôû thaønh moät höôùng quan troïng cuûa chöông trình vieäc laøm, taêng thu nhaäp vaø xoùa ñoùi, giaûm ngheøo. Thò tröôøng nhaän lao ñoäng Vieät Nam coù xu höôùng môû roäng, töø choã chæ coù 15 nöôùc naêm 1995 vôùi 10.050 ngöôøi ñeán nay lao ñoäng Vieät Nam ñaõ coù maët ôû treân 40 nöôùc vaø vuøng laõnh thoå, vôùi hôn 30 nhoùm ngaønh ngheà khaùc nhau. Töø naêm 2001 ñeán 2006, caû nöôùc ñaõ ñöa ñöôïc gaàn 400 ngaøn lao ñoäng ñi laøm vieäc ôû nöôùc ngoaøi, naâng con soá lao ñoäng ñang laøm vieäc ngoaøi nöôùc leân gaàn 500 ngaøn, haèng naêm chuyeån veà nöôùc khoaûng 1,6 tæ USD, goùp phaàn naâng cao thu nhaäp cho baûn thaân, gia ñình vaø ñoùng goùp vaøo toång möùc ñaàu tö cuûa xaõ hoäi. Nhöõng thaùch thöùc khoâng nhoû Nhu caàu giaûi quyeát vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng coøn raát lôùn. Tyû leä thaát nghieäp ôû khu vöïc thaønh thò tuy thaáp nhöng tình traïng thieáu vieäc laøm ôû noâng thoân coøn phoå bieán. Tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo coøn thaáp vaø chaát löôïng lao ñoäng chöa cao khieán cho giaûi quyeát vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng caøng khoù khaên hôn. Söï thieáu gaén keát giöõa heä thoáng ñaøo taïo vaø thò tröôøng lao ñoäng laøm cho soá thanh nieân toát nghieäp caùc tröôøng khoâng coù vieäc laøm hoaëc laøm vieäc traùi ngaønh ngheà, khoâng ñuùng chuyeân moân ñöôïc ñaøo taïo ñang trôû thaønh vaán ñeà xaõ hoäi böùc xuùc. Ngaân saùch ñaàu tö cho phaùt trieån nguoàn nhaân löïc vaø taïo vieäc laøm coøn quaù ít so vôùi nhu caàu, nguoàn voán nhaø nöôùc boå sung haèng naêm chæ ñaùp öùng 35% - 40% nhu caàu vay voán taïo vieäc laøm cuûa nhaân daân. Vieäc quy hoaïch phaùt trieån caùc khu coâng nghieäp, phaùt trieån ñoâ thò vaø keát caáu haï taàng xaõ hoäi chöa gaén vôùi caùc giaûi phaùp chuyeån ñoåi ngheà, taïo vieäc laøm oån ñònh cho ngöôøi lao ñoäng vuøng chuyeån ñoåi muïc ñích söû duïng ñaát noâng nghieäp. Soá löôïng doanh nghieäp coøn nhoû beù, quy moâ bình quaân 50 lao ñoäng/doanh nghieäp, phaàn lôùn doanh nghieäp vöøa vaø nhoû hoaït ñoäng gia coâng laø chuû yeáu, giaù trò gia coâng thaáp, khaû naêng ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát, thu huùt lao ñoäng haïn cheá. Thò tröôøng lao ñoäng phaùt trieån taäp trung ôû caùc tænh thaønh phoá coù nhieàu caùc khu coâng nghieäp - khu cheá xuaát, ôû ba vuøng kinh teá troïng ñieåm, caùc tænh khaùc coøn ôû möùc ñoä sô khai, ñaëc bieät laø söï dòch chuyeån lao ñoäng giöõa caùc vuøng trong nöôùc, giöõa caùc khu vöïc, caùc ngaønh, coøn coù nhöõng raøo caûn do maát caân ñoái cung - caàu lao ñoäng vaø heä thoáng thoâng tin thò tröôøng lao ñoäng coøn yeáu. Quaù trình töï do hoùa thöông maïi vaø ñaàu tö maïnh meõ kích thích söï di chuyeån lao ñoäng ngaøy caøng taêng keå caû trong vaø ngoaøi nöôùc. Vieäc Vieät Nam trôû thaønh thaønh vieân WTO môû ra caùc cô hoäi ñaàu tö vaø vieäc laøm to lôùn song cuõng khieán cho caïnh tranh treân thò tröôøng trôû neân quyeát lieät hôn, nguy cô moät boä phaän lao ñoäng maát vieäc laøm cuõng khoâng phaûi laø khoâng caàn tính ñeán. Muïc tieâu vaø giaûi phaùp Muïc tieâu chung giaûi quyeát vieäc laøm ñeán 2010 laø baûo ñaûm vieäc laøm cho 49,5 trieäu lao ñoäng, taïo vieäc laøm môùi cho 8 trieäu lao ñoäng trong 5 naêm 2006 - 2010 vaø giaûm tyû leä thaát nghieäp ôû khu vöïc thaønh thò xuoáng döôùi 5%; phaùt trieån ñoàng boä thò tröôøng lao ñoäng, töøng böôùc caân ñoái cung caàu lao ñoäng, naâng cao thu nhaäp, caûi thieän ñôøi soáng ngöôøi lao ñoäng. Muïc tieâu cuï theå ñeán 2010 laø giaûi quyeát vieäc laøm trong nöôùc cho 6 - 6,4 trieäu lao ñoäng, bình quaân moãi naêm giaûi quyeát vieäc laøm cho khoaûng 1,5 - 1,6 trieäu lao ñoäng, trong ñoù taïo vieäc laøm thoâng qua Quyõ quoác gia veà vieäc laøm khoaûng 350.000 lao ñoäng/naêm. Ñöa khoaûng 40 - 50 vaïn lao ñoäng ñi laøm vieäc coù thôøi haïn ôû nöôùc ngoaøi - taêng tyû leä lao ñoäng coù ngheà trong toång soá lao ñoäng xuaát khaåu leân 65% vaøo naêm 2010; naâng cao naêng löïc hieän ñaïi hoùa 30 - 40 trung taâm giôùi thieäu vieäc laøm, xaây döïng cô sôû döõ lieäu vaø hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin thò tröôøng lao ñoäng ôû nöôùc ta. Phaán ñaáu chuyeån dòch cô caáu lao ñoäng ñeán naêm 2010 ñaït: Lao ñoäng trong noâng - laâm - ngö nghieäp: 49,62% ; lao ñoäng trong khu coâng nghieäp, xaây döïng: 22,94 %; lao ñoäng dòch vuï 27,43%. Ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu treân, caàn thöïc hieän ñoàng boä caùc giaûi phaùp: Moät laø, ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, ñaëc bieät trong khu vöïc noâng nghieäp vaø noâng thoân; phaùt trieån maïnh caùc laøng ngheà, xaõ ngheà, khoâi phuïc môû roäng caùc laøng ngheà truyeàn thoáng ñi ñoâi vôùi xaây döïng caùc laøng ngheà môùi; phaùt trieån tieåu thuû coâng nghieäp, cheá bieán noâng, laâm, thuûy saûn vôùi quy moâ vöøa vaø nhoû nhaèm taïo vieäc laøm môùi vaø chuyeån ñoåi cô caáu lao ñoäng khu vöïc noâng thoân; Hai laø, ñaàu tö phaùt trieån nhöõng ngaønh maø Vieät Nam coù lôïi theá, nhöõng ngaønh kinh teá muõi nhoïn, söû duïng lao ñoäng coù trình ñoä kyõ thuaät cao song song vôùi nhöõng ngaønh coâng nghieäp ñoøi hoûi voán ñaàu tö khoâng nhieàu song thu huùt ñöôïc nhieàu lao ñoäng. Hình thaønh caùc khu coâng nghieäp taäp trung, khu kinh teá môû, khu cheá xuaát. Ñoåi môùi, saép xeáp laïi doanh nghieäp nhaø nöôùc nhaèm naâng cao hieäu quaû saûn xuaát - kinh doanh, taêng naêng suaát lao ñoäng vaø caûi thieän ñôøi soáng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Khuyeán khích phaùt trieån kinh teá tö nhaân, bao goàm caû hoä kinh doanh caù theå phi noâng nghieäp, nhaèm phaùt huy moïi nguoàn löïc cho phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh; ñaàu tö, ñaåy maïnh caùc ngaønh dòch vuï vaø thöông maïi, khai thaùc caùc tieàm naêng du lòch cuûa ñaát nöôùc. Ba laø, thöïc hieän coù hieäu quaû caùc chöông trình phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi troïng ñieåm cuûa ñaát nöôùc, gaén caùc döï aùn taïo vieäc laøm nhö moät boä phaän khoâng theå thieáu trong trieån khai caùc chöông trình döï aùn naøy. Taêng ñaàu tö cho phaùt trieån vaø naâng cao chaát löôïng nguoàn lao ñoäng, baûo ñaûm ñoàng boä giöõa caùc yeáu toá lao ñoäng, voán ñaát, coâng ngheä... trong xaây döïng vaø pheâ duyeät quy hoaïch keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, caùc quy hoaïch vuøng, ñòa phöông, ngaønh, saûn phaåm ñeå söû duïng coù hieäu quaû nguoàn lao ñoäng quyù baùu cuûa ñaát nöôùc. Boán laø, thöïc hieän toát Chöông trình muïc tieâu quoác gia veà vieäc laøm giai ñoaïn 2006- 2010 ñöôïc pheâ duîeât taïi Quyeát ñònh soá 101/QÑ-TTg ngaøy 6-7- 2007 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Ñaåy maïnh thöïc hieän caùc döï aùn taïo vieäc laøm; hieän ñaïi hoùa vaø naâng cao hieäu quaû, chaát löôïng cuûa heä thoáng dòch vuï vieäc laøm gaén vôùi vieäc trieån khai caùc chính saùch thò tröôøng lao ñoäng trong baûo hieåm thaát nghieäp. Toå chöùc toát heä thoáng thoâng tin thò tröôøng lao ñoäng ñaùp öùng yeâu caàu quaûn lyù nhaø nöôùc vaø phuïc vuï yeâu caàu cuûa doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng. Naêm laø, coù caùc chính saùch vaø döï aùn öu tieân taïo vieäc laøm cho noâng daân, ñaëc bieät laø noâng daân ôû caùc vuøng thu hoài ñaát cho phaùt trieån coâng nghieäp vaø ñoâ thò; ñaøo taïo ngheà vaø chuyeån ñoåi vieäc laøm cho lao ñoäng vaø thanh nieân noâng thoân. Saùu laø, ñaåy maïnh coâng taùc ñaøo taïo ngheà cho ngöôøi lao ñoäng; ñoåi môùi coâng taùc keá hoaïch hoùa, thöïc hieän ñaøo taïo ngheà theo nhu caàu cuûa thò tröôøng vaø doanh nghieäp. Naém baét tín hieäu cuûa thò tröôøng veà lao ñoäng qua ñaøo taïo ñeå baûo ñaûm gaén coâng taùc ñaøo taïo vôùi nhu caàu cuûa xaõ hoäi, ñaùp öùng nhu caàu veà lao ñoäng, ñoàng thôøi traùnh laõng phí caû veà ngaân saùch vaø thôøi gian vaät chaát daønh cho ñaøo taïo; giaûi quyeát caùc böùc xuùc veà vieäc laøm cuûa sinh vieân sau toát nghieäp. Ñaëc bieät trieån khai thöïc hieän coù hieäu quaû Döï aùn daïy ngheà vaø taïo vieäc laøm cho thanh nieân; hoaøn thieän heä thoáng chính saùch tín duïng öu ñaõi ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát, kinh doanh (doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, caùc trang traïi, laøng ngheà truyeàn thoáng) vaø hoä gia ñình ñeå taïo nhieàu vieäc laøm cho thanh nieân. Baûy laø, môû roäng vaø phaùt trieån thò tröôøng lao ñoäng ngoaøi nöôùc theo höôùng oån ñònh vaø giöõ vöõng caùc thò tröôøng hieän coù; môû roäng thò tröôøng nhaän lao ñoäng Vieät Nam sang caùc khu vöïc, caùc nöôùc phuø hôïp vôùi trình ñoä, kyõ naêng ngheà cuûa lao ñoäng Vieät Nam; gia taêng soá löôïng vaø chaát löôïng lao ñoäng xuaát khaåu. Toå chöùc toát coâng taùc ñaøo taïo ngheà, giaùo duïc ñònh höôùng cho lao ñoäng xuaát khaåu. Xaây döïng caùc doanh nghieäp xuaát khaåu lao ñoäng ñuû maïnh, coù naêng löïc caïnh tranh nhaèm khai thaùc vaø thaâm nhaäp caùc thò tröôøng nhaän lao ñoäng. Ñaøm Höõu Ñaéc Thöù tröôûng Boä Lao ñoäng, Thöông binh vaø Xaõ hoäi Hoäi chôï vieäc laøm ôû Baéc Giang 2006