Giáo án Lịch sử Lớp 9 - Tiết 2, Bài 2: Liên xô và các nước Đông Âu từ năm 1945 đến giữa những năm 70 của thế kỉ 20

Tieát PPCT : 2 Ngaøy daïy : Baøi 2 : LIEÂN XOÂ VAØ CAÙC NÖÔÙC ÑOÂNG AÂU TÖØ NAÊM 1945 ÑEÁN GIÖÕA NHÖÕNG NAÊM 70 CUÛA THEÁ KÆ XX 1. MUÏC TIEÂU : Kieán thöùc: Hoïc sinh caàn hieåu roõ: -Hoaøn caûnh ra ñôøi cuûa caùc nöôùc daân chuû nhaân daân Ñoâng AÂu, töø naêm 1945 – 1949 caùc nöôùc Ñoâng AÂu ñaõ hoaøn thaønh thaéng lôïi caùch maïng daân toäc daân chuû. -Caùc nöôùc daân chuû nhaân daân Ñoâng AÂu tieán haønh xaây döïng CNXH ñaït nhöõng thaønh töïu to lôùn haàu heát caùc nöôùc naøy ñaõ trôû thaønh caùc nöôùc coâng noâng nghieäp. -Söï hình thaønh heä thoáng XHCN treân theá giôùi + Khi caùc nöôùc Ñoâng AÂu baét ñaàu xaây döïng CNXH quan heä giöõa Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc naøy chaët cheõ toaøn dieän hôn. + Hoäi ñoàng töông trôï kinh teá cuûa caùc nöôùc XHCN (SGV) toå chöùc hieäp öôùc Vacsava ra ñôøi. Kó naêng: Reøn kó naêng phaân tích nhaän ñònh vaø so saùnh caùc söï kieän, caùc vaán ñeà lòch söû cuï theå vaø kó naêng söû duïng baûn ñoà. Thaùi ñoä: Thaáy roõ nhöõng thaønh töïu to lôùn cuûa nhaân daân Ñoâng AÂu trong coâng cuoäc xaây döïng CNXH, caùc nöôùc naøy ñaõ coù söï bieán ñoåi saâu saéc. Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu ñaõ hình thaønh moät heä thoáng theá giôùi môùi, heä thoáng caùc nöôùc XHCN luoân choáng laïi aâm möu xaâm löôïc vaø phaù hoaïi cuûa CNÑQ, choå döïa vöõng chaéc cuûa phong traøo caùch maïng theá giôùi. Hieän nay tình hình theá giôùi coù nhieàu thay ñoåi, heä thoáng caùc nöôùc XHCN ñaõ bò khuûng hoaûng, tan raõ nhöng ñang tìm caùch khaéc phuïc vaø ñi leân. Quan heä truyeàn thoáng giöõa nöôùc ta vôùi Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu vaãn ñöôïc duy trì vaø phaùt trieån trong tình hình môùi. 2. CHUAÅN BÒ: Giaùo vieân: Baûn ñoà caùc nöôùc Ñoâng AÂu, SGK, SGV. Hoïc sinh: Taäp baøi hoïc, baøi soaïn, SGK. 3. PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC : Phaân tích, trình baøy treân baûn ñoà, thaûo luaän nhoùm. 4. TIEÁN TRÌNH : 4.1-OÅn ñònh toå chöùc: kieåm tra só soá, kieåm tra truy baøi 4.2-Kieåm tra baøi cuõ: Em haõy neâu nhöõng thaønh töïu chuû yeáu cuûa Lieân Xoâ trong coâng cuoäc xaây döïng CNXH (töø 1945 ñeán nhöõng naêm 70 cuûa TK XX) ? (7ñ) Kinh teá: Thöïc hieän thaønh coâng haøng loaït caùc keá hoaïch daøi haïn . . .Coâng nghieäp ñöùng thöù 2 theá giôùi. -Khoa hoïc kó thuaät: + 1957 phoùng veä tinh nhaân taïo vaøo vuõ truï. + 1961 ñöa ngöôøi bay vaøo vuõ truï. YÙ nghóa cuûa nhöõng thaønh töïu cô baûn trong coâng cuoäc xaây döïng CNXH ôû Lieân Xoâ (1945 – 1975) ? Hoïc sinh choïn caâu ñuùng (3ñ) Laøm ñaûo loän chieán löôïc toaøn caàu cuûa Mó Thuùc ñaåy phong traøo caùch maïng theá giôùi phaùt trieån Thöïc hieän tính öu vieät cuûa CNXH trong xaây döïng vaø phaùt trieån kinh teá, quoác phoøng, naâng cao ñôøi soáng nhaân daân. Caâu a, b ñuùng e. Caâu a, c ñuùng f. Caâu a, b, c ñuùng (x) 4.3. Giaûng baøi môùi: Giôùi thieäu baøi: ÔÛ lôùp 8 caùc em ñaõ hoïc cuoái 1944, ñaàu naêm 1945 Hoàng quaân Lieân Xoâ treân ñöôøng truy kích keû thuø ñuoåi phaùt xít Ñöùc veà taän saøo huyeät cuûa noù laø Beùclin, giuùp moät loaït caùc nöôùc Ñoâng AÂu giaûi phoùng, heä thoáng caùc nöôùc XHCN ñaõ ra ñôøi treân theá giôùi nhö theá naøo, ta vaøo baøi môùi Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng 1 : GV : treo baûn ñoà caùc nöôùc Ñoâng AÂu giôùi thieäu cho hoïc sinh vò trí caùc nöôùc Ñoâng AÂu 1 Hs : ñoïc SGK muïc 1 GV :Caùc nöôùc daân chuû nhaân daân Ñoâng AÂu ra ñôøi nhö theá naøo ? 1 Hs : Sau chieán tranh theá giôùi thöù hai haàu heát caùc nöôùc Ñoâng AÂu ñeàu bò leä thuoäc vaøo caùc nöôùc tö baûn Taây AÂu, bò phaùt xít chieám ñoùng vaø noâ dòch. - Lieân Xoâ giuùp caùc nöôùc naøy giaønh chính quyeàn . . .(SGK) GV : duøng baûn ñoà ñeå minh hoïa vaán ñeà treân, cho hoïc sinh xaùc ñònh caùc nöôùc Ñoâng AÂu treân baûn ñoà. Môû roäng: Veà nöôùc Ñöùc, giaùo vieân noùi roõ: Sau khi bò tieâu dieät nöôùc Ñöùc bò chia 4 khu vöïc chieám ñoùng cuûa 4 cöôøng quoác: Lieân Xoâ – Mó – Anh – Phaùp theo cheá ñoä quaân chuû, thuû ñoâ Beùclin bò chia 4 phaàn vaø quaân cuûa 4 nöôùc chieám ñoùng: Lieân Xoâ chieám ñoùng sau naøy laø coäng hoøa daân chuû Ñöùc (10/1949), Mó, Anh, Phaùp chieám ñoùng laø coäng hoøa lieân bang Ñöùc (9/ 1949) Thuû ñoâ Beùclin cuõng chia thaønh Ñoâng Beùclin vaø Taây Beùclin GV : duøng baûn ñoà ñeå minh hoïa GV :Ñeå hoaøn toaøn thaéng lôïi caùch maïng daân chuû nhaân daân (1946 – 1949) caùc nöôùc Ñoâng AÂu ñaõ laøm gì? 1 Hs : Tieán haønh caûi caùch ruoäng ñaát . . .(SGK) Ñôøi soáng cuûa nhaân daân ñöôïc caûi thieän. Hoaït ñoäng 2 : GV : goïi hoïc sinh ñoïc muïc 2 SGK GV : ? Sau khi caùc nöôùc Ñoâng AÂu böôùc vaøo giai ñoaïn xaây döïng CNXH, nhieäm vuï chính laø gì ? 1 Hs : Thaûo luaän nhoùm (2’) caùc nhoùm yù kieán, nhaän xeùt, boå sung. GV choát laïi : Xoùa boû söï boùc loät cuûa giai caáp tö saûn, xoùa boû ngheøo naøn laïc haäu, ñöa noâng daân vaøo con ñöôøng laøm aên taäp theå, tieán haønh coâng nghieäp hoùa, xaây döïng cô sôû vaät chaát cho XHCN GV : Em haõy neâu nhöõng thaønh töïu xaây döïng CNXH cuûa caùc nöôùc Ñoâng AÂu (1950 – 1970) ? 1 Hs : SGK trang 7 GV keát luaän : Sau 20 naêm xaây döïng (1950 – 1970) caùc nöôùc Ñoâng AÂu ñaõ ñaït nhöõng thaønh töïu to lôùn, boä maët kinh teá xaõ hoäi caùc nöôùc naøy ñaõ thay ñoåi cô baûn. Chuyeån yù sang muïc 3. Hoaït ñoäng 3 : GV : yeâu caàu hoïc sinh ñoïc muïc 3 SGK GV : Heä thoáng caùc nöôùc XHCN ra ñôøi trong hoaøn caûnh naøo ? 1 Hs : Caùc nöôùc Ñoâng AÂu baét ñaàu xaây döïng CNXH ñoøi hoûi coù söï hôïp taùc cao hôn, toaøn dieän hôn vôùi Lieân Xoâ, coù söï phaân coâng vaø chuyeân moân hoùa trong saûn xuaát coâng noâng nghieäp. GV : Heä thoáng caùc nöôùc XHCN ñöôïc hình thaønh treân cô sôû naøo? 1 Hs : Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu chung muïc tieâu laø xaây döïng CNXH, cuøng chung heä tö töôûng cuûa chuû nghóa Mac- Leânin. Ñeàu do Ñaûng coäng saûn laõnh ñaïo. GV : Söï hôïp taùc töông trôï giöõa Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu ñöôïc theå hieän ra sao? 1 Hs : qua 2 toå chöùc - Hoäi ñoàng töông trôï kinh teá . . . - Toå chöùc hieäp öôùc Vacsara. Ñaây laø toå chöùc phoøng thuû quaân söï vaø chính trò cuûa caùc nöôùc XHCN Chaâu AÂu ñeå duy trì hoøa bình an ninh Chaâu AÂu vaø theá giôùi. GV : Em haõy neâu nhöõng thaønh töïu tieâu bieåu cuûa khoái SEV ñaõ ñaït ñöôïc? 1 Hs : Töø 1951 – 1973 toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp bình quaân 10% naêm thu nhaäp quoác daân taêng 5,7 laàn (1950 – 1973) Lieân Xoâ cho caùc thaønh vieân vay 13 tæ ruùp vôùi laõi suaát nheï vaø vieän trôï khoâng hoaøn traû laïi 20 tæ ruùp. GV : minh hoïa theâm: Töø 1951 – 1953 tyûtroïng coâng nghieäp cuûa SEV so vôùi theá giôùi taêng töø 18 – 33% Tuy vaäy : SEV boäc loä nhieàu haïn cheá thieáu soùt: Hoaït ñoäng “kheùp kín” naëng trao ñoåi haøng hoùa mang tính bao caáp, cô cheá quan lieâu, phaân coâng saûn xuaát chuyeân ngaønh coù choå chöa hôïp lyù. SEV hoaït ñoäng töø 8/1/1949 – 28/6/1991 tuyeân boá giaûitheå. GV :Toå chöùc hieäp öôùc Vacsara ra ñôøi vôùi muïc ñích gì ? 1 Hs : choáng laïi söï hieáu chieán cuûa Mó vaø khoái NATO. Baûo veä an ninh Chaâu AÂu vaø theá giôùi Taùc duïng: baûo veä coâng cuoäc xaây döïng CNXH hoøa bình an ninh Chaâu AÂu vaø theá giôùi. GV giaûi thích theâm: toå chöùc hieäp öôùc Vacsara cuõng nhö khoái SEV ñaõ tan raû cuøng vôùi söï khuûng hoaûng vaø tan ra cuûa caùc nöôùc XHCN. Ñaây laø söï khuûng hoaûng to lôùn cuûa caùc nöôùc XHCN. Hieän nay hoï ñang tìm caùch khaéc phuïc vaø ñi leân II/. ÑOÂNG AÂU : 1. Söï ra ñôøi cuûa caùc nöôùc daân chuû nhaân daân Ñoâng AÂu: - Hoàng quaân Lieân Xoâ giuùp caùc nöôùc Ñoâng AÂu khôûi nghóa giaønh chính quyeàn. - Moät loaït caùc nöôùc daân chuû nhaân daân Ñoâng AÂu ra ñôøi: Ba Lan, Tieäp Khaéc, Hung ga ri * Caùc nöôùc Ñoâng AÂu thöïc hieän : - Quoác höõu hoùa caùc xí nghieäp, nhaø maùy cuûa tö baûn. - Thöïc hieän caùc quyeàn töï do daân chuû 2. Tieán haønh xaây döïng CNXH töø naêm 1950 ñeán ñaàu nhöõng naêm 70 cuûa theá kæ XX: a. Nhieäm vuï: - Xoùa boû boùc loät - Noâng daân laøm aên taäp theå - Tieán haønh coâng nghieäp hoùa XHCN - Xaây döïng cô sôû vaät chaát cho XHCN b. Thaønh töïu : -Sau 20 naêm (1950-1970) ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu to lôùn, boä maët kinh teá thay ñoåi cô baûn. III/. SÖÏ HÌNH THAØNH HEÄ THOÁNG XHCN: 1. Hoaøn caûnh vaø nhöõng cô sôû hình thaønh heä thoáng caùc nöôùc XHCN: a. Hoaøn caûnh: - Caùc nöôùc Ñoâng AÂu caàn coù söï giuùp ñôõ cao hôn toaøn dieän cuûa Lieân Xoâ. - Coù söï phaân coâng . . . b. Cô sôû hình thaønh : - Cuøng chung muïc tieâu xaây döïng CNXH - Neàn taûng tö töôûng laø chuû nghóa Maùc – Leânin 2. Söï hình thaønh heä thoáng XHCN: - Toå chöùc töông trôï kinh teá giöõa caùc nöôùc XHCN – SEV (8/1/1949 – 28/3/1991) - Toå chöùc hieäp öôùc Vacsara * Thaønh töïu cuûa SEV: - Toác ñoä taêng tröôûng coâng nghieäp 10% treân naêm - Thu nhaäp quoác daân taêng 5,7 laàn (1950 – 1973) - Toå chöùc hieäp öôùc Vacsara (14/ 5/1955 ñeán 1/7/1991. * Taùc duïng: baûo veä coâng cuoäc xaây döïng CNXH 4.4. Cuûng coá vaø luyeän taäp: Giaùo vieân duøng baûn ñoà yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh roõ vò trí cuûa caùc nöôùc Ñoâng AÂu (3 hoïc sinh) - Em haõy neâu nhöõng nhieäm vuï chính cuûa caùc nöôùc Ñoâng AÂu trong coâng cuoäc xaây döïng CNXH ? - Nhöõng thaønh töïu xaây döïng CNXH ôû Ñoâng Aâu ? - Neâu cô sôû hình thaønh heä thoáng CNXH ? - Em haõy trình baøy muïc tieâu ra ñôøi vaø nhöõng thaønh töïu SEV (1951 – 1973) ? 4.5.- Höôùng daãn hoïc sinh töï hoïc ôû nhaø: - Hoïc sinh veà nhaø hoïc baøi kó phaàn 2, III, laøm baøi taäp trong vôû baøi taäp. - Chuaån bò Baøi 2: Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu . . . Töï hoïc : + Ñoïc baøi ít nhaát 3 laàn + Traû lôøi caâu hoûi maøu xanh SGK Xem hình 3, 4