Giáo án Lịch sử Khối 7 - Áp dụng một số trò chơi gây hứng thú cho học sinh trong giờ học lịch sử lớp 7 - Năm học 2013-2014 - Nguyễn Thị Rơi

MỸ THO -Hàng ngang 7: có 7 chữ cái: THỚI SƠN -Hàng ngang 8: có 4 chữ cái: XIÊM -Hàng ngang 9: có 9 chữ cái: NGUYỄN ÁNH -Hàng dọc : THỦY CHIẾN 2.2 Trò chơi “giải mã lịch sử”: Đây là trò chơi mà giáo viên chuẩn bị các dữ kiện lịch sử, các dữ kiện đó có liên quan đến một sự kiện hay một nhân vật lịch sử được coi là “mật mã”. Mỗi dữ kiện là một câu hỏi gợi ý để học sinh trả lời. Sau khi tìm được các dữ kiện, học sinh sẽ có căn cứ để xác định các dữ kiện đó có liên quan đến một sự kiện hay nhân vật lịch sử của “mật mã.” Thực hiện: Trò chơi này sẽ tạo được hiệu quả khi áp dụng vào phần củng cố bài học hoặc các tiết ôn tập lịch sử. Đối tượng tham gia trò chơi có thể là một cá nhân học sinh hoặc nhóm học sinh. người dẫn chương trình có thể là giáo viên hoặc một đại diện học sinh của lớp. Bước 1: Người dẫn chương trình có thể thực hiện thao tác trình chiếu hoặc dùng bảng phụ có hình một bông hoa, mỗi cánh hoa là một dữ liệu ( câu hỏi) để học sinh trả lời tìm ra đáp án; nhụy hoa là mật mã, Bước 2: Sau đó học sinh thi đua nhau trả lời tất cả các câu hỏi ở từng cánh hoa.Giáo viên cho học sinh tìm mói liên hệ giữa các dữ kiện đó để giải mã ở nhụy hoa. Bước 3: Giáo viên chiếu đáp án lên máy chiếu hoặc hoàn thành bảng phụ.Nhận xét và tuyên dương nhóm, học sinh tích cực trong trò chơi. Tùy theo mỗi giáo viên mà biểu tượng của trò chơi có thể không là bông hoa mà là một biểu tượng đặc biệt khác. Nhưng đòi hỏi biểu tượng phải mang tính thẩm mĩ, thu hút được sự chú ý của học sinh. Ví dụ: Dạy bài” Quang Trung xây dựng đất nước Phần củng cố bài học, giáo viên đưa ra một bông hoa có 5 cánh, mỗi cánh hoa là một dữ kiện, nhụy hoa là mật mã. *Giáo viên nêu câu hỏi để học sinh trả lời tìm ra các dữ kiện trên mỗi cánh hoa. - Cánh hoa1: Năm nổ ra cuộc khợi nghĩa Tây Sơn? - Cánh hoa 2: Một chiến thắng của nghĩa quân Tây Sơn năm 1785? - Cánh hoa 3: Nghĩa quân Tây Sơn đại phá quân Thanh vào năm nào? -Một cơ quan thời Tây Sơn dùng có nhiệm vụ dịch sách chữ Hán sang chữ Nôm? - Cánh hoa 5: Ban bố nào có tác dụng phục hồi kinh tế nông nghiệp thời Tây Sơn? * Cho học sinh lựa chọn để trả lời trả lời các câu hỏi ở từng cánh hoa. * Sau khi tìm được các đáp án ở từng cánh hoa, giáo viên cho học sinh tìm mối liên hệ giữa các dữ kiện đó để giải mật mã ở nhụy hoa. * Giáo viên nhận xét và biểu dương học sinh. Đáp án: Cánh hoa 1: năm 1771 Cánh hoa 2: Rạch Gầm –Xoài Mút. Cánh hoa 3: Năm 1789 Cánh hoa 4: Viện sùng chính. Cánh hoa 5: Chiếu khuyến nông. Nhụy hoa: Vua Quang Trung. 2.3 Trò chơi “ngôi sao may mắn”: Giáo viên soạn các câu hỏi có liên quan nội dung bài học hoặc nội dung quan trọng mà giáo viên cần nhấn mạnh cho học sinh chiếu trên màn chiếu hoặc bảng phụ đã được chuẩn bị với những ngôi sau lớn nhỏ, màu sắc khác nhau hoặc đánh số để học sinh dễ chọn. Mỗi ngôi sao sẽ tương ứng với một câu hỏi.Trong đó sẽ có một ngôi sao may mắn. Thực hiện Trò chơi này được sử dung ở phần kiểm tra bài cũ cũng vừa ôn tập lại kiến thức cho học sinh trong tiết làm bài tập lịch sử . Giáo viên chia lớp thành 2 đội và mỗi đội chọn người đại diện chơi. Bước 1: Giáo viên chia nhóm, thông qua luật chơi. Bước 2: Học sinh lần lượt chọn ngôi sao để trả lời câu hỏi,mỗi câu trả lời đúng sẽ được 10 điểm, trả lời sai không có điểm, chọn ngay ngôi sao may mắn không có câu hỏi vẫn được 10 điểm và được tiếp tục chọn ngôi sao khác trả lời. Bước 3: Sau khi 2 đội lần lượt chọn hết các ngôi sao. Giáo viên tổng hợp lại số điểm và biểu dương đội chiến thắng, động viên đội thua cố gắng ở lần sau. Ví dụ: dạy bài: Làm bài tập lịch sử tuần 9 tiết 17: *Giáo viên chuẩn bị 7 ngôi sao trong đó có 6 ngôi sao có câu hỏi và một ngôi sao may mắn. *Giáo viên chia lơp thành 2 đội và mỗi đội cử người đại diện. * Giáo viên chiếu trên màn chiếu hoặc bảng phụ đã được chuẩn bị với những ngôi sao đã được đánh số thứ tự .Mỗi ngôi sau sẽ tương ứng với một câu hỏi.Trong đó sẽ có một ngôi sao may mắn. - Ngôi sao 1: Vì sao nhà Tống xâm lược nước ta? TL: Giữa thế kỉ XI, nhà Tống gặp khó khăn ngân khố cạn kiệt, tài chính nguy ngập, nội bộ mâu thuẫn, nhân dân đói khổ nhiều nơi nổi dậy, bị hai nước Liêu-Hạ quấy nhiễu. -Ngôi sao 2: Đứng trước âm mưu của nhà Tống Nhà Lý đã làm gì? TL: Tiến công để phòng vệ. -Ngôi sao 3: Ai là người trực tiếp chỉ huy cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống? TL: Lý Thường Kiệt. -Ngôi sao 4: là ngôi sao may mắn. -Ngôi sao 5: Quân Tống do ai chỉ huy tiến vào nước ta? TL: Quách Quỳ, Triệu Tiết. -Ngôi sao 6: Lý Thường Kiệt chọn nơi nào để làm phòng tuyến? Tại sao? TL: Chọn sông Như Nguyệt vì đây là con sông chặn ngang tất cả các ngã đường bộ từ Quảng Tây (TQ) vào Thăng Long. -Ngôi sao 7: Nêu ý nghĩa của chiến thắng Như Nguyệt? TL: Quân Tống bỏ mộng xâm lược Đại Việt; Nền độc lập, tự chủ của Đại Việt được bảo vệ. * Sau khi học sinh lần lược trả lời các câu hỏi của từng ngôi sao. Giáo viên tổng hợp biểu dương học sinh. 2.4 Trò chơi “Thi ghi nhớ sự kiện”: Giáo viên chuẩn bị sẵn một sự kiện lịch sử hoặc nhân vật lịch sử và phiếu học tập. Sau đó từ sự kiện hay nhân vật lịch sử đó học sinh tìm các sự kiện liên quan vào phiếu học tập. Thực hiện Trò chơi này có thể được áp dụng trong quá trình củng cố qua bài học, qua một phần ôn tập, làm bài tập lịch sử hoặc có thể áp dụng ngay trong quá trình tìm hiểu một phần của bài mới. * Áp dụng đối với phần củng cố và làm bài tập lịch sử Bước 1: Giáo viên chia lớp thành 2 đội và mỗi đội chọn 3 học sinh để chơi còn lại là cổ động viên. Bước 2: Giáo viên nêu ra một sự kiện lịch sử hoặc một nhân vật lịch sử. Bước 3: Giáo viên cho học sinh ghi tất cả các sự kiện có liên quan đến sự kiện hoặc nhân vật lịch sử mà giáo đã cho trong khoảng thời gian nhất định. Bước 4: Tổng hợp lại, đội nào ghi được nhiều sự kiện liên quan đúng và nhiều nhất sẽ là đội chiến thắng.Giáo viên nhận xét chung và biểu dương. Ví dụ1: Dạy bài:Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỉ XIV (phần II), sử dụng ở phần củng cố. *Giáo viên chia lớp thành 2 đội và mỗi đội chọn 3 học sinh. * Trong thời gian 2 phút, học sinh ghi vào giấy những sự kiện có liên quan đến Hồ Quý Ly. -Năm 1400 Hồ Quý Ly lên làm vua, đổi quốc hiệu là Đại Ngu –nhà Hồ thành lập. -Đưa ra một số cải cách : + Chính trị: Cải tổ hàng ngũ võ quan, đổi tên một số đơn vị hành chánh. + Kinh tế, tài chính: Phát hành tiền giấy thay tiền đồng, ban hành chính sách hạn điền, quy định lại biểu thuế đinh, thuế ruộng. + Xã hội: ban hành chính sách hạn nô, năm đói kém bắt nhà giàu bán thóc cho dân. + Văn hó giáo dục:Bắt nhà sư dưới 50 tuổi phải hoàn tục, dịch sách chữ hán sang chữ Nôm, yêu cầu mọi người phải học. + Quân sự: Thực hiện một số biện pháp nhằm tăng cường củng cố quân sự và quốc phòng. -Hồ Quý Ly là người người có tài, yêu nước. * Giáo viên yêu cầu học lên dán kết quả của đội mình lên bảng. * Giáo viên chiếu hoặc đọc kết quả cùng học sinh kiểm tra bài làm của 2 đội. Nhận xét kết thúc trò chơi. Ví dụ 2: Dạy tiết 10 làm bài tập lịch sử (phần lịch sử thế giới). *Giáo viên chia lớp thành 2 đội và mỗi đội chọn 3 học sinh. * Giáo viên chiếu trên màn chiếu hoặc đọc về dữ kiện xã hội phong kiến phương Đông. * Trong thời gian 2 phút, học sinh ghi vào giấy những sự kiện có liên quan đến xã hội phong kiến phương Đông. -Thời gian hình thành: trước công nguyên. -Cơ sở kinh tế chủ yếu là nông nghiệp kết hợp với chăn nuôi và một số nghề thủ công. -Giai cấp chính: địa chủ và nông dân lĩnh canh. - Các quốc gia phong kiến phương Đông: Trung Quốc, Ấn Độ, các quốc gia phong kiến Đông Nam Á. * Giáo viên yêu cầu học lên dán kết quả của đội mình lên bảng. * Giáo viên chiếu hoặc đọc kết quả cùng học sinh kiểm tra bài làm của 2 đội. Nhận xét kết thúc trò chơi. * Áp dụng đối với một phần của bài mới Áp dụng vào phần này đòi hỏi sự tham gia của tất cả các thành viên của lớp để có thể ghi nhớ, tái hiện lại một sự kiện lịch sử mà các em đã tìm hiểu qua quá trình soạn bài ở nhà. Bước 1: Giáo viên có thể chia lớp ra từ 3 đến 4 nhóm nhỏ. Mỗi nhóm đều được phát một phiếu học tập như nhau. Bước 2: Trong thời gian qui định các thành viên nhóm cùng hoạt động, bổ sung hoàn chỉnh các chi tiết của một sự kiện mà giáo viên nêu ra. Bước 3: Sau thời gian qui định, học sinh sẽ dán kết quả của nhóm. So sánh kết quả, tìm ra nhóm thực hiện tốt nhất. Nhóm ghi đầy đủ, chính xác nhất sẽ là nhóm thắng cuộc. Bước 4: Giáo viên nhận xét, tuyên dương, ghi nhận kết quả. Ví dụ: Giáo viên có thể cho dữ liệu là một cuộc kháng chiến, một cuộc khởi nghĩa, học sinh sẽ hoạt động ghi nhận các khía cạnh: nguyên nhân, diễn biến, kết quả, ý nghĩa hoặc ghi nhận các giai đoạn của một cuộc kháng chiến theo trình tự thời gian. Hay khi dạy bài “ Quang Trung xây dựng đất nước”, giáo viên có thể cho học sinh ghi nhận lại những cải cách của nhà vua trong một lĩnh vực nhất định nào đó. Tuy nhiên dù áp dụng ở phần nào thì để thực hiện thành công hoạt động này, giáo viên phải có sự định hướng chuẩn bị cho học sinh từ trước, học sinh phải nghiêm túc trong quá trình chuẩn bị bài mới. PHẦN III KẾT LUẬN Với phương châm “ Học mà chơi, chơi mà học” việc thực hiện chuyên đề “Áp dụng một số trò chơi gây hứng thú cho học sinh trong giờ học lịch sử 7” sẽ góp phần mang lại sự hứng thú cho học sinh trong học tập. Giúp cho giáo viên có thêm những kinh nghiệm quý giá và những kĩ năng tổ chức giờ học mang tính hiệu quả hơn. Đồng thời chuyên đề cũng sẽ gợi ra những ý tưởng mới về việc áp dụng nhiều biện pháp mới lạ nhằm cải thiện hơn nữa phương pháp dạy học lịch sử góp phần thực hiện tốt lời dạy của Bác: Dân ta phải biết sử ta, cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu, trao đổi, tổng hợp ý tưởng với hy vọng chuyên đề sẽ mang đến nhiều hiệu quả thiết thực. Tuy nhiên với góc độ thực tế của nhóm, của đơn vị, chuyên đề vẫn còn nhiều hạn chế về ý tưởng, về cách thức tổ chức thực hiện. Rất mong nhận được sự đóng góp của đồng nghiệp để chuyên đề được hoàn thiện hơn. Duyệt của Tổ trưởng Người viết Nguyễn Thị Rơi DUYỆT CỦA BAN GIÁM HIỆU