Giáo án Khoa học khối 5 - Bài 15 đến bài 18

dùng; một số kim loại (kẽm, thiếc, chì, kền, bạc, thủy ngân, vàng) Thực vật và động vật Kế thừa và phát triển các nội dung: Sự trao đổi chất và sự sinh sản của thực vật động vật - Các nội dung mới: Quan hệ thức ăn và chuỗi thức ăn trong tự nhiên. Môi trường và tài nguyên thên nhiên. Kế thừa và phát triển các nội dung: Một số ví dụ về môi trường và tài nguyên. Vai trò của môi trường đối với con người. Tác động của con người đối với môi trường tự nhiên. Một số biện pháp bảo vệ môi trường. Câu hỏi 2: Để dạy học phát huy tính tích cực của HS trong môn khoa học cần sử dụng những PPDH nào? nêu những đặc điểm đặc trưng và tác dụng của những PP đó? Trả lời: Một số PPDH môn Khoa học có tác dụng phát huy được tính tích cực cảu HS, gây cho các em hứng thú học tập. Tên phương pháp Một số dấu hiệu đặc trưng Tác dụng Quan sát - HS sử dụng các giác quan để thu thập thông tin từ đối tượng được quan sát. - HS xử lý các thông tin đã tìm được (đối chiếu , so sánh, phân tích tổ hợp.) đẻ rút ra kết luận - Kích thích tư duy tích cực, chủ động của HS giúp HS có thể tự tím kiếm tri thức. - Giúp HS rèn luyện một số kĩ năng như : cân, đo, ghi, chép, báo cáo, vẽ hình Thí nhgiệm - phải chọn ra một số các yếu tổ riêng biệt có thể khống chế được để nghiên cứu hoặc phải tác động nên hiện tượng, sự vật cần ghiên cứu. - HS cần phải theo dõi, quan sát các hiện tượng sẩy ra trong thí nhiệm. - HS cần biết thiết lập các mối quan hệ (nguyên nhân – kết quả), giải thích các kết quả thí nghiệm để rút ra kết luận, - Các điều kiện và quá trình được kiểm soát là thiết yếu đối với một số thí nhiệm khoa học - Bằng cách thử nghiệm các kết quả khác nhau, hành động khác nhau trong phương pháp học tập khám phá (không yêu cầu kiểm soát chặt chẽ các điều kiện và quá trình như phương pháp thí nghiệm), cũng giúp HS dạt được hiểu biết trực tiếp mà đôi khi rất sâu sắc về quá trình cũng như kĩ năng thí nghiệm - Giúp HS đi sâu vào tìm hiểu bản chất các sự vật, hiện tượng sự vật tự nhiên. - Thí nghiệm được thực hiện như “nguồn” dẫn HS đi tìm tri thức mới, vì thế các em sẽ hiểu sâu, nhớ lâu. - Rèn luyện cho HS một kĩ năng: đặt thí nghiệm,lắp ráp các dụng cụ thí nghiệm, quan sát, ghi chép các diễn biến của thí nhiệm... Trò chơi học tập - Có nội dung gắn với nội dung học tập. - Có luật chơi - Có tính thi đua giữa các cá nhân / nhóm - Đảm bảo an toán cho HS trong khi chơi. -Thay đổi hình thức hoạt động trên lớp, làm không khí lớp học thoải mái, dễ chịu; HS tiếp thu kiến thức thoải mái, tích cực hơn. Dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ - HS làm việc họp tác trong nhóm để giải quyết nhiệm vụ học tập được giao. - Một thành viên trong nhóm đều phải tham gia tích cực trong việc thực hiện nhiệm vụ do nhóm phân công hoặc trong thỏa thuận nhóm,. - Tạo điều kiện cho HS được than gia. - HS được kiến thức từ các thành viên trong nhóm. - Phát triển được kỹ năng cá nhân và kĩ năng giao tiếp XH Câu hỏi:3: Khi lập kế hoach dạy học người GV cần chú ý những điểm để đảm bảo rằng kế hoạch bài học của bạn đưa ra có tính khả thi Trả lời Những điểm cần lưu ý khi tiến hành lập kế hoạch bài học để đảm bảo rằng kế hoạch bài học đưa ra có tính khả thi trong dạy học khoa học. - Bài học cần được lập kế hoạch để đạt được mục tiêu. - HS phải hiểu được mục tiêu của bài học. - Phần thực hành các kĩ năng đặc trưng của môn khoa học cần sát thực tế và khả thi. - Bài học phải có cấu trúc lôgíc. - Cần phối hợp nhiều PPDH khác nhau. - Nhìn chung phải đảm bảo có sự kết hợp giữa các hoạt động độc lập của HS và lời giảng của GV - Lời giảng của GV cần được minh họa bằng phương tiện nghe nhìn, nếu có thể. - Hầu hết các hoạt động (đặc biệt các hoạt động thí nghiệm, thực hành...) đều mất nhiều thời gian hơn ta dự định, bởi vậy cần phải lường trước có thể “cháy” giáo án để linh hoạt trong thực tế điều khiển hoạt động học tập của HS trên lớp Tháng 1 năm 2007 Bài 17: Dạy học lịch sử theo chương trình tiểu học mới Câu 1: Mục tiêu của chương trình Lịch sử ở tiểu học.Những điểm mới của chương trình tiểu học a) mục tiêu của phần Lịch sử trong chương trình tiểu học. Cung cấp cho HS một số kiến thức cơ bản, thiết thực về: -Các sự kiện, hiện tượng, nhân vật lịch sử tiêu biểu tương đối có hệ thống theo dòng thời gian của lịch sử Việt Nam từ buổi đầu dựng nước cho tới nay. - Mối quan hệ giữa các sự kiện, nhân vật lịch sử trong quá khứ và hiện tại của XH loài người (thuộc phạm vi địa phương đất nước Việt Nam) Bước đầu hình thành và rèn luyện cho HS những kĩ năng: -Quan sát các sự vật, hiện tượng; thu thập, tìm kiến tư liệu lịch sử từ các nguồn khác. -Nêu thắc mắc, đặt câu hỏi trong quá trình học tập và chọn thông tin để giải đáp. -Trình bầy lại kết quả học tập bằng lời nói, bài viết, hình vẽ, sơ đồ. -Vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống. -Góp phần bồi dưỡng và phát triển ở HS những thái độ và thói quen: - Ham học hỏi, tím hiểu để biết về môi trường xung quanh các em. - Yêu thiên nhiên, con người, quyê hương , đất nước. -Tôn trọng, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và văn hóa gần gũi với HS. a) Những điểm mới trong phần lịch sử ở chương trình tiểu học. -ở mỗi chủ đề, mỗi giai đoạn lịch sử của dân tộc, chương trình không trình bầy một cách toàn diện (kinh tê, chính trị, xã hội, văn hóa) mà chỉ chọn những sự kiện, nhân vật lịch sử tiêu biểu để trình bầy. Ví dụ: Nước Đại Việc thới Lý: (TKXI-XII) chỉ chọn cho HS học việc nhà Lý dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long; chùa ở thời Lý; cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ 2 (1075-1077) Hoặc giai đoạn xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước (1945-1975), chỉ chọn dạy HS hoàn cảnh đất nước bị chia cắt và các sự kiện, hiện tượng tiêu biểu như: đồng khởi nghĩa miền Nam, nhân dân miền Bắc chống chiến tranh phá hoại và chi viện cho miền Nam; Tổng tấn công và nổi dạy mùa xuân 1968;chiến dịch HCM lịch sử. - Như vậy, khách với chương tình lịch sử trước đây và chuyện kể kịch sử, chương trình này không phải là sự tóm tắt tiến trình phát triển của lịch sử, cũng không phải là những mẩu chuyện lịch sử mà là những sự kiện, hiện tượng,nhân vật lịch sử được trình bầy trong bối cảnh lịch sử và trong tiến trình phát triển cảu lịch sử. Bên cạnh những sự kiện, hiện tượng nhân vật lịch sử tiêu biểu phản ánh những thành tựu của dân tộc trong quá trình giữ nước, chương trình có tăng cường nội dung về lịch sử kinh tế, lịch sử văn hoá. - Về mức độ nội dung: Giữa biết, hiểu, vận dụng, chương trình coi trọng mức độ biết. Cụ thể là sự kiện, hiện tượng lịch sử đó diễn ra ở đâu? vào thời gian nào? Diễn ra như thế nào? các nhân vật nào là tiêu biểu? - ở các mức độ khác nhau: Hiểu và vận dụng chỉ đòi hỏi với yêu cầu nhất định, cần thiết, có ý nghĩa thiết thực với cuộc sống của HS Câu 2: dạy học lịch sử ở tiểu học theo chương trình và SGK mới thường sử dụng những PP và hình thức nào? Trả lời: Có thể tổ chức cho HS học tập cả lớp, theo nhóm hoặc cá nhân với mục đích tăng cường khả năng độc lập suy nghĩ, sáng tạo của HS, đồng thời phát triển mối giao lưu, tương tác giữa thầy và trò, giữa trò và trò Cần tận dụng tối đa các điều kiện, phương tiện ở địa phương để tổ chức cho HS học ở ngoài lớp, cho HS đi tham quan các di tích lịch sử, văn hoá, các dấu vết quá khứ Một số phương pháp cụ thể: nêu và giải quyết vấn đề Dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ Khai thác kiến thức từ kênh hình ( PP trực quan) Hình thành khái niện và biểu tượng lịch sử Kể chuyện lịch sử Phương pháp vấn đáp Câu 3:Tác dụng của việc khai thác kênh hình tronh dạy lịch sử ở tiểu học Trả lời: + Giúp HS nhớ kĩ, hiểu sâu những kiến thức lịch sử mà HS thui nhận được + Góp phần tạo biểu tượng và khái niệm lịch sử, đồng thời còn phát triển óc quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ của HS + Phát huy tính tích cực, chủ động và độc lập suy nghĩ của HS tạo tính tự tin trong học tập Tháng 2/ 2007. Bài 18: Dạy học địa lí theo chương trình và sách giáo khoa mới Câu 1: Chứng minh chương trình địa lí lớp 4,5 mới đã được thiết kế theo hướng tinh giản và có cấu trúc hợp lí cho phù hợp với trình độ nhận thức của HS Trả lời: ở chương trình địa lí lớp 4 mới HS được cung cấp các biểu tượng, khái niệm và mối quan hệ địa lí đơn giản thông qua ba miền: Miền núi và trung du; miền đồng bằng, miền duyên hải Chọn “ trường hợp mẫu” nhằm tập xchung vào một số biểu tượng tiêu biểu của địa lí đất nước. Cụ thể: Trong mỗi miền, chỉ chọn “ trường hợp mẫu” như: + ở miền níu và trung du chỉ dạy cho HS về dãy núi Hoàng Liên Sơn, Tây Nguyên và trung du Bắc Bộ. + ở miền đồng bằng dạy đồng bằng Bắc Bộ và đồng bằng Nam Bộ + ở miền duyên hải chỉ đạyuyên hải miền trung Lớp 5: Tăng cường thời lượng cho địa lí Việt Nam. Khuyến khích HS sử dụng kiến thức và kĩ năng địa lí dã học ở lớp 4 để tìm hiểu về địa lí Việt Nam Phần địa lí các châu lục và đại dương chỉ cho HS học có tính chất chấm phá nghĩa là chương trình chỉ chọn những nội dung nêu bật được một số nét tiêu biểu của từng châu lục và đại dương Câu 2: Những định hướng đổi mới của SGK phần địa lí? Trả lời: + Khổ sách to hơn trình bày trang sách thoáng, Tăng cỡ chữ, tăng số lượng kênh hình và kích thước của lược đồ + cách trình bày: Kênh chữ: Kênh chữ trong SGK mới có vai trò cung cấp thông tin, thể hiện nội dung trọng tâm của bài học được đặt trong phần đóng khung và hệ thống câu hỏi cuối bài. Ngoài ra SGK mới còn có những câu hỏi và lệnh ở giữa bài được in nghiêng nhằm yêu cầu HS phải động não suy nghĩ, làm việc với kênh hình để tìm ra kiến thức mới Kênh hình: kênh hình được tăng lên klhông những về số lượng mà còn cả về thể loại, cụ thể bảng số liệu và biểu đồ được học ngay từ lớp 4 và ở SGK lớp 4, 5 đều có những hình vẽ hoặc tranh ảnh mang tính chất liên hoàn giúp HS hình dung được qui trình sản xuất ra một mặt hàng nào đó, Ví dụ sản xuất chè, đồ gốm... Chú ý đến việc thể hiện sự kết nối giưa tranh ảnh và bản đồ. Kênh hình với chức năng làm nguồn tri thức đươch chú trọng hơn chức năng minh hoạ cho kênh chữ Câu 3: Hai PP dạy học địa lí ở tiểu học và cách sử dụng 2 PP này theo hướng phát huy tính tích cực của HS