Giáo án Giáo dục công dân lớp 8 - Bài 2 - Tiết 3: Liêm Khiết

Ngày soạn: Ngày dạy: BÀI 2 Tiết 3: LIÊM KHIẾT. A. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức HS hiểu thế nào là liêm khiết. Biết phân biệt hành vi trái ngược với liêm khiết. Biểu hiện và ý nghĩa của liêm khiết. 2. Thái độ Đồng tình, ủng hộ, học tập gương liêm khiết. Phê phán hành vi không liêm khiết trong cuộc sống. 3. Kĩ năng HS biết kiểm tra hành vi của mình để tự rèn luyện bản thân về đức tính liêm khiết. B. Phương pháp Kích thích tư duy. Nêu vấn đề, giải quyết vấn đề. Giảng giải, đàm thoại. Thảo luận nhóm. C. Phương tiện SGK và sách GV lớp 8. Chuyện đọc. Tục ngữ, ca dao, danh ngôn nói về liêm khiết. Giấy Ao + bút dạ. Đèn chiếu (nếu có). Các loại báo liên quan đến pháp luật. D. Hoạt động dạy - học 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ GV: Chia bảng 2 phần, gọi 2 HS lên bảng. HS: Cả lớp theo dõi. Câu hỏi 1: Tìm những hành vi của HS biết tôn trọng lẽ phải. Câu hỏi 2: Tìm những hành vi của HS không biết tôn trọng lẽ phải. HS: Bổ sung ý kiến đúng. GV: Nhận xét và cho điểm. 3. Bài mới: (Giới thiệu bài): GV đưa ra các tình huống (Có thể chiếu lên máy hoặc ghi sẵn trên giấy Ao). Tình huống 1: Em Hà ở thành phố Hải Phòng nhặt được ví tiền, nhờ công an trả lại người mất. Tình huống 2: Chú Minh cảnh sát giao thông không nhận tiền của người lái xe khi họ vi phạm pháp luật. Tình huống 3: Giám đốc hải quan tỉnh L. nhận hối lộ của những người buôn lậu qua biên giới. HS: Quan sát các tình huống trên. GV: Những hành vi trên thể hiện đức tính gì? HS: Suy nghĩ trả lời. GV: Mời vài HS phát biểu ý kiến. GV: Để hiểu hơn vấn đề này, chúng ta học bài mới. HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐAT. GV: Mời 3 HS đọc các câu chuyện trong SGK. GV: Cho lớp chia thành 3 nhóm thảo luận Nhóm 1: ?1: Hành vi thể hiện việc làm của bà Ma-ri Quy-ri. ?2: Những hành vi đó thể hiện đức tính gì? Nhóm 2: ?3: Hãy nêu hành động của Dương Chấn. ?4: Những hành động đó thể hiện đức tính gì? Nhóm 3: ?5: Hành động của Bác Hồ được đánh giá như thế nào? ?6: Những hành động đó thể hiện đức tính gì? HS thảo luận. Cá nhân ghi vào phiếu nhỏ. Nhóm trưởng ghi ý kiến thảo luận vào giấy Ao. GV: Mời 3 nhóm trưởng lên trình bày. HS: Cả lớp theo dõi và nhận xét để bổ sung ý kiến. GV: Nhận xét ý kiến của 3 nhóm. GV: Đặt câu hỏi chung cho cả lớp. Câu hỏi: ?7: Em có suy nghĩ gì về các cách xử sự trên? ?8: Theo các em những cách xử sự đó có điểm gì chung? Vì sao? HS cả 3 nhóm trả lời & rút ra bài học. GV nhận xét, chốt lại ý chính (có thể chiếu nội dung lên màn hình). G: Liên hệ thực tế đức tính liêm khiết GV: Sử dụng phiếu học tập in sẵn câu hỏi. 1) Việc học tập gương sáng về liêm khiết có phù hợp, cần thiết và ý nghĩa không? 2) Nêu những hành vi biểu hiện đức tính liêm khiết trong đời sống hàng ngày. 3) Nêu những hành vi trái với đức tính liêm khiết. HS: Nhận phiếu học tập (đủ cả lớp). GV: Cho HS trả lời vào phiếu học tập. GV: Cho HS lên bảng trình bày. HS: Nhận xét ý kiến của bạn. GV: Bổ sung, đưa ra ý kiến đúng (cho điểm HS). GV: Thu một số bài của HS về chấm để động viên các em nắm vững kiến thức và vận dụng tốt. GV: Kết luận và chuyển ý. HĐ2: Hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung bài học GV (giảng giải) Nói đến liêm khiết là nói đến sự trong sạch trong đạo đức cá nhân của từng người, dù là người dân bình thường hay là cán bộ có chức có quyền. Từ xưa đến nay chúng ta rất tôn trọng những người có đức tính liêm khiết. GV: Đặt câu hỏi: 1) Hiểu thế nào là đạo đức trong sang liêm khiết? 2) Lối sống như thế nào là thể hiện được chuẩn mực đạo đức đó? 3) ý nghĩa của đức tính liêm khiết trong cuộc sống. 4) Tác dụng của đức tính liêm khiết với bản thân em và mọi người? HS: Tự do trình bày ý kiến của mình. GV: Hướng dẫn HS phát biểu, nhận xét, bổ sung để giúp HS khắc sâu khái niệm, ý nghĩa và tác dụng của đức tính liêm khiết. GV: Chốt lại ý chính và kết luận (có thể chiếu lên máy nội dung). HS: Ghi bài vào vở. HĐ 3: Luyện tập giải bài tập SGK GV: Cho HS làm bài tập 1 và 2 trong SGK. (GV có thể dùng bảng đen ghi bài tập lên bảng hoặc sử dụng giấy Ao, cũng có thể chiếu bài tập lên máy (nếu có)). Bài 1: Theo em những hành vi nào sau đây thể hiện tính liêm khiết và không liêm khiết: 1) Luôn mong muốn làm giàu bằng tài năng của mình. 2) Làm bất cứ việc gì để đạt mục đích. 3) Luôn kiên trì phấn đấu vươn lên để đạt kết quả cao. 4) Sẵn sàng dùng tiền bạc, quà cáp biếu xén để đạt mục đích. 5) Sẵn sàng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn. 6) Việc gì có lợi cho mình thì làm. 7) Suy nghĩ, cân nhắc, tính toán khi quyết định làm việc gì. HS lên bảng trả lời. GV nhận xét kết quả đúng. HS: Giải thích được vì sao đúng, vì sao sai. GV: Cho HS chữa bài tập 2. Bài 2: Tán thành hay không tán thành những việc làm nào sau đây (tán thành đánh dấu ´ vào ô trống): - Bạn Bính đến cô giáo xin nâng điểm toán c - ông giám đốc Lân luôn nhận quà cáp c - Vì nghèo nên cán bộ kiểm lâm chặt cây lấy gỗ để bán c - Nhân viên khách sạn nhặt được ví của khách không trả lại c HS: Lên bảng trả lời. GV: Nhận xét, đánh giá kết quả. I. Đặt vấn đề 1- Nhận xét tình huống 1- Bà Ma-ri Quy-ri cùng chồng là Pie Quy-ri đã đóng góp cho thế giới những sản phẩm có giá trị khoa học và kinh tế. - Không giữ bản quyền phát minh mà vui lòng sống túng thiếu, sẵn sàng gửi qui trình chiết tách Ra-đi cho ai cần tới. - Bà gửi biếu tài sản lớn 1 gam Ra-đi cho Viện Nghiên cứu ứng dụng để chữa bệnh ung thư. - Bà không nhận món quà của tổng thống Mỹ và của bạn bè mà dành nó cho viện nghiên cứu khoa học. àBà không vụ lợi, tham lam, sống có trách nhiêm với gia đình và xã hội. Không đòi hỏi điều kiện vật chất nào. 2- Dương Chấn nhà kiến thiết thời Đông Hán, được bổ đi làm quan thái thú quận Đông Lai. - Vương Mật người được ông tiến cử đem vàng đến lễ. - Ông tiến cử người làm việc tốt không cần đến vàng của người đó. à Đức tính của ông thanh cao, vô tư và không hám lợi. 3- Cụ Hồ sống như người Việt Nam bình thường. - Khước từ nhà cửa, quân phục, ngôi sao sáng chói... àCụ là người Việt Nam trong sạch, liêm khiết. 2) Bài học - Các cách xử sự của bà Ma-ri Quy-ri, Dương Chấn và Bác Hồ là tấm gương sáng để các em kính phục, học tập và noi theo. - Những cách xử sự đó đều nói lên lối sống thanh tao, không vụ lợi, không hám danh, làm việc vô tư, có trách nhiệm mà không đòi hỏi điều kiện vật chất nào và cùng thể hiện đức tính liêm khiết. Đáp án: Câu 1: Việc học tập gương sáng đức tính liêm khiết giúp cho cuộc sống tốt đẹp nên rất cần thiết và có ý nghĩa. Câu 2: Hành vi biểu hiện liêm khiết: - Bố mẹ em làm giàu bằng sức lao động và tài năng của mình. - Cô An là GV dạy giỏi cấp thành phố môn Giáo dục công dân cấp trung học cơ sở. - Nhiều doanh nghiệp trẻ thành đạt làm giàu cho đất nước. - Bác Hùng bỏ tiền và công sức làm trang trại để giải quyết công ăn việc làm cho người dân. - Cả nước phát động phong trào "ủng hộ người nghèo". Câu 3: Hành vi biểu hiện không liêm khiết: - Bố Hoa là lãnh đạo cấp tỉnh lợi dụng chức quyền nhận quà hối lộ. - Lâm tặc móc nối với công an, cán bộ lâm nghiệp ăn cắp gỗ quí, săn bắt động vật quí hiếm. - Công ty trách nhiệm hữu hạn Thế Giới Mới móc ngoặc, hối lộ làm ăn gian lận thất thoát tài sản nhân dân. - Công ty Đông Nam trốn thuế 112 tỉ đồng. II. Nội dung bài học 1) Khái niệm Liêm khiết là một phẩm chất đạo đức của con người thể hiện lối sống không hám danh, hám lợi, không nhỏ nhen, ích kỷ. 2) Ý nghĩa Sống liêm khiết sẽ làm cho con người thanh thản, nhận được sự quí trọng, tin cậy của mọi người, góp phần làm xã hội trong sạch và tốt đẹp hơn. 3) Tác dụng - Biết phân biệt hành vi liêm khiết và không liêm khiết. - Đồng tình ủng hộ, quí trọng người liêm khiết, phê phán hành vi thiếu liêm khiết. èThường xuyên rèn luyện để có thói quen sống liêm khiết. III. Bài tập Đáp án: Bài 1: - Hành vi liêm khiết: 1, 3, 5 và 7. - Hành vi không liêm khiết: 2, 4, và 6. Bài 2: Không đồng ý tất cả các ý kiến. * Củng cố G: Tổ chức trò chơi, kể chuyện tiếp sức * Cách chơi như sau: Mỗi HS viết 1 câu, bạn khác nối tiếp câu khác. Cứ như vậy cho đến khi kể xong, GV viết lại thành một câu chuyện hoàn chỉnh. GV: Chọn trước tên của câu truyện. Truyện: "Lưỡng quốc Trạng nguyên" Mạc Đĩnh Chi (1284 - 1361) quê ở Lam Khê, thuộc tỉnh Hải Dương, là dòng dõi khoa bảng lâu đời, đỗ Trạng nguyên, là quan to trong triều nhưng gia cảnh vẫn rất thanh bần. Có lần nhà vua sai người đang đêm mang vàng bạc đến để ở cửa nhà ông, cốt thử lòng ông. Sáng hôm sau vào chầu, ông đem số vàng bạc đó bỏ vào kho. Nhà vua giả vờ ngạc nhiên nói rằng: Số của ấy là của trời cho cớ sao không nhận? Ông tâu rằng của cải không phải do mồ hôi công sức ông làm ra thì ông sẽ không nhận và xin nộp vào công quĩ. Năm 1308, ông được cử đi sứ ở Trung Quốc. Có thể nói trong sự nghiệp giao bang này, ông đã để lại nhiều giai thoại được người đời nhắc đến như một bài học về sự thông minh, mẫn tiệp hiếm có. Chính vì thế mà vua quan nhà Minh đã phải phong ông là: "Lưỡng quốc trạng nguyên". (Phỏng theo Truyện Làng Nho NXB văn hoá 1999) GV kết luận toàn bài: Nói đến liêm khiết là nói đến sự trong sạch trong đạo đức cá nhân của từng người. Liêm khiết rất cần cho mỗi người và cho xã hội. Sẽ tốt đẹp biết bao khi mọi người biết sống thanh cao, trong sáng, có trách nhiệm với mình, với mọi người, biết đem sức mình xây dựng cuộc sống cho mình, gia đình, xã hội ngày càng tốt đẹp hơn. Nhân dân ta rất coi trọng liêm khiết, chê bai ghét bỏ những kẻ trộm cắp, tham nhũng. HS chúng ta phải biết tôn trọng, học tập, noi gương những người có đức tính liêm khiết. * Dặn dò Làm bài tập còn lại trong SGK. Sưu tầm truyện nói về liêm khiết. Sưu tầm tục ngữ, ca dao, danh ngôn nói về liêm khiết. Chuẩn bị bài "Tôn trọng người khác". E. Tư liệu tham khảo - Cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. - Cây thẳng bóng ngay, cây cong bóng vẹo. - Cây ngay không sợ chết đứng.