Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Tiết 6, Bài 3: Phương hướng xây dựng và phát triển kinh tế

TiÕt 6 Bµi 3: Ph­¬ng h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ II.3. NÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa III.1. NÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc I. Môc ®Ých, yªu cÇu 1. KiÕn thøc: H/s n¾m ®­îc: - Kn vµ ®Æc ®iÓm cña KTHH nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa - Kn c¬ chÕ thÞ tr­êng - Ph©n biÖt c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ c¬ chÕ kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó thÊy ®­îc tÝnh ­u viÖt cña c¬ chÕ thÞ tr­êng 2.Th¸i ®é: - Trªn c¬ së n¾m ®­îc kiÕn thøc vÒ KTHH nhiÒu thµnh phÇn vµ KTTT, hs cã ý thøc häc tËp, gãp phÇn x©y dùng nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc II. Träng t©m: - §Æc ®iÓm kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa - Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ III. Ph­¬ng ph¸p: -§Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò -ThuyÕt tr×nh, ®µm tho¹i IV.TiÕn tr×nh lªn líp: 1. æn ®inh tæ chøc 2. KiÓm tra bµi cò: C©u hái: - ThÕ nµo lµ KTHH nhiÒu thµnh phÇn? - Nhµ n­íc ta cã ¸p dông chÝnh s¸ch nµo ®èi víi c¸c TPKT? 3 Bµi míi: Ph­¬ng ph¸p Néi dung ? C¸c doanh nghiÖp cã nhiÖm vô g×? RÊt dÔ nhËn thÊy muèn thùc hiÖn tèt 2 nhiÖm vô trªn cÇn sù cè g¾ng, hç trî tõ hai phÝa: Doanh nghiÖp vµ nhµ n­íc ? Doanh nghiÖp cÇn lµm g× ®Ó ®¹t môc tiªu trªn? ? Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p nµo ®Ó gióp ®ì doanh nghÞªp? * KTHHNTP lµ thµnh tùu chung cña v¨n minh nh©n lo¹i, ¸p dông c¶ d­íi CNTB vµ CNXH ? Em h·y chØ ra sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a b¶n chÊt cña CNXH vµ CNTB? -> CNXH: + LLSX ph¸t triÓn + QHSX ph¸t triÓn: Kh«ng cã ¸p bøc -> CNTB: + LLSX ph¸t triÓn + QHSX kh«ng ph¸t triÓn: Cã ¸p bøc * Ta thÊy: Trong 5 thµnh phÇn kinh tÕ th× chØ cã kinh tÕ Nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ kh«ng biÓu hiÖn sù bãc lét Do ®ã: - Mäi nÒn s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu tËp trung vµo 3 vÊn ®Ò: S¶n xuÊt c¸i g×? S¶n xuÊt cho ai? S¶n xuÊt nh­ thÕ nµo? Trong nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp 3 vÊn ®Ò nµy lµ do nhµ n­íc quyÕt ®Þnh. Nhµ n­íc th©u tãm quyÒn ®iÒu hµnh s¶n xuÊt b»ng sù qu¶n lÝ cña láng lÎo. §©y lµ nÐt ®Æc tr­ng c¬ b¶n nhÊt -? DÉn ®Õn hËu qu¶ g×? => K×m h·m tÝnh n¨ng ®éng, chÊt l­îng, sè l­îng hµng ho¸ kh«ng ®¶m b¶o -> ( Gi¸o viªn VD thùc tÕ) Ng­êi ta vÝ: KTTTQLBC cña ViÖt Nam lµ kinh tÕ tù nhiªn trong thêi k× hiÖn ®¹i- c¸i mµ loµi ng­êi ®· tr¶i qua tr­íc CNTB - NÕu c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh do nhµ n­íc quyÕt ®Þnh * Ph©n tÝch vÝ dô sau: M¸c nhËn ®Þnh vÒ c¬ chÕ thÞ tr­êng: “C¸c nhµ kinh doanh ghÐt cay ghÐt ®¾ng t×nh tr¹ng kinh doanh kh«ng cã lîi nhuËn hoÆc lîi nhuËn qu¸ Ýt, ch¼ng kh¸c g× giíi tù nhiªn ghª sî ch©n kh«ng” - VËy: Trong c¬ chÕ trÞ tr­êng ®Ó thu ®­îc lîi nhuËn, c¸c nhµ doanh nghiÖp ®· lµm ntn? II. 3. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa a. NhiÖm vô cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ - Cung cÊp hµng ho¸ cã khèi l­îng lín, chÊt l­îng cao cho thÞ tr­êng - Thóc ®Èy nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn b. Gi¶i ph¸p * VÒ phÝa doanh nghiÖp - Th­êng xuyªn ¸p dông KHKT míi vµo s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng xuÊt n¨ng cao chÊt l­îng, c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm, ®¸p øng nhu cÇu vµ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng * VÒ phÝa nhµ n­íc - T¹o ra c¬ chÕ më thèng nhÊt thÞ tr­êng toµn quèc thuËn lîi cho tiªu thô hµng ho¸ c. §Æc ®iÓm cña KTHHNTP theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa - Trong 5 thµnh phÇn kinh tÕ, kinh tÕ Nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ ®ãng vai trß chñ ®¹o, n¾m gi÷ mét sè ngµnh kinh tÕ then chèt lµm cho QHSX XHCN ®­îc cñng cè phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña LLSX t­¬ng øng - C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ho¹t ®éng trong khu«n khæ c¶u PL gãp phÇn thu nhËp ®¸ng kÓ cho nÒn thu nhËp kinh tÕ quèc d©n III. NÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc 1. C¬ chÕ thÞ tr­êng. a. §Æc tr­ng cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. - Nhµ n­íc can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp c¬ së, coi th­êng tÝnh kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ - Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ®­îc chØ huy trõ trung t©m Nhµ n­íc th«ng qua ch¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh - Bé m¸y qu¶n lÝ cång kÒnh kÐm n¨ng ®éng vµ quan liªu, cöa quyÒn, nhiÒu cÊp trung gian, s¶n sinh mét ®éi ngò c¸n bé kÐm n¨ng lùc * §¸nh gi¸: C¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®a k×m h·m tÝnh tù gi¸c n¨ng ®éng cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, s¶n phÈm lµm ra chÊt l­îng kÐm kh«ng ®ñ tiªu dïng. NÒn kinh tÕ – XH l©m bµo khñng ho¶ng, tr× trÖ, cÇn ph¶i ®æi míi b. C¬ chÕ thÞ tr­êng * Kh¸i niÖm: C¬ chÕ thÞ tr­êng lµ c¬ chÕ tù vËn hµnh, tù ®iÒu chØnh cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong ®ã mäi quan hÖ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu th«ng qua gi¸ c¸ thÞ tr­ên P Q P: Møc gi¸; Q: S¶n l­îng cung (CÇu) ThÞ tr­êng Doanh nghÞªp - CÇn ¸o ph«ng - S¶n xuÊt vµ cung øng ¸o ph«ng Quy luËt cung cÇu - Mua ¸o ph«ng víi - TÝch cùc s¶n xuÊt gi¸ cao Quy luËt gi¸ trÞ - Mïa ®«ng: TT cÇn - Tõ bá sx ¸o ph«ng chuyÓn sang ¸o d¹ h¬n ¸o ph«ng sx ¸o d¹ Quy luËt lîi nhuËn - 3 doanh nghiÖp cïngsx - Muèn cã P cao, doanh nghiÖp kh«ng ¸o d¹. Chi phÝ kh¸c nhau, ngõng c¶i tiÕn TLSX gi¸ c¶ lµ 20 ng/ chiÕc Quy luËt canh tranh ? Nh­ vËy trong c¬ chÕ thÞ tr­êng 3 vÊn ®Ò cña s¶n xuÊt do ai quyÕt ®Þnh? =>Do thÞ tr­êng * KÕt luËn: Sù tù vËn ®éng vµ ®iÒu chØnh cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th«ng qua sù t¸c ®éng vèn cã cña quy luËt kh¸ch quan nªu trªn nh»m t¹o ra ®éng lùc ph¸t triÓn toµn bé nÒn kinh tÕ gäi lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng ? Tõ kh¸i niÖm vµ vÝ dô trªn em h·y chØ ra nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¬ chÕ thÞ tr­êng b. §Æc tr­ng: - 3 vÊn ®Ò: s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo lµ do c¬ chÕ thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh - Mäi tæ chøc kinh tÕ c¸ nh©n ®ù¬c tù do kinh doanh theo PL - Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh lµ ®éng lùc ®µo th¶i c¸i l¹c hËu, b×nh tuyÓn c¸i tiÕn bé. 4. Cñng cè: - So s¸nh sù kh¸c nhau gi­a c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng theo h­íng dÉn sau: Kh¸c nhau C¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp C¬ chÕ thÞ tr­êng Kh¸i niÖm NÐt ®Æc tr­ng HiÖu qu¶ kinh tÕ - Sù chuyÓn ®æi ®­êng lèi kinh tÕ cña §¶ng ta cã ý nghÜa g× trong ph¸t triÓn kinh tÕ? 5. DÆn dß - Lµm bµi tËp (sgk) - ChuÈn bÞ phÇn bµi häc tiÕp theo