Giáo án Giáo dục công dân Lớp 12 - Tiết 3 - Bài1: Pháp luật và đời sống - Năm học 2009-2010

Ngaøy 20 thaùng 08 naêm 2009 Tieát 3 Baøi 1 : PHAÙP LUAÄT VAØ ÑÔØI SOÁNG (TT) I./ Muïc tieâu baøi hoïc : Học xong bài này, HS cần ñaït ñöôïc: 1.Veà kieán thöùc: - Neâu ñöôïc khaùi nieäm, baûn chaát cuûa PL ; moái quan heä giöõa phaùp luaät vôùi kinh teá, chính trò, ñaïo ñöùc. - Hieåu ñöôïc vai troø cuûa phaùp luaät ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa moãi caù nhaân, nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi. 2.Veà kiõ naêng: - Bieát ñaùnh giaù haønh vi xöû söï cuûa baûn thaân vaø cuûa nhöõng ngöôøi xung quanh theo caùc chuaån möïc cuûa phaùp luaät. 3.Veà thaùi ñoä: - Coù yù thöùc toân troïng phaùp luaät ; töï giaùc soáng, hoïc taäp theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. II/ Noäi dung daïy vaø hoïc : Moái quan heä giöõa phaùp luaät vôùi kinh teá, chính trò vaø ñaïo ñöùc ? Vai troø cuûa phaùp luaät trong ñôøi soáng xaõ hoäi ? III/ Phöông phaùp daïy hoïc: thaûo luaän nhoùm, vaán ñaùp, ñaët vaán ñeà, taïo tình huoáng , tröïc quan IV/ Taøi lieäu vaø phöông tieän: Saùch giaùo vieân, saùch giaùo khoa GDCD 12, soå tay kieán thöùc veà phaùp luaät. Hình aûnh, ñoà duøng vaø taøi lieäu veà phaùp luaät V/ Tieán trình daïy hoïc: 1. Kieåm tra baøi cuõ: 1/ Em haõy phaân tích baûn chaát cuûa phaùp luaät ? 2. Giôùi thieäu baøi môùi: Phaùp luaät laø moät phöông tieän coâng baèng vaø daân chuû nhaát ñeå nhaø nöôùc quaûn lyù xaõ hoäi ñoàng thôøi ñeå ngöôøi daân thöïc hieän vaø baûo veä quyeàn, lôïi ích cuûa mình moät caùch hieäu quaû. Vì vaäy phaùp luaät coù vai troø raát quan troïng trong ñôøi soáng xaõ hoäi. 3. Daïy baøi môùi : Hoạt động cuûa giáo viên và học sinh Noäi dung baøi hoïc Hoạt động 1 : Tìm hiểu mối quan hệ giữa pháp luật với chính trị, đạo đức ? Cách tiến hành: Gv trình bày trong khung, chia nhóm làm việc à quy định thời gian điền vào ô nội dung. ( t.gian 4p) Nhóm 1 : tìm hiểu mối quan hệ giữa kinh tế và pháp luật, cho ví dụ làm rõ? Nhóm 2: tìm hiểu mối quan hệ giữa chính trị và pháp luật, cho ví dụ làm rõ? Nhóm 3 : tìm hiểu mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật ? cho ví dụ làm rõ? Nhóm 4 : nhận xét và bổ sung - HS nhoùm 2, 3 vaø 4 tieáp tuïc laøm vieäc. GV : Moái quan heä giöõa PL vaø chính trò ñöôïc theå hieän taäp trung trong moái quan heä giöõa ñöôøng loái, chính saùch cuûa ñaûng caàm quyeàn vaø PL cuûa NN. Thoâng qua PL, ñöôøng loái, chính saùch cuûa ñaûng caàm quyeàn trôû thaønh yù chí cuûa nhaø nöôùc. - Ñaïo ñöùc laø quy taéc xöû söï cuûa con ngöôøi phuø hôïp vôùi lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi, cuûa taäp theå vaø cuûa moät coäng ñoàng, ñöôïc hình thaønh treân cô sôû nhöõng quan nieäm, quan ñieåm cuûa moät coäng ñoàng ngöôøi veà caùi thieän, caùi aùc, söï coâng baèng, veà nghóa vuï, löông taâm, nhaân phaåm, danh döï vaø veà nhöõng phaïm truø khaùc thuoäc ñôøi soáng tinh thaàn cuûa xaõ hoäi. GV yeâu caàu HS tìm nhöõng ví duï ñeå minh hoaï. GV laáy ví duï trong thöïc teá veà nhöõng quan nieäm ñaïo ñöùc truyeàn thoáng tröôùc ñaây ñöôïc Nhaø nöôùc ñöa vaøo thaønh caùc quy phaïm phaùp luaät ñeå HS khaéc saâu kieán thöùc. Ví duï: Coâng cha nhö nuùi Thaùi Sôn Nghóa meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra Moät loøng thôø meï kính cha Cho troøn chöõ hieáu môùi laø ñaïo con. Hoaëc : Anh em nhö theå tay chaân Raùch laønh ñuøm boïc, dôû hay ñôõ ñaàn. Caùc quy taéc ñaïo ñöùc treân ñaây ñaõ ñöôïc naâng leân thaønh quy phaïm phaùp luaät taïi Ñieàu 35 Luaät Hoân nhaân vaø Gia ñình naêm 2000 Hoạt động 2: Tìm hieåu vai troø cuûa phaùp luaät trong ñôøi soáng xaõ hoäi, ñoái vôùi nhaø nöôùc? Muïc tieâu: HS bieát vaän duïng baøi hoïc vaøo caùc tình huoáng trong ñôøi soáng xaõ hoäi Cách tiến hành: GV neâu caâu hoûi tình huoáng, hs trao ñoåi. - Coù quan ñieåm cho raèng, chæ caàn phaùt trieån kinh teá thaät maïnh laø seõ giaûi quyeát ñöôïc moïi hieän töôïng tieâu cöïc trong xaõ hoäi, vì vaäy, quaûn lí xaõ hoäi vaø giaûi quyeát caùc xung ñoät baèng caùc coâng cuï kinh teá laø thieát thöïc nhaát, hieäu quaû nhaát ! - HS thaûo luaän caû lôùp. - GV toång keát yù kieán tranh luaän cuûa HS, phaân tích nhöõng maët hôïp lí, chöa hôïp lí ñoái vôùi vieäc söû duïng phöông tieän quaûn lí moät chieàu neáu khoâng ñöôïc söû duïng phoái hôïp vôùi caùc phöông tieän. - GV phaùt vaán HS : - H1: Vì sao nhaø nöôùc phaûi quaûn lí xaõ hoäi baèng phaùp luaät ? Lieân heä cuoäc soáng neáu khoâng coù phaùp luaät - H2: Quaûn lí baèng phaùp luaät laø phöông phaùp quaûn lí daân chuû vaø hieäu quaû nhaát, vì sao? - H3: Laøm caùch naøo ñeå Nhaø nöôùc quaûn lí xaõ hoäi baèng phaùp luaät ? - GV cho HS neâu moät soá bieän phaùp ñeå Nhaø nöôùc ñöa phaùp luaät vaøo ñôøi soáng nhaân daân, hoïc sinh thaáy ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc thöïc hieän phaùp luaät ( tuaân theo luaät giao thoâng) - GV chuyeån yù : - GV yeâu caàu HS tìm ví duï minh hoaï - GV cho ví duï : Hieán phaùp vaø Luaät Doanh nghieäp quy ñònh quyeàn töï do kinh doanh cuûa coâng daân. Treân cô sôû caùc quy ñònh naøy, coâng daân coù theå thöïc hieän quyeàn kinh doanh phuø hôïp vôùi khaû naêng vaø ñieàu kieän cuûa mình. Hoạt động 3: Tìm hieåu vai troø cuûa phaùp luaät trong ñôøi soáng xaõ hoäi, ñoái vôùi coâng daân Muïc tieâu: HS bieát vaän duïng baøi hoïc vaøo caùc tình huoáng trong ñôøi soáng xaõ hoäi Cách tiến hành: - GV ñaët tình huoáng yeâu caàu hoc sinh giaûi quyeát - Tình huoáng 1: - Chò Hieàn, anh Thieän yeâu nhau ñaõ ñöôïc hai naêm vaø hai ngöôøi baøn chuyeän keát hoân vôùi nhau. Theá nhöng, boá chò Hieàn thì laïi muoán chò keát hoân vôùi anh Thanh laø ngöôøi cuøng xoùm neân ñaõ kieân quyeát phaûn ñoái vieäc naøy. Khoâng nhöõng theá, boá coøn tuyeân boá seõ caûn trôû ñeán cuøng neáu chò Hieàn nhaát ñònh keát hoân vôùi anh Thieän. Trình baøy maõi vôùi boá khoâng ñöôïc, cöïc chaúng ñaõ, chò Hieàn ñaõ noùi : Neáu boá cöù caûn trôû con laø boá vi phaïm phaùp luaät ñaáy ! Giaät mình, boá hoûi chò Hieàn : Tao vi phaïm theá naøo ? Tao laø boá thì tao coù quyeàn quyeát ñònh vieäc keát hoân cuûa chuùng maøy chöù ! Khi aáy, chò Hieàn traû lôøi : Boá ôi ! Khoaûn 3 Ñieàu 9 Luaät Hoân nhaân vaø gia ñình naêm 2000 quy ñònh : Vieäc keát hoân do nam nöõ töï nguyeän quyeát ñònh, khoâng beân naøo ñöôïc eùp buoäc, löøa doái beân naøo ; khoâng ai ñöôïc cöôõng eùp hoaëc caûn trôû. Theá boá caûn trôû con thì boá coù vi phạm PL khoâng nhæ ? Caâu hoûi thaûo luaän : Haønh vi caûn trôû cuûa boá chò Hieàn coù ñuùng Phaùp luaät khoâng ? Taïi sao chò Hieàn phaûi neâu ra Luaät HNGĐ ñeå thuyeát phuïc boá ? Trong tröôøng hôïp naøy, PL coù caàn thieát ñoái vôùi coâng daâ khoâng ? - HS ruùt ra ñöôïc suy nghó qua tình huoáng treân? -GV keát luaän : Phaùp luaät laø phöông tieän ñeå coâng daân thöïc hieän vaø baûo veä quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình. - GV giaùo duïc hoïc sinh : Bieát phaùt huy vai troø cuûa phaùp luaät, tham gia toát caùc hoaït ñoäng tuyeàn truyeàn, phoå bieán phaùp luaät, ñeå “ Soáng vaø laøm vieäc theo Hieán phaùp vaø phaùp luaät” 3/Moái quan heä giöõa phaùp luaät vôùi chính trò, ñaïo ñöùc ( tt) Lĩnh vực Mối quan hệ với pháp luật b/ Chính trị Đường lối chính trị của Đảng chỉ đạo việc xây dựng và thực hiện pháp luật. Pháp luật là phöông tieän ñeå thöïc hieän ñöôøng loái chính trò, vöøa laø hình thaùi bieåu hieän cuûa chính trò, ghi nhaän yeâu caàu, quan ñieåm chính trò cuûa giai caáp caàm quyeàn c/ Đạo đức Những quy phaïm ñaïo ñöùc coù tính phoå bieán, phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån vaø tieán boä xaõ hoäi vaøo trong caùc quy phaïm phaùp luaät. Phaùp luaät laø phöông tieän ñaëc thuø ñeå baûo veä caùc giaù trò ñaïo ñöùc. => Phaùp luaät luoân coù moái quan heä chaët cheõ vôùi chính trò vaø ñaïo ñöùc. 4/ Vai troø cuûa phaùp luaät trong ñôøi soáng xaõ hoäi a/Phaùp luaät laø phöông tieän ñeå nhaø nöôùc quaûn lí xaõ hoäi * Vì sao nhaø nöôùc caàn quaûn lyù xaõ hoäi baèng phaùp luaät Quaûn lí baèng phaùp luaät laø phöông phaùp quaûn lí daân chuû vaø hieäu quaû nhaát , vì: + Phaùp luaät laø khuoân maãu coù tính phoå bieán vaø baét buoäc chung . + Phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan heä xaõ hoäi moät caùch thoáng nhaát trong toaøn quoác vaø ñöôïc baûo ñaûm baèng söùc maïnh cuûa quyeàn löïc nhaø nöôùc neân hieäu löïc thi haønh cao. Nhôø coù phaùp luaät, nhaø nöôùc phaùt huy ñöôïc quyeàn löïc cuûa mình vaø kieåm tra, kieåm soaùt ñöôïc caùc hoaït ñoäng cuûa moïi caù nhaân, toå chöùc, cô quan trong phaïm vi laõnh thoå cuûa mình Baèng caùch naøo nhaø nöôùc quaûn lyù xaõ hoäi baèng phaùp luaät Nhaø nöôùc ban haønh phaùp luaät - Toå chöùc thöïc hieän phaùp luaät treân quy moâ toaøn xaõ hoäi - Ñöa phaùp luaät vaøo ñôøi soáng -> ngöôøi daân hieåu bieát vaø tuaân theo phaùp luaät. b/ Phaùp luaät laø phöông tieän ñeå coâng daân thöïc hieän vaø baûo veä quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình: ­ Phaùp luaät laø phöông tieän ñeå coâng daân thöïc hieän vaø baûo veä quyeàn, lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình thoâng qua caùc luaät veà haønh chính, hình söï, toá tuïng, trong ñoù quy ñònh thaåm quyeàn , noäi dung, hình thöùc, thuû tuïc giaûi quyeát caùc tranh chaáp, khieáu naïi vaø xöû lí caùc vi phaïm phaùp luaät xaâm haïi ñeán quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình. 4. Cuûng coá, luyeän taäp - Em vaø gia ñình ñaõ bao giôø coù nhöõng baát ñoàng, tranh chaáp vôùi haøng xoùm lieân quan ñeán quyeàn vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa mình chöa? Neáu coù roài thì em vaø gia ñình ñaõ giaûi quyeát nhö theá naøo ? 5. Hoaït ñoäng tieáp noái - Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Ñoïc tröôùc baøi 2. Söu taàm caùc tö lieäu coù lieân quan ñeán baøi (hình aûnh, baøi vieát,..) VI. Gôïi yù kieåm tra vaø ñaùng giaù: - Phaùp luaät coù vai troø nhö theá naøo trong ñôøi soáng xaõ hoäi? Cho ví duï