Giáo án Giáo dục công dân Lớp 11 - Tiết 4 đến 6: Hàng hoá, Tiền tệ, Thị trường - Phan Văn Khang

TiÕt thø bèn+n¨m+s¸u: hµng Ho¸ - tiÒn tÖ – thÞ tr­êng (3 tiÕt) I. Môc tiªu bµi häc: Häc xong bµi nµy HS cÇn ®¹t ®­îc: 1. VÒ kiÕn thøc: - HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ hµng ho¸ vµ hai thuéc tÝnh cña hµng ho¸ - N¾m ®­îc nguån gèc, b¶n chÊt,chøc n¨ng vµ quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ - HiÓu ®­îc kh¸i niÖm thÞ tr­êng, c¸c chøc n¨ng cña thÞ tr­êng 2. VÒ kü n¨ng. - Ph©n tÝch ®­îc néi dung c¸c kh¸i niÖm - V©n dông kiÕn thøc ®· häc vµo gi¶i thÝch mét sè hiÖn t­îng kinh tÕ trong x· héi 3. VÒ th¸i ®é: - ñng hé c¸c chñ tr­¬ng cña nhµ n­íc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng - T«n träng c¸c quy luËt cña thÞ tr­êng vµ cã kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. - Phª ph¸n c¸c hµnh vi sïng b¸i ®ång tiÒn, cã lèi sèng thùc dông. II.Tµi liÖu vµ ph­¬ng tiÖn. - S¸ch GK GDCD líp 11 - S¸ch gi¸o viªn GDCD 11. - Mét sè s¬ ®å, biÓu b¶ng III. TiÕn tr×nh d¹y – häc. TiÕt 1 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò. - ThÕ nµo lµ ph¸t triÓn kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ cã nh÷ng néi dung nµo? - Ph¸t triÓn kinh tÕ cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi c¸ nh©n gia ®×nh vµ x· héi Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi. N­íc ta ®· chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ rhÞ tr­êng. ViÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ g×? cÇn cã nh÷ng dÞch vô nµo? ®Òu xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ tr­êng . Mäi s¶n phÈm ®i vµo tiªu dïng ®Òu th«ng qua thÞ tr­êng . VËy thÞ tr­êng cã nh÷ng yÕu tè nµo? Bµi nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu 3. D¹y bµi míi. Ho¹t ®éng 2: D¹y vµ häc. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t ®­îc - §Ó t×m hiÓu k/n hµng ho¸ GV ®­a ra mét sè t×nh huèng: + Mét ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt lóa g¹o ®Ó ¨n. + Mét vËt A kh«ng cã gi¸ trÞ g×. + Mét vËt A kh«ng cã c«ng dông g× ==> g¹o hay vËt A cã gäi lµ hµng ho¸ kh«ng? - HS tr¶ lêi. - GV tæng hîp vµ hái vËy hµng ho¸ lµ g×? - HS tr¶ lêi. - GV: §iÒu kiÖn nµo ®Ó SP trë thµnh hµng ho¸ - Häc sinh tr¶ lêi vµ GV tæng hîp, ph©n tÝch thªm k/n hµng ho¸ * GV: Mçi lo¹i hµng ho¸ ®Òu cã 1 hay mét sè c«ng dông nhÊt ®Þnh, c«ng dông Êy lµm cho hµng ho¸ cã gtrÞ sö dông. VËy gtrÞ SD lµ g×? - Häc sinh tr¶ lêi vµ lÊy vÝ dô minh ho¹. * C¸c hµng ho¸ kh¸c nhau nh­ng l¹i trao ®æi ®­îc víi nhau chøng tá chóng cã c¸i g× ®Êy lµ c¸i chung. §ã chÝnh lµ SL§ cña con ng­êi kÕt tinh trong hµng ho¸ ®ã. M¸c gäi lµ gtrÞ cña hµng ho¸ . VËy gtrÞ hµng ho¸ lµ g×? - Häc sinh tr¶ lêi . - GV ph©n tÝch k/n gi¸ trÞ cho hs thÊy gtrÞ cña hµng ho¸ lµ ph¹m trï lÞch sö. - GV ph©n tÝch thªm vÒ nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn gtrÞ cña hµng ho¸ ®ã lµ: + N¨ng suÊt lao ®éng. +T/chÊt cña lao ®éng ( lao ®éng ®¬n gi¶n hay lao ®éng phøc t¹p). + CÊu thµnh l­îng gi¸ trÞ : W = C + V+m ( C gtrÞ cò; V+m : gi¸ trÞ míi) +Gi¸ c¶ =chi phÝ sx+lîi nhuËn 1. Hµng ho¸ a. Hµng ho¸ lµ g×? - Lµ nh÷ng s¶n phÈm cña lao ®éng cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cña con ng­êi th«ng qua trao ®æi mua b¸n. - §iÒu kiÖn ®Ó SP trë thµnh hµng ho¸ + Do lao ®éng lµm ra + Cã c«ng dông nhÊt ®Þnh + §i vµo tiªu dïng th«ng qua mua vµ b¸n - Hµng ho¸ lµ mét ph¹m trï lÞch sö, hµng ho¸ cã 2 d¹ng hµng ho¸ vËt thÓ vµ hµng ho¸ phi vËt thÓ b. Hai thuéc tÝnh cña hµng ho¸ . * Thuéc tÝnh thø nhÊt: Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. - §/n : Lµ c«ng dông cña SP cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu nµo ®ã cña con ng­êi. - Gi¸ trÞ SD do thuéc tÝnh tù nhiªn cña vËt thÓ quy ®Þnh ==> KH cµng ph¸t triÓn th× cµng kh¸m ph¸ ra nhiÒu gtrÞ Sd cña hµng ho¸ . - GtrÞ SD lµ ph¹m trï vÜnh viÔn - GtrÞ SD lµ gi¸ trÞ ch x· héi ==> ng­êi s¶n xuÊt ph¶i s¶n xuÊt hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao, cã nhiÒu c«ng dông * Thuéc tÝnh thø hai: Gi¸ trÞ cña hµng ho¸. - Lµ lao ®éng x· héi cña con ng­êi kÕt tinh trong hµng ho¸ . + BiÓu hiÖn cña gtrÞ lµ gtrÞ trao ®æi + GtrÞ trao ®æi lµ quan hÖ tû lÖ vÒ l­îngmµ gtrÞ sö dông nµy trao ®æi víi gtrÞ SD kh¸c. * L­îng gi¸ trÞ cña hµng ho¸ - Thêi gian lao ®éng c¸ biÖt: Lµ thêi gian lao ®énghao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ cña tõng ng­êi lao ®éng . - Thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt: lµ thêi gian cÇn thiÕt cho bÊt cø lao ®éng nµo tÝn hµnh víi mét tr×nh ®é TB, mét c­êng ®é TB, trong §K trung b×nh so víi hoµn c¶nh x· héi nhÊt ®Þnh. - L­îng gi¸ trÞ : lµ thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt cña x· héi ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®ã. 4. Cñng cè vµ luyÖn tËp. - Hµng ho¸ lµ g×? §iÒu kiÖn ®Ó mét SP trë thµnh hµng ho¸ lµ g×? - ThÕ nµo lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ? 5. D¨n dß häc sinh: - Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi “TiÒn tÖ” TiÕt 2 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò. - Hµng ho¸ lµ g×? §iÒu kiÖn ®Ó mét SP trë thµnh hµng ho¸ lµ g×? - ThÕ nµo lµ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ? Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi. H«m tr­íc chóng ta ®· t×m hiÓu hµng ho¸ lµ g× vµ c¸c thuéc tÝnh cña hµng ho¸, nh­ng ®Ó tiªu dïng GtrÞ SD cña hµng ho¸ th× con ng­êi ph¶i mua ®­îc hµng ho¸ ®ã. Nh­ vËy tiÒn tÖ xuÊt hiÖn. VËy tiÒn tÖ lµ g×? Nã cã nh÷ng chøc n¨ng nµo? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi nµy 3. D¹y bµi míi. Ho¹t ®éng 2: D¹y vµ häc. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t ®­îc * PhÇn nµy Gv cho hs ®äc SGK vµ gäi 4 häc sinh tr¶ lêi vµ SS gi÷a c¸c h×nh th¸i gi¸ trÞ. * PhÇn nµy lµ phÇn hoµn toµn míi vµ khã ®èi v¬i c¸c em, nªn gv dïng ph­¬ng ph¸p diÔn gi¶i ®Ó cho c¸c em hiÓu chøc n¨ng cña tiÒn tÖ GV gi¶i thÝch: §©y lµ quy luËt chung cña l­u th«ng tiÒn tÖ, tiÒn vµng lµ tiÒn cã gi¸ trÞ ®Çy ®ñ. - Khi l­îng vµng nhiÒu h¬n møc cÇn thiªt tiÒn sÏ ®i vµo cÊt tr÷. - TiÒn giÊy chØ lµ quy ­íc gi¸ trÞ - Khi tiÒn giÊy qu¸ nhiÒu sÏ l¹m ph¸t. 2. TiÒn tÖ a. Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña tiÒn tÖ - Bèn h×nh th¸i gi¸ trÞ tõ thÊp ®Õn cao. + H×nh th¸i gi¸ trÞ gi¶n ®¬n. + H×nh th¸i gi¸ trÞ ®Çy ®ñ. + H×nh th¸i gi¸ trÞ chung. + H×nh th¸i tiÒn tÖ. - B¶n chÊt cña tiÒn tÖ : Lµ lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt ®­îc t¸ch ra tõ thª giíi hµng ho¸ lµm vËt ngang gi¸ chung cho t©t c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸, biÓu thÞ MQH gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. b. Chøc n¨ng cña tiÒn tÖ - Lµ th­íc ®o gi¸ trÞ: + Ph¶i lµ tiÒn vµng. + B¶n th©n tiÒn còng ph¶i ®­îc ®o l­êng. Do ®ã ph¶i cã ®¬n vÞ ®o l­êng tiÒn tÖ: Lµ träng l­îng nhÊt ®Þnh kim lo¹i lµm tiÒn tÖ. + Gi¸ trÞ biÓu hiÖn b»ng tiÒn gäi lµ gi¸ c¶. - Lµ ph­¬ng tiÖn l­u th«ng: + TiÒn lµm m«i giíi trong qu¸ tr×nh trao ®æi. + §ãng vai trß chèc l¸t ==> tiÒn giÊy ra ®êi. +Ph¶i lµ tiÒn mÆt. - Ph­¬ng tiÖn cÊt tr÷. + ph¶i lµ tiÒn vµng. + CÊt tr÷ tiÒn lµ cÊt tr÷ gi¸ trÞ - Ph­¬ng tiÖn thanh to¸n: Dïng ®Ó tr¶ nî, tr¶ tiÒn mua chÞu, - TiÒn tÖ thÕ giíi. + Ph¶i lµ tiÒn vµng hoÆc lµ tiÒn ®­îc c«ng nhËn lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n thÕ giíi. + Di chuyÓn cña c¶i tõ quèc gia nµy ®Õn quèc gia kh¸c. c. Quy luËt l­u th«ng tiÒn tÖ. M = 4. Cñng cè vµ luyÖn tËp. - Cho häc sinh nh¾c l¹i nguån gèc, b¶n chÊt cña tiÒn tÖ. - TiÒn tÖ cã nh÷ng chøc n¨ng nµo? 5. D¨n dß häc sinh: - Häc bµi cò, chuÈn bÞ bµi “ThÞ tr­êng” TiÕt 3 1. æn ®Þnh tæ chøc. 2. KiÓm tra bµi cò. - Tr×nh bµy nguån gèc, b¶n chÊt cña tiÒn tÖ? - TiÒn tÖ cã nh÷ng chøc n¨ng nµo? Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi. Hµng ho¸ bao giê còng ®­îc trao ®æi trªn thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng lµ g×? cã nh÷ng chøc n¨ng nµo? Chóng ta sÏ t×m hiÓu trong bµi h«m nay. 3. D¹y bµi míi. Ho¹t ®éng 2: D¹y vµ häc. Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung cÇn ®¹t ®­îc - GV chia líp lµm 4 nhãm : + Nhãm 1 : ThÞ tr­êng lµ g× ? Em h·y nªu c¸c lo¹i thÞ tr­êng mµ em biÕt? + Nhãm 2: T¹i sao thÞ tr­êng cã chøc n¨ng thùc hiªn ( hay thõa nhËn)? + Nhãm 3: T¹i sao thÞ tr­êng cã chøc n¨ng th«ng tin? + Nhãm 4: T¹i sao thÞ tr­êng cã chøc n¨ng ®iÒu tiÕt, kÝch thÝch hay h¹n chÕ s¶n xuÊt ? - Häc sinh cö ®¹i diÖn tr×nh bµy. - GV tæng hîp, bæ sung vµ kÕt luËn 3. ThÞ tr­êng. a. ThÞ tr­êng lµ g×? - Lµ lÜnh vùc trao ®æi, mua b¸n mµ ë ®ã c¸c chñ thÓ kinh tÕ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau ®Ó x©y dùng gi¸ c¶, sè l­îng hµng ho¸ dÞch vô. b. Chøc n¨ng cña thÞ tr­êng - Chøc n¨ng thõa nhËn ( thùc hiÖn) ThÞ tr­êng lµ n¬i kiÓm tra cuèi cïng vÒ chÊt l­îng , sè l­¬ng, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ - Chøc n¨ng th«ng tin: Cung cÊp th«ng tin vÒ quy m« cung cÇu, chÊt l­îng c¬ cÊu, chñng lo¹i hµng ho¸ ==> gióp ng­êi mua vµ ng­êi b¸n cã quyÕt ®Þnh kÞp thêi. - Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt . ThÞ tr­êng ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ tiªu dïng th«ng qua gi¸ c¶ 4. Cñng cè vµ luyÖn tËp. Tæ chøc dïng phiÕu bµi tËp ®Ó gi¶i bµi tËp 4.1. Nhãm 1: Nh÷ng vËt phÈm nµo sau ®©y lµ hµng ho¸ §óng Sai 1. §Êt ®ai 2. Lóa g¹o. 3. ThÞt, c¸ 4. Xe ®¹p 5. Kh«ng khÝ 6. N­íc. 4.2. Nhãm 2: ThÞ tr­êng cã nh÷ng nh©n tè nµo? a. Hµng ho¸ b. TiÒn tÖ c. Ng­êi mua-ng­êi b¸n d. TÊt c¶ nh©n tè trªn 4.3. Nhãm 3 : lµm bµi tËp 3 trong SGK 5. D¨n dß häc sinh: - Häc bµi cò vµ t×m hiÓu xem : trªn thÞ tr­êng hµng ho¸ lóc nhiÒu, lóc Ýt; gi¸ c¶ lóc cao lóc thÊp nh÷ng hiÖn t­îng ®ã lµ ngÉu nhiªn hay theo tÝnh quy luËt? Nõu theo quy luËt th× lµ quy luËt nµo?