Giáo án Giáo dục công dân Lớp 11 - Tiết 20, Bài 9: Nhà nước xã hội chủ nghĩa - Năm học 2008-2009 - Nguyễn Văn Phong

Ngày dạy: 14.01.2008 Tiết chương trình: tiết 20. §9: NHÀ NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA. A. MỤC TIÊU BÀI HỌC. 1. Về kiến thức. - Biết được nguồn gốc, bản chất của Nhà nước. 2. Về kỹ năng. - Biết tham gia xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa phù hợp với lứa tuổi và điều kiện của bản thân. 3. Về thái độ. - Tôn trọng, tin tưởng vào Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. B. NỘI DUNG. 1. Trọng tâm của bài. - Bản chất của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 2. Kiến thức cần lưu ý. - Bản chất của Nhà nước. C. PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC DẠY HỌC. - Phương pháp nêu vấn đề kết hợp với phương pháp thuyết trình, giảng giải. - Thảo luận nhóm. D. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC. - Giáo án, sách giáo khoa, sách giáo viên, tranh ảnh, băng hình, những câu chuyện có liên quan đến nội dung bài học. E. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC. 1. Ổn định tổ chức. 2. Kiểm tra bài cũ. Câu hỏi: Ý kiến nào sau đây là đúng? Sai? Vì sao? Nước ta đã có Chủ nghĩa xã hội. Nước ta chưa có Chủ nghĩa xã hội. Nước ta vừa có, vừa chưa có Chủ nghĩa xã hội. Trả lời: Nước ta vừa có, vừa chưa có CNXH vì nước ta hiện nay đang xây dựng đất nước theo định hướng XHCN. 3. Giảng bài mới. Vào bài: Cho đến nay trong lịch sử phát triển của xã hội loài người đã tồn tại 4 kiểu Nhà nước (CHNL, PK, TBCN, XHCN). Nhà nước XHCN là nhà nước kiểu mới khác về chất so với kiểu nhà nước trước đó. Vậy Nhà nước XHCN là gì? Bản chất của Nhà nước XHCN có gì khác với Nhà nước trước đó. Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay. HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH NỘI DUNG Hoạt động 1: Nguồn gốc của Nhà nước. Cho học sinh đọc “Lịch sử phát triểnđó chính là Nhà nước” Lịch sử phát triển của xã hội loài người đã trải qua một thời kì chưa có Nhà nước. * Như XH CXNT đã có lịch sử lâu đời hàng triệu năm. Đặc điểm xã hội này: Con người còn lệ thuộc vào thiên nhiên, xã hội mới hình thành. Mọi người cùng làm ăn, sinh sống trong các bộ lạc và thị tộc. Mọi người dựa vào nhau mà sống và tồn tại. Trong xã hội này, trình độ LLSX thấp kém, sản phẩm lao động chỉ đủ duy trì mức tối thiểu của các thành viên trong xã hội, không có sản phẩm dư thừa làm của cải riêng. Đó là xã hội không có giai cấp, không có bốc lột, không có tư hữu. Do đó chưa có Nhà nước. Đây là thời kì được gọi là văn minh trong dã man. * Vào cuối thời kì Cộng sản nguyên thủy, LLSX phát triển và sự phân công lao động trong xã hội được mở rộng, đã làm cho năng xuất lao động tăng lên. Sản phẩm lao động làm ra ngày càng nhiều hơn so với nhu cầu ở mức cần thiết của xã hội. Đã xuất hiện việc chiếm đoạt của cải dư thừa làm tài sản riêng. Những người có địa vị trong xã hội đã lợi dụng ưu thế của mình để chiếm đọat tài sản. Quá trình tư hữu tài sản diễn ra, chế độ tư hữu hình thành, xã hội phân chia thành hai giai cấp đối lập nhau. Giai cấp bốc lột mâu thuẫn giai cấp bị bốc lột. Để duy trì trật tự và quản lí một xã hội đã có những thay đổi rất căn bản ấy đòi hỏi phải có một tổ chức quyền lực mới. Tổ chức đó do giai cấp có ưu thế lập ra thực hiện sự thống trị. Tổ chức đó chính là Nhà nước. (?) Tại sao trong xã hội CXNT chưa có Nhà nước? (?) Nhà nước đầu tiên xuất hiện trong lịch sử khi nào? V.I.Lênin viết: “Bất cứ nơi đâu, hễ lúc nào và chừng nào mà về mặt khách quan những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hòa được thì Nhà nước xuất hiện” Hoạt động 2: Bản chất của Nhà nước. Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, Nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp. Do đó, Nhà nước bao giờ cũng mang bản chất giai cấp. Thảo luận nhóm: Nhóm 1: Quan điểm nào sau đây em cho là đúng? a. Nhà nước là cơ quan điều hòa các lợi ích giai cấp, không phải là công cụ thống trị giai cấp. b. Nhà nước là bộ máy dùng để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác. => Ý kiến (b) đúng vì trong xã hội có giai cấp, sự thống trị giai cấp thể hiện ở 3 mặt: Kinh tế, chính trị, tư tưởng. Để thực hiện sự thống trị, giai cấp thống trị sử dụng Nhà nước để duy trì quyền lực kinh tế, chính trị, tư tưởng. và thống trị về kinh tế, chính trị, tư tuởng. Ý chí giai cấp thống trị được thể hiện bằng ý chí Nhà nước, bắt buộc mọi thành viên trong xã hội phải tuân theo. Nhóm 2: Lấy ví dụ chứng minh Nhà nước là bộ máy trấn áp đặc biệt của giai cấp này đối với giai cấp khác? - Nhà nước phong kiến thành lập quân đội đàn áp nhân dân, cướp bóc tài sản của nhân dân. - Nhà nước TBCN thành lập quân đội, cảnh sát, nhà tù, đàn áp phong trào của giai cấp vô sản để bảo vệ địa vị thống trị và lợi ích của mình. Nhóm 3: Theo em bản chất Nhà nước là gì? - Bản chất của Nhà nước, mang bản chất giai cấp của giai cấp thống trị xã hội. I. NGUỒN GỐC VÀ BẢN CHẤT CỦA NHÀ NƯỚC. 1. Nguồn gốc của Nhà nước. - Nhà nước ra đời khi xuất hiện chế độ tư hữu về TLSX. Khi xã hội phân hóa thành các giai cấp, mâu thuẫn giữa các giai cấp ngày càng gay gắt đến mức không thể điều hòa được. 2. Bản chất của nhà nước. - Nhà nước là bộ máy dùng để duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp khác. - Nhà nước là bộ máy trấn áp đặc biệt của giai cấp này đối với giai cấp khác. 4. Củng cố và luyện tập. (?) Điền vào bảng sau những nội dung thích hợp: Nhà nước Giai cấp thống trị Giai cấp bị trị Quyền lực kinh tế, chính trị, tư tưởng. Bộ máy trấn áp CHNL Chủ nô Nô lệ Chủ nô Đàn áp nô lệ Phong kiến Địa chủ Nông dân Địa chủ Đàn áp nông dân TBCN Tư sản Vô sản Tư sản Đàn áp vô sản (?) Một hôm Minh nghe được hai thanh niên tranh luận với nhau: - Thanh niên A: Bộ máy Nhà nước chỉ là Quốc hội, hội đồng chính phủ còn cấp tỉnh, thành phố quận, huyện, xã thì Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân không phải là nhà nước. Nhà nước phải là tổ chức cao nhất của cả nước. - Thanh niên B: Không phải thế, nhà nước còn gọi là Bộ máy nhà nước, có Bộ Máy nhà nước ở Trung ương và Bộ máy nhà nước ở địa phương (cấp cơ sở). Theo em ý kiến của thanh niên nào đúng? 5. Hoạt động nối tiếp. - Học bài và làm bài tập. - Chuẩn bị phần tiếp theo. F. RÚT KINH NGHIỆM SAU TIẾT DẠY.