Giáo án Giáo dục công dân Lớp 11 - Bài 7: Thực hiện nền kinh tế nhiều thành phần và tăng cường vai trò quản lí kinh tế của nhà nước

Caùc nhoùm nhaän xeùt, boå sung. GV : - Nhaän xeùt, ñieàu chænh, boå sung caùc chi tieát treân baûng (Giuùp hoïc sinh phaân bieät kinh teá nhaø nöôùc vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc, kinh teá tö baûn nhaø nöôùc vôùi kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi) - Chieáu s¬ ®å “Cô caáu thaønh phaàn kinh teá”treân maøn hình, toùm taét, keát luaän: Nöôùc ta hieän nay coù 5 thaønh phaàn kinh teá => Ñaûng, Nhaø nöôùc ta chuû tröông thöïc hieän nhaát quaùn, laâu daøi chính saùch phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn ñeå huy ñoäng vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, taïo nhieàu vieäc laøm, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá Tieát 2: Giôùi thieäu: Qua tieát 1, caùc em ñaõ tìm hieåu söï toàn taïi neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn ôû nöôùc ta hieän nay laø moät taát yeáu khaùch quan. Vaäy, traùch nhieäm cuûa coâng daân vaø vai troø quaûn lí cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn nhö theá naøo? Chuùng ta seõ tìm hieåu caùc vaán ñeà naøy ôû tieát 2. Hoaït ñoäng 3: Ñoùng vai (10’) Muïc tieâu: HS hieåu vaø xaùc ñònh traùch nhieäm cuûa moãi coâng daân trong vieäc thöïc hieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn. GV neâu chuû ñeà tieåu phaåm: “Traùch nhieäm cuûa coâng daân ñoái vôùi vieäc thöïc hieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn” GV neâu tình huoáng tieåu phaåm: Gia ñình H. buoân laäu. H. thuyeát phuïc gia ñình töø boû hoaït ñoäng kinh doanh baát chính, chaáp haønh chính saùch “Phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn”cuûa Nhaø nöôùc, laøm aên chaân chính, ích nöôùc , lôïi daân. HS xung phong thöïc hieän tieåu phaåm, lôøi thoaïi, phaân vai. HS ñoùng vai. Lôùp nhaän xeùt vaø thaûo luaän: Söï thuyeát phuïc nhö vaäy ñuû chöa, theo em, neân thuyeát phuïc boå sung nhö theá naøo môùi mang laïi keát quaû toát nhaát? GV nhaän xeùt khaùi quaùt, môû roäng traùch nhieäm cuûa coâng daân ñoái vôùi vieäc thöïc hieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn. ( Chieáu baûng toùm taét “Traùch nhieäm coâng daân” treân maøn hình) Chuyeån yù: Ñeå giuùp cho moïi ñoái töôïng thöïc hieän toát chính saùch phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn , Nhaø nöôùc phaûi caàn phaûi laøm gi? Hoaït ñoäng 4: Ñoäng naõo + Ñaøm thoaïi + Thuyeát trình (20’) Muïc tieâu: HS hieåu ñöôïc vai troø quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc trong neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn ôû nöôùc ta. GV hoûi: - Giaû ñònh khoâng coù söï quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc, nhöõng hieän töôïng tieâu cöïc naøo seõ dieãn ra maïnh meõ? Moãi HS phaùt bieåu ngaén goïn moät caâu vaøi töø. (VD: Laøm haøng giaû; buoân laäu; troán thueá; taøi nguyeân caïn kieät; laïm phaùt;) GV lieät keâ caùc yù kieán cuûa HS leân baûng ( laøm saùng toû nhöõng yù chöa roõ raøng) GV chieáu baûng toùm taét “Nhaø nöôùc caàn thieát phaûi quaûn lí neàn kinh teá” treân maøn hình. GV giaûng môû roäng: Nhaø nöôùc caàn thieát phaûi quaûn lí neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn raát phöùc taïp hieän nay, vì: - Do yeâu caàu phaûi thöïc hieän vai troø cuûa chuû sôû höõu nhaø nöôùc veà TLSX ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. - Do yeâu caàu phaûi phaùt huy maët tích cöïc, khaéc phuïc maët haïn cheá cuûa cô cheá thò tröôøng - Do yeâu caâu phaûi giöõ vöõng ñònh höôùng XHCN. GV duøng phöông phaùp ñaøm thoaïi giuùp HS laàn löôït traû lôøi caùc caâu hoûi: - Keå teân nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc maø em bieát? - Nhaø nöôùc phaûi laøm gì ñeå quaûn lí caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc? - Theá naøo quaûn lí vó moâ neàn kinh teá thò tröôøng ? -Taïi sao phaûi quaûn lí vó moâ neàn kinh teá thò tröôøng? GV chieáu baûng “Noäi dung quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc” treân maøn hình vaø toùm taét. GV tieáp tuïc höôùng daãn HS traû lôøi caùc caâu hoûi: - Taïi sao phaûi taêng cöôøng vai troø vaø hieäu löïc quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc? Theo em, muoán taêng cöôøng vai troø vaø hieäu löïc quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc, caàn coù nhöõng giaûi phaùp naøo? GV nhaän xeùt, toùm taét. - Em döï ñònh seõ hoaït ñoäng trong thaønh phaàn kinh teá naøo? Taïi sao laïi choïn thaønh phaàn kinh teá ñoù? GV keát luaän toaøn baøi: Thöïc hieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn vaø taêng cöôøng vai troø quaûn lí cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi neàn kinh teá laø nhieäm vuï quan troïng cuûa thôøi kì quaù ñoä leân CNXH ôû nöôùc ta. 1. Thöïc hieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn: a. Khaùi nieäm thaønh phaàn kinh teá vaø tính taát yeáu khaùch quan cuûa neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn: ï Khaùi nieäm: Thaønh phaàn kinh teá laø kieåu quan heä kinh teá döïa treân moät hình thaùi sôû höõu nhaát ñònh veà tö lieäu saûn xuaát. ï Tính taát yeáu khaùch quan: ­ Trong thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi, nöôùc ta vaãn toàn taïi moät soá thaønh phaàn kinh teá cuûa xaõ hoäi tröôùc ñaây; ñoàng thôøi xuaát hieän theâm nhöõng thaønh phaàn kinh teá môùi cuûa cheá ñoä XHCN. ­ ÔÛ nöôùc ta, löïc löôïng saûn xuaát coøn thaáp keùm vaø ôû nhieàu trình ñoä khaùc nhau, neân coù nhieàu hình thöùc sôû höõu veà tö lieäu saûn xuaát. b. Caùc thaønh phaàn kinh teá ôû nöôùc ta: ­ Kinh teá nhaø nöôùc: Laø thaønh phaàn kinh teá döïa treân hình thöùc sôû höõu nhaø nöôùc veà tö lieäu saûn xuaát. ­ Kinh teá taäp theå: Laø thaønh phaàn kinh teá döïa treân hình thöùc sôû höõu taäp theå veà tö lieäu saûn xuaát. ­ Kinh teá tö nhaân: Laø thaønh phaàn kinh teá döïa treân hình thöùc sôû höõu tö nhaân veà tö lieäu saûn xuaát, bao goàm : + Kinh teá caù theå, tieåu chuû döïa treân hình thöùc sôû höõu nhoû veà tö lieäu saûn xuaát vaø lao ñoäng cuûa baûn thaân ngöôøi lao ñoäng. + Kinh teá tö baûn tö nhaân döïa treân cheá ñoä sôû höõu tö nhaân tö baûn chuû nghóa veà tö lieäu saûn xuaát ­ Kinh teá tö baûn nhaø nöôùc: Laø thaønh phaàn kinh teá döïa treân hình thöùc sôû höõu hoãn hôïp veà voán giöõa kinh teá nhaø nöôùc vôùi tö baûn tö nhaân trong nöôùc hoaëc nöôùc ngoaøi.. ­ Kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi: Laø thaønh phaàn kinh teá döïa treân hình thöùc sôû höõu voán cuûa nöôùc ngoaøi. => Nhaø nöôùc chuû tröông phaùt trieån caùc thaønh phaàn kinh teá ñeå thu huùt vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc nguoàn löïc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi, taïo nhieàu vieäc laøm, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. c. Traùch nhieäm cuûa coâng daân ñoái vôùi vieäc thöïc hieän neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn: ­ Tin töôûng, uûng hoä vaø chaáp haønh toát chính saùch phaùt trieån neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn. ­ Tham gia lao ñoäng saûn xuaát ôû gia ñình. ­ Vaän ñoäng gia ñình ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh. ­ Chuû ñoäng tìm kieám vieäc laøm ôû ngaønh ngheà thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá 2. Vai troø quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc: a. Söï caàn thieát, khaùch quan phaûi coù vai troø quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc: - Do yeâu caàu phaûi thöïc hieän vai troø cuûa chuû sôû höõu nhaø nöôùc veà TLSX ñoái vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. - Do yeâu caàu phaûi phaùt huy maët tích cöïc, khaéc phuïc maët haïn cheá cuûa cô cheá thò tröôøng - Do yeâu caâu phaûi giöõ vöõng ñònh höôùng XHCN. b. Noäi dung quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc: ­ Quaûn lí caùc doanh nghieäp thuoäc thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc. ­ Quaûn lí, ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån theo ñònh höôùng XHCN. c. Taêng cöôøng vai troø vaø hieäu löïc quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc: ­ Tieáp tuïc ñoåi môùi caùc coâng cuï keá hoaïch hoaù, phaùp luaät, chính saùch vaø cô cheá quaûn lí kinh teá thò tröôøng. ­ Taêng cöôøng löïc löôïng vaät chaát cuûa Nhaø nöôùc ñeå ñieàu tieát thò tröôøng. ­ Tieáp tuïc caûi caùch haønh chính boä maùy nhaø nöôùc, cheá ñoä coâng chöùc. 4. Cuûng coá,luyeän taäp: Tieát 1: (5’) C©u 1 : T¹i sao h×nh thøc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt l¹i lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh thµnh phÇn kinh tÕ ? (V× nã g¾n víi chñ së h÷u, quy ®Þnh quan hÖ qu¶n lÝ vµ quan hÖ ph©n phèi trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt ®èi víi mçi thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt ®Þnh). C©u 2 : T¹i sao trong 5 thµnh phÇn kinh tÕ, kinh tÕ nhµ n­íc l¹i gi÷ vai trß chñ ®¹o ? Tieát 2: (5’) C©u 3 : H·y cho biÕt néi dung qu¶n lÝ kinh tÕ cña Nhµ n­íc vµ t¹i sao Nhµ n­íc l¹i cã vai trß ®ã ? Caâu 4: Taïi sao phaûi taêng cöôøng vai troø vaø naâng cao hieäu löïc quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc? VI. HÖÔÙNG DAÃN HOÏC SINH HOÏC BAØI, LAØM VIEÄC ÔÛ NHAØ : ( Phaàn “Caâu hoûi vaø baøi taäp” – SGK) Tieát 1: (2’) ï Trình baøy khaùi nieäm thaønh phaàn kinh teá vaø caên cöù ñeå xaùc ñònh thaønh phaàn kinh teá ôû nöôùc ta. ï Phaân tích tính taát yeáu khaùch quan quan cuûa söï toàn taïi neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn ôû nöôùc ta. ï Kinh teá nhaø nöôùc laø gì? Phaân tích vai troø cuûa kinh teá nhaø nöôùc. Theo em, caàn phaûi laøm gì ñeå taêng cöôøng vai troø cuûa kinh teá nhaø nöôùc hieän nay ôû nöôùc ta. ï Kinh teá taäp theå laø gì? Vai troø vaø moái quan heä giöõa noù vôùi kinh teá nhaø nöôùc trong thôøi kì quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi ôû nöôùc ta? ï Trình baøy khaùi nieäm, cô caáu vaø vai troø cuûa kinh teá tö nhaân ôû nöôùc ta hieän nay. ï Kinh teá tö baûn nhaø nöôùc laø gì? Cho ví duï. Taïi sao noùi kinh teá tö baûn nhaø nöôùc giöõ vai troø laø “caàu noái” ñeå ñöa saûn xuaát nhoû laïc haäu leân chuû nghóa xaõ hoäi ôû nöôùc ta? ï Kinh teá nhaø nöôùc khaùc vôùi kinh teá tö baûn nhaø nöôùc veà: Hình thöùc sôû höõu. Quan heä quaûn lí. Quan heä phaân phoái. Taát caû caùc phöông aùn treân. Haõy choïn phöông aùn maø em cho laø ñuùng. Vì sao? Tieát 2: (2’) ï Theo em, vôùi söï toàn taïi neàn kinh teá nhieàu thaønh phaàn, vaán ñeà tìm kieám vieäc laøm coù gì khaùc vôùi tröôùc ñaây khi neàn kinh teá nöôùc ta coøn tình traïng bao caáp? ï Phaân tích vai troø quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc ôû nöôùc ta hieän nay. ï Taïi sao phaûi taêng cöôøng vai troø vaø naâng cao hieäu löïc quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc? Theo em, muoán taêng cöôøng vai troø vaø naâng cao hieäu löïc quaûn lí kinh teá cuûa Nhaø nöôùc, caàn coù nhöõng giaûi phaùp naøo? Taïi sao? ï Em döï ñònh seõ hoaït ñoäng trong thaønh phaàn kinh teá naøo? Taïi sao laïi choïn thaønh phaàn kinh teá ñoù?