Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 30, Bài 10: Pháp luật với hoà bình và sự phát triển tiến bộ của nhân loại - Năm học 2010-2011

TiÕt 30 Ngµy so¹n 15/01/2010 Bµi 10 PH¸P LUËT VíI HOµ B×NH Vµ Sù PH¸T TRIÓN TIÕN Bé CñA NH¢N LO¹I I. MôC TI£U BµI HäC: 1.VÒ kiÕn thøc: - HiÓu ®­îc vai trß cña ph¸p luËt ®èi víi hßa b×nh vµ sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña nh©n läai. - NhËn biÕt ®­îc thÕ nµo lµ ®iÒu ­íc quèc tÕ, mèi quan hÖ gi÷a ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ ph¸p luËt quèc gia. - HiÓu ®­îc s¬ bé vÒ sù tham gia vµ thùc hiÖn tÝch cùc cña ViÖt Nam vµo c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ quyÒn con ng­êi, vÒ hßa b×nh, h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia, vÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. 2.VÒ ki n¨ng: - Ph©n biÖt ®­îc ®iÒu ­íc quèc tÕ víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quèc gia. 3.VÒ th¸i ®é: -T«n träng ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vÒ quyÒn con ng­êi, vÒ hßa b×nh, h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia, vÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. II. PH¦¥NG PH¸P : ThuyÕt tr×nh, ®µm tho¹i, trùc quan, III. PH¦¥NG TIÖN D¹Y HäC: - Tranh, ¶nh, s¬ ®å, giÊy khæ to. - Cã thÓ sö dông vi tÝnh, m¸y chiÕu IV. TIÕN TR×NH L£N LíP : 1. æn ®Þnh tæ chøc líp : 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Gi¶ng bµi míi: ThÕ giíi ngµy nay lµ thÕ giíi cña héi nhËp vµ toµn cÇu hãa . Trong bèi c¶nh quèc tÕ nµy, Nhµ n­íc CHXHCN ViÖt Nam ®· vµ ®ang thùc hiÖn nhÊt qu¸n ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp, tù chñ, ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ, víi ph­¬ng ch©m: ViÖt Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ph¸t triÓn vµ tiÕn bé cña nh©n lo¹i. Hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nhiÒu h×nh thøc vµ c«ng cô kh¸c nhau, trong ®ã, ph¸p luËt ®­îc coi lµ c«ng cô h÷u hiÖu nhÊt, lµ c¬ së ph¸p lÝ ®Ó th­c hiÖn cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh hîp t¸c. Bµi 10 sÏ gióp ta hiÓu râ h¬n nh÷ng vÊn ®Ò nµy. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß KiÕn thøc c¬ b¶n Vai trß cña ph¸p luËt ®èi víi hßa b×nh vµ sù ph¸t triÓn, tiÕn bé cña nh©n läai §¬n vÞ kiÕn thøc nµy mang tÝnh lý luËn, GV chñ yÕu sö dông ph­¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh. §iÒu ­íc quèc tÕ trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia GV sö dông ph­¬ng ph¸p thuyÕt tr×nh kÕt hîp víi ®µm tho¹i ï Kh¸i niÖm ®iÒu ­íc quèc tÕ GV hái: §iÒu ­íc quèc tÕ lµ g×? C¸c em ®· biÕt ®Õn ®iÒu ­íc quèc tÕ nµo (VÝ dô: hiÖp ®Þnh, c«ng ­íc)? HS cã thÓ kÓ tªn mét sè ®iÒu ­íc quèc tÕ, vÝ dô: C«ng ­íc cña Liªn hîp quèc vÒ quyÒn trÎ em, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü. GV gi¶ng: Ngµy nay, kh«ng mét quèc gia nµo ®øng ngoµi c¸c quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ mµ cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc. H¬n bao giê hÕt, c¸c quèc gia ngµy cµng phô thuéc vµo nhau ®Ó cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §Ó hîp t¸c víi nhau, c¸c quèc gia ph¶i cïng nhau ®µm ph¸n ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt kÝ kÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p lÝ quèc tÕ, trong ®ã quy ®Þnh mçi n­íc cã nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô g× vµ c¸ch thøc thùc hiÖn hîp t¸c nh­ thÕ nµo. V¨n b¶n ph¸p lÝ ®­îc kÝ kÕt gi÷a c¸c quèc gia ®­îc gäi lµ ®iÒu ­íc quèc tÕ. VËy thÕ nµo lµ ®iÒu ­íc quèc tÕ ? Cã thÓ ®Þnh nghÜa mét c¸ch kh¸i qu¸t : §iÒu ­íc quèc tÕ lµ v¨n b¶n ph¸p luËt quèc tÕ do c¸c quèc gia hoÆc c¸c tæ chøc quèc tÕ tho¶ thuËn kÝ kÕt, nh»m ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a hä víi nhau trong c¸c lÜnh vùc cña quan hÖ quèc tÕ. §iÒu ­íc quèc tÕ lµ tªn gäi chung, trong ®ã mçi ®iÒu ­íc quèc tÕ l¹i cã tªn gäi riªng cña m×nh. Th«ng th­êng, ®iÒu ­íc quèc tÕ cã c¸c tªn gäi nh­ : hiÕn ch­¬ng, hiÖp ®Þnh, hiÖp ­íc, c«ng ­íc, nghÞ ®Þnh th­. VÝ dô: + HiÕn ch­¬ng Liªn hîp quèc, HiÕn ch­¬ng ASEAN,... + HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa K× ; HiÖp ®Þnh B¶o hé vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc ; HiÖp ®Þnh vÒ chÊm døt chiÕn tranh, lËp l¹i hoµ b×nh ë ViÖt Nam ; HiÖp ®Þnh ph©n ®Þnh l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ, thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam – Trung Quèc,... + HiÖp ­íc vÒ §«ng Nam ¸ kh«ng cã vò khÝ h¹t nh©n ; HiÖp ­íc vÒ biªn giíi ®Êt liÒn gi÷a ViÖt Nam - Trung Hoa ; HiÖp ­íc ­íc ho¹ch ®Þnh biªn giíi ViÖt Nam – Lµo ;... + C«ng ­íc cña Liªn hîp quèc vÒ quyÒn trÎ em ; C«ng ­íc vÒ chèng ph©n biÖt ®èi xö víi phô n÷ ; C«ng ­íc cña Liªn hîp quèc vÒ LuËt BiÓn ;... + NghÞ ®Þnh th­ Ki-«-t« vÒ m«i tr­êng ï Mèi quan hÖ gi÷a ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ ph¸p luËt quèc gia GV nªu c©u hái ®µm tho¹i: ? Gi÷a ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ ph¸p luËt quèc gia cã mèi liªn quan víi nhau nh­ thÕ nµo? HS trao ®æi, ph¸t biÓu. GV gi¶ng: §iÒu ­íc quèc tÕ lµ mét bé phËn quan träng vµ chñ yÕu cña LuËt Quèc tÕ (trong LuËt Quèc tÕ, ngoµi ®iÒu ­íc quèc tÕ cßn cã tËp qu¸n quèc tÕ). Sau khi ®­îc ký kÕt, ®iÒu ­íc quèc tÕ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc trªn l·nh thæ cña c¸c quèc gia thµnh viªn. C¸c quèc gia thµnh viªn ph¶i cïng nhau nghiªm chØnh thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu kho¶n cña tõng ®iÒu ­íc quèc tÕ. Thùc hiÖn ®iÒu ­íc quèc tÕ lµ nghÜa vô cña tÊt c¶ c¸c quèc gia thµnh viªn cña mçi ®iÒu ­íc quèc tÕ. NÕu quèc gia thµnh viªn nµo kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng quy ®Þnh cña ®iÒu ­íc quèc tÕ th× bÞ coi lµ vi ph¹m ph¸p luËt quèc tÕ. Sau khi ®iÒu ­íc quèc tÕ cã hiÖu lùc, nã cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn ë c¸c quèc gia thµnh viªn. Th«ng th­êng, ®iÒu ­íc quèc tÕ kh«ng cã hiÖu lùc trùc tiÕp ë c¸c n­íc thµnh viªn mµ ph¶i ®­îc chuyÓn ho¸ vµo hÖ thèng ph¸p luËt quèc gia th«ng qua c¸c c¸ch thøc kh¸c nhau mµ mçi quèc gia tù x¸c ®Þnh. Thùc tiÔn thùc hiÖn ph¸p luËt quèc tÕ cho thÊy, c¸c quèc gia th­êng chuyÓn ho¸ b»ng c¸ch : Rµ so¸t toµn bé hÖ thèng c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quèc gia mµ néi dung cã liªn quan ®Õn ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ m×nh ký kÕt. Sau ®ã cã thÓ ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt míi hoµn toµn hoÆc söa ®æi, bæ sung c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt hiÖn hµnh ®Ó néi dung cña nã phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu ­íc quèc tÕ. Cô thÓ lµ, nÕu thÊy thiÕu v¨n b¶n trong ph¸p luËt quèc gia th× ban hµnh v¨n b¶n míi hoµn toµn ; nÕu thÊy v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµo ®ã ®· cã néi dung liªn quan ®Õn ®iÒu ­íc quèc tÕ, nh­ng néi dung mét sè quy ®Þnh ®· lçi thêi, kh«ng cßn phï hîp th× Nhµ n­íc ph¶i söa ®æi, bæ sung cho phï hîp. VÝ dô : Trong nh÷ng n¨m qua, Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· ban hµnh hoÆc söa ®æi, bæ sung nhiÒu v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, nh­ : Bé luËt D©n sù, LuËt Së h÷u trÝ tuÖ, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt Doanh nghiÖp nhµ n­íc, LuËt §Çu t­, LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, LuËt Th­¬ng m¹i, Bé luËt Lao ®éng, LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em, LuËt Quèc tÞch, LuËt Biªn giíi quèc gia,... C¸c luËt nµy ®­îc ban hµnh ®· cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ quyÒn con ng­êi, vÒ hoµ b×nh, h÷u nghÞ vµ vÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. Qua c¸c luËt nµy, cã thÓ thÊy Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c cam kÕt quèc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh trong c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng. Nh­ vËy, viÖc thùc hiÖn ®iÒu ­íc quèc tÕ th­êng ®­îc tiÕn hµnh ë c¸c quãc gia thµnh viªn theo c¸c c¸ch kh¸c nhau, miÔn sao cho ®iÒu ­íc quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn nghiªm chØnh, ®Çy ®ñ vµ thèng nhÊt. 1. Vai trß cña ph¸p luËt ®èi víi hßa b×nh vµ sù ph¸t triÓn, tiÕn bé cña nh©n läai - Ph¸p luËt lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c quèc gia. - Ph¸p luËt lµ c¬ së ®Ó c¸c n­íc x©y dùng vµ ph¸t triÓn t×nh h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc. - Ph¸p luËt lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn hîp t¸c kinh tÕ # Th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc. - Ph¸p luËt lµ c¬ së ®Ó b¶o vÖ quyÒn con ng­êi trªn tßan thÕ giíi. 2. §iÒu ­íc quèc tÕ trong quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia a) Kh¸i niÖm ®iÒu ­íc quèc tÕ §iÒu ­íc quèc tÕ lµ v¨n b¶n ph¸p luËt quèc tÕ do c¸c quèc gia hoÆc c¸c tæ chøc quèc tÕ tháa thuËn kÝ kÕt, nh»m ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a hä víi nhau trong c¸c lÜnh vùc cña quan hÖ quèc tÕ. §iÒu ­íc quèc tÕ lµ tªn gäi chung, trong ®ã tõng ®iÒu ­íc quèc tÕ cã thÓ cã nh÷ng tªn gäi kh¸c nhau nh­: hiÕn ch­¬ng, hiÖp ­íc, hiÖp ®Þnh, c«ng ­íc, nghÞ ®Þnh th­, v.v b) Mèi quan hÖ gi÷a ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ ph¸p luËt quèc gia §iÒu ­íc quèc tÕ lµ mét bé phËn cña ph¸p luËt quèc tÕ. C¸c quèc gia thùc hiÖn ®iÒu ­íc quèc tÕ b»ng c¸ch: - Ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt míi ®Ó cô thÓ hãa néi dung cña ®iÒu ­íc quèc tÕ hoÆc söa ®æi, bæ sung c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh cho phï hîp víi néi dung cña ®iÒu ­íc quèc tÕ liªn quan. - Tæ chøc bé m¸y c¬ quan nhµ n­íc liªn quan ®Ó thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt trªn, tøc lµ ®Ó ®iÒu ­íc quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn ë quèc gia m×nh. 4) Cñng cè. Bµi tËp 1,2 SGK 5) H­íng dÉn vÒ nhµ §äc tr­íc phÇn tiÕp theo