Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 13 đến 16, Bài 6: Công dân với các quyền tự do cơ bản

ö, ñieän tín cuûa nhaân daân. Chæ coù nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø chæ trong nhöõng tröôøng hôïp caàn thieát môùi ñöôïc tieán haønh kieåm soùat thö, ñieän thoïai, ñieän tín cuûa ngöôøi khaùc. Quyeàn ñöôïc baûo ñaûm an toøan vaø bí maät thö tín, ñieän thoïai, ñieän tín laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå baûo ñaûm ñôøi soáng rieâng tö cuûa moãi caù nhaân trong xaõ hoäi. Treân cô sôû quyeàn naøy, coâng daân coù moät ñôøi soáng tinh thaàn thoaûi maùi maø khoâng ai ñöôïc tuøy tieän xaâm phaïm tôùi. e) Quyeàn töï do ngoân luaän Coâng daân coù quyeàn töï do phaùt bieåu yù kieán, baøy toû quan ñieåm cuûa mình veà caùc vaán ñeà chính trò, kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc. Coù nhieàu hình thöùc vaø phaïm vi ñeå thöïc hieän quyeàn nay: ­ Söû duïng quyeàn naøy taïi caùc cuoäc hoïp ôû caùc cô quan, tröôøng hoïc, toå daân phoá, baèng caùch tröïc tieáp phaùt bieåu yù kieán nhaèm xaây döïng cô quan, tröôøng hoïc, ñòa phöông mình. ­ Vieát baøi göûi ñaêng baùo, trong ñoù baøy toû yù kieán, quan ñieåm cuûa mình veà chuû tröông, chính saùch vaø phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc; veà xaây döïng boä maùy nhaø nöôùc trong saïch, vöõng maïnh; veà uûng hoä caùi ñuùng, caùi toát, pheâ phaùn vaø phaûn ñoái caùi sai, caùi xaáu trong ñôøi soáng xaõ hoäi. ­ Ñoùng goùp yù kieán, kieán nghò vôùi caùc ñaïi bieåu Quoác hoäi vaø ñaïi bieåu Hoäi ñoàng nhaân daân trong dòp ñaïi bieåu tieáp xuùc vôùi cöû tri cô sôû, hoaëc coâng daân coù theå vieát thö cho ñaïi bieåu Quoác hoäi trình baøy, ñeà ñaït nguyeän voïng. 2. Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc vaø coâng daân trong vieäc baûo ñaûm vaø thöïc hieän caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân a) Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc ­ Xaây döïng vaø ban haønh moät heä thoáng phaùp luaät, bao goàm Hieán phaùp, Boä luaät Hình söï, Boä luaät Toá tuïng Hình söï,... trong ñoù coù caùc quy ñònh veà quyeàn haïn vaø traùch nhieäm cuûa caùc cô quan, caùn boä, coâng chöùc nhaø nöôùc baûo ñaûm cho coâng daân ñöôïc höôûng ñaày ñuû caùc quyeàn töï do cô baûn maø Hieán phaùp vaø luaät quy ñònh. ­ Toå chöùc vaø xaây döïng boä maùy caùc cô quan baûo veä phaùp luaät, bao goàm Toøa aùn, Vieän kieåm soùat, Coâng an, thöïc hieän chöùc naêng ñieàu tra, kieåm saùt, xeùt xöû ñeå baûo veä caùc quyeàn töï do cô baûn, baûo veä cuoäc soáng yeân laønh cuûa moïi ngöôøi daân. b) Traùch nhieäm cuûa coâng daân ­ Phaûi hoïc taäp, tìm hieåu ñeå naém ñöôïc noäi dung caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa mình. ­ Coù traùch nhieäm pheâ phaùn, ñaáu tranh, toá caùo nhöõng vieäc laøm traùi phaùp luaät, vi phaïm quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân. ­ Tích cöïc tham gia giuùp ñôõ caùc caùn boä nhaø nöôùc thi haønh quyeát ñònh baét ngöôøi, khaùm ngöôøi trong nhöõng tröôøng hôïp ñöôïc phaùp luaät cho pheùp. ­ Töï reøn luyeän, naâng cao yù thöùc phaùp luaät ñeå soáng vaên minh, toân troïng phaùp luaät, töï giaùc tuaân thuû phaùp luaät cuûa Nhaø nöôùc, toân troïng quyeàn töï do cô baûn cuûa ngöôøi khaùc. 4. Cuûng coá: ï Em hieåu theá naøo laø quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân ? Theo em, vì sao caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân caàn phaûi ñöôïc quy ñònh trong Hieán phaùp ? (Gôïi yù: Caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân laø caùc quyeàn quy ñònh moái quan heä cô baûn giöõa Nhaø nöôùc vaø coâng daân, ñöôïc quy ñònh trong Hieán phaùp vaø luaät. Caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân caàn phaûi ñöôïc quy ñònh trong Hieán phaùp, vì: Ñaây laø caùc quyeàn lieân quan ñeán con ngöôøi caàn phaûi ñöôïc quy ñònh trong vaên baûn coù giaù trò phaùp lí cao nhaát nhaèm ñaûm baûo söï thoáng nhaát trong vieäc aùp duïng, traùnh moïi söï tuyø tieän.) ï Neâu ví duï veà vieäc vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân vaø cho bieát taïi sao em cho laø vi phaïm. Gôïi yù: Ví duï 1: Oâng A nghi cho em H (laø treû em haøng xoùm) laáy troäm ñoà duøng nhaø mình neân troùi em laïi ñeå tra khaûo. => Haønh vi cuûa oâng A laø vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân, vì theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, oâng A khoâng coù quyeàn naøy. Ví duï 2: Hai baïn HS lôùp 12 caõi nhau to tieáng ngoaøi ñöôøng, bò Caûnh saùt traät töï baét giam trong thôøi gian 2 giôø. => Theo quy ñònh taïi Ñieàu 43, 45 cuûa Phaùp leänh Xöû lí vi phaïm chính naêm 2002, haønh vi naøy cuûa Caûnh saùt traät töï laø vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân, vì caûnh traät töï khoâng coù quyeàn naøy vaø haønh vi caõi nhau chöa phaûi ñeán möùc bò baét giam). ï Theo em, coù phaûi trong moïi tröôøng hôïp coâng an ñeàu coù quyeàn baét ngöôøi khoâng? Giaûi thích vì sao? ( Gôïí yù: Khoâng phaûi trong moïi tröôøng, coâng an ñeàu coù quyeàn baét ngöôøi, vì chæ coù nhöõng ngöôøi coù thaåm quyeàn theo quy ñònh cuûa phaùp luaät vaø chæ trong nhöõng maø phaùp luaät quy ñònh môùi coù quyeàn baét ngöôøi). ï Theá naøo laø quyeàn ñöôïc phaùp luaät baûo hoä veà tính maïng, söùc khoeû, danh döï vaø nhaân phaåm cuûa coâng daân? Neâu ví duï. ï Em hieåu theá naøo veà quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà choã ôû cuûa coâng daân ? Em haõy neâu ví duï vaø chöùng minh raèng coâng daân coù quyeàn ñöôïc baûo ñaûm an toaøn vaø bí maät thö tín , ñieän thoaïi, ñieän tín. ( Gôïi yù: Ví duï: Moät ngöôøi töï tieän boùc thö cuûa ngöôøi khaùc, moät ngöôøi nghe troäm ñieän thoaïi cuûa ngöôøi khaùc, moät ngöôøi caát daáu ñieän tín cuûa ngöôøi khaùc => Döïa vaøo noäi dung baøi hoïc ñeå chöùng minh). ï Haõy cho bieát hoïc sinh trung hoïc phoå thoâng coù theå söû duïng quyeàn töï do ngoân luaän nhö theá naøo? ( Gôïi yù: HS trung hoïc phoå thoâng coù theå söû duïng quyeàn töï do ngoân luaän baèng caùch: ­ Phaùt bieåu trong caùc cuoäc hoïp ñeå xaây döïng tröôøng, lôùp mình. ­ Vieát baøi giöû ñaêng baùo baøy toû yù kieán veà chuû tröông, chính saùch, phaùp luaät cuøa Nhaø nöôùc; goùp yù vôùi caùn boä, coâng chöùc nhaø nöôùc; ­ Coù theå goùp yù kieán, ñeà xuaát vôùi ñaïi bieåu Hoäi ñoàng nhaân daân xaõ, huyeän, tænh vaø vôùi ñaïi bieåu Quoác hoäi trong nhöõng laàn caùc ñaïi bieåu tieáp xuùc vôùi cöû tri). ï Baèng kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc vaø qua thöïc teá cuoäc soáng, haõy chöùng minh raèng Nhaø nöôùc ta luoân ñaûm baûo caùc quyeàn töï do cô baûn cuûa coâng daân. ï Do coù chuyeän hieåu laàm neân H vaø T ñaõ caõi nhau to tieáng vaø xoâ xaùt nheï. Khi ñoù maáy ngöôøi cuøng xoùm ñaõ tôùi xem vaø chia thaønh hai phe coå vuõ cho hai beân. OÂng Tröôûng coâng an xaõ bieát chuyeän naøy neân ñaõ cho ngöôøi ñeán baét H vaø T veà truï sôû Uyû ban, troùi tay vaø giam trong phoøng kín 13 giôø lieàn maø khoâng co ùquyeát ñònh baèng vaên baûn. Trong thôøi gian bò giam giöõ, H vaø T khoâng ñöôïc tieáp xuùc vôùi gia ñình vaø khoâng ñöôïc aên.Vì quaù caêng thaúng trong thôøi gian bò giam giöõ neân caû hai beân ñeàu bò oám. Hoûi: Haønh vi giam ngöôøi cuûa oâng Tröôûng coâng an coù traùi phaùp luaät khoâng? Haõy giaûi thích vì sao. ( Gôïi yù: Haønh vi giam ngöôøi cuûa oâng Tröôûng coâng an xaõ laø traùi phaùp luaät, vì: ­ Tröôøng hôïp cuûa H vaø T chöa ñeán möùc phaûi baét giam. ­ Baét giam ngöôøi nhöng khoâng coù quyeát ñònh baèng vaên baûn. ­ Khoâng cho ngöôøi bò giam aên, laøm toàn haïi ñeán söùc khoeû cuûa hoï. => Oâng Tröôûng coâng an xaõ ñaõ xaâm phaïm ñeán quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå cuûa coâng daân). ï Choïn caâu traû lôøi ñuùng trong caùc caâu döôùi ñaây: Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå coù nghóa laø: Trong moïi tröôøng hôïp, khoâng ai coù theå bò baét. Coâng an coù theå baét ngöôøi neáu nghi laø phaïm toäi. Trong moïi tröôøng hôïp, chæ ñöôïc baét ngöôøi khi coù quyeát ñònh cuûa Toaø aùn. Chæ ñöôïc baét ngöôøi khi coù leänh cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. Chæ ñöôïc baét ngöôøi trong tröôøng hôïp phaïm toäi quaû tang. Vieäc baét ngöôøi phaûi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. Ngöôøi ñang phaïm toäi quaû tang hoaëc ñang bò truy naõ thì ai cuõng coù quyeàn baét. ( Gôïi yù: Ñaùp aùn ñuùng laø d, f, g ) ï Choïn caâu traû lôøi ñuùng trong caùc caâu sau ñaây: Quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà choã ôû coù nghóa laø: a) Trong moïi tröôøng hôïp, khoâng ai ñöôïc töï yù vaøo choã ôû cuûa ngöôøi khaùc neáu khoâng ñöôïc ngöôøi ñoù ñoàng yù. b) Chæ ñöôïc khaùm xeùt choã ôû cuûa moät ngöôøi khi ñöôïc phaùp luaät cho pheùp vaø phaûi coù leänh cuûa cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. c) Coâng an coù quyeàn khaùm choã ôû cuûa moät ngöôøi khi coù daáu hieäu nghi vaán ôû nôi ñoù coù phöông tieän, coâng cuï thöïc hieän toäi phaïm. d) Vieäc khaùm xeùt choã ôû phaûi theo trình töï, thuû tuïc do phaùp luaät quy ñònh. e) Khoâng ai ñöôïc töï yù vaøo choã ôû cuûa ngöôøi khaùc, neáu khoâng ñöôïc ngöôøi ñoù ñoàng yù; tröø tröông hôïp ñöôïc phaùp luaät cho pheùp. ( Gôïi yù: Ñaùp aùn ñuùng laø b, d, e ) ï Ñaùnh daáu X vaøo caùc coät töông öùng vôùi caùc haønh vi vi phaïm phaùp luaät döôùi ñaây: TT Haønh vi Vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà thaân theå coâng daân (1) Vi phaïm quyeàn ñöôïc phaùp luaät baûo hoä veà tính maïng, söùc khoeû (2) Vi phaïm quyeàn ñöôïc phaùp luaät baûo hoä veà danh döï, nhaân phaåm (3) Vi phaïm quyeàn baát khaû xaâm phaïm veà choã ôû cuûa coâng daân (4) Vi phaïm quyeàn ñöôïc ñaûm baûo an toaøn vaø bí maät thö tín, ñieän thoaïi, ñieän tín (5) 1 Ñaët ñieàu noùi xaáu,vu caùo ngöôøi khaùc. 2 Ñaùnh ngöôøi gaây thöông tích. 3 Coâng an baét giam ngöôøi vì nghi laø laáy troäm xe maùy. 4 Ñi xe maùy gaây tai naïn cho ngöôøi khaùc. 5 Giam giöõ ngöôøi quaù thôøi haïn quy ñònh. 6 Xuùc phaïm ngöôøi khaùc tröôùc maët nhieàu ngöôøi. 7 Töï yù boùc thö cuûa ngöôøi khaùc. 8 Nghe troäm ñieän thoaïi cuûa ngöôøi khaùc. 9 Töï tieän khaùm nhaø ôû cuûa coâng daân. Gôïi yù: ­ Coät 1: Caùc haønh vi 3,5 ­ Coät 2: Caùc haønh vi 2,4 ­ Coät 3: Caùc haønh vi 1, 6 ­ Coät 4: Caùc haønh vi 9 ­ Coät 5: Caùc haønh vi 7,8 5.Daën doø: - Giaûi quyeát caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trong SGK. - Söu taàm caùc tö lieäu coù lieân quan ñeán baøi (hình aûnh, baøi vieát,..) - Ñoïc tröôùc baøi 7.