Giáo án Giáo dục công dân Khối 12 - Tiết 1 đến 3, Bài 1: Pháp luật và đời sống - Năm học 2008-2009

ăn bản nào đều được quy định chặc chẽ trong Hiến pháp và Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hoạt động 3. Thuyeát trình Cách thực hiện GV : Baây giôø chuùng ta seõ tieáp tuïc nghieân cöùu veà baûn chaát cuûa Phaùp luaät. Phaùp luaät coù baûn chaát Xaõ hoäi vaø Giai caáp. Vaäy baûn chaát giai caáp cuûa phaùp luaät laø gì? GV : trình baøy theâm : GC : Khi XH coù GC thì caùc hoaït ñoäng cuûa NN seõ phuïc vuï cho GC caàm quyeàn Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân. HS : Traû lôøi theo SGK. HS traû lôøi – Neáu khoâng coù GV seõ goïi . cho ñieåm kieåm tra mieäng. 2.Bản chất của pháp luật. a.Bản chất giai cấp của pháp luật. -Các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành phù hợp với ý chí của giai cấp cầm quyền mà nhà nước là đại diện. Nhằm giữ gìn trật tự xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích của nhà nước . -Nhà nước Việt Nam đại diện cho lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. HCM: “ Pháp luật của ta là pháp luật thật sự dân chủ vì nó bảo vệ quyền tự do, dân chủ rộng rãi cho nhân dân lao động...’ Hoaït ñoäng 1 : Thuyeát trình GV : Tieát tröôùc chuùng ta ñaõ tìm hieåu theá naøo laø phaùp luaät, phaùp luaät laøm ra cho ai? Ai laøm ra PL? PL laøm ra ñeå laøm gì? PL ñöôïc bieåu hieän baèng nhöõng ñieàu gì? Vaäy em naøo cho bieát :Noäi quy nhaø tröôøng, ñieàu leä Ñoaøn TNCS Hoà Chí Minh coù phaûi laø caùc vaên phaïm quy phaïm PL khoâng ? Taïi sao? GV : Hoâm nay chuùng ta seõ tieáp tuïc nghieân cöùu veà baûn chaát xaõ hoäi cuûa Phaùp luaät, moái quan heä giöõa phaùp luaät vôùi kinh teá,chính trò. GV : Em hieåu gì veà baûn chaát xaõ hoäi cuûa phaùp luaät? GV : Con ngöôøi laø moái toång hoaø cuûa XH cho neân Hoaït ñoäng 1 : Cả lớp và cá nhân. HS :Traû lôøi theo SGK. TIẾT 2 b.Bản chất xã hội của pháp luật Pháp luật mang bản chất xã hội vì pháp luật bắt nguồn từ xã hội, do các thành viên của xã hội thực hiện, vì sự phát triển của xã hội . -Các quy phạm pháp luật bắt nguồn từ thực tiễn đời sống xã hội, phản ảnh những nhu cầu lợi ích của các giai cấp và các tầng lớp trong xã hội. -Các quy phạm pháp luật được thực hiện trong thực tiễn đời sống xã hội vì sự phát triển của xã hội . Vì các hành vi xử sự đúng với quy định của pháp luật làm cho xã hội phát triển trong vòng trật tự ổn định, quyền và lợi ích hợp pháp của mọi người được tôn trọng. Hoạt động 2: Vấn đáp, thuyết trình. GV : Döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng ñaát nöôùc chuùng ta ngay caøng ñoåi môùi, töø chính trò, kinh teá, cho ñeán ñôøi soáng cuûa moãi ngöôøi daân ñeàu coù böôùc tieán boä ñaùng keå. Nhö vaäy phaùp luaät coù moái quan heä naøo ñeán caùc hoaït ñoäng treân : Chính trò – kinh teá – Ñaïo ñöùc. GV: Phaùp luaät coù quan heä nhö theá naøo vôùi kinh teá? GV : Boå xung theâm nhöõng phaàn thieáu ñaëc bieät laø neâu ví duï ñeå laøm noåi baät moái quan heä. Kinh Teá : Luaät ñaàu tö, luaät doanh nghieäp, töï do kinh doanh So saùnh vôùi neàn kinh teá thôøi bao caáp. Chính trò : Ñaûng laõnh ñaïo nhöng phaûi tuaân theo phaùp luaät Hoaït ñoäng 1: Hoûi ñaùp, phaân tích Caùch thöïc hieän GV: Phaùp luaät coù nguoàn goác töø xaõ hoäi, do caùc thaønh vieân trong xaõ hoäi ban haønh ra,ngoaøi quan heä vôùi kinh teá, chính trò phaùp luaät coøn coù quan heä vôùi ñaïo ñöùc. GV:Phaùp laät coù quan heä vôùi ñaïo ñöùc nhö theá naøo? GV: Ñaïo ñöùc : Nhôø coù PL maø caùc chuaån möïc ñaïo ñöùc ñöôïc baûo ñaûm thöïc hieän nghieâm tuùc. Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân. HS : Traû lôøi theo SGK Hoaït ñoäng 1: Cả lớp, cá nhân. HS traû lôøi theo SGK 3.Mối quan hệ giữa pháp luật với kinh tế, chính trị, đạo đức. a.Quan hệ giữa pháp luật với kinh tế. Trong mối quan hệ với kinh tế: pháp luật có tính độc lập tương đối: một mặt, phụ thuộc vào kinh tế, một mặt, tác động trở lại đối với kinh tế: -Sự phụ thuộc: các quan hệ kinh tế quy định nội dung của pháp luật. Sự thay đổi các quan hệ kinh tế sẽ dẫn đến sự thay đổi của pháp luật. -Sự tác động: +Nếu pháp luật phù hợp, phản ảnh khách quan các quy luật phát triển của kinh tế thì nó sẽ tác động tích cực, kích thích kinh tế phát triển. +Nếu pháp luật có nội dung lạc hậu, không phản ánh đúng các quan hệ kinh tế hiện hành thì nó sẽ tác động tiêu cực, kìm hàm sự phát triển kinh tế- xã hội. b.Quan hệ giữa pháp luật với chính trị. -Pháp luật vừa là phương tiện để thực hiện đường lối chính trị của giai cấp cầm quyền, vừa là hình thức biểu hiện của chính trị, ghi nhận yêu cầu, quan điểm chính trị của giai cấp cầm quyền. -Thể hiện tập trung trong mối quan hệ giữa đường lối chính sách của đảng cầm quyền với pháp luật của nhà nước -Ở Việt Nam, đường lối chính sách của Đảng được Nhà nước thể chế hóa thành pháp luật và sẽ được đảm bảo thi hành bằng sức mạnh của Nhà nước TIẾT 3 c. Quan hệ giữa pháp luật với đạo đức -Nhà nước luôn cố gắng đưa những quy phạm đạo đức có tính phổ biến, phù hợp với sự phát triển và tiến bộ xã hội vào trong các quy phạm pháp luật, trong các lĩnh vực dân sự, hôn nhân, gia đình và văn hóa. -Khi trở thành các nội dung của quy phạm pháp luật thì các giá trị đạo đức không chỉ được tuân thủ bằng niềm tin, lương tâm của các cá nhân hay sức ép của dư luận xã hội mà còn đảm bảo thực hiện bằng sức mạnh quyền lực của nhà nước Vậy pháp luật là phương tiện đặc thù để thể hiện và bảo vệ các giá trị đạo đức. Hoaït ñoäng 2 : Saém vai – Vaán ñaùp GV : Chuùng ta ñaõ tìm hieåu veà baûn chaát cuûa PL vaø moái quan heä cuûa PL vôùi CT, KT, ÑÑ. GV : Ñeå quaûn lyù XH nhaø nöôùc duøng bieän phaùp gì? GV : Ñeå quaûn lyù XH, NN duøng nhieàu bieän phaùp : Tuyeân truyeàn – thi ñua khen thöôûng – phaùp luaät. Trong ñoù bieän phaùp baèng PL laø bieän phaùp maø baát cöù nöôùc naøo cuõng söû duïng vaø mang laïi hieäu quaû cao nhaát. GV : Taïi sao noùi PL laø coâng cuï ñeå NN duøng quaûn lyù XH GV : Theo em NN quaûn lyù XH baèng PL nhö theá naøo? ( GV gôïi yù cho caùc em traû lôøi höôùng vaøo nhöõng vaán ñeà sau : Tröôùc khi ban haønh PL phaûi ñöa cho nhaân daân thaûo luaän.(daân chuû) Sau khi ban haønh phaûi mang tính thoáng nhaát, baét buoäc chung. PL phaûi coù tính hieäu löïc. GV : Vaäy NN quaûn lyù XH baèng PL laø quaûn lyù nhö theá naøo? GV : Ñoù laø veá phía NN coøn veà HS, CD chuùng ta PL coù vai troø gì? GV : Khi taøi saûn, tính meänh, quyeàn töï do cuûa mình bò xaâm phaïm thì mình phaûi döïa vaøo ñaâu? GV : Vaäy thì PL coù vai troø gì ñoái vôùi chuùng ta? GV : Chuùng ta phaûi laøm gì ñeå PL thöïc hieän toát vai troø cuûa mình? Hoaït ñoäng 2: Cả lớp, cá nhân. HS : Phaùp luaät. HS : Noùi veà caùc ñaëc tröng cuûa PL. HS : daân chuû – thoáng nhaát coù hieäu löïc. HS : Phaùp luaät. HS : Laø coâng cuï baûo veä caùc quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa chuùng ta. HS : Chaáp haønh ñuùng nhöõng gì PL quy ñònh – Tuyeân truyeàn cho moïi ngöôøi cuøng laøm theo – toá caùo nhöõng ai vi phaïm PL 4. Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. a.Ñoái vôùi Nhaø nöôùc .- Laø phöông tieän ñeå Nhaø nöôùc quaûn lyù XH .- Nhaø nöôùc quaûn lyù XH baèng PL laø quaûn lyù daân chuû, thoáng nhaát vaø coù hieäu löïc a.Ñoái vôùi coâng daân -Laø coâng cuï ñeå thöïc hieän vaø baûo veä caùc quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa mình. Hoạt động 3:Củng cố Tiết 1: Dùng sơ đồ kiến thức về khái niệm, đặc trưng, của pháp luật để củng cố kiến thức cho học sinh Tiết 2: Dùng sơ đồ kiến thức về bản chất của pháp luật, và sơ đồ về mối quan hệ giữa pháp luật với kinh tế và chính trị để củng cố kiến thức Tiết 3: Dùng bảng kiến thức về mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức để củng cố kiến thức 4.Dặn dò, bài tập về nhà: Tiết 1: Làm bài tập 1,2 trong SGK Đọc trước phần tiếp theo: Bản chất xã hội của pháp luật, mối quan hệ giữa pháp luật với KT,CT. Đọc tư liệu tham khảo. Tiết 2: Làm bài tập 3, 4, 5 trong SGK. Đọc trước phần tiếp theo: Mối quan hệ giữa pháp luật và đạo đức và vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. Đọc tư liệu tham khảo. Tiết 3: Làm bài tập 6, 7, 8 trong SGK. Đọc trước bài 2 trong SGK ( phần 1) và phần tư liệu tham khảo tương ứng. RÚT KINH NGHIỆM ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN KHÁI NIỆM Xử sự chung Pháp luật là hệ thống các quy tắc do nhà nước ban hành Được đảm bảo thực hiện bằng quyền lực của nhà nước ĐẶC TRƯNG -Pháp luật có tính quy phạm phổ biến. -Pháp luật mang tính quyền lực bắt buộc chung. -Pháp luật có tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức. BẢN CHẤT CỦA PHÁP LUẬT BẢN CHÁT GIAI CẤP Các quy phạm pháp luật do nhà nước ban hành phù hợp với ý chí của giai cấp cầm quyền mà nhà nước là đại diện. BẢN CHẤT XÃ HỘI -Các quy phạm pháp luật bắt nguồn từ thực tiễn đời sống xã hội -Các quy phạm pháp luật được thực hiện trong thực tiễn đời sống xã hội vì sự phát triển của xã hội PHÁP LUẬT KINH TẾ Tác động Quy định PHÁP LUẬT -------------> Là phương tiện thực hiện đường lối CHÍNH TRỊ -------->Là hình thức biểu hiện của PHÁP LUẬT ĐẠO ĐỨC PHÁP LUẬT NGUỒN GỐC đúc kết từ đời sống xã hội các quy tắc xử sự trong đời sống xã hội, được nhà nước ghi nhận thành các quy phạm pháp luật NỘI DUNG các quan niệm, chuẩn mực thuộc đời sống tinh thần, tình cảm của con người (thiện, ác, công bằng, danh dự, nhân phẩm...) những quy định về quyền và nghĩa vụ của công dân, các quy tắc xử sự HÌNH THỨC THỂ HIỆN trong nhận thức, tình cảm con người văn bản quy phạm pháp luật PHƯƠNG THỨC TÁC ĐỘNG dư luận xã hội giáo dục, cưỡng chế bằng quyền lực nhà nước. GIỐNG NHAU Có mối quan hệ chặt chẽ với nhau cùng mục đích làm cho quan hệ giữa người và người tốt đẹp hơn, xã hội có trật tự kỉ cương hơn