Đề tài Một số giải pháp nhằm thu hút học sinh đọc sách báo ở thư viện trường tiểu học

M ỘT S Ố GI ẢI PH ÁP NH ẰM THU H ÚT H ỌC SINH Đ ỌC S ÁCH B ÁO Ở TH Ư VI ỆN TR Ư ỜNG TI ỂU H ỌC Cùng với sự đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, việc xây dựng và phát triển thư viện trường học cũng là một trong những nhiệm vụ cơ bản đang được chú trọng. Hầu hết, thư viện các trường đã hoạt động có chiều sâu nhưng mới thu hút được đối tượng giáo viên. Số lượng bạn đọc đông đảo là học sinh không phải thư viện trường nào cũng thu hút được. Vậy làm thế nào để khơi dậy niềm đam mê đọc sách báo ở học sinh nhằm gìn giữ và phát huy “ văn hoá đọc” đang bị phương tiện thông tin nghe nhìn lấn át? Vấn đề này đòi hỏi người cán bộ thủ thư phải nghiêm túc suy nghĩ, trăn trở tìm giải pháp thích hợp để khắc phục. Thực trạng Thư viện trường tiểu học diễn An có tổng diện tích 50m2, được trang bị đầy đủ tủ giá ,bàn ghế một cách hợp lý khoa học. Vốn tài liệu được bổ sung đầy đủ, kịp thời đáp ứng nhu cầu bạn đọc, phục vụ tốt chương trình đổi mới giáo dục phổ thông. Thư viện có quy chế hoạt động phù hợp với chương trình dạy học và các hoạt động khác của trường. Song, thực trạng học sinh đến thư viện đọc sách báo với niềm say mê, học hỏi còn hạn chế. Chủ yếu mới chỉ thu hút số ít học sinh giỏi có nhu cầu thực sự về tài liệu, một số thích đọc các loại truyện mang tính giả trí hay học sinh chỉ đến thư viện sau những buổi giới thiệu sách mới. Các em chưa có phương pháp đọc sách, thường đọc theo sỏ thích, qua loa, chưa có niềm đam mê, tìm tòi, khám phá, chưa thấy hết giá trị tầm quan trọng của từng cuốn sách và ảnh hưởng của việc đọc sách báo đối với việc học tập của mình. Tr ăn trở trước thực trạng đó, chúng tôi tiến hành điều tra nghiên cứu nhu cầu, tâm lý lứa tuổi và tìm hiểu những hoạt động truyền thống của thư viện nhằm phát huy và những yếu điểm để khắc phục, bổ sung. Nguyên nhân của thực trạng trên. Do học sinh chưa nhận thích đúng đắn tác dụng của thư viện trong việc học tập, chưa biết cách đọc, chưa có thói quen tự học, tự tìm hiểu trong sách, chưa hiểu mối liên hệ, tầm quan trọng giữa việc học trên lớp với sách tham khảo, nên chưa thấy được giá trị của từng cuốn sách. Do quỹ thời gian học ở lớp nhiều ( 9 buổi/ tuần ) nên học sinh ít có thời gian đọc sách, báo ở thư viện. Việc mượn sách ở thư viện thông qua hệ thống mục lục thường gây lúng túng cho học sinh,( nhất là các em lớp 1, 2 và các học sinh ít đến thư viện.) Phải mất nhiều thời gian chọn sách mà có khi lại không tìm được cuốn sách theo ý muốn, dẫn đến việc đọc sách không hiệu quả. Cán bộ thư viện chưa nắm bắt được tâm lí học sinh, chưa biết cách giới thiệu, tạo hứng thú đọc cho các em; hoạt động của thư viện chưa có nhiều cái mới thu hút, hấp dẫn học sinh. Giải pháp: Để khắc phục thực trạng trên, chúng tôi đ ã nghiên cứu và áp dụng giải pháp sau: Tổ chức “ giới thiệu sách bằng bảng treo di động “ Kết hợp với hình thức tổ chức giới thiệu sách theo chủ điểm hàng tháng, giới thiệu sách ở bảng giới thiệu sách, “giới thiệu sách bằng bảng treo di động” được tổ chức khi có sách mới nhập về hoặc phục vụ cho các cuộc thi: học sinh giỏi, các cuộc thi của Đ oàn, Đội. Thực hiện: Đóng bảng foocmica khung nhôm gắn cặp sắt để cặp bìa sách và bài giới thiệu của cuốn sách (12 cặp). Các khối trưởng lựa chọn sách báo cần theo đề tài phù hợp các chủ điểm hoặc sách báo mới nhập, viết bài giới thiệu cho từng cuốn sách, bài báo. Phô tô bìa ( phô tô màu ) hoặc trang tên sách kèm bài giới thiệu gắn lên bảng. bảng được treo ở bảng tin, phòng đội hoặc gốc cây sân trường để học sinh xem được mọi lúc mọi nơi. Sau những buổi “ giới thiệu sách bằng bảng treo di động”, học sinh lại đến thư viện đọc sách báo nhiều hơn. Sử dụng “ giỏ sách mi ni” để bàn. Theo phương pháp truyền thống, trường tổ chức phòng đọc theo hình thức “ kho đóng ” và “ kho mở”. Tuy nhiên, cả hai hình thức trên đều không mấy có tác dụng tích cực với việc tìm tài liệu của học sinh. Chọn sách ở “kho đóng”: Học sinh không được chọn sách trực tiếp mà phải qua hệ thống mục lục, gây nhiều lúng túng, mất thời gian. Còn chọn sách ở “kho mở”: Vì kho quá nhiều sách nên học sinh khó tìm được cuốn sách sát đúng nhu cầu. Việc lựa chọn sách vì vậy gây lãng phí thời gian, dẫn đến sự chán nản và cứ thế học sinh đến thư viện ngày một ít dần. Biết được tâm lý đó của học sinh, chúng tôi chuyển sang hình thức sử dụng “ giỏ sách mi ni” để bàn. Cách làm: Dùng giỏ nhựa g ắn sơ mi theo chủ đề: Toán học; văn học; tự nhiên xã hội; sách truyện; báo đội ...Mỗi giỏ để ở một cặp bàn, trong giỏ chứa khoảng 20 cuốn sách được lựa chọn phù hợp với chủ đề. Khi học sinh đến thư viện, cần sách ở lĩnh vực nào thì tìm sách ở giỏ đó để đọc. Trường hợp sách ở giỏ mi ni không có các em mới phải tra vào sổ mục lục để mượn sách trực tiếp ở cán bộ thư viện. Định kỳ vào thứ hai hàng tuần đổi sách ở các giỏ sách sao cho phù hợp với chương trình học ở từng thời điểm. Với hình thức này các em được lựa chọn sách trực tiếp theo đề tài củ thể, rút ngắn thời gian tìm sách và dễ dàng tìm đọc được những cuốn sách sát, đúng yêu cầu, mục đích, phục vụ tốt việc học tập hàng ngày, giúp các em tìm được điều hay, ý đẹp, bài học bổ ích trong sách, bước đầu tạo được hứng thú đọc cho các em. Tuần lễ sách lưu động. Để thay đổi không khí đọc sách và phục vụ những chiến dịch ôn thi: Kiểm tra định kỳ, thi HSG, thi cuối kỳ; những cuộc thi thuộc các chủ đỉêm 20/11, 30/4, 19/5... Thư viện trường tổ chức “tuần lễ sách lưu động”. Thực hiện: Cán bộ thư viện phối hợp với các khối trưởng hoặc tổng phụ trách đội chọn sách, đúng chủ điểm trưng bày vào tủ. Tủ sách lưu động trên sân trường phục vụ bạn đọc ngoài trời tạo không gian thoải mái( hoặc hành lang khi trời mưa). Đóng tủ bằng khung gỗ, mặt kính ( hoặc lưới) để học sinh nhìn thấy sách trực tiếp. Chân tủ đóng bánh xe giúp di chuyển dễ dàng. Tủ đóng 3 tầng để trưng bày được nhiều sách ( 30 cuốn /tủ). Lực lượng quản lý tủ sách: Cử 8 học sinh lớp 4,5 có niềm say mê đọc sách, yêu sách, học tập tốt, đạo đức tốt, giao tiếp văn minh, lịch sự với bạn đọc. Cán bộ thư viện hướng dẫn cách quản lý tủ sách cho các em: Tuần lễ phát động, các em lấy sách ở thư viện đã được lựa chọn trưng bày vào tủ; đầu buổi m ở tủ cho các bạn mượn sách đọc, cuối buổi thu sách bỏ vào tủ đúng vị trí đóng khoá giao cho bạn trực ngày sau; hết tuần lễ phát động đưa sách về kho thư viện sau mỗi tuần phát động, tổ thư viện hội ý để rút kinh nghiệm. Với hình thức này đã thay đổi môi trường đọc tạo tâm lý thoải mái gây hứng thú đọc sách. Các em có thể tận dụng được giờ ra chơi để đọc sách. Tạo phong trào đọc và làm theo sách báo nên kết quả hội thi ngày được nâng cao. 4. Kết hợp với các tổ chức trong nhà trường. Phát huy tiềm năng tổ thư viện, kết hợp với giáo viên chủ nhệm và các tổ chức đoàn thể giới thiệu sách phục vụ cho từng chương trình học tại từng thời điểm. Ví dụ: Học sinh khối 5 ôn thi cuối năm, giáo viên chủ nhiệm giới thiệu cuốn các bài toán điển hình lớp 5 của nhà xuất bản giáo dục, để các em có thể mượn tham khảo hoặc đặt mua tại thư viện. Kết hợp với chị tổng phụ trách đội giới thiệu những cuốn sách trong “ tủ sách đạo đức” khi tổ chức hội thi “ Kể chuyện theo sách”. Tổ chức cho các lớp cử đại diện mượn sách thư viện đọc vào 15 phút đầu buổi học và đem về nhà tận dụng thời gian rỗi để đọc. Kết hợp với tổ chuyên môn bám sát nội dung chương trình học để việc giới thiệu sách, tổ chức “Tuần lễ lưu động ”, chọn sách ở giỏ mi ni phù hợp, sát, đúng yêu cầu đọc sách ở từng thời điểm. Việc bổ sung sách cũng nhờ đó kịp thời và đáp ứng đúng nhu cầu việc dạy và học. Theo dõi việc đọc sách, tổng hợp số lượng bạn đọc theo từng đợt thi đua, đưa phong trào đọc sách báo của các chi đội vào chỉ tiêu thi đua của đội sao. Kết hợp với nhà trường tuyên dương khen thưởng kịp thời những tập thể cá nhân tham gia tốt các hoạt động thư viện và nhắc nhở những học sinh không có ý thức bảo quản sách báo. Kết quả: Giải pháp nêu trên đã được thực hiện ở trường tiểu học Diễn An trong 2 năm gần đây và bước đầu đã thu được kết quả tương đối khả quan. Một năm giói thiệu được khoảng 50 cuốn ở bảng thư viện, 100 cuốn ở bảng di động, 4-5 cuốn ở bảng giới thiệu sách. Nhiều cuốn sách được giáo viên chủ nhiệm, tổ chức các đoàn thể giới thiệu phục vụ kịp thời nhu cầu học tập của các em, thu hút bạn đọc sử dụng sách báo thư viện ngày càng nhiều. Nhìn chung, học sinh đã nắm được phương pháp đọc sách, phương pháp tự học với niềm đam mê thực sự, góp phần nâng cao kết quả học tập và giáo dục toàn diện. Phong trào đọc sách, báo ở thư viện đã thực sự thu hút các em, giảm được các trò chơi vô bổ, hạn chế các trò chơi điện tử... Mỗi đầu sách trong thư viện được luân chuyển thường xuyên tới bạn đọc. Thư viện đã gìn giữ, phát huy được “ Văn hóa đọc” trong học sinh và thực sự trở thành trung tâm văn hoá của nhà trường.