Đề tài Đổi mới phương pháp dạy – học phân môn tập đọc lớp 3

y các cụm từ dài, đọc đúng ngữ điệu thể hiện thái độ tình cảm qua giọng đọc... - Bước đọc theo nhóm : Mục đích là tạo điều kiện cho 100% học sinh được tham gia đọc. - Bước thi đọc cá nhân hoặc đọc đồng thanh nhằm mục đích củng cố kỹ năng đọc. Giáo viên nên thay đổi hình thức đọc để tạo hứng thú cho học sinh, khuyến khích thi đua đọc. - Bước tìm hiểu bài: Học sinh chủ yếu đọc thầm, giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể (đọc thầm, phát hiện những từ ngữ, chi tiết, hình ảnh trong bài, đọc thầm suy nghĩ trả lời câu hỏi). - Bước luyện đọc lại để nâng cao chất lượng đọc. - Giáo viên cần vận dụng quy trình luyện đọc phù hợp với trình độ của từng đối tượng học sinh. Ví dụ: + Đối với lớp có nhiều học sinh đọc còn kém, phát âm sai nhiều giáo viên có thể dừng lâu hơn ở bước đọc nối tiếp từng câu (2,3 lượt) để hướng dẫn và sữa lổi phát âm cho học sinh. Khi học sinh luyện đọc lại, giáo viên chỉ yêu cầu các em đọc trôi chảy ngắt nghỉ hơi đúng. + Đối với lớp học sinh có kỹ năng đọc bài tốt có thể đọc một lượt ở giai đoạn luyện đọc câu. Khi học sinh luyện đọc lại có thể nâng yêu cầu đọc. Học sinh tìm giọng đọc, nhấn giọng, ngắt nghỉ hợp lý. 2.2) Sử dụng biện pháp đọc mẫu của giáo viên trong giờ tập đọc. - Đọc toàn bài: Đây là hoạt động mở đầu, có tác dụng giới thiệu toàn bộ nội dung bài và định hướng về cách đọc. Giáo viên cần đọc đúng thể loại văn bản, tạo cảm xúc hứng thú tâm thế học cho học sinh. - Đọc câu đoạn : Trong quá trình hướng dẫn học sinh đọc từng đoạn của bài tuỳ trường hợp cụ thể giáo viên đọc lại câu hay đoạn văn bản nhằm hướng dẫn, gợi ý cho học sinh nhận xét về cách đọc. - Đọc từ, cụm từ: Học sinh đọc trước lớp, phát hiện lỗi đọc sai. Giáoviên gợi ý để các em tự sửa hoặc hướng dẫn học sinh biết cách đọc đúng từ, cụm từ đó. 2.3) Hướng dẫn học sinh luyện đọc. a) Luyện đọc thành tiếng: Giáo viên tổ chức các hình thức học như: Đọc cá nhân,(riêng lẽ hoặc nối tiếp) đọc thành nhóm, tổ, lớp, đọc phân vai... Ơ hình thức luyện đọc nào giáo viên cũng cần chú ý đến học sinh khi đọc, để có cách rèn đọc thích hợp, đối với từng em, gợi ý khuyến khích học sinh trong lớp trao đổi nhận xét đọc bài của bạn, rút kinh nghiệm cho mình để đọc tốt hơn. b) Luyện đọc thầm: Đọc thầm là hoạt động của từng học sinh do vậy để tích cực hoạt động học tập, trước khi học sinh đọc thầm giáo viên cần giao nhiệm vụ cụ thể hoặc nêu câu hỏi cho học sinh nhằm định hướng- dựa vào kết quả làm việc hay câu trả lời để đánh giá trình độ của học sinh. Cần khắc phục tình trạng học sinh đọc thầm một cách hình thức, giáo viên không nắm được kết quả đọc- hiểu của học sinh để xữ lý trong quá trình dạy học c) Luyện học thuộc lòng: Nếu ở bài tập đọc có yêu cầu học thuộc lòng thì cần chú ý cho học sinh luyện đọc kỹ hơn. Yêu cầu học sinh nhẩm bài trong sách giáo khoa, sau đó nhìn vào một số từ ngữ (điểm tựa) để đọc thuộc. Tổ chức thi hay tổ chức trò chơi học thuộc lòng một cách nhẹ nhàng gây hứng thú cho học sinh. Ví dụ: Thi đọc thuộc bài theo nhóm( tổ) đọc thơ truyền điện, thả thơ... Giáo viên có thể kết hợp gợi ý học sinh ghi nhớ nội dung. 2.4) Hướng dẫn học sinh tìm hiểu từ ngữ và nội dung bài tập đọc lớp3. Để học sinh đọc hay, diễn cảm bài tập đọc thì các em phải nắm được nội dung của bài. Giáo viên cần phải xác định rõ từ ngữ trong bài cần tìm hiểu. + Từ ngữ khó ( đọc chú giải trong sách giáo khoa) + Từ ngữ phổ thông mà học sinh địa phương chưa biết + Từ ngữ đóng vai trò quan trọng để hiểu bài đọc. Ví dụ: Tìm hiểu thêm về từ “ qua đời” trong bài Tập đọc Giọng quê hương (TV3 tập1) để thấy được thái độ tôn trọng của tác giả với người mẹ khi nói đến cái chết. Việc hướng dẫn học sinh tìm hiểu nghĩa của từ thường được vận dụng mộtcách linh hoạt, sáng tạo của giáo viên. 2.5) Một số biện pháp giáo viên cần sữ dụng khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu nghĩa của từ ngữ. Yêu cầu học sinh đọc ( hoặc nêu lại) phần giải nghĩa trong từ ngữ trong SGK. Sử dụng đồ dùng dạy học ( tranh ảnh, vật thật, mô hình...) để giúp học sinh hình dung cụ thể, rỏ nét hơn về nghĩa của từ. Dùng lời nói miêu tả sự vật, đặc điểm được biểu thị ở từ ngữ cần được giải nghĩa Tìm từ đồng nghĩa hay trái nghĩa với từ cần giải nghĩa, đặt câu với từ cần giải nghĩa... Tuy nhiên viêc hướng dẫn học sinh hiểu nghĩa từ ngữ trong bài tập đọc cũng đòi hỏi giáo viên cần lưu ý đến một số điểm sau: + Đối với những từ nhiều nghĩa, việc giải nghĩa cần giới hạn ở nghĩa cụ thể trong bài tập đọc, tránh mở rộng ra nhiều nghĩa xa lạ chưa cần thiết đối với học sinh lớp 3. + Tránh giải nghĩa quá nhiều từ ngữ hoặc giải nghĩa từ ngữ một cách quá cầu kì. Việc hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung bài Tập đọc, giáo viên cũng cần đáp ứng những yêu cầu sau để phát huy tính tích cực của học sinh. + Giáo viên căn cứ vào câu hỏi, bài tập trong SGK để hướng dẫn học sinh tìm hiểu , tránh đặt thêm nhiều câu hỏi khai thác nội dung vượt quá yêu cầu bài học hoặc không phù hợp với trình độ học sinh lớp3. + Giáo viên nêu câu hỏi để định hướng cho học sinh đọc thầm và trả lời đúng nội dung (đôi khi có thể kết hợp cho một học sinh đọc thành tiếng - kết hợp đọc thầm sau đó trao đổi, thảo luận về vấn đề do giáo viên nêu ra). + Bằng nhiều hình thức tổ chức khác nhau, giáo viên tạo điều kiện cho học sinh luyện tập một cách tích cực, trả lời câu hỏi, trao đổi ý kiến, thực hiện nhiệm vụ. Trong quá trình tìm hiểu bài Giáo viên rèn cho học sinh trả lời câu hỏi, diễn đạt ý bằng câu văn gọn, rõ. Sau khi học sinh nêu ý kiến giáo viên nêu kết luận nhấn mạnh ý chính và ghi bảng (nếu cần) 2.6) Hướng dẫn học sinh sử dụng sách giáo khoa trong giờ tập đọc Học sinh sử dụng SGK một cách có hiệu quả (cả kênh hình và kênh chữ). Yêu cầu học sinh quan sát tranh minh hoạ của bài tập đọc, sử dụng sách giáo khoa trong suốt quá trình luyện đọc (đọc thành tiếng, đọc thầm, đọc lướt, theo dõi bạn đọc, trả lời câu hỏi...). Ngoài ra học sinh còn sử dụng sách giáo khoa để tham gia vào các hoạt động trò chơi hay cuộc thi có yêu cầu luyện đọc, học sinh thường xuyên làm việc với sách giáo khoa, giáo viên có điều kiện trau dồi kỹ năng đọc cho các em được tốt hơn. Hình thành văn hoá đọc cho học sinh khi học lên những lớp trên. 2.7) Tổ chức tốt trò chơi học tập trong giờ tập đọc. Trò chơi học tập là một trong những hình thức tổ chức dạy học có tác dụng kích thích hứng thú học tập cho học sinh, làm cho giờ dạy trở nên nhẹ nhàng mà vẫn đạt được mục đích yêu cầu bài học đề ra. Tuy nhiên việc vận dụng trò chơi học tâp trong môn Tiếng Việt nói chung, phân môn Tập đọc nói riêng cũng cần chuẩn bị kỹ để đạt hiệu quả cao tránh bị lạm dụng hoặc mang tính hình thức. Nội dung trò chơi phải gắn với bài học. Hình thức tổ chức trò chơi cần gọn nhẹ.cách tiến hành tương đối đơn giản để tất cả học sinh có thể tham gia. Ví dụ: Thi đọc tiếp sức, đọc phân vai, thả thơ ... Trò chơi đem lại những tác dụng lành mạnh, thiết thực đối với học sinh như : kích thích hứng thú đọc, rèn tư duy linh hoạt, giáo dục tư tưởng tình cảm tốt đẹp... Trong giờ tập đọc,trò chơi học tập thường được tổ chức vào bước luyện đọc lại. Tuỳ thời gian và điều kiện cho phép giáo viên lựa chọn trò chơi thích hợp. Tóm lại để giờ dạy phân môn tập đọc lớp3 đạt chất lượng và hiệu quả cao, chúng ta cần áp dụng đồng bộ các biện pháp nêu trên. Các biện pháp đều có mối quan hệ hổ trợ biện chứng cho nhau. Cần áp dụng một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của trường của lớp mình phụ trách. Phần 4: Những kết quả đạt được. Qua quá trình trực tiếp giảng dạy, bản thân tôi đã không ngừng học hỏi, tự tìm tòi khám phá, đúc rút kinh nghiệm, linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức điều khiển hoạt động học tập của học sinh, khắc phục những yếu kém của bản thân. Vì vậy hiệu quả giáo dục được năng lên rõ rệt. 1) Giáo viên: Tôi đã nhận thức dúng và tiếp cận việc đổi mới chương trình và sách giáo khoa, biết phối hợp các phương pháp là hình thức dạy học, thể hiện được sự hợp tác giữa thầy và trò, giữa trò và trò. Sử dụng thành thạo, linh hoạt quy trình lên lớp một tiết Tập đọc lớp3. Chú trọng khâu đọc mẫu của Giáo viên kết hợp theo dõi học sinh đọc. Chữa lỗi triệt để khi học sinh mắc phải như từ khó, từ phát âm sai do phương ngữ... Hướng dẫn học sinh khai thác tốt nội dung bài đọc. Tổ chức học sinh hoạt động tạo hứng thú trong giờ học, kết quả tiết dạy đạt hiệu quả cao. 2) Học sinh: Học sinh có thói quen tích cực, tự giác học, năng lực khám phá, chiếm lĩnh tri thức mới ngày càng được bộc lộ và nâng cao. Chất lượng học tập phân môn tập đọc chuyển biến rõ rệt. a) Kỹ năng đọc: Đại da số học sinh đọc bài tốt, bước đầu biết đọc diễn cảm, đọc đúng tốc độ, biết đọc thầm- trả lời câu hỏi- hiểu nội dung bài. b) Kỹ năng nghe: Biết lắng nghe thầy đọc, bạn đọc, nhận xét cách đọc của bạn. c) Kỹ năng nói: Nói dõng dạc, to rõ ràng, lời nhận xét ngắn gọn, đủ ý. Kết quả khảo sát giữa kỳ II là một bước chuyển biến cụ thể. Số lượng đọc diễn cảm đọc đạt yêu cầu đọc chậm đọc đánh vần 28 9 18 1 0 Phần V: Bài học kinh nghiệm. 1) Giáo viên cần nắm vững chương trình, sách giáo khoa, quy trình dạy phân môn tập đọc lớp 3. 2) Coi trọng khâu chuẩn bị bài giảng cũng như đồ dùng dạy học trước khi lên lớp. 3) Trong quá trình dạy học giáo viên phải thật linh động , sáng tạo phối hợp các phương pháp và hình thức dạy học, để tiết học diễn ra một cách nhẹ nhàng hiệu quả, tạo hứng thú học tập cho học sinh. 4) Bản thân phải có ý thức tự học, tự nghiên cứu tài liệu để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Nâng cao chất lượng dạy học, thực hiện đổi mới phương pháp. 5) Tạo điều kiện cho học sinh luyện đọc nhiều, đưa ra các ý kiến nhận xét 6) Dự giờ đúc rút kinh nghiệm . 7) Nắm và phân loại đối tượng học sinh. Thực hiện đổi mới phương pháp dạy học, tôi thấy đó là việc làm thiết thực giúp học sinh tiếp nhận tri thức một cách có hiệu quả. Trên đây là một số vấn đề mà bản thân đã đúc rút được, rất mong cấp trên và đồng nghiệp góp ý để tôi thực hiện có hiệu quả trong việc dạy học phân môn Tập đọc lớp 3. Quảng Thuận, ngày 20 tháng 5 năm 2006 Người viết Lê Thị Ngọc Anh