Đề cương ôn thi Ngữ Văn Lớp 7 - Học kì 2

n, khÝch lÖ chóng ta cÇn ch¨m chØ, cÇn cï häc tËp th­êng xuyªn míi ®¶m b¶o cho m×nh mét cuéc sèng tiÕn bé kh«ng ngõng. §Ò bµi 5 Mét nhµ v¨n cã nãi: “S¸ch lµ ngän ®Ìn s¸ng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ng­êi”. H·y gi¶i thÝch c©u nãi ®ã. Bµi lµm tham kh¶o MB: §· tõ l©u, s¸ch ®· kÕt tinh trÝ tuÖ cña con ng­êi, s¸ch lµ nguån cña c¶i v« gi¸ cña nh©n lo¹i. NhËn ®Þnh vÒ gi¸ trÞ cña s¸ch, mét nhµ v¨n cã nãi: “S¸ch lµ ngän ®Ìn s¸ng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ng­êi”. TB: §óng vËy, s¸ch chøa ®ùng trÝ tuÖ cña con ng­êi nghÜa lµ chøa ®ùng nh÷ng tinh hoa cña sù hiÓu biÕt. Ngän ®Ìn s¸ng, ®èi lËp víi bãng tèi. Ngän ®Ìn Êy räi chiÕu, soi ®­êng ®­a con ng­êi ra khái chç tèi t¨m. S¸ch lµ ngän ®Ìn s¸ng bÊt diÖt còng lµ ngän ®Ìn s¸ng kh«ng bao giê t¾t, cµng lóc cµng rùc rì bëi sù tiÕp nèi trÝ tuÖ cña nh©n lo¹i, soi ®­êng gióp cho con ng­êi tho¸t khái chèn tèi t¨m cña sù hiÓu biÕt. NghÜa lµ, s¸ch lµ nguån s¸ng bÊt diÖt ®­îc th¾p lªn tõ chÝnh trÝ tuÖ con ng­êi. Kh«ng ph¶i mäi cuèn s¸ch ®Òu lµ ngän ®Ìn s¸ng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ng­êi. Nh­ng nh÷ng cuèn s¸ch cã gi¸ trÞ th× ®óng lµ nh­ thÕ. Bëi v×, nh÷ng cuèn s¸ch cã gi¸ trÞ ghi l¹i nh÷ng ®iÒu hiÓu biÕt quý gi¸ nhÊt mµ con ng­êi th©u tãm ®­îc trong lao ®éng s¶n xuÊt, trong chiÕn ®Êu vµ trong c¸c mèi quan hÖ x· héi(DÉn chøng). Nh­ s¸ch kÜ thuËt h­íng dÉn con ng­êi c¸ch trång trät ngµy cµng ®¹t n¨ng suÊt cao,Do ®ã, “S¸ch lµ ngän ®Ìn s¸ng cña trÝ tuÖ con ng­êi” Nh÷ng hiÓu biÕt ®­îc s¸ch ghi l¹i kh«ng chØ cã Ých trong mét thêi mµ cßn cã Ých cho mäi thêi ®¹i. MÆt kh¸c, nhê cã s¸ch, ¸nh s¸ng trÝ tuÖ Êy ®­îc truyÒn l¹i cho c¸c ®êi sau. V× thÕ, s¸ch thùc sù lµ mét ngän ®Ìn s¸ng bÊt diÖt cña trÝ tuÖ con ng­êi. §ã lµ ®iÒu mµ ®· ®­îc mäi ng­êi ë nhiÒu thêi ®¹i thõa nhËn. Nhµ v¨n M Gooc- ki ®· viÕt: “S¸ch më réng tr­íc m¾t t«i nh÷ng ch©n trêi míi”. “ Mét quyÓn s¸ch tèt lµ mét ng­êi b¹n hiÒn”- La Roche fou. HiÓu ®­îc gi¸ trÞ cña s¸ch, chóng ta cÇn vËn dông ch©n lÝ Êy nh­ thÕ nµo trong cuéc sèng? Chóng ta cÇn ph¶i ch¨m ®äc s¸ch ®Ó hiÓu biÕt nhiÒu h¬n, sèng tèt h¬n. CÇn ph¶i chän s¸ch tèt, s¸ch hay ®Ó ®äc, kh«ng ®­îc chän s¸ch gië , cã h¹i ®Ó ®äc. CÇn tiÕp nhËn nh÷ng ®iÒu hay chøa ®ùng trong s¸ch, cè hiÓu néi dung trong s¸ch vµ lµm theo s¸ch. KB: C©u nãi ®ã vÉn cßn nguyªn gi¸ trÞ ®èi víi mäi thêi ®¹i. S¸ch sÏ m·i m·i lµ ng­êi b¹n cÇn thiÕt cho chóng ta. Chóng ta ph¶i biÕt yªu mÕn s¸ch, biÕt gi÷ g×n s¸ch thËt tèt. §Ò 6: H·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ sau: “Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim” Mçi chóng ta muèn cã thµnh c«ng kh«ng ph¶i tù nhiªn mµ cã ®­îc ,chóng ta ph¶i biÕt v­ît qua nh÷ng thö th¸ch vµ trë ng¹i. §Ó khuyªn thÕ hÖ trÎ ph¶i cã lßng kiªn tr×, cã ý chÝ quyÕt t©m,«ng cha ta ®· r¨n d¹y: ‘Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim” VËy ý nghÜa cña c©u tôc ng÷ nµy lµ g×? Chóng ta biÕt “s¾t” lµ mét kim lo¹i cøng kh«ng dÔ g× mµi mét trong hai ngµy mµ thµnh c¸i kim ngay ®­îc. Tõ s¾t lµm ra c©y kim lµ mét qu¸ tr×nh c«ng phu, gian khæ. Nã ®ßi hái ph¶i cã mét sù kiªn tr×, tèn bao c«ng søc må h«i míi cã ®­îc. C©y kim ai còng biÕt nã rÊt bÐ nhá nh­ng t¸c dung cña nã l¹i rÊt lín, nã lµ vËt cã Ých ®Ó cho con ng­êi may v¸ quÇn ¸o. “Mµi s¾t” ®Ó “thµnh kim” chÝnh lµ ®iÒu nh©n d©n ta khuyªn b¶o mäi ng­êi ph¶i cã mét quyÕt t©m lín th× dï viÖc khã ®Õn mÊy còng cã thÓ lµm ®­îc. T¹i sao «ng cha ta l¹i nãi “Cã c«ng mµi s¾t, cã ngµy nªn kim”? Mçi chóng ta trong cuéc ®êi ai ch¼ng muèn thµnh ®¹t, nh­ng con ®­êng ®i ®Õn thµnh c«ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng lµ con ®­êng b»ng ph¼ng mµ cã thÓ lµ con ®­êng ch«ng gai, ®Çy khã kh¨n. V× vËy ®Ó ®éng viªn mäi ng­êi biÕt bÒn gan v÷ng chÝ, «ng cha ta ®· r¨n d¹y b»ng mét c©u tôc ng÷ ®Çy tÝnh thuyÕt phôc ®Ó mçi ng­êi biÕt rÌn luyÖn lßng kiªn tr×, ý chÝ quyÕt t©m. Bá c«ng mµi mét thanh s¾t thµnh c©y kim cã Ých, t¸c gi¶ d©n gian muèn ngÇm ý khuyªn b¶o chóng ta khi bá c«ng søc ra lµm mét viÖc g× ®ã th× ph¶i chó ý ®Õn tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng viÖc. Cã lßng kiªn tr× vµ biÕt x¸c ®Þnh môc ®Ých cña c«ng viÖc th× nhÊt ®Þnh viÖc g× còng dÉn ®Õn thµnh c«ng tèt ®Ñp. Lßng kiªn tr×, ý chÝ quyÕt t©m cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ®èi víi ®êi sèng chóng ta? ý chÝ, nghÞ lùc, lßng kiªn tr×, bÒn bØ qu¶ thùc cã vai trß quan träng, nã quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña mçi con ng­êi. Dï con ng­êi cã nh÷ng môc ®Ých ®óng ®¾n nh­ng kh«ng cã lßng kiªn tr× th× còng khã mµ thµnh c«ng ®­îc. V× vËy, c©u tôc ng÷ thùc sù lµ mét bµi häc quý gi¸, tiÕp thªm cho ta søc m¹nh, ý chÝ quyÕt t©m ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc. §Ó rÌn luyÖn lßng kiªn tr×, mçi häc sinh chóng ta ph¶i lµm g×? Chóng ta kh«ng ®­îc ng¹i khã, ng¹i khæ; tr­íc nh÷ng khã kh¨n thö th¸ch kh«ng ®­îc ch¸n n¶n. Ph¶i cã nghÞ lùc ®Ó v­ît lªn mäi khã kh¨n trong bÊt k× hoµn c¶nh nµo. c©u tôc ng÷ “Cã c«ng mµi s¾t , cã ngµy nªn kim” thËt sù cã ý nghÜa v« cïng s©u s¾c. Nã lu«n nh¾c nhë chóng ta ph¶i rÌn luyÖn ý chÝ, nghÞ lùc ®Ó v­¬n lªn trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng con ng­êi. §Ò 7: Tôc ng÷ cã c©u: “GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× r¹ng’. H·y gi¶i thÝch c©u c©u nãi trªn. Tõ ®ã, em cã thÓ rót ra bµi häc g× trong viÖc “chän bµn mµ ch¬i” ? Con ng­êi lµ tæng hoµ nh÷ng mèi quan hÖ x· héi. M«i tr­êng, hoµn c¶nh xung quanh cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®èi víi mçi ng­êi. Bµn vÒ vÊn ®Ò nµy, tôc ng÷ cã c©u: “ GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× r¹ng”. Tr­íc tiªn, chóng ta h·y t×m hiÓu ý nghÜa cña c©u tôc ng÷. Mùc lµ mét chÊt liÖu ®Ó viÕt, cã mµu ®en; ®Ìn lµ mét vËt dông ph¸t ra ¸nh s¸ng. GÇn ¸nh ®Ìn mäi vËt sÏ ®­îc soi s¸ng. Nh­ng mùc vµ ®Ìn cßn lµ hai h×nh ¶nh t­îng tr­ng cho m«i tr­êng sèng cña con ng­êi. Khi sèng trong mét m«i tr­êng xÊu th× con ng­êi còng sÏ bÞ ¶nh h­ëng nh÷ng c¸i xÊu xa. NÕu sèng trong mét m«i tr­êng tèt th× con ng­êi ®ã còng sÏ ®­îc ¶nh h­ëng nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp. Tõ ®ã, «ng cha ta muèn khuyªn d¹y chóng ta ph¶i biÕt chän cho m×nh mét m«i tr­êng sèng thËt tèt. Bëi v× m«i tr­êng sèng cã ¶nh h­ëng lín tíi nh©n c¸ch cña con ng­êi. VËy, t¹i sao «ng cha ta l¹i nãi: “GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× r¹ng” ? Mçi mét ng­êi ®Òu sèng trong mét m«i tr­êng kh¸c nhau nh­ng ph¶i biÕt chän cho m×nh mét m«i tr­êng sèng tèt. M«i tr­êng sèng tèt ®ã lµ mét m«i tr­êng biÕt ®oµn kÕt yªu th­¬ng, biÕt gióp ®ì nhau cïng tiÕn bé. V× vËy nÕu chóng ta kh«ng biÕt chän cho m×nh mét m«i tr­êng sèng tèt ®Ñp th× nh©n c¸ch cña chóng ta còng sÏ bÞ ¶nh h­ëng. C©u tôc ng÷ ®· khuyªn d¹y chóng ta tr¸nh xa m«i tr­êng xÊu, bëi v× nÕu sèng trong m«i tr­êng xÊu, chóng ta còng sÏ bÞ ¶nh h­ëng nh÷ng c¸i xÊu xa; cßn ë nh÷ng m«i tr­êng tèt chóng ta sÏ ®ù¬c häc tËp nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp, më mang vèn hiÓu biÕt vµ trë thµnh con ng­êi cã Ých cho x· héi. §Æc biÖt, cuéc sèng con ng­êi khi gÆp ph¶i khã kh¨n rÊt dÔ bÞ xa ng· nÕu kh«ng tØnh t¸o sÏ bÞ c¸m dç lµm mÊt ®i nh©n c¸ch tèt ®Ñp cña m×nh. V× vËy, c©u tôc ng÷ thùc sù nh­ lµ mét lêi gi¸o huÊn cña «ng cha ta. Ng­êi häc sinh chóng ta trong tr¾ng, rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng cña m«i tr­êng sèng bªn ngoµi. V× vËy ®Ó gi÷ ®­îc nh©n c¸ch vµ phÈm chÊt cña m×nh, chóng ta ph¶i nhËn thøc ®­îc vai trß cña m«i tr­êng sèng v« cïng quan träng tíi viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch cña con ng­êi. NghÜa lµ chóng ta ph¶i xa l¸nh nh÷ng tÖ n¹n x· héi, ph¶i biÕt chän b¹n mµ ch¬i ®Ó nh©n c¸ch cña m×nh kh«ng bÞ vÈn ®ôc; biÕt ph©n tÝch gi¶ng gi¶i cho b¹n bÌ hiÓu ®­îc gÝa trÞ cña phÈm chÊt ®¹o ®øc con ng­êi. Chóng ta ph¶i lu«n lu«n biÕt ®­îc bæn phËn cña ng­êi häc sinh, biÕt gÇn gòi th©n ¸i víi b¹n bÌ ®Ó xung quanh chóng ta lu«n cã m«i tr­êng sèng tèt ®Ñp ®Ó chóng ta hoµn thiÖn nh©n c¸ch cña m×nh. C©u tôc ng÷ víi h×nh ¶nh giµu ý nghÜa t­îng tr­ng ®· trë thµnh mét bµi häc cã gi¸ trÞ ®Ó gi¸o dôc biÕt bao thÕ hÖ thÊy ®­îc vai trß cña m«i tr­êng sèng. Trong x· héi ngµy nay, cã rÊt nhiÒu nh÷ng tÖ nµn x· héi th× viÖc lµm theo lêi khuyªn cña cha «ng ta thùc sù cã gi¸ trÞ ®èi víi mçi ng­êi. §Ò bµi 10: Em h·y gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ sau: “Tèt gç h¬n tèt n­íc s¬n” Tõ x­a tíi nay, tôc ng÷ ®· cho ta bao lêi khuyªn, bao kinh nghiÖm quý gi¸. Mét trong nh÷ng kinh nghiÖm bæ Ých ®ã lµ mèi quan hÖ gi÷a phÈm chÊt ®¹o ®øc con ng­êi víi h×nh thøc bÒ ngoµi. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua c©u tôc ng÷: “Tèt gç h¬n tèt n­íc s¬n”. Tr­íc tiªn, ta h·y t×m hiÓu ý nghÜa cña c©u tôc ng÷. C©u tôc ng÷ ®· ®­a ra hai h×nh ¶nh cô thÓ “gç vµ n­íc s¬n”. Gç lµ vËt liÖu ®Ó lµm nªn ®å vËt. Gç tèt sÏ lµm nªn nh÷ng vËt dông tèt. Gç xÊu sÏ lµm nªn nh÷ng vËt dông chãng h­ háng. N­íc s¬n lµ vËt liÖu ®Ó quÐt lªn ®å vËt lµm cho ®å vËt thªm ®Ñp, thªm bÒn. C©u tôc ng÷: “Tèt gç h¬n tèt n­íc s¬n” muèn kh¼ng ®Þnh: khi ®¸nh gi¸ ®é bÒn cña mét vËt dông, chóng ta ph¶i chó ý ®Õn chÊt l­îng gç ®Ó t¹o nªn ®å vËt Êy, chø kh«ng nªn chØ ®¸nh gi¸ bÒ ngoµi cña líp s¬n. Tõ ý nghÜa rÊt thùc trong cuéc sèng, t¸c gi¶ d©n gian ®· ®Ò cao phÈm chÊt ®¹o ®øc cña con ng­êi lµ quan träng h¬n tÊt c¶ vÎ ®Ñp cña h×nh thøc bªn ngoµi. T¹i sao «ng cha ta l¹i nãi: “Tèt gç h¬n tèt n­íc s¬n:”? Ngay tõ xa x­a, «ng cha ta ®· ®Ò cao lèi sèng ®¹o ®øc, nh©n c¸ch cña con ng­êi. Mét con ng­êi cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt th× trong bÊt k× hoµn c¶nh nµo, trong bÊt k× c«ng viÖc nµo hä còng hoµn thµnh mét c¸ch tèt ®Ñp. Tr¸i l¹i, mét con ng­êi chØ chó ý ®Õn h×nh thøc bªn ngoµi mµ quªn ®i nh©n c¸ch, ®¹o ®øc vµ lèi sèng th× con ng­êi ®ã sÏ bÞ mäi ng­êi xa l¸nh. V× vËy, mét ng­êi cã phÈm chÊt, t­ c¸ch ®¹o ®øc tèt bao giê còng ®­îc mäi ng­êi quý träng tin yªu. ¤ng cha ta ®· tõng nãi: “C¸i nÕt ®¸nh chÕt c¸i ®Ñp”, qu¶ kh«ng sai. Vµ nÕu, mét ng­êi nµo ®ã võa cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt l¹i cã h×nh thøc bÒ ngoµi lÞch sù, nh· nhÆn th× con ng­êi ®ã cµng ®­îc t«n träng h¬n.. Néi dung quyÕt ®Þnh h×nh thøc, vµ h×nh thøc gãp phÇn n©ng cao gi¸ trÞ cña néi dung. HiÓu ®­îc ý nghÜa cña c©u tôc ng÷, häc sinh chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó cã ®­îc phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt ? Lµ häc sinh ®ang ngåi trªn ghÕ nhµ tr­êng, chóng ta ph¶i rÌn luyÖn, tu d­ìng ®¹o ®øc sao cho tèt. Ph¶i “Häc ¨n, häc nãi, häc gãi, häc më” ®Ó hoµn thiÖn nh©n c¸ch cña ng­êi häc trß .Vµ trong cuéc sèng cña mçi ng­êi, ai còng cã thÓ rÌn luyÖn ®Ó lµm cho phÈm chÊt cña m×nh ngµy cµng tèt h¬n gãp phÇn lµm cho x· héi ngµy cµng v¨n minh h¬n. C©u tôc ng÷ thùc sù lµ mét bµi häc quý gi¸ ®Ó mçi häc sinh chóng ta nhËn râ h¬n tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc tu d­ìng ®¹o ®øc, rÌn luyÖn nÕp sèng v¨n minh.