Đề cương ôn tập học kì I môn Ngữ văn Lớp 11 - Năm học 2018-2019 - Trường THPT Chu Văn An

TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN 11 Học kì I - Năm học 2018-2019 I. Nội dung ôn tập: 1. Văn bản văn học: 1. 1/Thu điếu (Nguyễn Khuyến) 1. 2/ Thương vợ (Tú Xương) 1. 3/ Hai đứa trẻ (Thạch Lam) 1. 4/ Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân) Học sinh cần nắm vững các vấn đề: - Kiến thức khái quát về tác giả, tác phẩm. - Các vấn đề nghị luận ở cả hai khía cạnh nội dung và nghệ thuật của từng tác phẩm, các đoạn trích trong tác phẩm. - Cái tôi trữ tình, vẻ đẹp tâm hồn của tác giả thể hiện qua tác phẩm. - Phong cách sáng tác của tác giả thể hiện qua tác phẩm 2. Đọc hiểu: - Các biện pháp tu từ. - Các phong cách ngôn ngữ đã học: phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, phong cách ngôn ngữ nghệ thuật, phong cách ngôn ngữ báo chí. - Các phương thức biểu đạt: miêu tả, tự sự, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận. - Các thao tác lập luận: giải thích, chứng minh, so sánh, phân tích. - Chú ý rèn kỹ năng trả lời các câu hỏi thông hiểu, vận dụng. II/ Cấu trúc đề thi: 1. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc một văn bản ngắn và trả lời các câu hỏi có liên quan đến văn bản đã cho. Tập trung vào các câu hỏi ở cấp độ thông hiểu, vận dụng. Trình bày suy nghĩ, quan điểm của bản thân về một vấn đề đã nêu trong văn bản bằng một đoạn văn nghị luận xã hội (10 - 15 dòng). 2. LÀM VĂN (6,0 điểm) Viết bài văn nghị luận văn học Dạng đề nghị luận về một nhận định văn học. III/Đề tham khảo: 1. Đề tham khảo phần đọc hiểu Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Hôm nay (11/6/2016), hai ngày sau khi đội cứu hộ xác nhận tìm thấy thi thể Aiden Shaw Webb ở Fansipan (thuộc dãy Hoàng Liên Sơn, Sa Pa), cô ruột của anh - bà Lisa Shaw Webb - đã thông qua mạng xã hội, gửi lời cảm ơn đến những người chia sẻ thông tin và giúp đỡ gia đình thời gian qua. Trong bài viết, bà trải lòng về nỗi đau đớn đang phải đối mặt, những giọt nước mắt đã rơi trước sự mất mát quá lớn. Thế nhưng, tuyệt nhiên, không có một dòng nào về việc "Giá như Aiden không đi" hay "Tôi ước đã ngăn cháu tôi lại". [...] Có thể thấy, Aiden đã sống một tuổi trẻ vô tư, cháy hết mình với nhiệt huyết, năng lượng trong những năm tháng thanh xuân. Anh hạnh phúc khi được dấn thân vào những chuyến "xê dịch", sẵn sàng khám phá mọi nẻo đường hoang vu, hết mình chinh phục các đỉnh cao. Aiden sẽ không bao giờ bị lãng quên. Aiden đã chạm đến trái tim của nhiều người và sẽ được nhớ đến như một người con trai, cháu trai, anh em. "Thằng bé là người đàn ông thật sự tuyệt vời". Cũng hôm nay, Facebook của nhà báo Trương Anh Ngọc đăng tải dòng trạng thái gây tranh cãi. Anh viết: "Chỉ trích một người trẻ tuổi thiệt mạng vì tai nạn dưới vực sâu rất dễ, chỉ cần gõ phím là xong. Nhưng bước ra khỏi lối sống cũ kĩ và buồn tẻ, nhút nhát, yếu đuối về thể xác lẫn tâm hồn, vượt qua những suy nghĩ mang tính giáo điều về cái Tôi để theo đuổi những hoài bão và đam mê là điều không dễ làm. Điều ấy đòi hỏi sự tự lập cực lớn về tinh thần (và có thể cả tài chính), một vốn sống và kỹ năng sống dồi dào, sự dũng cảm và đôi khi cả sự chấp nhận mạo hiểm". Anh chia sẻ, mình đã gặp nhiều người như Aiden: rất trẻ, thích mạo hiểm, lao mình trên những con đường ở khắp nơi trên thế giới, không phải để trở thành người hùng viển vông tìm kiếm hư danh, mà họ muốn thử thách giới hạn của bản thân. Kiến thức và vốn sống khiến những người trẻ như vậy tự tin. Tác giả cuốn sách Nước Ý, câu chuyện tình của tôi đặt câu hỏi: "Liệu ta có đủ can đảm để vượt qua sức ỳ của bản thân, thoát khỏi tháp ngà an toàn của chính mình và tìm kiếm con đường mới, cách sống mới, suy nghĩ mới hay không?". (Nguồn: Tuổi trẻ không theo đuổi đam mê thì đợi đến bao giờ?, theo Hoài Thư, news.zing.vn) Câu 1. Theo tác giả, Aiden Shaw Webb - chàng thanh niên không may tử nạn trong chuyến leo núi Fansipan là một người như thế nào? Câu 2. Tại sao tác giả đề cập đến việc bà Lisa Shaw Web trải lòng về nỗi đau đớn trước sự ra đi của cháu trai và nhấn mạnh “Tuyệt nhiên, không có một dòng nào về việc "Giá như Aiden không đi" hay "Tôi ước đã ngăn cháu tôi lại" ? Câu 3. Qua đoạn trích, anh/chị hãy cho biết: Đã có những quan điểm khác nhau nào về tai nạn của Aiden? Anh/chị có đồng tình với quan điểm của nhà báo Trương Anh Ngọc không? Tại sao? Câu 4. Cuối đoạn trích, tác giả trích dẫn câu hỏi của nhà báo Trương Anh Ngọc – tác giả cuốn sách Nước Ý, câu chuyện tình của tôi: "Liệu ta có đủ can đảm để vượt qua sức ỳ của bản thân, thoát khỏi tháp ngà an toàn của chính mình và tìm kiếm con đường mới, cách sống mới, suy nghĩ mới hay không?” Bằng 01 đoạn văn (khoảng 15 dòng), hãy trình bày suy nghĩ (hoặc câu trả lời) của bản thân anh/chị trước câu hỏi trên. 2. Đề tham khảo phần làm văn Câu 1.“Nguyễn Khuyến là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam.” (Xuân Diệu). Bằng hiểu biết của anh/chị về bài thơ Thu điếu (Câu cá mùa thu), hãy làm sáng tỏ nhận định trên. Câu 2. Trong tiểu luận Theo dòng, nhà văn Thạch Lam viết:“Cái đẹp man mác khắp vũ trụ, len lõi khắp hang cùng ngõ hẻm,tiềm tang ở mọi vật tầm thường. Công việc của nhà văn là phát biểu cái đẹp ở chính chổ mà không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp cuả sự vật, cho người khác một bài học trông nhìn và thưởng thức.” Trong truyện ngắn Hai đứa trẻ, Thạch Lam cũng đã mang đến cho người đọc “cái đẹp man mác” ấy. Anh/chị hãy phân tích đoạn trích dưới đây để làm rõ điều đó: "Trời đã bắt đầu đêm, một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng qua gió mát. Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy bóng tối. Các nhà đã đóng cửa im ỉm, trừ một vài cửa hàng còn thức, nhưng cửa chỉ để hé ra một khe ánh sáng. Trẻ con tụ họp nhau ở thềm hè, tiếng cười nói vui vẻ, khiến An muốn nhập bọn với chúng để nô đùa, nhưng sợ trái lời mẹ dặn phải coi hàng, nên hai chị em đành ngồi yên trên chõng, đưa mắt theo dõi những người về muộn, từ từ đi trong đêm. Vòm trời hàng ngàn ngôi sao ganh nhau lấp lánh, lẫn với vệt sáng của những con đom đóm bay là là trên mặt đất hay len vào những cành cây. An và Liên lặng ngước mắt nhìn lên các vì sao để tìm sông Ngân hà và con vịt theo sau ông Thần Nông. Vũ trụ thăm thẳm bao la đối với tâm hồn hai đứa trẻ như đầy bí mật và xa lạ và làm mỏi trí nghĩ, nên chỉ một lát hai chị em lại cúi nhìn về mặt đất, về quầng sáng thân mật chung quanh ngọn đèn lay động trên chõng hàng của chị Tí. Về phía huyện, một chấm lửa khác nhỏ và vàng lơ lửng đi trong đêm tối, mất đi rồi lại hiện ra...An trỏ tay bảo chị : - Kìa, hàng phở của bác Siêu đã đến kia rồi. Tiếng đòn gánh kĩu kịt nghe rõ rệt, khói theo gió tạt lại chỗ hai chị em. Bác Siêu đã tới gần, đặt gánh phở xuống đường. Bác cúi xuống nhóm lại lửa, thổi vào cái ống nứa con. Bóng bác mênh mông ngả xuống đất một vùng và kéo dài đến tận hàng rào hai bên ngõ, An và Liên ngửi thấy mùi phở thơm, nhưng ở cái huyện nhỏ này, quà bác Siêu lại là một thứ xa xỉ, nhiều tiền, hai chị em không bao giờ mua được. Liên nhớ lại khi ở Hà Nội chị được hưởng những thức quà ngon, lạ - bấy giờ mẹ Liên nhiều tiền - được đi chơi Bờ Hồ uống những cốc nước lạnh xanh đỏ. Ngoài ra, kỉ niệm còn nhớ lại không rõ rệt gì, chỉ là một vùng sáng rực và lấp lánh. Hà Nội nhiều đèn quá ! Từ khi nhà Liên dọn về đây, từ khi có cái cửa hàng này, đêm nào Liên và em cũng phải ngồi trên chiếc chõng tre dưới gốc cây bàng với cái tối của quang cảnh phố chung quanh. " (Hai đứa trẻ, Thạch Lam, SGK Ngữ văn 11 - Tập I, trang 126) Câu 3. Có ý kiến cho rằng: Chữ Huấn Cao là nhân cách cao khiết phi thường của Huấn Cao. Hãy trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến này qua việc phân tích cảnh cho chữ trong truyện ngắn Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân). ____________________***______________________ Chúc các em ôn tập tốt, đạt kết quả cao trong kì thi học kì I!