Bài giảng Vật Lí Lớp 9 - Tiết 59, Bài 53: Sự phân tích ánh sáng trắng

Bài 53Sự phân tích ánh sáng trắngTiết 59Thứ 3 ngày 10 tháng 4 năm 2007Ánh sáng trắngLăng kínha) Chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm lọc màu đỏb) Chiếu một chùm sáng đỏ qua một tấm lọc màu đỏc) Chiếu một chùm sáng đỏ qua một tấm lọc màu xanh???Hãy cho biết màu của ánh sáng mà ta thu được sau các tấm lọc màuKiểm tra bài cũ52.1. Trong số bốn nguồn sáng sau đây, nguồn nào không phát ánh sáng trắngA. Bóng đèn pin đang sáng.B. Bóng đèn ống thông dụngC. Một đèn LED.D. Một ngôi saoNguồn nào phát ra ánh sáng trắng?A. Đèn huỳnh quang, ngọn lửa.B. Đèn dây tóc, đèn Pin, ngọn lửa.C. Mặt trời, đèn dây tóc nóng sáng.D. Cả A,B,C đều đúng.C. Mặt trời, đèn dây tóc nóng sáng. Hãy ghép mỗi phần a), b), c), d) với một phần thích hợp 1, 2, 3, 4 để được một câu có nội dung đúnga) Bút lade khi hoạt động thì phát ra ánh sángb) Chiếu ánh sáng trắng qua tấm kính màu xanh thì ta được ánh sángc) Ánh sáng do đèn pha ôtô phát ra là ánh sángd) Có thể tạo ra ánh sáng vàng bằng cách chiếu ánh sáng trắng qua một tấm lọc màu 1. trắng2. xanh3. đỏ4. vàngTấm lọc màu có công dụng gì?A. Chọn màu ánh sáng truyền qua trùng với màu tấm lọc.B. Trộn màu ánh sáng truyền qua.C. Giữ nguyên màu ánh sáng truyền qua.D. Cả A, B, C đều đúng.A. Chọn màu ánh sáng truyền qua trùng với màu tấm lọc.Nhìn hoa cúc màu vàng qua kính lọc. Kết luận nào sau đây là đúng?A. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu đỏ B. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu vàngC. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu khácD. Tuỳ thuộc kính lọc màu đặt gần hay xaC. Qua kính lọc màu đỏ, ta thấy hoa cúc màu khácBài 53Sự phân tích ánh sáng trắngTiết 59Thứ ba, ngày 10 tháng 4 năm 2007Ánh sáng trắngLăng kínhI. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính1. Thí nghiệm 1C1Hãy mô tả màu sắc của nhiều dải màu nói trên.Ánh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng trắng; sau lăng kính ta thu được một dải các màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.+ Ánh sáng chiếu đến lăng kính là ánh sáng gì?+ Ánh sáng thu được sau lăng kính là ánh sáng gì?2. Thí nghiệm 2a)Ta thấy có vạch đỏTa thấy có vạch xanhb)C2Mô tả hình ảnh quan sát được trong hai trường hợp a và bKhi chắn khe bằng tấm lọc màu đỏ thì ta thấy có vạch đỏ; bằng tấm lọc màu xanh có vạch xanh, hai vạch này không cùng nằm một chỗ.Khi chắn khe bằng tấm lọc nửa màu đỏ, nửa màu xanh thì ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau.C3Em hãy dựa vào các kết quả quan sát được ở trên để nhận định sự đúng, sai của hai ý kiến sau :Trong chùm sáng trắng có chứa sẵn các ánh sáng màu. Lăng kính chỉ có tác dụng tách các chùm sáng màu đó ra, cho mỗi chùm đi theo một phương vào mắt.Lăng kính đã nhuộm các màu khác nhau cho chùm sáng trắng.SAIĐÚNGGiải thíchC4Tại sao có thể nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng ?Trước lăng kính ta chỉ có một dải sáng trắng. Sau lăng kính ta thu được nhiều dải sáng màu. Như vậy, lăng kính đã phân tích từ dải sáng trắng nói trên ra nhiều dải sáng màu, nên ta nói thí nghiệm 1 là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng. 3. Kết luận (SGK)II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD1. Thí nghiệm 3C5Hãy mô tả hiện tượng quan sát được.Ta thấy nhìn theo phương này, có ánh sáng màu này, theo phương khác có ánh sáng màu khác.C6Ánh sáng chiếu đến đĩa CD là ánh sáng màu gì ?Ánh sáng từ đĩa CD đến mắt ta có những màu nào ?Tại sao có thể nói thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.Ánh sáng trắngTùy theo phương nhìn ta có thể thấy ánh sáng đi từ đĩa CD đến mắt ta có màu này hay màu kia.Trước khi đến đĩa CD, chùm sáng là chùm sáng trắng. Sau khi phản xạ trên đĩa CD, ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau đi theo các phương khác nhau. Vậy thí nghiệm 3 cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng.III. Kết luận chung (SGK)IV. Vận dụngC7C8Có thể coi tấm lọc các tấm lọc màu như một cách phân tích ánh sáng trắng thành ánh sáng màu được không ?Thí nghiệm SGKMô tả và giải thích hiện tượng quan sát được.C9Hãy nêu thêm một vài hiện tượng thực tế về sự phân tích ánh sáng trắng.ĐƯỢCGhi nhớCó thể phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau bằng cách cho chùm sáng trắng đi qua một lăng kính hoặc phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD.Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau.16238TỪ KHOÁ457T H ÁÚ U K Ê N HÁÚM ÀÕ TMK Ê N H L UÏ PLQ U A N G H OÜ COÜN H AÌ C Æ ÅÌ IAÌM UÌ M AÌ UMUT H ÃØ T H U ÍY T I N HTC ÁÛ N T H ËCT ÁÚ M L OÜ C M AÌ U102030405060102030405060C8 Phần nước nằm giữa mặt gương và mặt nước tạo thành một lăng kính bằng nước. Xét một dải sáng trắng hẹp phát ra từ mép của vạch đen trên trán, chiếu đến mặt nước. Dải sáng này khúc xạ vào trong nước, phản xạ trên gương, trở lại mặt nước, lại khúc xạ ra ngoài không khí và đi vào mắt người quan sát. Dải sáng này coi như đi qua lăng kính nước nói trên, nên nó bị phân tích ra thành nhiều dải sáng màu sắc như cầu vồng. Do đó khi nhìn vào phần gương ở trong nước ta sẽ không thấy vạch đen mà thấy một dải nhiều màu.Bản thân lăng kính là một khối thủy tinh trong suốt không màu, nên nó không thể đóng vai trò như tấm lọc màu được.Nếu lăng kính có tác dụng nhuộm màu cho chùm tia sáng thì tại sao chỗ này chỉ nhuộm màu xanh, chỗ kia chỉ nhuộm màu đỏ? Trong khi đó các vùng mà các tia sáng đi qua trong lăng kính có tính chất hoàn toàn giống nhau.Như vậy chỉ có ý kiến thứ hai là đúng.Ánh sáng trắngLăng kính53.54.3. Hãy ghép mỗi phần a), b), c), d) với một phần 1, 2, 3, 4 để được một câu có nội dung đúnga) Phân tích một chùm sáng là1) ta có thể được chùm sáng màu lục.b) Trộn hai chùm sáng màu với nhau làc) Có nhiều cách phân tích một chùm sáng nhưd) Nếu trộn chùm sáng màu vàng với chùm sáng màu lam một cách thích hợp thì2) chiếu chùm sáng cần được phân tích qua một lăng kính, chiếu chùm sáng vào mặt ghi của đĩa CD.3) tìm cách tách từ chùm sáng đó ra những chùm sáng màu khác nhau.4) cho hai chùm sáng đó gặp nhaua) Phân tích một chùm sáng là3) tìm cách tách từ chùm sáng đó ra những chùm sáng màu khác nhau.