Bài giảng Vật lí Lớp 12 - Tiết 28: Tia X

CHÀO CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH VỀ DỰ HỘI GIẢNG THAY SÁCH LỚP 12 Lớp: 2) Thuyết điện từ của ánh sáng 3) Thang sóng điện từ NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÀI 1) Tia X là gì ? KIỂM TRA BÀI CŨ 1) Tia hồng ngoại là gì? Tính chất và công dụng của nó ra sao? 2) Tia tử ngoại là gì? Tính chất và công dụng của nó ra sao? WILHELM.CONRAD. ROENTGEN(1845- 1923)Giải thưởng Noben 1901.Năm 1895, nhà bác học người Đức Rơnghen đã phát minh ra tia Rơnghen(tia x)với dụng cụ có tên gọi là ống Rơnghen. I. Tia X a) Tia X là gì? Những bức xạ không nhìn thấy có bước sóng từ 10 – 8 m đến 10 – 11 m, được gọi là tia Rơnghen hay tia X. 1. Tia X b) Cách tạo tia X p= 10 -3 mmHg Đối catốt Anốt Catốt + - Đối âm cực + - Ca tốt Anốt Dòng electron Tia Rơnghen Ống RƠNGHEN 2) Cách tạo tia X Giải thích cơ chế: - Các electron trong Katốt được tăng tốc trong Điện trường mạnh, nên thu được động năng lớn. Khi đến đối âm cực chúng xuyên sâu vào lớp bên trong vỏ nguyên tử và tương tác với hạt nhân nguyên tử và các electron ở lớp này . Kết qủa của sự tương tác này là phát ra các bức xạ có bước sóng rất ngắn mà ta gọi là tia X. 1. Tia X c) Tính chất Những tính chất nổi bật của Tia X: Tia X có khả năng đâm xuyên Tia X tác dụng mạnh lên phim ảnh Tia X làm ion hóa không khí Tia X có tác dụng làm phát quang nhiều chất Tia X có thể gây ra hiện tượng quang điện Tia X có tác dụng sinh lý mạnh: diệt khuẩn, diệt tế bào I. Tia X d) Ứng dụng Ứng dụng trong y học Tìm những vật lạ trong cơ thể Phát hiện bệnh bằng chụp X quang Điều trị ung thư 1. Tia X 5) Ứng dụng Ứng dụng trong công nghiệp: Kiểm tra chất lượng các vật đúc, tìm các vết nứt trong vật bằng kim loại Các ứng dụng khác: Kiểm tra hành lý, nghiên cứu cấu trúc của vật rắn II. Thuyết điện từ về ánh sáng Theo Mắc – xoen, ánh sáng là sóng điện từ có bước sóng rất ngắn Mối liên hệ giữa tính chất điện từ và tính chất quang Lo – ren – xơ còn chứng tỏ đươc hằng số điện môi  phụ thuộc vào tần số f của ánh sáng:  = F(f) giải thích được sự tán sắc ánh sáng III. Thang sóng điện từ Các sóng vô tuyến, tia hồng ngoại, ánh sáng nhìn thấy, tia tử ngoại, tia X, tia gamma đều có cùng bản chất là sóng điện từ, chỉ khác nhau về bước sóng và tần số. Ranh giới giữa các vùng là không rõ rệt Sóng có bước sóng càng ngắn thì tính đâm xuyên càng mạnh, dễ làm phát quang, dễ làm ion hóa không khí; Trong khi sóng có bước sóng càng dài càng dễ quan sát hiện tượng giao thoa Thang sóng điện từ: Tia gamma : Tia Rơnghen: Tia tử ngoại: Ánh sáng nhìn thấy: Tia hồng ngoại: Các sóng vô tuyến : AÙnh saùng nhìn thaáy Tia hoàng ngoaïi Tia töû ngoaïi Soùng voâ tuyeán Tia Rônghen Tia Gamma Caùch phaùt Caùc nguoàn saùng Vaät noùng döôùi 500 o C Vaät noùng treân 3000 0 C Maùy phaùt voâ tuyeán Oáng Rônghen Söï phaân huyû haït nhaân Caùch thu Phöông phaùp voâ tuyeán Phöông phaùp chuïp aûnh Phöông phaùp quang ñieän Phöông phaùp nhieät ñieän Phöông phaùp ion hoùa LUYỆN TẬP 2) Vì sao đối catốt của ống Rơnghen phải làm bằng kim loại chịu được nhiệt độ cao và phải làm nguội bằng một dòng nước? 3) Việc chụp X quang trong y học dựa vào tính chất nào của tia X? A. Tính đâm xuyên và tác dụng sinh lý B. Tính đâm xuyên và tác dụng lên phim ảnh C. Tác dụng sinh lý và tác dụng lên phim ảnh D. Tác dụng đâm xuyên và tác dụng làm phát quang. LUYỆN TẬP 4) So với tia Rơnghen thì tia tử ngoại không có tính chất nào? A. Làm ion hóa không khí B. Khả năng đâm xuyên C. Tác dụng làm phát quang một số chất D. Tác dụng lên phim ảnh BÀI HỌC KẾT THÚC CHÀO TẠM BIỆT