Bài giảng Ngữ văn Lớp 6 - Tiết 81+82: Bức tranh của em gái tôi

ức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : Câu chuyện kể về hai anh em Kiều Phương ( còn gọi là mèo ) qua lời kể của người anh . Mèo là một cô bé hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đ ặc biệt . Sau một thời gian theo dõi , nhất là khi nghe chú Tiến Lê khen tranh của em gái , người anh rơi vào trạng thái mặc cảm . Trạng thái tâm lý này khiến người anh thường gắt gỏng với Mèo mặc dù cô bé chẳng có tội tình gì. Nhưng thật bất ngờ , bức tranh đoạt giải của Kiều Phương lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình . Trước bức tranh , người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của em gái và hối hận vì đã có lúc mình đã đ ối xử không đ úng với em . * Tóm tắt tác phẩm : CỐT TRUYỆN Mở đầu : Giới thiệu cụ em gỏi Thắt nỳt : Phỏt hiện tài năng hội hoạ Phỏt triển : Anh ganh ghé t , đố kị Mở nỳt : Bức vẽ “ Anh trai tụi ” đạt giải Kết thỳc : Hiểu được tõm hồn và lũng nhõn hậu của em gỏi Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : Thảo luận Câu 1 : Nhân vật chính trong truyện là ai ? ( Kiều Phương , người anh trai hay cả hai anh em ? Vì sao ? Câu 2 : Truyện đư ợc kể theo lời của nhân vật nào ? Việc lựa chọn vai kể nh ư vậy có tác dụng gì ? Câu 1 Câu 2 Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Cả 2 đều là nhõn vật chớnh . Nhõn vật trung tõm : là người anh : Vỡ truyện khụng nhằm khẳng định năng khiếu hay ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của cụ em gỏi mà chủ yếu muốn hướng người đọc tới sự thức tỉnh ( lũng đố kị , ganh ghét ) của nhõn vật người anh . Người anh trai ( nhõn vật xưng “ tụi ”) - Tỏc dụng : + Cho phộp tỏc giả miờu tả tõm trạng của nhõn vật một cỏch tự nhiờn ( mang tớnh chủ quan ) + Tự soi xột tỡnh cảm , ý nghĩ của chớnh mỡnh để tự vươn lờn . Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : Trong cuộc sống hàng ngày , người anh đ ối với cô em gái của mình nh ư thế nào ? Coi thường , gọi em là Mèo Ngạc nhiên , bí mật theo dõi những việc làm của em Thái độ tò mò , kẻ cả của đ ứa anh trai hơn tuổi , coi việc làm của em là trò trẻ con Khi phát hiện Kiều Phương chế thuốc vẽ thái độ của người anh nh ư thế nào ? Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : Diễn biến tâm trạng của người anh khi tài năng của em gái đư ợc phát hiện ? b, Khi tài năng của em gái đư ợc phát hiện : - Mọi người : xúc đ ộng , mừng rỡ - Riêng anh có tâm trạng không vui Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : b, Khi tài năng của em gái đư ợc phát hiện : trao đ ổi Vì sao người anh lại không vui khi em gái có tài ? - Mọi người vui mừng , riêng người anh không vui . Người anh không vui vì : A , Ghen tuông , đố kị trước tài năng của em gái B, Buồn bực , mặc cảm , cay đắng vì cảm thấy mình bất tài . C, Cả 2 ý trên đ ều đ úng . câu hỏi trắc nghiệm Theo em sự ghen ghét , đố kị với em của người anh đã mang đ ến hậu qu ả gì? Làm cho bản thân luôn khổ sở , dằn vặt . B. Làm cho tình cảm anh em xa cách . C. Làm cho con người nhỏ nhen , không đá ng tôn trọng . D. Cả ba ý trên đ úng Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : b, Khi tài năng của em gái đư ợc phát hiện : c, Trước bức chân dung mình do em gái vẽ : trao đ ổi 1, Bức chân dung của chú bé đư ợc miêu tả nh ư thế nào ? 2, Tại sao tác gi ả viết : “ Mặt chú bé toả ra một thứ á nh sáng rất kì lạ ”. Theo em , đó là thứ á nh sáng gì ? Trong tranh , một chú bé đ ang ngồi nhìn ra cửa sổ , nơi bầu trời trong xanh . Mặt chú bé toả ra một thứ á nh sáng rất lạ. Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của chú không chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa . - > Nhân vật trong tranh thật đ ẹp : Cặp mắt suy tư, mơ mộng . á nh mắt toả á nh sáng lạ. Đó là á nh sáng của lòng mong ư ớc , của sự mộng mơ của một tâm hồn trẻ th ơ trong sáng . Rõ ràng : Người em gái vẽ chân dung anh trai bằng tất tình yêu , lòng nhân hậu , bao dung, tin tưởng vào bản chất tốt đ ẹp của anh trai mình . Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : a, Trong cuộc sống hàng ngày với em gái : b, Khi tài năng của em gái đư ợc phát hiện : c, Trước bức chân dung mình do em gái vẽ : Diễn biến tâm lí của người anh trước bức tranh của cô em gái ? - Giật sững - > Ngỡ ngàng - > Hãnh diện - > Xấu hổ - > Muốn khóc Người anh đã nhận ra thói xấu của mình và cũng đã nhận ra tình cảm trong sáng mà em gái đã giành cho mình . Tại sao tác gi ả lại để cho bức tranh cảm hoá, làm thay đ ổi người anh ? -> Qua bức tranh " Anh trai tôi " tác gi ả đã khẳng đ ịnh sức mạnh của nghệ thuật : hướng con người tới cái thiện , cái đ ẹp . Theo em , người anh có thể trở thành người tốt đư ợc không ? Tại sao ? Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : Hình ả nh Kiều Phương hiện lên nh ư thế nào qua lời kể của người anh ? 2, Nhân vật Kiều Phương : - Ngoại hình : Mặt luôn bị bẩn , lọ lem - Cử chỉ , hành đ ộng : + Lục lọi đồ vật + Tự chế màu vẽ ,... - Tài năng : Vẽ rất đ ẹp - Thái độ: Hồn nhiên , gần gũi , yêu quý anh ,... Rất đá ng yêu , đá ng mến và trân trọng Là cô bé hồn nhiên , hiếu đ ộng , có tài năng , tâm hồn trong sáng và trái tim nhân hậu Em nhận thấy Kiều Phương là cô bé nh ư thế nào ? Bức tranh “ Anh trai tôi ” không chỉ thể hiện tài năng đ ặc biệt của Mèo mà còn thể hiện tâm hồn trong sáng , nhân hậu của cô bé . Soi vào bức tranh ấy là người anh soi vào tấm gương sáng để tự nhận rõ hơn chính mình , tự vượt lên tính tự ái, tự ti , đố kị cá nhân . Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : 2, Nhân vật Kiều Phương : 3, ý nghĩa của truyện : Kết thúc câu chuyện này là một kết thúc mở , mở ra cho người đ ọc nhiều suy ngẫm . Theo em đ iều mà Tạ Duy Anh muốn chúng ta suy nghĩ ở đây là gì? - Tình cảm trong sáng , nhân hậu luôn chiến thắng sự ghen ghét đố kị . - Tình cảm chân thành , nhân ái sẽ làm cho con người tốt hơn , tình người đ ẹp hơn . Thảo luận nhóm : 1, Em học tập đư ợc gì về nghệ thuật xây dựng nhân vật qua văn bản này ? 2, Học xong văn bản , em tự rút ra đư ợc những bài học quý báu gì cho mình ? Iii – tổng kết : Ghi nhớ : Sgk - 35 Nghệ thuật nội dung Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh - Kể chuyện theo ngôi thứ nhất . - Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật hợp lí , tinh tế . - Ghen ghét , đố kị trước tài năng hay thành công của người khác là tính xấu . - Cần vượt qua mặc cảm , tự ti để có sự trân trọng và niềm vui thực sự chân thành trước tài năng hay thành công của người khác . - Tình cảm trong sáng , lòng nhân hậu có thể giúp con người tự vượt lên bản thân mình , hoàn thiện mình . Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh I – giới thiệu chung : Ii – đ ọc và tìm hiểu tác phẩm : 1, Nhân vật người anh : 2, Nhân vật Kiều Phương : 3, ý nghĩa của truyện : Iii – tổng kết : VI – luyện tập : 1, Nhận xét nào sau đây không đ úng với nhân vật Kiều Phương ? A, Hồn nhiên , hiếu đ ộng B, Tài năng hội họa hiếm có C, Tình cảm trong sáng , nhân hậu D, Không quan tâm đ ến anh . 2, Có hai bạn tranh luận nh ư sau về nhân vật người anh : A, Người anh thật xấu xa , đá ng ghét vì đố kị với chính em gái mình . Lỗi của người anh không thể tha thứ . B, Đ úng là người anh có lúc không phải với em nhưng sau đó đã biết hối hận , xấu hổ vì hành đ ộng của mình . Vì thế người anh có thể trở thành người tốt . Em đ ồng ý với ý kiến nào ? Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Tỡm những cõu tục ngữ , ca dao núi về tỡnh cảm anh chị em trong gia đ ỡ nh ? Anh em như thể tay chõn Rỏch lành đựm bọc , dở hay đỡ đần Chị ng ã, em nâng Tiết 81- 82 Bức tranh của em gái tôi Tạ Duy Anh Khụn ngoan đối đỏp người ngoài Gà cựng một mẹ chớ hoài đỏ nhau Hình ả nh này khiến em liên tưởng tới bài ca dao nào nói về tình cảm anh chị em trong gia đì nh ? ô chữ bí mật T Â M L Í N G Ỡ N G À N G K I Ề U P H Ư Ơ N G T Ạ D U Y A N H B Í M Ậ T N H Ấ T N H è 3 4 1 7 6 5 2 1 – Tên người em gái trong truyện ? 2 – Truyện Bức tranh của em gái tôi đạt giải gì trong cuộc thi viết “ Tương lai vẫy gọi ” ? 3 - Truyện Bức tranh của em gái tôi đã miêu tả tinh tế đ iều gì của nhân vật ? 4 – Cảm giác thoạt tiên của người anh khi đ ứng trước bức chân dung mình do em gái vẽ ? 5 – Bức cghân dung người anh của Mèo đạt giải này ? 6 – Mọi đ iều gì của Mèo cuối cùng cũng bị lộ ? 7 – Tác gi ả truyện ngắn “ Bức tranh của em gái tôi ’ ? L Í N G Ỡ G À N G K I Ề U P H Ư Ơ G T Ạ D Y A N H B Í M T N Ấ T N è 3 4 1 7 6 5 2 N U Ậ H N Â H T M Ch ỳc mừng bạn ! ô chữ bí mật N U Ậ H N Â H  hướng dẫn học sinh học bài   - Viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em sau khi học truyện “ Bức tranh của em gái tôi ” - Tập kể tóm tắt truyện Chuẩn bị bài : Luyện nói về quan sát , tưởng tượng , so sánh và nhận xét trong bài văn miêu tả. chúc các em học tốt