Bài 3 tổng quan về dạy học phát huy tính tích cực của học sinh

BÀI 3 TỔNG QUAN VỀ DẠY HỌC PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH. I. Những phương pháp dạy học được áp dụng trong thực tiễn : Tên phương pháp Tần số sử dụng Thường xuyên Đôi lúc Không bao giờ Thuyết trình x Sử dụng sách, tài liệâu x Đàm thoại/ Vấn đáp x Trình bày trực quan x Trình bày thí nghiệm x Sử dụng băng, đĩa ghi âm, hình. x Đóng vai x Thảo luận nhóm x Luyện tập x Ôân tập x Quan sát x Mô phỏng x Căn cứ vào những điều đã ghi trên bảng, tôi luôn coi trọng việc phát huy tính tích cực, chủ động trong hoạt động học tập của học sinh. Việc phát huy mối quan hệ giữa học sinh với nhau trong học tập, tôi luôn cố gắng xây dựng, tạo điều kiện để thúc đẩy mối quan hệ này. II. Những suy nghĩ của bản thân về “dạy học phát huy tính tích cực của học sinh” 1 / Quá trình dạy học gồm hai hoạt động có quan hệ hữu cơ : Hoạt động dạy của GV và hoạt động học của HS. Cả hai hoạt động này đều được tiến hành nhằm thực hiện mục đích giáo dục. Hoạt động học tập của học sinh chính là hoạt nhận thức. Hoạt động này chỉ có hiệu quả khi HS học tập một cách tích cực, chủ động, tự giác, với một động cơ nhận thức đúng đắn. 2 / Kết quả học tập của HS là thước đo kết quả hoạt động của GV và HS.Trong quá trình dạy học, điểm tập trung là bản thân người học, chứ không phải người dạy. Hoạt động dạy học cần dựa trên nhu cầu, hứng thú, thói quen và năng lực của người học ở các lứa tuổi khác nhau. Cần thật sự coi trọng quá trình học của HS. 3/ Lưu ý : a) Trong khi dạy học, cần tạo điều kiện cho HS chủ động tiếp thu kiến thức, kĩ năng…biết biến cái đó thành kiến thức, kĩ năng của mình. Như vậy sẽ khiến sự hiểu biết của các em được vững chắc hơn, hứng thú học tập được tăng cường. b) Khi dạy học, hoạt động tư duy của HS được khơi dậy, phát triển và coi trọng. Đó chính là dạy học phát huy tính tích cực của HS. c) Trong dạy học cần tạo điều kiện phát huy tính tương tác lẫn nhau cho HS như : Trao đổi với bạn để kiểm tra xem sự hiểu biết của mình như thế nào. Đặt câu hỏi với bạn để xem suy nghĩ của mình có trùng với bạn hay không… 4/ Kết luận : - Luôn phát huy tính tích cực, chủ động trong hoạt động học tập của HS ở từng tiết học, đó chính là dạy học tích cực. Dạy học tích cực tạo cho các em phương pháp học tập tích cực. - Phát huy sự tương tác giữa HS với HS, giữa HS với GV trong hoạt động dạy học chính là học tương tác và dạy tương tác. III. Những điều nên thực hiện nhiều hơn trong hoạt động dạy học phát huy tính tích cực và tính tương tác của hs - Đòi hỏi người học tính tự giác, tích cực và độc lập. - Người học phải sử dụng tối đa các giác quan khác nhau, Đặc biệt là thị giác và thính giác. - Tạo điều kiện nhiều hơn để phát huy tối đa vai trò chủ thể của người học. - HS giữ vai trò chủ động hơn trong mọi hoạt động như chủ động lĩnh hội thông tin, suy nghĩ, tìm tòi, khám phá, sắp xếp lại thông tin…, hợp tác với các bạn cùng học để lĩnh hội thông tin, phát triển kĩ năng, hình thành và phát triển cách học. - Hiệu quả và chất lượng dạy học được nâng cao, đảm bảo tính giáo dục toàn diện. IV. Những hoạt động dạy học phát huy tính tích cực của học sinh 1.Đàm thoại khi giảng bài. 2.Đặt câu hỏi gợi mở, gợi ý nhằm khuyến khích HS suy nghĩ, tích cực học tập. 3.Tổ chức thực hành theo mẫu, trong lớp hay ngoài lớp. 4.Thảo luận theo cặp, nhóm, lớp. 5.Tổ chức hoạt động để HS tìm tòi, khám phá, tự phản ánh việc học và tự đánh giá kết quả học tập của mình. Khi tiến hành các hoạt động trên, người HS thực hiện các thao tác trí tuệ (nhận biết, so sánh, đối chiếu, phân tích, tổng hợp), phát triển óc quan sát, suy luận, bảo vệ ý kiến của mình và nhận xét, phê phán ý kiến người khác. V. Ý kiến nhận xét cách dạy bài “dân số và sự tăng dân số” ở lớp 5. 1. GV đã tổ chức nhiều hoạt động học tập, trong đó có sử dụng hiều phương pháp dạy học như : thông báo, quan sát tranh và biểu đồ, đàm thoại, thảo luận ở lớp,…Việc tổ chức để HS tích cực tham gia vào các hoạt động học tập đa dạng là một dấu hiệu quan trọng của việc dạy học phát huy tính tích cực của HS 2. GV đã tạo điều kiện để phát huy mối quan hệ hợp tác giữa HS với nhau thông qua đàm thoại và thảo luận. Nhờ đó HS chiếm lĩnh nội dung học tập không chỉ dựa trên vốn hiểu biết của GV và điều ghi trong SGK mà còn dựa trên vốn hiểu biết của bản thân và của các bạn. 3. Những hoạt động dạy của GV đã không chỉ dừng ở việc tạo điều kiện để HS lĩnh hội kiến thức mà còn có tác dụnghình thành cho các em phương pháp, thói quen, ý thức tự học. 4. Với cách dạy học như trên, GV đã phát huy được tính tích cực nhận thức của HS, gây cho các em hứng thú học tập, lĩnh hôïi tri thức và hình thành kĩ năng, thái độ một cách vững chắc. 5. Với cách dạy như trên tôi có nhận xét như sau : Giáo viên đã Mức độ Cao Trung bình Thấp Coi trọng việc tổ chức các hoạt động của HS x Tạo điều kiện để HS tìm tòi, tiếp nhận tri thức x Tạo điều kiện để HS chủ động x Chú ý hình thành khả năng tự học của HS x Phát huy được quan hệ hợp tác của HS khi học x VI. Vai trò của gv và hs trong dạy học phát huy tính tích cực của hs. 1. Giáo viên : -Trước kia, vai trò chủ yếu của người giáo viên là truyền thụ kiến thức cho HS, nguồn thông tin chủ yếu đến với HS là từ GV. -Trong dạy học phát huy tính tích cực của HS, người GV không chỉ là người truyền thụ kiến thức, nguồn thông tin mà còn là người tổ chức, người hướng dẫn quá trình học tập của HS. 2. Học sinh : -Trong dạy học phát huy tính tích cực, người HS không như trước kia chỉ là người tiếp nhận thông tin mộtcách thụ động mà là ngườitiếp nhận thông tin một cách chủ động, tự tổ chức, tự điều khiển quá trình học tập của mình. VII. Kết luận. 1. Dạy học phát huy tính tích cực của HS là phù hợp với bản chất của hoạt động nhận thức. Vì : - Chỉ có phát huy tính tích cực của HS mới có thể phát huy tính độc lập, sáng tạo, hình thành cho Hsthói quen tự học, tự bổ sung kiến thức. - Học tập pháthuy tính tích cực của HS có hiệu quả hơn khi HS được hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm với bạn học. 2. Dạy học phát huy tính tích cực đòi hỏi người GV suy nghĩ, thiết kế những hoạt độngcủa HS trên cơ sở lựa chọn và sử dụng các phương pháp, các hình thức tổ chc71 dạy học một cách phù hợp. 3. Muốn thực hiện có hiệu quả việc dạy học phát huy tính tích cực của HS cần có những điều kiện sau: - Người GV cần nhận thức đầy đủ ý nghĩa, tác dụng của dạy học phát huy tính tích cực của HS, kiên trì khắc phục khó khăn để nâng cao chất lượng dạy học. - Cần có đầy đủ những điều kiện tối thiểu về cơ sở vật chất, kĩ thuật, môi trường, thiết bị, đồ dùng dạy học. - Cần đổi mới công tác quản lí giáo dục.