Tuần 23 Lịch sử tiết 23) : Văn học và khoa học thời Hậu Lê

Tuần 23 LỊCH SỬ Tiết 23) : VĂN HỌC VÀ KHOA HỌC THỜI HẬU LÊ I.MỤC TIÊU Sau bài học, HS nêu được: -Đến thời Hậu Lê văn học và khoa học phát triển rực rỡ., hơn hẳn các triều đại trước. -Tên một số tác phẩm và tác giả thời Hậu Lê. II.ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC -Phiếu thảo luận nhóm như sau: (nếu chuẩn bị trên giấy khổ to) PHIẾU THẢO LUẬN Nhóm : …………… Các tác giả, tác phẩm văn học tiêu biểu thời Hậu Lê. Tác giả Tác phẩm Nội dung Các tác giả, tác phẩm văn học tiêu biểu thời Hậu Lê. Tác giả Tác phẩm Nội dung -Hình minh họa trong SGK -GV và HS sưu tầm thông tin về các tác phẩm văn học, khoa học về các nhà thơ, nhà khoa học thời Hậu Lê (Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Lương Thế Vinh). III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY -HỌC CHỦ YẾU Hoạt động dạy Hoạt động học KIỂM TRA BÀI CŨ - GIỚI THIỆU BÀI MỚI -GV gọi 2 HS lên bảng yêu cầu HS trả lời câu hỏi của bài 18. -GV nhận xét và cho điểm HS. -GV yêu cầu HS quan sát chân dung Nguyễn Trãi và nói những điều em biết về Nguyễn Trãi. -GV giới thiệu bài: -Thời Hậu Lê nhờ chú ý đến phát triển giáo dục nền văn học và khoa học cũng được phát triển, đã để lại cho dân tộc ta những tác phẩm, tác giả nổi tiếng. Nguyễn Trãi là tác giả tiêu biểu cho văn học và khoa học thời Hậu Lê. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về văn học và khoa học thời Hậu Lê. -2 HS lên bảng thực hiện yêu cầu của GV. -HS quan sát chân dung và nói những điều mình biết về Nguyễn Trãi. Hoạt động 1 VĂN HỌC THỜI HẬU LÊ -GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm với định hướng như sau.: +Hãy cùng đọc SGK và hoàn thành bảng thống kê về các tác giả, tác phẩm văn học thời Hậu Lê. -HS chia thành các mhóm nhỏ, mỗi nhóm có khoảng 5 đến 7 HS, nhận phiếu thảo luận, sau đó cùng đọc SGK, thảo luận để hoàn thành phiếu. *Kết quả thảo luận mong muốn là : PHIẾU THẢO LUẬN Nhóm: …………….. Các tác giả, tác phẩm văn học tiêu biểu thời Hậu Lê Tác giả Tác phẩm Nội dung Nguyễn Trãi Bình Ngô đại cáo Phản ảnh khí phách anh hùng và niềm tự hào chân chính của dân tộc. Vua Lê Thánh Tông Hội Tao đàn Các tác phẩm thơ Ca ngợi nhà Hậu Lê, đề cao và ca ngợi công đức của nhà Vua. Nguyễn Trãi Ức Trai thi tập Nói lên tâm sự của những người muốn đem tài năng, trí tuệ ra giúp ích cho đất nước, cho dân nhưng lại bị quan lại ghen ghét, vùi dập. Lý Tử Tấn Nguyễn Húc Các bài thơ -GV theo dõi các nhóm làm việc và giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn. -GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả thảo luận. -GV nhận xét về kết quả làm việc của các nhóm, sau đó yêu cầu HS dựa vào nội dung phiếu trả lời các câu hỏi : +Các tác phẩm văn học thời kì này được viết bằng chữ gì ? +GV giới thiệu về chữ Hán và chữ Nôm.: *Chữ Hán là chữ viết của người Trung Quốc. Khi người Trung Quốc sang xâm lược và đô hộ nước ta họ đã truyền bá chữ Hán vào nước ta, nước ta chưa có chữ viết nên tiếp thu và sử dụng chữ Hán. *Chữ Nôm là chữ viết do người Việt sáng tạo dựa trên hình dạng của chữ Hán. Việc sử dụng chữ Nôm ngày càng phát triển qua các tác phẩm của các tác giả, đặc biệt của vua Lê Thánh Tông, của Nguyễn Trãi … cho thấy ý thức tự cường của dân tộc ta. +Hãy kể tên các tác giả, tác phẩm văn học lớn thời kì này ? +Nội dung của các tác phẩm thời kì này nói lên điều gì ? -GV: Như vậy, các tác giả, tác phẩm văn học thời kì này đã cho ta thấy cuộc sống của xã hội thời Hậu Lê. -GV đọc cho HS nghe một số đoạn thơ, đoạn văn của các nhà thơ thời kì này (lựa chọn trong mục IV, tham khảo của GV) -HS làm việc theo nhóm. -Các nhóm dán phiếu thảo luận lên bảng để cả lớp cùng kiểm tra kết quả (nếu phiếu là giấy khổ to); hoặc 1 nhóm đại diện báo cáo kết quả trước lớp, cả lớp theo dõi và bổ sung ý kiến. +Các tác phẩm văn học thời kì này được viết bằng cả chữ Hán và chữ Nôm. +Một số HS nối tiếp nhau kể trước lớp. +Một số HS nối tiếp nhau phát biểu ý kiến trước lớp. -HS nghe GV đọc, đồng thời một số em trình bày hiểu biết về các tác giả, tác phẩm văn học thời Hậu Lê mà mình tìm hiểu được. Hoạt động 2 KHOA HỌC THỜI HẬU LÊ -GV tổ chức choáu hoạt động theo nhóm với định hướng như sau: +Hãy cùng đọc SGK và hoàn thành bảng thống kê về các tác giả, tác phẩm khoa học tiêu biểu thời Hậu Lê. -HS chia thành các nhóm nhỏ., mỗi nhóm có khoảng 5 đến 7 HS, nhận phiếu thảo luận, sau đó cùng đọc SGK, thảo luận để hoàn thành phiếu. *Kết quả thảo luận mong muốn là: PHIẾU THẢO LUẬN Nhóm : ………….. các tác giả, tác phẩm khoa học tiêu biểu thời Hậu Lê Tác giả Tác phảm Nội dung Ngô Sĩ Liên Đại Việt sử kí toàn thư Ghi lại lịch sử nước ta từ thời Hùng Vương đến đầu thời Hậu Lê Nguyễn Trãi Lam Sơn thực lực Ghi lại diễn biến của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn Nguyễn Trãi Dư địa chí ỡnác định rõ ràng lãnh thổ quốc gia, nêu những tài nguyên, sản phẩm phong phú của đất nước và một số phong tục tập quán của nhân dân ta. Lương Thế Vinh Đại thành toán pháp Kiến thức toán học -GV theo dõi các nhóm làm việc và giúp đỡ các nhóm gặp khó khăn. -GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả thảo luận. -GV: nhận xét về kết quả làm việc của các nhóm, sau đó yêu cầu HS dựa vào nội dung phiếu trả lời các câu hỏi : +Kể tên các lĩnh vực khoa học đã được các tác giả quan tâm nghiên cứu trong thời kì Hậu Lê. +Hãy kể tên các tác giả, tác phẩm tiêu biểu trong mỗi lĩnh vực trên. -GV: Dưới thời Hậu Lê, văn học và khoa học nước ta phát triển rực rỡ hơn hẳn các thời kì trước. -GV hỏi: Qua nội dung tìm hiểu, em thấy những tác giả nào là tác giả tiêu biểu cho thời kì này ? -HS làm việc theo nhóm. -Các nhóm dán phiếu thảo luận lên bảng để cả lớp cùng kiểm tra kết quả (nếu phiếu là giấy khổ to); hoặc 1 nhóm đại diện báo cáo kết quả trước lớp, cả lớp theo dõi và bổ sung ý kiến. +Thời Hậu Lê các tác giả đã nghiên cứu về lịch sử, địa lý, toán học , y học. +Một số HS nối tiếp nhau phát biểu ý kiến, mỗi HS chỉ cần nêu một tác giả, một tác phẩm. -HS trao đổi với nhau và thống nhất Nguyễn Trãi và Lê Thánh Tông là hai tác giả tiêu biểu cho thời kì này. CỦNG CỐ, DẶN DÒ -GV tổ chức cho HS giới thiệu về các tác giả, tác phẩm lớn thời Hậu Lê (Nguyễn Trãi, Lương Thế Vinh, …) mà các em đã sưu tầm được. -Cá nhân (hoặc nhóm HS) giới thiệu trước lớp. -GV khen ngợi các HS có phần sưu tầm tốt và giới thiệu cácem có thể tìm hiểu về các tác giả, tác phẩm thời kì này và các thời kì khác qua một số sách như: +Danh nhân đất Việt - Nxb Thanh niên. +Thần đồng nước ta - Nxb Giáo dục. +Chuyện hay sử cũ - Nxb Thanh niên… -GV tổng kết giờ học, dặn dò hS về nhà học thuộc bài, làm các bài tập tự đánh giá kết quả học (nếu có) và ôn lại các bài lịch sử đã học để chuẩn bị cho bài sau.