Tư tưởng hcm về văn hóa đời sống, vận dụng tư tưởng này vào việc giáo dục đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới cho học sinh sinh viên hiện nay

thời gian, hoặc có khi là thành viên chính thức của một cơ quan, công ty, hình thành tư duy kinh tế trong thế hệ mới: thích kinh doanh, muốn tự mình lập công ty ngay khi đang còn là SV), thể hiện sự tích cực chủ động (tham gia phong trào tình nguyện: tiếp sức mùa thi, hiến máu nhân đạo). Nhiều SV cùng một lúc học hai trường. Đa phần HS-SV đã và đang dần thích nghi với hoàn cảnh mới, ngoài học trên lớp, họ cũng tự giác trong việc tự học và nghiên cứu, tích cực lên thư viện nghiên cứu tài liệu, đọc sách báo, tham gia các hoạt động tập thể, Trong HS-SV cũng có nhiều tấm gương người tốt việc tốt (như giúp bạn trong học tập, dũng cảm cứu người), hay vượt khó học giỏi. b. Những mặt hạn chế Do tác động mặt trái kinh tế thị trường, trong một bộ phận thanh niên đã xuất hiện lối sống thực dụng tôn thờ đồng tiền, chỉ biết hưởng thụ, đua đòi, chạy theo những giá trị ảo, sống gấp... Lối sống này dẫn đến thói ích kỷ, tính toán cá nhân, sống ỷ lại, dựa dẫm, thụ động trong học tập. Môi trường văn hóa bị ô nhiễm có tác động rất xấu tới lối sống của thanh niên, khiến một bộ phận thanh niên sống buông thả, trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc.  Sự bùng nổ của công nghệ thông tin với tư cách là một cuộc cách mạng, đã hình thành một môi trường ảo, hình thành một lối sống ảo trong nhiều HS-SV hiện nay. Chính điều này đã gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc như: hiện tượng HS-SV chơi games thâu đêm suốt sáng, biến mình thành những nhân vật không có thực trong trò chơi, bỏ bê học hành; thích xem những văn hóa phẩm đồi trụy; sống bất cần đời, bỏ nhà đi “bụi”,... Trong xã hội còn tồn tại nhiều vấn đề nhức nhối khác về HS-SV hiện nay như vấn đề sống thử, nói tục chửi thề, ăn chơi, đua đòi, đặc biệt một vấn đề đang được xã hội rất quan tâm hiện nay đó là bạo lực học đường ngày càng gia tăng. Thực tế tỷ lệ sinh hoạt tình dục trước hôn nhân (sống thử, đưa nhau vào nhà nghỉ) trong học sinh, sinh viên ngày càng gia tăng, nạo hút thai trong giới trẻ ngày càng nhiều, tình trạng sống thử như vợ chồng ở các ĐH đang có nguy cơ lan rộng. Thực trạng trên không chỉ làm xói mòn đạo đức, nếp sống tốt đẹp trong một bộ phận học sinh, sinh viên mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập, đến chất lượng nguồn nhân lực của đất nước... Việc các vụ đánh nhau, cởi áo, “xử” như dân giang hồ của các nữ sinh với nhau, cũng ngày càng nhiều với những hành vi và mức độ bạo lực nguy hiểm hơn trước. Hình ảnh những nữ sinh ăn mặc hở hang, phản cảm, cũng dễ dàng bắt gặp được trên đường phố. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp một nữ sinh ăn mặc quá mát mẻ: áo sơ mi sát nách, quần soóc, hay những chiếc áo được khoét cổ quá sâu, váy ngắn, trên các giảng đường Đại học. Sự hy sinh của HS-SV vì quan tâm đến người khác thấp đi, và nếu có thì đánh giá dưới góc độ kinh tế thực dụng hơn là tình cảm và sự chia sẻ. Xuất hiện thái độ bàng quan với xung quanh ở một bộ phận SV. Nguyên nhân là: do chưa được nhà trường, gia đình quan tâm, giáo dục, quản lý đứng mức, mặt khác học sinh ngày nay lại được tiếp xúc với nhiều luồng thông tin qua mạng, nhất là những game online mang tính bạo lực, điều này làm ảnh hưởng không ít đến hành vi của HS-SV; do sự “góp sức” bởi rất nhiều dịch vụ nhạy cảm như game, karaoke, nhà nghỉ, cầm đồ đang mọc lên nhanh chóng quanh khu vực cổng trường học; do việc thiếu những tấm gương ngay trong nhà trường đã khiến nhiều học sinh mất phương hướng, không biết phải trở thành những người như thế nào. Điều này không những gây hoang mang cho dư luận xã hội mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về lối sống đạo đức, nhân cách của giới trẻ ngày nay. c. Giải pháp khắc phục Một nhân tố quan trọng để xây dựng lối sống của thanh niên chính là phải tạo được môi trường sống, môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh và tiến bộ (như cha mẹ phải là tấm gương cho con cái, thầy cô là tấm gương cho HS-SV, phải có sự quản lí chặt chẽ của các cơ quan chức năng đối với dịch vụ internet công cộng để từ đó kiểm soát những thông tin mà HS-SV có thể tiếp xúc,). Đối với mỗi HS-SV cần phải tự xây dựng cho mình một ý thức học tập, lối sống lành mạnh, tránh xa các tụ điểm phức tạp hay các dịch vụ nhạy cảm là mầm mống nảy sinh những tội ác; dũng cảm, đoàn kết lẫn nhau để chống nạn bạo lực học đường. Tăng cường sự quản lí của gia đình. Các bậc cha mẹ cần quan tâm đến đời sống tâm tư tình cảm của con mình để có sự can thiệp đúng lúc, tăng sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, tránh những hậu quả xấu có thể xảy ra. Giáo dục giới tính thường xuyên để trang bị kiến thức về giới tính cho đối tượng HS-SV thông qua các buổi giao lưu, ngoại khóa hay các môn học có liên quan. Giáo dục giới tính phải đi theo một quy trình, trước hết là cung cấp thông tin đủ, đúng và hấp dẫn để nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên. Sau đó người tiến hành giáo dục phải phát động, giúp học sinh, sinh viên thay đổi hành vi và chính các em phải ra quyết định. Nếp sống mới a. Những mặt tích cực Phần lớn HS-SV đã xây dựng cho mình một nếp sống văn hóa, vừa kế thừa và phát huy truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc như: kính trên nhường dưới, tôn sư trọng đạo, yêu thương gia đình, bạn bè, cư xử đúng mực với mọi người, thể hiện mình là một người có văn hóa,, đồng thời cũng góp phần xóa bỏ những quan niệm lạc hậu như: trọng nam khinh nữ, phô trương hình thức, chống các hủ tục như cờ bạc, rượu chè, hút xách, mê tín dị đoan. HS-SV cũng xây dựng cho mình một nếp sống khoa học, biết sắp xếp thời gian học tập, vui chơi hợp lí, gần gũi với gia đình bạn bè, ăn ở sạch sẽ, gọn gàng, Nhiều tấm gương tiêu biểu trong học tập và rèn luyện của HS-SV đã được ghi nhận và tuyên dương, khen thưởng, là tấm gương sáng cho bạn bè học tập. b. Những mặt hạn chế Bên cạnh những mặt tích cực như đã đề cập ở trên thì nếp sống mới trong một số bộ phận HS-SV đang bị biến dạng. Nhiều HS-SV chạy theo lối sống tiêu thụ phương Tây, xuất hiện những biểu hiện lai căng trong hành vi và ngôn ngữ giao tiếp, chạy theo những kiểu mẫu thời trang và nếp sinh hoạt đang trở thành thời thượng. Lối sống ngoại lai có chiều hướng lấn át lối sống truyền thống. Quan hệ người - người, tình làng nghĩa xóm, lòng bao dung độ lượng dường như mờ nhạt đi rất nhiều trong giao tiếp hàng ngày, có sự phân biệt giàu nghèo. Trong gia đình, nhiều HS-SV sống khép mình, ít hoặc không có sự chia sẻ giữa các thành viên, khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình vì thế mà tăng lên. Đối với nhiều bạn trẻ, dường như gia đình chỉ là nơi trú ngụ đơn thuần. Nhiều HS-SV thiếu sự tự giác trong học tập, con không tôn trọng bố mẹ, ông bà, không tôn trọng thầy cô, bạn bè, “lừa thầy dối bạn” Thực tế có nhiều HS-SV do suy thoái đạo đức, văng tục, cãi chửi lại bố mẹ, thương tâm hơn khi có những vụ con giết cha chỉ vì thiếu tiền ăn chơi Các thuần phong mĩ tục đang ngày càng bị xâm phạm. Một trong những biểu hiện cụ thể là hiện tượng một số nữ sinh thích “khoe hàng”, hay ngày càng trở nên bạo lực, cục cằn, thô lỗ trong ứng xử. Nguyên nhân của thực trạng trên là do: Nền giáo dục chưa chú trọng trong việc xây dựng nếp sống lành mạnh cho HS-SV, ngày càng chỉ biết chú trọng đến tin học, ngoại ngữ, mà coi nhẹ lịch sử, đạo đức, giáo dục công dân... - những môn học hướng con người tới những giá trị nguồn cội, đạo đức. Nền kinh tế mở cửa cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin đã làm cho nhiều luồng văn hóa, thông tin khác nhau ảnh hưởng tới tư tưởng, nếp sống HS-SV c. Giải pháp khắc phục Giáo dục cho học sinh nhận biết được những giá trị sống, về cách ứng xử giữa con người với con người. Mỗi gia đình cần xây dựng một nếp sống văn minh, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống để xây dựng cho con em mình một nếp sống đẹp, vừa giữ được thuần phong mĩ tục, vừa tiếp thu những tinh hoa văn hóa hiện đại. KẾT LUẬN HS-SV Việt Nam là những trí thức của đất nước, không ai hết mà chính họ sẽ là những người đóng vai trò chủ chốt trong công cuộc CNH, HĐH đất nước. Thế kỷ XXI là thế kỷ của văn minh trí tuệ, của sự phát triển khoa học kĩ thuật, nên rất cần có những con người trẻ tuổi, có trình độ và năng lực sáng tạo cao, có khả năng tiếp nhận cái mới rất nhanh và biết thay đổi linh hoạt, thích nghi kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại, đại diện cho một thế hệ tiên tiến mới. Tóm lại, mỗi HS-SV chuẩn bị hành trang vào đời rất cần phải tích lũy những kiến thức khoa hoc, công nghệ, ngoại ngữ, tin học, nhưng nếu chỉ chừng đó thôi chưa đủ. Nếu không quan tâm hoặc bỏ qua việc giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho họ thì rất dễ dẫn tới sự phát triển lệch lạc, phiến diện. Đó là con dường dẫn tới sự thiếu hụt những giá trị nhân văn trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách con người. Đó là nguy cơ làm suy thoái, thậm chí biến dạng quá trình phát triển của các nhân, cộng đồng. Trong thời gian qua, chính vì chưa chú ý đúng mức đến việc giáo dục văn hóa đời sống nên cả xã hội phải chứng kiến quá nhiều những hành vi vô đạo đức, phản luân lý, đặc biệt là trong thế hệ trẻ, trong HS-SV. Vì vậy, hơn lúc nào hết, cùng với việc đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, phải chú trọng công tác giáo dục văn hóa đời sống, đặc biệt là giáo dục đạo đức cách mạng cho HS-SV, giúp cho họ biết vươn lên làm chủ một cách đúng đắn tri thức hiện đại, trở thành những con người đủ đức đủ tài, thực sự là những công dân vừa “hồng”, vừa “chuyên”, góp sức xây dựng đất nước ta “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như mong ước của Bác Hồ và cũng chính là mong ước của tất cả những người dân Việt Nam chúng ta. PHỤ LỤC Danh mục các từ viết tắt: HCM: Hồ Chí Minh HS-SV: Học sinh, sinh viên XHCN: Xã hội chủ nghĩa CNH: Công nghiệp hóa HĐH: Hiện đại hóa Danh mục tài liệu tham khảo: Giáo trình: Tư tưởng Hồ Chí Minh Các trang web: Vietbao.vn Tuoitre.vn Forum.zing.vn Chungta.com MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU..1 NỘI DUNG2 Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống.2 Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống vào việc giáo dục đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới cho học sinh sinh viên hiện nay4 Đạo đức mới.4 Lối sống mới7 Nếp sống mới.10 KẾT LUẬN..12 PHỤ LỤC..13