Thiết kế bài dạy môn học Khoa học khối 5 - Tiết 47: Lắp mạch điện đơn giản

Khoa học (tiết 47): LẮP MẠCH ĐIỆN ĐƠN GIẢN (tiết 2) A. Mục tiêu bài dạy: I. Kiến thức: - HS biết cách lắp mạch điện đơn giản để phát hiện vật dẫn điện hoặc cách điện. - Hiểu được vai trò cái ngắt điện. II. Kĩ năng: - Làm được thí nghiệm đơn giản trên mạch điện có nguồn điện là pin để phát hiện vật dẫn điện hoặc cách điện. - Mô tả và làm được cái ngắt điện đơn giản cho mạch điện có nguồn điện là pin. III. Thái độ: - HS biết vận dụng kiến thức đã học vào đời sống. - Giáo dục HS tính tự phát hiện và tìm tòi; tính cẩn thận khi sử dụng điện. B. Đồ dùng dạy học: - GV: + 2 bảng phụ (Bảng 1: Viết các bước hướng dẫn làm thí nghiệm; Bảng 2: Viết Phiếu báo cáo kết quả thí nghiệm). + 5 Phiếu báo cáo kết quả thí nghiệm để phát cho các nhóm. Vật liệu Kết quả Kết luận Đèn sáng Đèn không sáng Nhựa Đồng ... + Hình 6, 7 trang 97 (Phóng to). + Phích cắm, dây điện, bộ lắp ghép mô hình điện (có máy quạt). + 1 đèn ngủ (có công tắc), công tắc điện, cầu dao, cầu chì. - HS: + SGK + Chuẩn bị theo nhóm: . Một cục pin, dây đồng có vỏ bọc bằng nhựa, bóng đèn pin, một số đồ vật bằng kim loại như đồng, sắt, nhôm và một số đồ vật khác bằng nhựa, cao su, sứ, thủy tinh, gỗ, bìa. . Dây đồng có vỏ bọc bằng nhựa, bảng tấp lô bằng nhựa, ốc vít, ghim giấy. C. Phương pháp: Quan sát, thảo luận, thí nghiệm, gợi mở - vấn đáp, thực hành. D. Các hoạt động dạy - học chủ yếu: TL Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 1' 4' 1' 17' I. Ổn định tổ chức: Giới thiệu thầy cô về dự. II. Kiểm tra bài cũ: - HS 1: Nêu điều kiện để mạch điện thắp sáng đèn (có thực hành) ? - HS 2: Nêu mục Bạn cần biết (SGK trang 94) ? - Nhận xét, ghi điểm từng em. - Nhận xét chung phần kiểm tra bài cũ. III. Bài mới: 1. Giới thiệu bài: Ở tiết khoa học trước, các em đã thực hành lắp mạch điện đơn giản và biết được điều kiện để mạch điện thắp sáng đèn. Trong tiết học này, cô sẽ giúp các em làm thí nghiệm để phát hiện vật dẫn điện, vật cách điện; biết được cái ngắt điện có vai trò gì và thực hành làm cái ngắt điện. 2. Phần hoạt động: a) HĐ1: Làm thí nghiệm phát hiện vật dẫn điện, vật cách điện * Mục tiêu: HS làm được thí nghiệm trên mạch điện pin để phát hiện vật dẫn điện hoặc cách điện. * Cách tiến hành: Bước 1: Làm việc theo nhóm - Yêu cầu HS đọc hướng dẫn thực hành trang 96, SGK. - Làm việc theo nhóm: Chia 5 nhóm, mỗi nhóm 5 HS, kiểm tra dụng cụ để lắp mạch điện từng nhóm. - Phát phiếu báo cáo kết quả thí nghiệm cho từng nhóm. - Hướng dẫn làm thí nghiệm: + Bước 1: Lắp mạch điện đúng để sáng đèn. + Bước 2: Tách một đầu dây đồng ra khỏi bóng đèn như hình 6. + Bước 3: Chèn một số vật bằng kim loại, bằng cao su, sứ, nhựa, gỗ, thủy tinh vào chỗ hở của mạch điện. + Bước 4: Quan sát hiện tượng và ghi vào phiếu báo cáo. - Cho các nhóm làm thí nghiệm như hướng dẫn ở mục thực hành trang 96 SGK. GV đi hướng dẫn những nhóm gặp khó khăn. - Kết luận: + Các vật bằng kim loại cho dòng điện chạy qua nên mạch đang hở thành mạch kín, vì vậy đèn sáng. + Các vật bằng cao su, sứ, nhựa: Không cho dòng điện chạy qua nên mạch vẫn bị hở vì vậy đèn không sáng. Bước 2: Làm việc cả lớp - Từng nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm. - HS lắng nghe. - Nếu có dòng điện chạy qua một mạch kín từ cực dương của pin, qua bóng đèn của cực âm của pin thì mạch điện sẽ thắp sáng đèn. - HS nêu (Như SGK trang 94). - HS lắng nghe. - HS lắng nghe. - 1 HS đọc thành tiếng cho cả lớp nghe. - Hoạt động trong nhóm theo sự hướng dẫn của GV. - Các nhóm nhận phiếu. - HS theo dõi. + HS quan sát hình 6 (đã phóng to) - HS tiến hành làm thí nghiệm trong nhóm. + Lắp mạch điện thắp sáng đèn. Sau đó tách một đầu dây đồng ra khỏi bóng đèn hoặc một đầu dây của pin) để tạo ra một chỗ hở trong mạch. (kết quả và kết luận: Đèn không sáng, vậy không có dòng điện chạy qua bóng đèn khi mạch bị hở). + Chèn một số vật bằng kim loại, bằng nhựa, bằng cao su, sứ,... vào chỗ hở của mạch điện và quan sát xem đèn có sáng không. Kết quả: + Khi dùng một số vật bằng kim loại chèn vào chỗ hở của mạch điện-bóng đèn pin phát sáng. + Khi dùng một số vật bằng cao su, sứ, nhựa chèn vào chỗ hở của mạch điện-bóng đèn pin không phát sáng. - HS lắng nghe. - 1 nhóm đại diện báo cáo, các nhóm có ý kiến khác bổ sung. Vật liệu Kết quả Kết luận Đèn sáng Đèn không sáng Nhôm x Cho dòng điện chạy qua Nhựa x Không cho dòng điện chạy qua Đồng x Cho dòng điện chạy qua Sắt x Cho dòng điện chạy qua Cao su x Không cho dòng điện chạy qua Thủy tinh x Không cho dòng điện chạy qua Bìa x Không cho dòng điện chạy qua Sứ x Không cho dòng điện chạy qua Gỗ x Không cho dòng điện chạy qua 14’ 2’ 1’ - GV hỏi: + Vật cho dòng điện chạy qua gọi là gì ? + Kể tên một số vật liệu cho dòng điện chạy qua ? + Vật không cho dòng điện chạy qua gọi là gì ? + Kể tên một số vật liệu không cho dòng điện chạy qua ? - GV cho HS quan sát cái phích cắm điện, sau đó hỏi: + Ở phích cắm bộ phận nào dẫn điện, bộ phận nào cách điện ? - GV cho HS quan sát dây điện, sau đó hỏi: + Ở dây điện bộ phận nào dẫn điện, bộ phận nào cách điện ? - Kết luận: Chúng ta phải hết sức cẩn thận khi sử dụng các thiết bị điện, không được chạm tay vào lõi dây điện và các bộ phận dẫn điện. c) HĐ 3: Vai trò cái ngắt điện, quan sát, thực hành làm cái ngắt điện đơn giản. * Mục tiêu: - Củng cố cho HS kiến thức về mạch kín, mạch hở; về dẫn điện, cách điện. - HS hiểu được vai trò của cái ngắt điện. * Cách tiến hành: - GV yêu cầu HS quan sát hình minh họa, hình 7, SGK trang 97 đã được phóng to). - GV yêu cầu HS mô tả cấu tạo của cái ngắt điện: + Cái ngắt điện được làm bằng vật liệu gì ? + Nó ở vị trí nào trong mạch điện ? + Nó có thể chuyển động như thế nào ? + Dự đoán tác động của nó đến mạch điện (khi nó chuyển động). - GV nhận xét, sửa chữa câu trả lời của HS cho đúng. - Như vậy cái ngắt điện có vai trò gì ? - GV nêu: Chúng ta cùng làm một cái ngắt điện đơn giản để hiểu thêm về tác dụng của nó. - GV hướng dẫn HS các nhóm làm. - Kiểm tra sản phẩm của HS, sau đó yêu cầu đóng, mở, ngắt điện. - (?) Em biết những cái ngắt điện nào trong cuộc sống. - Cho HS quan sát công tắc đèn (bật, tắt đèn ngủ để cho HS quan sát), công tắc điện, cầu dao, cầu chì. - GV cho HS quan sát tác dụng của cái ngắt điện: GV đóng, mở cái ngắt điện ở Bộ lắp ghép mô hình điện để làm cho máy quạt chạy hoặc tắt. IV. Củng cố: - Các vật cho dòng điện chạy qua gọi là gì? - Các vật không cho dòng điện chạy qua gọi là gì ? - Gọi 1 HS nhắc lại mục Bạn cần biết SGK trang 97). * Giáo dục: Khi sử dụng các thiết bị điện phải hết sức cẩn thận để phòng tránh điện giật. V. Nhận xét - dặn dò: - Nhận xét tiết học. - Chuẩn bị bài sau: An toàn và tránh lãng phí khi sử dụng điện. + ... gọi là vật dẫn điện. + Đồng, nhôm, sắt. + ... vật cách điện. + Nhựa, gỗ, sứ, cao su, thủy tinh. - HS quan sát phích cắm điện. + Ở phích cắm điện: Nhựa bọc, núm cầm là bộ phận cách điện, dây dẫn là bộ phận dẫn điện. - HS quan sát dây điện. + Ở dây điện: Vỏ dây điện là bộ phận cách điện, lõi dây điện là bộ phận dẫn điện. - HS lắng nghe. - HS quan sát hình minh họa. - HS nêu ý kiến: + Cái ngắt điện được làm bằng vật liệu dẫn điện. + Nằm trên đường dẫn điện. + Sự chuyển động của nó có thể làm cho mạch điện kín hoặc hở. + Khi mở cái ngắt điện, mạch hở và không cho dòng điện chạy qua. Khi đóng cái ngắt điện mạch kín và dòng điện chạy qua được. - Cái ngắt điện dùng để đóng hoặc mở dòng điện khi cần thiết. (Cái ngắt điện dùng để ngắt dòng điện khi cần thiết). - Làm việc theo nhóm dùng cái ghim giấy làm cái ngắt điện cho mạch điện đơn giản. - Công tắc đèn, công tắc điện, cầu dao, cầu chì,... - HS quan sát. - ... vật dẫn điện. - ... vật cách điện. - HS thực hiện. - HS lắng nghe. * Rút kinh nghiệm tiết dạy: .............................................................................................................................................. .. ..........................