Tài liệu Giáo dục khởi nghiệp (Dùng cho học sinh trung học cơ sở)

TỔ CHỨC LAO ĐỘNG QUỐC TẾ VỤ GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN TẠI VIỆT NAM TÀI LIỆU GIÁO DỤC KHỞI NGHIỆP (DÙNG CHO HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ) (Lƣu hành nội bộ) HÀ NỘI -2017 MỤC LỤC Nội dung Trang Lời nói đầu 1 Danh mục các từ viết tắt 2 Mô đun 1: Tiền iế iền à ử dụn iền 3 Bài 1. Tiền à h iế iền h h 4 Bài tập 1. Hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi ở cuối câu chuyện 4 Bài tập 2. Hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi ở cuối câu chuyện 4 Bài tập 3. Hãy tưởng tư ng n u v l d nà đ à t t cả ti n tr n th gi n này t 5 nhi n i n t c c n hãy đư r giải ph p như th nà ? ài C h ản hu nhậ à hi i u ằn iền ủ i đ nh 12 Bài tập 1. Hãy liệt c c h ản thu nhập ng ti n c c c nh h s u 12 Bài tập 2. S p x p c c h ản chi ti u ng ti n à c c n v a thảo luận the 13 c c c chi ti u s u Bài tập 3. Hãy sử d ng u s the d i thu-chi ng ti n hàng ngày c gi 14 đ nh và là ài tập ghi ch p the d i thu-chi c c n Bài 3. Sử dụn iền ủ ản h n ộ h h 18 Bài tập 1. X c định c c h ản thu nhập b ng ti n c a bản thân 18 Bài tập 2. X c định các khoản chi tiêu c a bản thân 18 Bài tập 3. Nên hay Không nên? 18 Bài tập 4. Lập k ho ch chi tiêu cá nhân 19 Bài tập 5. Nên hay Không nên? 19 Bài tập 6. Bài tập tình huống 20 Mô đun : S n iến và kế hoạch nhỏ để kiếm tiền 25 ài 1 S n iến à ế h ạ h nhỏ 26 Bài tập 1. Bài tập tình huống 23 Bài tập 2. Thảo luận nhóm v sáng ki n và k ho ch nhỏ c a bản thân 27 ài Lậ ế h ạ h h n iến à ế h ạ h nhỏ 29 Bài tập 1. Liệt kê các sáng ki n c a bản thân 29 Bài tập 2. Lập k ho ch th c hiện, k ho ch nhỏ c a bản thân 30 ài 3 Hạ h n ãi – ỗ h n iến à ế h ạ h nhỏ 34 2 Bài tập 1. Bài tập tình huống 34 Bài tập 2. Cân đối lãi – lỗ cho k ho ch nhỏ c a bản thân 36 Mô đun 3: Sử ụn iền để h i h ƣờn 37 ài 1 Ch à h ƣờn ở Việ N 38 Bài tập 1. Hãy đi n t còn thi u vào chỗ trống 38 Bài tập 2. Hãy liệt kê các cửa hàng, siêu thị trung tâ thương i mà em bi t 38 Bài 2: Sử ụn iền hi đi h à h i h ƣờn 43 Bài tập 1. Em hãy lập k ho ch chi tiêu c a bản thân theo g i ý 43 Bài tập 2. C n c và c c h ản thu nhập ng ti n c ản thân hãy ch r c c c ch ti t iệ chi ti u và ỗi n ti t iệ đư c t h ản 43 ti n nh t định ài 3: n n u - n hàn hó hi đi h à h i h ƣờn 47 Bài tập 1. Th c hành mua bán theo k ho ch sử d ng ti n c a bản thân đã lập ở 47 Bài tập 2. Th c hành ỹ n ng gi ti p tr ng t nh huống đi ch (t ch c trò chơi 48 đ ng v i người n - người u ) 3 LỜI NÓI ĐẦU Tr ng những n gần đây Đảng Ch nh ph đã r t qu n tâ đ n n i dung gi d c hướng nghiệp phân luồng học sinh s u trung học cơ sở gi d c hởi nghiệp tr ng c c nhà trường ph thông Để th c hiện những n i dung ch đ tr n c Đảng và Ch nh ph t i Hướng d n nhiệ v n học 2016-2017 B Gi d c và Đà t đã ch đ c c sở gi d c và đà t cơ sở gi d c “H àn thiện chương tr nh gi d c hướng nghiệp tr ng trường ph thông; i n s n tài liệu gi d c hướng nghiệp hởi nghiệp inh d nh và quản lý gi d c hướng nghiệp. Đ i ới phương ph p h nh th c h t đ ng gi d c hướng nghiệp đ p ng c ti u phân luồng học sinh nh t là phân luồng s u THCS”. Để là ph ng phú và c th cơ h i ch c c nhà trường gi vi n c thể th c hiện tốt nhiệ v tr n V Gi d c thường xuy n phối h p với T ch c L đ ng quốc t t i Việt N (ILO) t ch c i n s n tài liệu Gi d c hởi nghiệp. B tài liệu này gồ 4 cuốn tr ng đ c 2 cuốn hướng d n gi vi n và 2 cuốn ài tập ch học sinh ở 2 c p THCS và THPT. C c nhà trường gi vi n c thể l chọn c c ài ô đun phù h p để là tư liệu giảng d y ch c c ch đ gi d c hướng nghiệp h ặc ôn công nghệ. V Gi d c thường xuy n trân trọng cả ơn V n phòng T ch c L đ ng Quốc t (ILO) t i Việt N đã hỗ tr th c hiện n i dung inh ph i n s n tài liệu này. B Tài liệu i n s n lần đầu ch c hông tr nh hỏi c những h n ch s i s t r t ng nhận đư c s g p ý c c c nhà trường và c c cô gi thầy gi để chúng tôi c thể ch nh sử để tài liệu đư c h àn thiện tốt hơn. Hà N i ngày 18 th ng 12 n 2017 VỤ GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN 4 Danh mục các từ viết tắt KAB Giáo d c khởi nghiệp kinh doanh ILO T ch c L đ ng Quốc t MOET B Giáo d c và Đà t o VNIES Viện Khoa học Giáo d c Việt Nam THPT Trung học ph thông TOT Lớp tập hu n cho giáo viên SL Số lư ng ĐG Đơn gi 5 Mô đun 1 TIỀN IẾM TIỀN V S ỤN TIỀN ( iế I. Mục tiêu: Sau khi học x ng ô đun này học sinh có thể đ t đư c những yêu cầu sau: 1. Kiến thức - Tr nh ày đư c lí do vì sao phải sử d ng ti n trong xã h i - Hiểu đư c vai trò c đồng ti n trong xã h i - Tr nh ày đư c những phương th c i ti n h p ph p tr ng xã h i - X c định đư c c c h ản thu nhập và chi ti u ng ti n c gi đ nh - X c định đư c những h ản ti n c ản thân và cách chi tiêu h p lý 2. Kỹ năng - Bi t sử d ng ti n ti t kiệm, h p lý và hiệu quả - T nh t n đư c số ti n có thể c đư c c ản thân tr ng t ng n - Lập đư c k ho ch sử d ng h p lý số ti n c a bản thân tr ng t ng n 3. Thái độ - Quý trọng đồng ti n, t đ quý trọng thời gian, s c l đ ng và c n người là r đồng ti n chân chính - Yêu thích và quan tâm tìm hiểu v ti n và c ch i ti n h p ph p - Quí trọng đồng ti n và chi ti u h p l ti t kiệ ti n tr ng chi ti u II. Nội dung - Bài 1: Ti n và c c phương th c i ti n h p ph p (3 ti t) - Bài 2: C c h ản thu nhập và chi ti u ng ti n c gi đ nh (3 ti t) - Bài 3: Sử d ng ti n c ản thân t c ch h p l (3 ti t) 6 Bài 1. TIỀN V CÁC PHƢƠN THỨC KIẾM TIỀN HỢP PHÁP 1. Tiền ý đời và vai trò của tiền Bài tập 1. Mô đun 1- Bài 1 Hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi ở cuối câu chuyện B n N c nuôi t c n ch n Thu c nuôi t c n . S u t thời gi n n N hông uốn nuôi c n ch nữ à uốn nuôi t c n giống c n c n Thu. B n Thu s u t thời gi n c ng hông uốn nuôi c n nữ à uốn nuôi t c n ch giống c n ch c n N . Cả h i n đ u hông c ti n để u c n vật à nh y u th ch. B n N và n Thu gặp nh u và đ xu t tr đ i vật nuôi ch nh u N l y c Thu và Thu l y ch c N nhưng hi thương lư ng th N hông nh t tr v ch r ng c n ch c nh c gi trị hơn c n c Thu. H i n suy ngh cả tuần à hông t đư c giải ph p. Câu hỏi thảo luận: C c n hãy đ xu t c c giải ph p giúp N và Thu c đư c vật nuôi à nh y u th ch. Bài tập 2. Mô đun 1- Bài 1 Hãy đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi ở cuối câu chuyện B c Chung là nông dân và sản xu t đư c ngô. B c Hùng là th r n và sản xu t đư c d và cuốc. B c ỹ là ngh ch n nuôi và sản xu t đư c thịt l n. B c Chung cần c d và cuốc để là nương ngô. B c Hùng cần thịt l n để n. B c ỹ cần ngô để nuôi l n. Nhưng cả c đ u hông c ti n để u những th à 7 nh cần. B c Chung đ n nhà c Hùng đ xu t đ i ngô để l y d và cuốc nhưng c Hùng hông đồng ý đ i v nhà c Hùng hông cần ngô à cần thịt l n. B c Hùng đ n gặp c ỹ đ xu t đ i d và cuốc để l y thịt l n nhưng c ỹ hông đồng ý v nhà c ỹ hông cần d và cuốc à cần ngô. B người c ch y vòng gặp nh u đ xu t tr đ i nhưng hông thể tr đ i đư c th à ọi người cần. Sản phẩ nông nghiệp Sản phẩ th r n Sản phẩ ch n nuôi Câu hỏi thảo luận: C c n hãy thả luận để đư r c c giải ph p giúp c Chung c Hùng và c ỹ c đư c th à gi đ nh c c c đ ng cần. Bài tập 3. Mô đun 1- Bài 1 Hãy tưởng tư ng nếu v l do nào đ à t t cả ti n tr n thế gi n này t nhi n iến t các n hãy đư r giải pháp như thế nào - Người ta sẽ tr đ i, mua bán hàng hóa b ng cách nào? - Thanh toán ti n công b ng cách nào? - Đầu tư và ph t triển sản xu t kinh doanh b ng cách nào? 8 Tài liệu phát tay 1. Mô đun 1- Bài 1 Định ngh và các hái niệ v ti n - Ti n là m t lo i hàn hó đặc biệt đư c tách ra làm vật ngang giá chung cho t t cả các lo i hàng hóa và dịch v cần thi t; là phương tiện dùng u hàng t ch l y và thanh toán. - Mỗi nước nước có m t đồng ti n riêng và việc tr đ i ti n tệ c a m t quốc gia này sang ti n tệ c a m t quốc gia khác phải d tr n “tỷ giá ngo i tệ” - Ti n c t quốc gia d nhà nước in ra ng gi y h ặc đúc ng i l i và quản lý sử d ng. Nhà nước c n c và gi trị c GDP (t ng sản phẩ quốc n i) để in đúc ti n the nguy n t c t ng số ti n đư c in đúc r ng gi trị c GDP. - N u số lư ng ti n đư c in đúc r c t ng số ti n c hơn gi trị c GDP th ti n ị t gi và đư c gọi là l ph t gi cả hàng h sẽ t ng c . - N u số lư ng ti n đư c in đúc r c t ng số ti n th p hơn gi trị c GDP th ti n ị t ng gi và đư c gọi là giả ph t gi cả hàng h sẽ giả xuống. - Hiện nay, hầu h t các quốc gia trên th giới sử d ng ti n gi y có mệnh gi h c nh u hi tr đ i ti n hoặc hàng h người ta sử d ng t lệ quy đ i đã đư c thống nh t. - Ti n ng gi y hông c gi trị th c. Ti n đúc ng i l i c gi trị th c là gi trị c i l i. Ti n ch thể hiện giá trị hàng hóa, có mệnh giá nh t định do ngân hàng phát hành. - Ti n ng gi y c t quốc gi chư sử d ng đư c ở t t cả c c quốc gia h c tr n th giới v ản thân ti n ng gi y hông c gi trị th c. - t quốc gia c n n inh t nh và ti n đư c quản lý tốt th ti n c quốc gia đ đư c sử d ng ở nhi u quốc gia h c tr n th giới. - Quốc gia nà c ti n đư c sử d ng ở nhi u quốc gia h c tr n th giới th quốc gia đ c l i th hơn tr ng đi u hiển c c qu n hệ kinh t quốc t . 9 GIỚI THIỆU TIỀN CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI Tên Quốc gia Hình ảnh tờ tiền Đơn i iền tệ Việt Nam đồng Hàn Quốc Won Vƣơn quốc Bảng Anh Anh Trung Quốc Nhân dân tệ Úc Đô l úc Nhật Bản Yên M Đô l ỹ Singapore Đô l Sing p re 10