Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng nhà trường xanh - sạch - đẹp

A - ĐẶT VẤN ĐỀ I - LỜI MỞ ĐẦU Xây dựng trường học xanh-sạch-đẹp nhằm tạo ra môi trường học tập, sinh hoạt, vui chơi an toàn, thú vị, hấp dẫn đối với học sinh và giúp các em càng thêm yêu quý trường lớp, thầy cô, bạn bè.. Ngôi trường xanh,sạch,đẹp sẽ để lại những dấu ấn và kỷ niệm đẹp trong lòng học sinh bởi những lối đi dưới hàng cây râm mát, những bồn hoa, thảm cỏ xanh tươi nhìn ra từ cửa sổ lớp học mỗi ngày. Trường học xanh-sạch-đẹp còn có ý nghĩa thiết thực trong việc giáo dục học sinh ý thức, thói quen giữ gìn bảo vệ môi trường và tạo sự lan tỏa đến môi trường gia đình cộng đồng các em đang sống, đồng thời góp phần hình thành nhân cách tốt đẹp và lối sống văn minh, văn hóa cho thế hệ trẻ ngay từ tuổi học đường.Phong trào xây dựng nhà truờng xanh, sạch, đẹp đã được phát động từ nhiều năm nay .Tuy nhiên trong thực tế, còn khá nhiều trường vẫn chưa tạo được cảnh quan môi trường tốt đẹp. Có rất nhiều lý do dẫn đễn nhà trường chưa xanh,sạch, đẹp song tôi cho rằng trách nhiệm hàng đầu thuộc về công tác quản lý, trước hết là Ban giám hiệu mà đứng đầu là Hiệu trưởng người trực tiếp chịu trách niệm triển khai, tổ chức thực hiện . Trong thực tế mỗi chúng ta ai cũng mong muốn có một môi trường sống lao động và học tập tốt đẹp đặc biệt là trường học ngôi nhà chung của các thế hệ học sinh, ngôi nhà thứ hai của mỗi cán bộ giáo viên, là trung tâm văn hóa của mỗi địa phương tuy nhiên mong muốn là một việc còn để biến thành hiện thực lại là một khoảng cách phụ thuộc vào sự nỗ lực của chúng ta, thực ra ở mỗi nhà trường đều có kế hoạch để xây dựng trường lớp song vấn đề quy hoạch khuôn viên, việc trồng cây, xây dựng các công trình vệ sinh tạo ra môi trường trong sạch chưa được quan tâm đúng mức hoặc không đồng bộ giữa xanh, sạch, đẹp, có thể xanh nhưng không sạch hoặc xanh, sạch nhưng chưa đẹp vì vậy cần phải có sự chỉ đạo tích cực, khoa học, thường xuyên, liên tục và đồng bộ, huy 1 động được tất cả cán bộ giáo viên học sinh, các bậc phụ huynh cùng tham gia và các nguồn hỗ trợ khác trong đó nhà trường giữ vai trò chủ đạo, quyết định Trường Tiểu học Thành An trong những năm gần đây đã có nhiều có gắng trong mọi hoạt động, trong đó việc xây dựng nhà trường xanh, sạch, đẹp được chú trọng cùng với thực hiện phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, và phấn đấu trường đạt chuẩn quốc gia. Hiện nay nhà trường thực sự khang trang và luôn xanh, sạch, đẹp ,tôi xin trao đổi quá trình chỉ đạo, tổ chức thực hiện để mục tiêu xây dựng nhà trường xanh, sạch,đẹp như hôm nay xin tiếp thu ý kiến của ban giám khảo và các bạn đồng nghiệp. II - THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Cũng như các nhà trường nói chung trường tiểu học Thành An trong kế hoạch mỗi năm học đều có mục tiêu xây dựng nhà trường xanh - sạch - đẹp. Tuy nhiên ở mỗi nội dung trong thời điểm năm 2009 – 2010 cũng chỉ mới dừng lại ở mức hạn chế, cụ thể là : a. Về nội dung xanh : Hàng năm nhà trường đều tổ chức trồng cây đầu xuân song cũng chỉ trồng những cây mà học sinh hoặc giáo viên góp lại,có cây gì trồng cây đó tuy có số lượng song chủng loại không phù hợp với nhà trường, việc chăm sóc cũng thiếu chu đáo nên số cây sống không nhiều, cây cao, cây thấp, cây to, cây nhỏ, vvv . Nhìn chung nội dung xanh chưa đạt yêu cầu. Mỗi khi nắng hè về thì nhà trường chói chang thiếu cây xanh bóng mát không khí oi bức khó chịu . b. Về nội dung sạch : Do địa hình nhà trường ở sườn đồi,sân trường thoải dốc bị mưa xói mòn thành rãnh sâu mùa mưa lầy lội đất bẩn do học sinh đem theo dầy dép vào lớp khó lau chùi, mùa nắng bụi bặm, sân đất, việc quét dọn vệ sinh khó khăn, không có nhà tiêu, phải đi nhờ nhà dân, hố tiểu tạm bợ, quây tạm bằng mấy tấm Bờ - Lu, 2 rác thải bề bộn không sử lý kịp thời, không có hệ thống thoát nước, không có nước uống hợp vệ sinh, không có bồn bể rửa tay. c. Về nội dung đẹp : Đây là nội dung rất quan trọng trong việc xây dựng cảnh quan nhà trường sao cho hợp lý khoa học có nhiều trường hợp xanh nhưng không sạch hoặc xanh, sạch nhưng không đẹp. Trường Tiểu học Thành An cũng vậy, khuôn viên nhà trường trên địa hình sườn đồi dốc, một khu vực nền trường cũ còn nham nhở, cây xanh trồng lộn xộn, cổng trường độ dốc lớn, đất đá gồ ghề học sinh thường ngã xe , vấp dễ cây gây thương tích. Nhìn chung các nội dung xanh, sạch, đẹp của nhà trường vừa yếu vừa thiếu quy hoạch khoa học cùng với việc giáo dục ý thức về trồng, bảo vệ chăm sóc cây xanh, ý thức vệ sinh trường lớp hàng ngày mới chỉ ở mức bình thường còn ý thức làm cho trường lớp cảnh quan nhà trường xanh, sạch, đẹp của cán bộ giáo viên và học sinh còn chưa đến nơi đến chốn nhiều khi mang tính đối phó. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I . CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN Với thực trạng về xanh, sạch, đẹp của nhà trường như trên đã nêu , cùng với phong trào “ xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ” và phấn đấu xây dựng trường chẩn quốc gia tôi đã có nhiều trăn trở, sau khi xem xét tổng thể khuôn viên đánh giá thực trạng những thuận lợi, khó khăn, tham khảo ý kiến của Cán bộ, giáo viên nhà tường đưa ra thảo luận trong chi bộ, Ban giám hiệu, Công đoàn trường để xây dựng kế hoạch, các biện pháp tổ chức thực hiện quyết tâm hoàn thành mục tiêu xanh, sạch, đẹp một trong các tiêu chuẩn của “ xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ” và cũng là một trong các tiêu chí của trường chuẩn quốc gia . Tôi xin nêu một số giải pháp như sau : 3 1. Quán triệt về tư tưởng chỉ đạo trong Cán bộ giáo viên và học sinh . Nói đến nhiệm vụ xây dựng nhà trường xanh, sạch, đẹp thì cán bộ giáo viên, học sinh hầu như ai cũng thuộc lòng, ai cũng đồng tình nhưng làm cho đến nơi đến chốn, đạt yêu cầu thì không dễ dàng. Vì vậy trong các nghị quyết của chi bộ, của hội nghị Cán bộ giáo viên, sinh hoạt hội đồng, giao ban, chào cờ đầu tuần, sinh hoạt lớp vvv vấn đề xây dựng nhà trường xanh, sach, đẹp được triển khai nghiêm túc trong đó Cán bộ giáo viên phải là người gương mẫu để hướng dẫn và làm gương để học sinh noi theo.Để mỗi cán bộ giáo viên, học sinh thấm nhuần sự cần thiết và cấp bách phải nhanh chóng xây dựng môi trường tốt đẹp cho dạy và học cũng là môi trường sống của mỗi người. Thiếu cây xanh, bóng mát, trường lớp bề bôn, vệ sinh yếu kém không những ảnh hưởng đến mỹ quan của giáo dục, thiếu thiện cảm của một trung tâm văn hóa của địa phương mà còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe vì nhà trường là nơi tập trung nhiều người dễ lây lan bệnh tật, đồng thời xây dựng nhà trường xanh, sạch,đẹp còn mang một ý nghĩa to lớn là giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, cuộc sống thân thiện với môi trường, các em biết làm làm đẹp cho gia đình, làm đẹp cho bản thân, làm đẹp cho xã hội 2 . Xây dựng kế hoạch . Trong kế hoạch phải cụ thể hóa từng công việc, người phụ trách, thời gian hoàn thành và nguồn kinh phí cần thiết tối thiểu cho công việc, do điều kiện lịch sử để lại diện tích của nhà trường không được rộng rãi lắm, nên phải xem xét, quy hoạch sao cho khoa học phù hợp với thực tế của nhà trường và địa phương tránh viễn vông, xa vời. Kế hoạch phải có khả thi và cụ thể như sau : a, Nội dung Xanh: + Trồng cây bóng mát như: phượng, xà cừ, keo tai tượng, bàng, hoa sữa. Chú ý trồng loại cây có tán, bóng mát nhiều mùa, không trồng cây có nhiều sâu hoặc có vỏ, lá, hoa chứa chất độc hại và mùi hôi thối.Trồng thêm các cây cảnh như cau, xanh, si, đa vvvv. chú ý khoảng cách hợp lý để cây khép tán vừa đẹp + Trồng một số cây cảnh, chậu cảnh như : tùng, cau cảnh, dừa cảnh, xanh, si vvvv + Trồng cỏ: Trồng thành thảm cỏ hình vuông, hình chữ nhật, trồng thành hàng dài 4 hai bên lối đi; trồng dưới gốc cây bóng mát; chọn loại cỏ dễ trồng và dễ kiếm ở địa phương .Chú ý độ bao phủ cây xanh trong sân trường tối thiểu khoảng 40%, thảm cỏ khoảng 25 – 35%. Hạn chế bê tông hóa sân trường, Trồng thêm một số bồn hoa cho khuôn viên thêm đẹp b.Nội dung Sạch: + Xử lý rác thải: Thùng rác có nắp đậy, để ở hành lang và sân trường với vị trí thuận lợi cho học sinh sử dụng. xây hố rác để rác khỏi rơi vãi và đốt dễ dàng , phân tro bón cho cây cỏ trong trường + Xử lý hệ thống cống rãnh, nước thải: Xử lý ngầm chống mùi hôi; cống rãnh phải có tấm đậy an toàn, không có hố nước đọng gây ô nhiễm và muỗi sinh sản. + Có nguồn nước sạch: Đủ nước uống cho học sinh hàng ngày ; nước rửa mặt, tay chân cho học sinh trước khi vào lớp học . + Giải quyết tốt khu vệ sinh: Nhà vệ sinh phải thoáng mát, đủ ánh sáng, có mái che và lối đi sạch sẽ. Có thể chọn trồng một ít cây nhỏ xung quanh khu vực vệ sinh để tạo cảm giác nhẹ nhàng Hố tiêu, hố tiểu đáp ứng đủ cho số lượng học sinh sử dụng, không có mùi hôi, dễ giội rửa, tự hoại, tách riêng nhà vệ sinh giáo viên và học sinh. + Xử lý tiếng ồn: Sắp xếp bố trí hợp lý về thời gian, vị trí sân chơi bãi tập, phòng học, phòng làm việc, giờ ra chơi, giờ học nhạc, giờ chuyển tiết để đảm bảo cho hoạt động dạy học và sinh hoạt của trường diễn ra một cách thuận lợi và hiệu quả. + Đảm bảo bầu không khí trong lành không bị ô nhiễm trong sân trường, lớp học. c. Nội dung Đẹp: Trước hết phải tạo được môi trường xanh và sạch, có cảnh quan hài hòa và tính thẩm mỹ trong mô hình kiến trúc tổng thể. Trường có quy hoạch hợp lý, đảm bảo sự phát triển bền vững trong quá trình xây dựng cơ sở vật chất cảnh quan môi trường. Một số bồn hoa với nhiều màu sắc rực rỡ sẽ làm tăng vẻ đẹp của trường, chọn trồng loài hoa nở được nhiều mùa trong năm. Xây dựng những quy định, biểu bảng, áp phích về nếp sống văn minh, lối sống tiết kiệm để nhắc nhở học sinh chú ý thực hiện. Trang phục học sinh cần giản dị, gọn gàng, sạch sẽ, màu sắc 5 không loè loẹt. Áo trắng quần xanh là trang phục phù hợp với học sinh tiểu học, được nhiều người đồng tình chấp nhận. Đồng phục học sinh có thể thực hiện theo trường, theo lớp, theo ngày, theo mùa. Có môi trường bạn hữu thân thiện giữa học sinh với học sinh, học sinh với thầy cô giáo, giữa học sinh với cây xanh thảm cỏ bồn hoa, bàn ghế, lớp học, sân trường. Nội dung Đẹp còn được thể hiện qua các yêu cầu và quy định về an toàn: phòng chống học sinh đánh nhau, bạo lực; phòng chống điện giật, cháy nổ; phòng chống ngộ độc, đuối nước, phòng chống tai nạn giao thông; phòng học đủ ánh sáng để giảm thiểu bệnh cong vẹo cột sống và cận thị trong học sinh. KẾ HOẠCH CỤ THỂ THỰC HIỆN NHÀ TRƯỜNG XANH- SẠCH ĐẸP Thời gian Nội dung công việc Người thực hiện Kết quả Ghi chú -Xây dựng kế hoạch, quy hoạch, - BGH - Hội CMHS phối hợp với Hội CMHS, triển khai - CBGV - học sinh Hoàn Tháng 9 - 10 trong CBGV , học sinh thành kế - Tổ chức thực hiện đổ bê tông sân - BGH - Hội CMHS hoạch chơi, sân chào cờ - Thực hiện tốt công tác vệ sinh môi - CBGV - học sinh trường - San lấp mặt bằng sân thể dục - BGH - Hội CMHS - Trồng cỏ sân thể dục - CBGV - Học sinh Hoàn Tháng 10-11 - Xây bồn trồng cây xanh, bồn hoa thành kế - Xây dựng hệ thống giếng khoan – -BGH - Hội CMHS hoạch công trình nước sạch - Thực hiện tốt công tác vệ sinh môi - CBGV - học sinh trường Hoàn - Xây dựng các công trình vệ sinh -BGH - Hội CMHS thành kế tự hoại hoạch Tháng 11-12 - Tiếp tục trồng cây xanh - bồn hoa -CBGV - Học sinh - Đổ bê tông đường vào trường -BGH - Hội CMHS - Xây dựng nơi đốt rác - Thực hiện tốt công tác vệ sinh môi - CBGV - học sinh trường Hoàn - Đổ bê tông các trục đường đi đến -BGH - Hội CMHS thành kế nhà vệ sinh hoạch 6 Tháng 1- 2/2011 - Hoàn thiện việc trồng cây xanh, -BGH - Hội CMHS cây cảnh . bồn hoa - CBGV - học sinh - Thực hiện tốt công tác vệ sinh môi - CBGV - học sinh trường Tháng 3-4-5/ 2011 - Hoàn thiện, bổ xung những công -BGH - Hội CMHS việc phát sinh Hoàn - chăm sóc, bảo vệ cây xanh bóng thành kế mát - CBGV - học sinh hoạch - Thực hiện tốt công tác vệ sinh môi trường II . CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1 . Đối với cán bộ giáo viên: Tùy theo đối tượng học sinh từng lớp, giáo viên giúp học sinh hiểu rõ một số yêu cầu về xây dựng và giữ gìn trường học xanh-sạch-đẹp; thực hiện có hiệu quả việc khai thác nội dung kiến thức giáo dục môi trường thông qua các môn học trong chương trình giảng dạy. Ngoài kế hoạch của trường, giáo viên chủ động thực hiện các hoạt động xanh-sạch-đẹp của lớp phụ trách; gương mẫu trước học sinh về việc giữ gìn bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp. 2. Đối với học sinh: Giáo dục học sinh phải có ý thức và hành động tự giác giữ gìn môi trường xanh-sạch-đẹp ngay từ ngày đầu tiên bước chân đến trường và thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi. Học sinh từng em, từng nhóm được trực tiếp tham gia các việc làm cụ thể hàng ngày, hàng tuần về xây dựng lớp học trường học của mình ngày càng xanh sạch đẹp hơn như: trồng cây, chăm sóc cây, vệ sinh trường lớp, . 3. Đối với cán bộ quản lý nhà trường: Triển khai cụ thể đến từng giáo viên nội dung yêu cầu, tiêu chí trường học xanh-sạch-đẹp. Lập được sơ đồ vị trí về trồng cây bóng mát, bồn hoa cây cảnh, vị trí các công trình vệ sinh, hệ thống thoát nước, khu vực và diện tích trồng cỏ. Giao trách nhiệm cụ thể cho các lớp về việc giữ gìn và chăm sóc cây xanh, thảm cỏ,bồn 7 hoa, vệ sinh trường lớp chỉ đạo sát sao, kiểm tra đánh giá từng công việc để đmr bảo kế hoạch, và biểu dương khen thưởng những tập thể cá nhân làm tốt. 4. Kinh phí cho xây dựng trường lớp xanh, sạch, đẹp : Do điều kiện kinh phí của nhà trường rất hạn hẹp, lại phải chi cho nhiều hoạt động trong năm học tuy nhiên cần phải có nguồn kinh phí nhất định để chi cho công việc xây dựng cảnh quan môi trường xanh, sạch đẹp ( Không kể phần xây dựng ) như : Mua một số cây để trồng , xây bồn trồng hoa, cây cảnh, dụng cụ vệ sinh, bồn bể rửa tay chân, thùng đựng rác vvvv Vì vậy bên cạnh kinh phí hạn hẹp của nhà trường cần vận động Cán bộ giáo viên, học sinh, phụ huynh hỗ trợ thêm bằng hiện vật như các loại cây bóng mát, cây cảnh, hoặc bằng tiền. Công khai dự trù kinh phí, sử dụng và quyết toán cụ thể trong cán bộ, giáo viên và cha mẹ học sinh III KẾT QUẢ ĐÃ ĐẠT ĐƯỢC Sau một thời gian tích cực chỉ đạo và tổ chức thực hiện, được sự đồng tình ủng hộ của Cán bộ, giáo viên và học sinh Vấn đề xây dựng nhà trường xanh, sạch, đẹp đã đạt được những kết quả vượt bậc .Trường Tiểu học Thành An đã thực sự khang trang, sạch đẹp, thể hiện ở những nội dung cụ thể như sau : 1. Về Nội dung xanh : Đã quy hoạch lại được khuôn viên nhà trường hợp lý cho việc trồng cây, chuyển đổi một số vị trí cây cũ đã trồng đảm bảo tính thẩm mỹ . Làm thêm bồn hoa, trồng thêm nhiều cây cảnh và thảm cỏ, loại bỏ, di dời những cây lớn gần lớp học, các phòng chức năng, để tránh đổ bão gây hư hại nhà cửa hoặc phá hỏng móng nhà, diện tích cây xanh bóng mát, thảm cỏ hợp lý. - Tổng số cây xanh ở nhà trường : 50cây - Số cây mới trồng : 20cây - Số bồn hoa , bồn cây cảnh 14 bồn - Số cây bóng mát : 15 cây - Số cây cảnh : 30cây - Thảm cỏ : 529m2 8 - Tổng diện tích cây xanh thảm cỏ : 35% 2 . Về nội dung sạch : Để nhà trường luôn sạch sẽ thì ngoài việc giáo dục ý thức cho Cán bộ giáo viên và học sinh là chưa đủ mà phải có điều kiện về cơ sở để thực hiện. Năm học 2010-2011 nhà trường đã phối hợp với Hội phụ huynh đóng góp hỗ trợ kinh phí đổ bê tông sân trường với một diện tích hợp lý, đổ bê tông đường vào trường, Đề xuất với xã xây nhà tiêu tự hoại xây hố tiểu hợp vệ sinh. Nhà trường đã có giếng khoan ,hệ thống nước rửa, nước uống đầy đủ đảm bảo vệ sinh. Cải tạo nâng cấp hệ thống cống, rãnh thoát nước và công tác bảo đảm vệ sinh được phân công thực hiện thường xuyên có sự kiểm tra hàng ngày vì vậy nhà trường luôn sạch sẽ. - Xây mới nhà tiêu tự hoại : 2 nhà riêng biệt cho giáo viên và học sinh - Đổ bê tông sân chào cờ : 600m2 - Đổ Bê tông đường vào trường 200m2 - Đổ bê tông đường đi vào các nhà vệ sinh : 100m2 - Lắp đặt 5 bồn rửa tay và 5 địa điểm rửa chân - Cải tạo 70 m cống rãnh thoát nước - Xây mới 2 hố đốt rác - Xây thêm 1 nhà để xe 60m2 3.Về nội dung đẹp Trong quá trình triển khai tổ chức thực hiện tôi luôn chú trọng mối quan hệ giữa xanh, sạch và đẹp ,trực tiếp lên sơ đồ các vị trí các công trình vệ sinh, vị trí xây trồng cây, bồn hoa cây cảnh, trang trí nhà trường, lớp học có tính thẩm mỹ đồng thời chú trọng đến cách ăn mặc của cán bộ giáo viên, học sinh kể cả trong lời ăn tiếng nói, trong quan hệ giao tiếp . Xếp sắp việc để xe gọn gàng, ngăn nắp . Nhìn vào tổng quan nhà trường hiện nay thực sự là một ngôi trường xanh, sạch,đẹp. 4. Kinh phí cho xây dựng nhà trường xanh, sạch, đẹp Kinh phí là việc khó nhất để xây dựng nhà truờng nói chung và thực hiện xanh, sạch, đẹp nói riêng .Vì vậy nhà trường đã thực hiện tiết kiệm một phần chi 9 ngân sách, vận động cán bộ, giáo viên, phụ huynh học sinh tham gia đóng góp, tham mưu cho UBND xã hỗ trợ, và kinh phí được sử dụng hợp lý nhất đồng thời trong quá trình thực hiện trường lớp mỗi ngày càng khang trang, sạch đẹp nhận được sự đồng tình của cán bộ giáo viên, cha mẹ học sinh,và chính quyền cũng như nhân dân trong xã . - Tiết kiệm chi ngân sách nhà trường : 10.000.000đ - Vận động cán bộ giáo viên : 5.800.000đ - Phụ huynh hỗ trợ : 30.000.000đ - Phần đổ bê tông và xây các công trình vệ sinh : 100.000.000đ KẾT LUẬN Xây dựng trường học xanh, sạch, đẹp có một ý nghĩa quan trọng đối với mỗi nhà trường, tạo nên môi truờng giáo dục tốt đẹp, xây dựng hình ảnh thân thiện của con người với thiên nhiên, đảm bảo môi trường trong lành, giáo dục thẩm mỹ cho học sinh, để các em biết yêu cái đẹp, làm nên cái đẹp cho chính bản thân, nhà trường, và gia đình và làm đẹp cho cuộc sống. Một nhà trường xanh, sạch, đẹp an toàn sẽ có sức lôi cuốn học sinh yêu trường yêu lớp yêu mến bạn bè, thầy cô giáo. Việc xây dựng thành công nhà trường xanh, sạch, đẹp đã đóng góp rất lớn cho trường Tiểu học Thành An hoàn thành nhiệm vụ đạt chuẩn quốc gia và nâng cao chất lượng giáo dục tòan diện cho học sinh. Xin chân thành cảm ơn và trân trọng tiếp thu những ý kiến đóng góp của ban giám khảo và các bạn đồng nghiệp. Thành An, ngày 10 tháng 4 năm 2011 Người viết sáng kiến Trương Đình Văn 10