Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng mối quan hệ giữa Hiệu trưởng với Hội Cha mẹ học sinh trong công tác xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thị trấn Thống Nhất giai đoạn 2005 – 2010

Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 MỤC LỤC A. ĐẶT VẤN ĐỀ I.Lời nói đầu . Trang 2 II.Thực trạng công tác phối hợp giứa Hiệu trưởng với hội Cha mẹ học sinh ở trường tiểu học thị trấn Thống Nhất ..Trang 5 B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Các giải pháp ..Trang 8 II Các biện pháp thực hiện ......................Trang 11 C. KÕt luËn – Bµi häc kinh nghiÖm I.Kết quả nghiên cứu ....................................................................................Trang 16 II. Bài học kinh nghiêm ...............................................................Trang 17 1 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 KINH NGHIỆM Xây dựng mối quan hệ giữa Hiệu trưởng với Hội Cha mẹ học sinh trong công tác xã hội hóa giáo dục ở trường tiểu học thị trấn Thống Nhất giai đoạn 2005 – 2010. A. ĐẶT VẤN ĐỀ I.Lêi nãi ®Çu Một trong những nhiệm vụ quan trọng, mất nhiều thời gian, công sức và đặc biệt là sự tâm huyết của người hiệu trưởng trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý, xây dựng và phát triển nhà trường là làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục. Công tác xã hội hoá giáo dục rất đa dạng, phong phú nó phụ thuộc vào đặc điểm tình hình kinh tế, xã hội, mặt bằng dân trí, vị trí cấp học, vị trí trường học, tầm quan trọng của từng loại trường; phụ thuộc vào sự quan tâm của lãnh đạo ngành, của chính quyền địa phương; phụ thuộc vào mức độ hiểu biết về trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của người học, của phụ huynh và nhân dân trong khu vực với việc phát triển giáo dục trên địa bàn. Địa phương thị trấn Thống Nhất được thành lập từ năm 1957 trên cơ sở nông trường quân đội. Được sự quan tâm của các cấp, giáo dục trên địa bàn cũng liên tục phát triển cùng với sự phát triển kinh tế xã hội qua các thời kỳ. Từ khi được chia tách ổn định trường tiểu học Thống Nhất đã có bước phát triển mạnh và tương đối ổn định, nhất là từ khi có phong trào xây dựng trường chuẩn Quốc gia. Địa phương Thống Nhất nói chung và trường tiểu học Thống Nhất nói riêng là một trong những đơn vị đi đầu trong phong trào này. Năm 2001 nhà trường được công nhận là trường chuẩn Quốc gia giai đoạn 1996 – 2000. Để tiếp tục duy trì và phát triển nhà trường vấn đề đặt ra cho các cấp lãnh đạo đặc biệt là lãnh đạo nhà trường trong đó vai trò hết sức quan trọng của người hiệu trưởng là phải biết phân tích lựa chọn, từ đó kết hợp các điều kiện sẵn có, khai thác các tiềm năng vốn có tạo thành sức mạnh, động lực phát triển nhà trường trong thời kỳ mới. Cần thiết phải hiểu và thực hiện có chiều sâu phát triển giáo dục bằng con đường xã hội hoá. 2 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 Trong việc thực hiện vấn đề xã hội hóa giáo dục ở nước ta nói chung và ở trường tiểu học Thống Nhất nói riêng hiện nay, vai trò của Ban đại diện Cha mẹ học sinh (BĐD CMHS) trong các trường là hết sức quan trọng. Bởi lẽ, đây vừa là một tổ chức, vừa là cầu nối giữa nhà trường với xã hội. Một BĐD CMHS hoạt động có hiệu quả sẽ là cánh tay đắc lực góp phần hỗ trợ nhà trường thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ giáo dục, đồng thời tạo sự tương tác tích cực giữa ba đối tượng: Gia đình – Nhà trường – Xã hội trong quá trình giáo dục nhân cách học sinh. Hiểu rõ vai trò của mình, trong những năm qua, BĐD CMHS Trường tiểu học thị trấn Thống Nhất luôn ra sức phấn đấu, kiện toàn tổ chức để cùng nhà trường thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ đề ra. Với vị trí là trường Tiểu học trong hệ thống giáo dục phổ thông, nhà trường có nhiều thuần lợi song cũng không ít khó khăn trong việc thực hiện xã hội hoá giáo dục. Trường tiểu học Thống Nhất có những thuận lợi cơ bản là: Trường đóng trên địa bàn có mặt bằng dân trí cao; được sự quan tâm, chăm lo của các cấp lãnh đạo ngành cũng như chính quyền địa phương, song cũng gặp nhiều khó khăn đó là: Nguồn ngân sách địa phương quá eo hẹp nên phần kinh phí giành cho phát triển CSVC trường lớp không đáp ứng được yêu cầu; không có các mạnh thường quân ủng hộ nên lựa chọn khả thi nhất là lấy hội cha mẹ học sinh làm nòng cốt trong công tác xã hội hoá giáo dục là một lựa chọn phù hợp. Xin trích dẫn một số ý kiến của lãnh đạo nhà trường và lãnh đạo Hội Cha Mẹ học sinh nhà trường để minh chứng cho sự lựa chọn này: Ban đại diện CMHS–“Cánh tay đắc lực của nhà trường” .. Nếu không nhờ sự hỗ trợ của BĐD CMHS thì có lẽ nhiều phong trào, nhiều hoạt động trường sẽ không thực hiện nổi bởi lẽ nguồn kinh phí được cấp từ ngân sách là có hạn, trong khi đó nhu cầu xây dựng phong trào, tổ chức các hoạt động thì ngày càng tăng lên. BĐD CMHS còn tổ chức được những hoạt động giúp nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Điển hình là phối hợp cùng các tổ chuyên môn trong trường mở các lớp bồi dưỡng học sinh yếu, thường xuyên tổ chức tặng quà 3 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 cho các em học sinh đạt thành tích tốt trong học tập hay trong các cuộc thi nhằm động viên kịp thời những thành quả mà các em đạt được. Ngoài ra, BĐD CMHS Trường cũng thường xuyên thăm hỏi, vận động các em học sinh bỏ học trở lại trường Chủ yếu ở tấm lòng: Ông Nguyễn Đình Toản; Nguyễn Quốc Nam – Trưởng BĐD CMHS Trường khẳng định “Chúng tôi làm việc này chủ yếu là ở tấm lòng, giúp được các em học sinh, các thầy cô chừng nào là chúng tôi cảm thấy vui chừng ấy.” Các ông còn cho biết thêm, cũng nhờ BĐD CMHS hoạt động có hiệu quả mà bà con nhân dân ngày càng tín nhiệm, sẵn sàng đóng góp khi có nhu cầu chính đáng. Chung tay góp sức : Có thể nói, một trong những nhân tố góp phần vào sự thành công trong hoạt động của BĐD CMHS nhà trường chính là sự đồng tâm nhất trí của tập thể cha mẹ học sinh, sự tâm huyết của BĐD và sự ủng hộ nhiệt tình của các các cựu giáo viên, cựu học sinh của trường. Trong nhà trường Hiệu trưởng là người tổ chức, lãnh đạo và quản lý mọi hoạt động của nhà trường. Hiệu trưởng có trách nhiệm xây dựng môi trường giáo dục thuận lợi. Xây dựng sự phối hợp của liên ngành chức năng đối với giáo dục đào tạo, phối hợp với các ban ngành có liên quan đến giáo dục: Y tế, Thể dục thể thao, Dân số môi trường, Ban chăm sóc và bảo vệ trẻ em cùng chăm sóc, giáo dục học sinh. Huy động các lực lượng xã hội tham gia vào giáo dục: Đoàn thanh niên, Hội nông dân, Hội chữ thập đỏ, Hội cựu chiến binh Huy động các nguồn đầu tư trong xã hội cho giáo dục: Ngân sách Nhà nước, đóng góp của Hội cha mẹ học sinh, hỗ trợ của các lực lượng xã hội khác, của chính quyền địa phương, đơn vị kết nghĩa, các nhà tài trợ...Tranh thủ sự lãnh đạo của Đảng bộ địa phương, sự chỉ đạo của ngành giáo dục. Phối hợp với Phụ huynh học sinh thành lập Hội cha mẹ học sinh; phối hợp với các tổ chức cơ sở, cộng đồng dân cư nơi học sinh ở đó để giáo dục học sinh. 4 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 Từ khi được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng nhà trường tháng 4 năm 2005 đến nay, từ một trường tiểu học còn thiếu một số tiêu chuẩn của trường chuẩn quốc gia giai đoạn I, đến nay đã phát triển thành trường chuẩn Quốc gia mức độ II đầu tiên của huyện; là đơn vị dẫn đầu trong phong trào thi đua gia đoạn 2005 – 2010 của giáo dục Thanh Hoá; được tặng Huân chương lao động hạng Ba; được tằng cờ thi đua cho đơn vị dẫn đầu Có được kết quả này là do nhiều nguyên nhân trong đó có vai trò đặc biệt quan trọng là thực hiện tốt công tác xã hội hoá giáo dục. Để làm tốt công tác này thì vai trò quyết định là mối quan hệ Gia đình – Nhà trường – Xã hội, mà việc xây dựng các mối quan hệ này chủ yếu là do người Hiệu trưởng xây dựng. Chính vì vậy bản thân tôi đã tập trung nghiên cứu thực hiện vấn đề: “Xây dựng mối quan hệ giữa hiệu trưởng với Hội Cha mẹ học sinh trong công tác xã hội hoá giáo dục” và đã đạt được hiệu quả rõ rệt. Đây là một bài học kinh nghiệm đã thành công trong công tác quản lý của người hiệu trưởng ở trường tiểu học thị trấn Thống Nhất. II.THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC PHỐI HỢP GIỮA HIỆU TRƯỞNG VÀ HỘI CHA ME HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THỐNG NHẤT. 1. Quan niệm về vị trí, vai trò của Hội Cha mẹ học sinh . Trong những năm trước 2005 Hội Cha mẹ học sinh nhà trường cũng đã duy trì hoạt động đều và cũng đã có những thành công nhất định song chỉ dừng lại ở mức độ tổ chức hội nghị mỗi năm một lần để nghe nhà trường báo cáo kết quả học tập của học sinh; nghe kết quả đóng góp các khoản tiền mà nhà trường được phép thu. Hội chưa có điều lệ để hoạt động, chưa phát huy hết vai trò của mình trong việc hỗ trợ các hoạt động của nhà trường; chưa phát triển song hành cùng với sự phát triển của nhà trường. Đặc biệt là các chi hội trưởng ở các lớp chưa thấy được vị trí, vai trò của mình, nhiều người chưa tâm huyết với công việc được giao. Nhận thức của lãnh đạo nhà trường về vị trí, vai trò của Hội Cha mẹ học sinh đôi lúc chưa thật đầy đủ; văn bản pháp lý xác định về quan hệ giữa hiệu trưởng với ban Đại diện Hội Cha mẹ học sinh còn thiếu. Hoạt động của hiệu 5 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 trưởng chủ yếu dựa vào trách nhiệm và sự nhiệt tình cá nhân; ít ràng buộc lẫn nhau dấn đến dễ thiếu trách nhiệm trong công việc. Như vậy có thể nói cả nhà trường và Hội Cha mẹ học sinh đều nhận thức chưa thật đầy đủ về vị trí, vai trò, của Hội Cha mẹ học sinh nên chưa có sự phối hợp chặt chẻ, hoạt động chưa đạt hiệu quả cao. 2. Trách nhiệm của Hội Cha mẹ học sinh. Mặc dù cha mẹ nào cũng dành sự quan tâm đặc biệt cho con cái, sẵn sàng tạo mọi điều kiện thuần lợi nhất cho con em đến trường, cho việc học tập của con em song, sự quan tâm đó phần nhiều thuộc về cá nhân, chưa thật sự chú trọng đến hoạt động hội nên trong thời gian qua sự quan tâm đó chưa đồng đều giữa các gia đình, thiếu thống nhất cao trong tổ chức nên phong trào học tập, rèn luyện của học sinh; sự quan tâm đến cơ sở vật chất, điều kiện học tập chung cho cả trường chưa được đề cao, chưa có tính mặt bằng. Hội Cha mẹ học sinh còn hoạt động chưa thường xuyên, hiệu quả chưa cao; mới chủ yếu tổ chức được các hội nghị toàn thể và thường kỳ vào đầu và cuối các năm học. Việc tuyên truyền của hội về trách nhiệm của gia đình, của cha mẹ học sinh đối với nhà trường, đối với sự nghiệp phát triển giáo dục chưa thường xuyên, chưa sâu rộng; chưa được thể hiện bằng những kế hoạch, việc làm cụ thể. Hoạt động hội chưa đạt được kết quả cao; chưa có tính độc lập tương đối, hoàn toàn lệ thuộc vào kế hoạch của nhà trường. 3. Cơ sở pháp lý của Hội cha mẹ học sinh. Từ tháng 3 năm 2008 trở về trước, Hội Cha mẹ học sinh hoạt động theo nhu cầu là chính, chưa có điều lệ nên chưa có cơ sở pháp lý để nâng cao hiệu quả hoạt động. Ngày 28/3/2008 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh, nêu rõ nhiệm vụ, quyền hạn của Ban đại diện cha mẹ học sinh trường. Nghĩa vụ của ban đại diện cha mẹ học sinh trường. 6 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 Phối hợp với hiệu trưởng nhà trường tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo nghị quyết của cuộc họp đầu năm học, thực hiện các hoạt động giáo dục trong từng thời gian do Ban đại diện cha mẹ học sinh trường đề ra. Phối hợp với hiệu trưởng hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chủ trương chính sách về giáo dục đối với cha mẹ học sinh nhằm nâng cao trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ, giáo dục học sinh. Phối hợp với hiệu trưởng tổ chức giáo dục học sinh hạnh kiểm yếu tiếp tục rèn luyện trong dịp nghỉ hè ở địa phương. Phối hợp với hiệu trưởng giáo dục đạo đức cho học sinh; bồi dưỡng, khuyến khích học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh yếu kém; giúp đỡ học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh khuyết tật, tàn tật; vận động học sinh đã bỏ học trở lại tiếp tục đi học; động viên cán bộ, giáo viên, nhân viên tích cực nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục toàn diện. Hướng dẫn về công tác tổ chức và hoạt động cho các Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp. Quyền của Ban đại diện cha mẹ học sinh trường: Quyết định triệu tập các cuộc họp sau khi đã thống nhất với hiệu trưởng. Căn cứ ý kiến của các Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp để kiến nghị với hiệu trưởng về những biện pháp cần thiết nhằm thực hiện nhiệm vụ năm học của trường và về quản lý học tập của học sinh. Quyết định chi tiêu để cải thiện điều kiện học tập, chăm sóc giáo dục học sinh từ nguồn đóng góp, tài trợ tự nguyện theo quy định. Trách nhiệm của hiệu trưởng nhà trường. Tạo điều kiện thực hiện Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh, ủng hộ hoạt động của cha mẹ học sinh thực hiện nghị quyết đầu năm học. 7 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 Định kỳ tổ chức cuộc họp với Ban đại diện cha mẹ học sinh trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp để tiếp thu ý kiến của Ban đại diện và cha mẹ học sinh về công tác quản lý của nhà trường, biện pháp phối hợp giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vận động học sinh bỏ học trở lại lớp, giải quyết kiến nghị của cha mẹ học sinh, góp ý kiến đối với hoạt động của các Ban đại diện cha mẹ học sinh. Nhà trường cử đại diện ban giám hiệu làm nhiệm vụ thường xuyên phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh trường trong việc tổ chức hoạt động của các Ban đại diện cha mẹ học sinh và hoạt động của cha mẹ học sinh. Các văn bản này là cơ sở pháp lý để xây dựng mối quan hệ giữa hiệu trưởng với ban đại diện cha mẹ học sinh nhà trường. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I.CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN MỐI QUAN HỆ. 1.Xác định về tư tưởng: Hiệu trưởng nhà trường phải ưu tiên về thời gian, trí tuệ, phải có kế hoạch cụ thể trong việc xây dựng và phát triển Hội cha mẹ học sinh của nhà trường; thực sự coi Hội cha mẹ học sinh là lực lượng chủ yếu và nồng cốt trong công tác xã hội hoá giáo dục. Chú trọng trong công tác tham mưu, phối hợp; tôn trọng tính độc lập của hội trong công tác. Trong công tác phối hợp phải bảo đảm phương châm 3 cïng: Cïng biÕt – Cïng bµn – Cïng lµm. 2. Tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng về xã hội hoá giáo dục.. Thông qua các kỳ họp, các cuộc tiếp xúc, thông qua các phương tiện thông tin của địa phương; của trường phổ biến, tuyên truyền chủ trương chính sách của Đảng và nhà nước về công tác xã hội hoá giáo dục, cập nhật những quy định mới nhất về phát triển giáo dục đào tạo trong giai đoạn hiện nay. 3. Xây quy chế phối hợp giữa Ban đại diện Hội cha mẹ học sinh với Hiệu trưởng. Dựa trên các văn bản hiện hành của cấp trên nhất là điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh và thực tế của nhà trường, hiệu trưởng và trưởng ban đại diện hội CMHS chủ động xây dựng quy chế phối hợp hoạt động giữa hiệu trưởng và ban đại 8 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 diện hội CMHS. Quy chế nêu rõ trách nghiệm, nghĩa vụ của mỗi bên, trách nhiệm phối hợp của 2 bện; tính độc lập tương đối của mỗi bên (điều này rất quan trọng làm cho Hội cha mẹ học sinh thấy được sự tôn trọng, trông đơị của nhà trường vào Hội. Từ đó kích thích lòng tự hào, mong muốn tham gia vào công tác phát triển giáo dục của nhà trường). Nội dung quy chế gồm: Tr¸ch nhiÖm cña hiÖu tr­ëng a) Tạo điều kiện thực hiện Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh, ủng hộ hoạt động của cha mẹ học sinh thực hiện nghị quyết đầu năm học. b) Định kỳ tổ chức cuộc họp với Ban đại diện cha mẹ học sinh trường, Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp để tiếp thu ý kiến của Ban đại diện và cha mẹ học sinh về công tác quản lý của nhà trường, biện pháp phối hợp giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, vận động học sinh bỏ học trở lại lớp, giải quyết kiến nghị của cha mẹ học sinh, góp ý kiến đối với hoạt động của các Ban đại diện cha mẹ học sinh. c) Nhà trường cử đại diện Ban giám hiệu làm nhiệm vụ thường xuyên phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh trường trong việc tổ chức hoạt động của các Ban đại diện cha mẹ học sinh và hoạt động của cha mẹ học sinh. d) Cung cấp các văn bản pháp quy về hoạt động của Hội, thường xuyên cập nhật các thông tin, các văn bản mới với lãnh đạo Hội. e) Tạo điều kiện thuận lợi về thời gian, địa điểm, các phương tiện vật chất cần thiết , các điều kiện đảm bảo cho Hội sinh hoạt. Trách nhiệm của Hội cha mẹ học sinh. a) Phối hợp với hiệu trưởng nhà trường tổ chức thực hiện nhiệm vụ theo nghị quyết của cuộc họp đầu năm học, thực hiện các hoạt động giáo dục trong từng thời gian do Ban đại diện cha mẹ học sinh trường đề ra. 9 Kinh nghiÖm Phan V¨n Nguyªn TiÓu häc Thèng NhÊt 10 - 11 b) Phối hợp với hiệu trưởng hướng dẫn, tuyên truyền, phổ biến pháp luật, chủ trương chính sách về giáo dục đối với cha mẹ học sinh nhằm nâng cao trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ, giáo dục học sinh. c) Phối hợp với hiệu trưởng tổ chức giáo dục học sinh hạnh kiểm yếu tiếp tục rèn luyện trong dịp nghỉ hè ở địa phương. d) Phối hợp với hiệu trưởng giáo dục đạo đức cho học sinh; bồi dưỡng, khuyến khích học sinh giỏi, giúp đỡ học sinh yếu kém; giúp đỡ học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh khuyết tật, tàn tật; vận động học sinh đã bỏ học trở lại tiếp tục đi học; động viên cán bộ, giáo viên, nhân viên tích cực nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục toàn diện. đ) Hướng dẫn về công tác tổ chức và hoạt động cho các Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp. e) Phối hợp với tổ chức Đội TNTP và Nhi đồng; Chi hội chữ thập đỏ; Chi hội khuyến học của nhà trường trong công tác tuyên truyền giáo dục; tham hỏi động viên, tạo điều kiện để học sinh có hoàn cảnh khó khăn có được những điều kiện tối thiểu đến trường. Quyền của Ban đại diện cha mẹ học sinh trường: a) Quyết định triệu tập các cuộc họp sau khi đã thống nhất với hiệu trưởng. b) Căn cứ ý kiến của các Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp để kiến nghị với hiệu trưởng về những biện pháp cần thiết nhằm thực hiện nhiệm vụ năm học của trường và về quản lý học tập của học sinh. c) Quyết định chi tiêu để cải thiện điều kiện học tập, chăm sóc giáo dục học sinh từ nguồn đóng góp, tài trợ tự nguyện theo quy định. Quy định về trao đổi thông tin giữa hiệu trưởng với trưởng ban đại diện trường, lớp và phụ huynh học sinh: Hiệu trưởng có trách nhiệm cung cấp văn bản về kết quả học tập, rèn luyện của học sinh toàn trường cho hội. Trao đổi thông 10