Sáng kiến kinh nghiệm: Một số kinh nghiệm giúp HS tiếp thu bài một cách tích cực bộ môn Âm nhạc ở trường tiểu học.

n). Tãm l¹i muèn n©ng cao chÊt l­îng giê häc h¸t ®Ó häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch tÝch cùc h¬n, trong qu¸ tr×nh d¹y theo t«i cÇn l­u ý nh÷ng vÊn ®Ò sau: - N¾m v÷ng kÜ n¨ng ca h¸t th«ng th­êng ( c¸ch thë, c¸ch lÊy h¬i, c¸ch ph¸t ©m, t­ thÕ trong khi h¸t..... ) - øng dông c¸c kÜ n¨ng vµo c¸c bµi h¸t cô thÓ. - C«ng viÖc chuÈn bÞ cña gi¸o viªn: Ph¶i thuéc kÜ vµ chuÈn x¸c bµi h¸t. Ph¶i sö dông nh¹c cô sao cho cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng thÓ thiÕu trong c¸c giê häc h¸t. Sö dông nh¹c cô vµ mét sè tranh ¶nh ®Ó minh ho¹ thªm cho bµi h¸t. T×m hiÓu kÜ vÒ th©n thÕ sù nghiÖp cña t¸c gi¶ bµi h¸t ®Ó giíi thiÖu cho häc sinh, lµm cho bµi häc thªm phong phó, sinh ®éng. - Qua phÇn giíi thiÖu néi dung bµi h¸t lµm cho c¸c em thÊy ®­îc c¸i hay, c¸i ®Ñp trong mçi bµi h¸t. CÇn chó ý r»ng d¹y h¸t lµ mét qu¸ tr×nh gi¸o dôc ©m nh¹c bao gåm luyÖn giäng, luyÖn nghe vµ ghi nhí ©m ®iÖu. Cã khi kÕt hîp c¶ viÖc biÓu diÔn, nh¶y móa víi nh÷ng häc sinh cã n¨ng khiÕu lµm cho giå häc thªm sinh ®éng, n©ng cao ãc thÈm mÜ cho c¸c em. Mçi tiÕt häc h¸t kh«ng nªn ®Ó cho häc sinh tiÕp thu mét c¸ch thô ®éng mµ qua giäng h¸t, qua c©y ®µn oocgan t«i ®· thu hót sù chó ý cña c¸c em, t¹o cho c¸c em ®­pîc ho¹t ®éng, ®­îc thÓ hiÖn, t¹o nªn gië häc nhÑ nhµng, hÊp dÉn, vui t­¬i, tho¶i m¸i. b. §èi víi ph©n m«n TËp ®äc nh¹c Néi dung nµy lµ ®iÓm tùa ,hç trî cho viÖc häc tËp tèt néi dung häc h¸t Môc tiªu cña ph©n m«n TËp ®äc nh¹c lµ gióp cho häc sinh cã thªm kiÕn thøc, kÜ n¨ng ©m nh¹c qua viÖc nhí tªn nèt, nhËn thÊy mèi liªn hÖ gi÷a b¶n nh¹c víi ©m thanh, gióp c¸c em ®äc ®óng cao ®é vµ tr­êng ®é ®Ó diÔn t¶ giai ®iÖu cña bµi tËp. Cßn TËp ®äc nh¹c ph¸t triÓn tai nghe c¶m thô ©m nh¹c, hç trî viÖc häc h¸t vµ ph¸t triÓn n¨ng khiÕu ©m nh¹c cña c¸c em. Theo t«i d¹y TËp ®äc nh¹c chÝnh lµ d¹y cho c¸c em lµm quen víi nèt nh¹c ( c¶ vÒ cao ®é vµ tr­êng ®é ). D¹y TËp ®äc nh¹c nh»m b­íc ®Çu rÌn luyÖn kh¶ n¨ng ®äc vµ ghi nh¹c ®Ó c¸c em cã ý thøc ®äc ®óng cao ®é, tr­êng ®é, nhÞp ®iÖu, tiÕt tÊu . Trong mçi bµi TËp ®äc nh¹c t«i lu«n g¾n liÒn gi÷a thùc hµnh víi lÝ thuyÕt. Hay nãi c¸ch kh¸c lµ cñng cè c¸c phÇn lÝ thuyÕt mµ c¸c em ®· ®­îc häc qua bµi TËp ®äc nh¹c lµm cho bµi gi¶ng thªm phong phó. Tõ ®ã gióp häc sinh n¾m b¾t c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch cô thÓ dÔ dµng h¬n. B­íc ®Çu TËp ®äc nh¹c ph¶i gi¶i quyÕt ®ång thêi mÊy thao t¸c sau: - Cho häc sinh nhËn biÕt vÞ trÝ nèt nh¹c, tªn nèt trªn khu«ng vµ phÇn ®äc gam, ®äc trôc gam, ®äc qu·ng cã liªn quan ®Õn bµi. *VÝ dô: Yªu cÇu häc sinh ®äc gam Cdur. - §äc ®óng t­¬ng quan cao thÊp vµ ®é ng©n gi÷a c¸c ©m. - Thùc hiÖn ®ång thêi viÖc gi¶i m· c¸c kÝ hiÖu ®Ó chóng vang lªn thµnh ©m thanh ( ®äc vµo bµi TËp ®äc nh¹c ) lµ mét c«ng viÖc kh«ng dÔ ®èi víi phÇn lín häc sinh phæ th«ng. Trong mét sè tiÕt häc ®Çu tiªn ë líp 5 t«i th­êng dïng ph­¬ng ph¸p ®äc nh¹c t¸ch rêi hai yÕu tè cao ®é vµ tr­êng ®é. §iÒu nµy gióp cho c¸c em tõng b­íc lµm quen víi viÖc ®äc nh¹c ( thuéc vÞ trÝ c¸c nèt nh¹c trªn khu«ng ). - Mét vÊn ®Ò quan träng ®èi víi giê häc nh¹c lµ luyÖn tai nghe cho häc sinh. §Ó lµm ®­îc viÖc nµy ngoµi viÖc ®äc gam, ®äc bµi TËp ®äc nh¹c, nghe h¸t t«i cßn sö dông h×nh thøc nghe ®o¸n tªn nèt . *VÝ dô: Gi¸o viªn ®µn cao ®é nèt trong bµi hs nghe vµ ®äc tªn nèt vµ cao ®é . TËp ®äc nh¹c lµ mét qu¸ tr×nh luyÖn tËp nghe, ®äc . §èi víi häc sinh tuú ®èi t­îng, tuú tõng líp mµ yªu cÇu kh¶ n¨ng nghe, ®äc, ghi ë møc ®é cao thÊp kh¸c nhau. §©y lµ mét vÊn ®Ò t«i vÉn lµm th­êng xuyªn vµ thÊy cã hiÖu qu¶ cao. Cã thÓ nãi bÊt k× mét häc sinh nµo nÕu h¸t ®­îc ®Òu cã thÓ TËp ®äc nh¹c ®­îc. Nh­ng lµm ®­îc viÖc nµy ®èi víi c¸c em hay thÑn hoÆc thiÕu tù tin lµ mét ®iÒu rÊt quan träng, phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p s­ ph¹m vµ kh¶ n¨ng truyÒn thô cña gi¸o viªn. c. Néi dung ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nghe nh¹c : Néi dung nµy lµ ho¹t ®éng hç trî cho Häc sinh nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn ©m nh¹c hoÆc mèi quan hÖ t¸c ®éng cña ©m nh¹c ®èi víi ®êi sèng , lµm phong phó h×nh thøc gi¸o dôc ©m nh¹c cho Häc sinh, lµm cho tinh thÇn c¸c em ®­îc tho¶i m¸i, t¨ng c­êng sù hiÓu biÕt cña c¸c em ®èi víi ©m nh¹c. §Ó tiÕt hoc s«i næi hiÑu qu¶ Gi¸o viªn cÇn l­u ý: Khi d¹y phÇn nghe nh¹c :Gi¸o viªn h­íng dÉn Häc sinh tËp trung nghe ®Ó c¶m nhËn vµ ph¸t biÓu vÒ s¾c th¸i t×nh c¶m cña t¸c phÈm lµ chÝnh tr¸nh ®i s©u ph©n tÝch vÒ h×nh thøc kÕt cÊu ©m nh¹c . Gi¸o viªn cã thÓ h­íng dÉn Häc sinh c¶m nhËn qua tiÕng h¸t ,tiÕng ®µn cña m×nh vµ tæ chøc cho c¸c em tù biÓu diÔn bµi h¸t nh»m g©y høng thó tõ nh÷ng gi©y phót ®Çu tiªn cña giê häc . Khi d¹y phÇn kÓ chuyÖn ©m nh¹c : §iÒu ®Çu tiªn lµ cÇn n¾m v÷ng néi dung c©u chuyÖn , kÕt hîp tranh ¶nh minh häa khi kÓ hoÆc cho HS nghe h¸t , nghe ®µn . §Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña HS t«i chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái ng¾n gän dÔ hiÓu nhÊn vµo nh­ng chi tiÕt chÝnh cho HS ph¸t hiÖn ra c¸i hay cña c©u chuyÖn . d. KÕt hîp ho¹t ®éng thi ®ua vµ trß ch¬i trong d¹y häc.. Bªn c¹nh chøc n¨ng gi¸o dôc thÈm mÜ, m«n ¢m nh¹c trong tr­êng TiÓu häc cÇn ®em l¹i cho häc sinh høng thó häc tËp vµ niÒm vui. Ho¹t ®éng thi ®ua vµ trß ch¬i cã thÓ gãp phÇn thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy, ®©y còng lµ c¸ch ®Ó gióp häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch tÝch cùc h¬n. V× vËy ®©y lµ mét kÜ thuËt d¹y häc mµ chóng ta cÇn kh¸m ph¸. Häc sinh tiÓu häc lµ løa tuæi hån nhiªn ng©y th¬ thÝch tham gia c¸c ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt thi ®ua ®Ó kh¶ng ®Þnh n¨ng lùc cña m×nh. Bëi thi ®ua lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch cùc vµ tinh thÇn häc tËp cña häc sinh. Thi ®ua lµm kh«ng khÝ häc tËp s«i næi h¬n. Thi ®ua lµ h×nh thøc «n tËp, cñng cè kiÕn thøc vÒ kÜ n¨ng ©m nh¹c. Trß ch¬i lµ mét ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®­îc khuyÕn khÝch thùc hiÖn trong nhµ tr­êng, ®Æc biÖt víi m«n ©m nh¹c, cÇn ®em l¹i cho häc sinh høng thó häc tËp vµ niÒm vui. Häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc còng lµ mét ®Þnh h­íng d¹y nh¹c trong tr­êng phæ th«ng.Trß ch¬i lµm kh«ng khÝ häc tËp s«i næi h¬n, gãp phÇn gi¶i to¶ nh÷ng c¨ng th¼ng khi häc kiÕn thøc míi. Trß ch¬i gãp phÇn rÌn luyÖn ph¶n x¹, sù linh ho¹t vµ tinh thÇn hîp t¸c cña häc sinh. Trß ch¬i lµ h×nh thøc «n tËp rÌn luyÖn kÜ n¨ng ©m nh¹c. th«ng qua trß ch¬i gi¸o viªn cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc nhu cÇu ©m nh¹c, quan ®iÓm thÈm mÜ cña häc sinh. Tãm l¹i ho¹t ®éng thi ®ua vµ trß ch¬i lµ kÜ thuËt d¹y häc nh»m t¨ng c­êng t­ duy, sù vËn ®éng, ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng ©m nh¹c cho häc sinh. Ho¹t ®éng thi ®ua vµ trß ch¬i ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn, ®iÒu nµy ®em l¹i cho líp kh«ng khÝ häc tËp tù nhiªn, s«i næi, gióp gi¸o viªn n©ng cao kÜ n¨ng tæ chøc vµ ®a d¹ng c¸c h×nh thøc d¹y häc. §iÒu nµy còng gióp häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch tÝch cùc h¬n. PhÇn III. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ bµi häc kinh nghiÖm 1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, b»ng nh÷ng vèn tÝch luü nhiÒu n¨m vµ kinh nghiÖm gi¶ng d¹y cña b¶n th©n, ®ång thêi häc hái thªm c¸c b¹n bÌ ®ång nghiÖp, c¸c giê d¹y trªn líp cña t«i ®· thu ®­îc thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. C¸c giê häc trªn líp cña c¸c em ®· thËt sù tho¶i m¸i, tiÕp thu bµi mét c¸ch dÔ dµng. C¸c em b­íc ®Çu ®· biÕt c¶m thô c¸c t¸c phÈm ©m nh¹c. ViÖc häc ©m nh¹c trong tr­êng tiÓu häc theo t«i ®· gióp cho c¸c em h¸t ®óng, h¸t chuÈn vµ h¸t hay h¬n tr­íc, c¸c em ®· tù tin, say mª h¬n trong häc tËp, chÝnh vËy mµ kÕt qu¶ häc tËp ®· ®­îc n©ng lªn râ rÖt. Cô thÓ: Sè em xÕp lo¹i Giái tõ 10% ®­îc n©ng lªn15% Kh¸ tõ 20% ®­îc n©ng lªn 35% Trung b×nh 60% ®­îc n©ng lªn 100%. ViÖc n©ng cao chÊt l­îng giê häc chÝnh kho¸ ®· gióp c« trß chóng t«i hoµn thµnh tèt trong ho¹t ®éng ngo¹i kho¸. 3. C¸c bµi häc kinh nghiÖm D¹y häc thay v× lÊy “ D¹y” lµm trung t©m sang lÊy “Häc” lµm trung t©m. Trong ph­¬ng ph¸p tæ chøc, häc sinh - ®èi t­îng cña ho¹t ®éng “d¹y”, ®ång thêi lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng “häc”- ®­îc cuèn hót vµo c¸c ho¹t ®éng häc tËp do gi¸o viªn tæ chøc vµ chØ ®¹o, th«ng qua ®ã tù lùc kh¸m ph¸ nh÷ng ®iÒu m×nh ch­a râ, ch­a cã chø kh«ng ph¶i tù ®éng tiÕp thu nh÷ng tri thøc ®· ®­îc gi¸o viªn s¾p ®Æt. §­îc ®Æt vµo t×nh huèng cña ®êi sèng thùc tÕ, häc sinh trùc tiÕp quan s¸t th¶o luËn, lµm thÝ nghiªm, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Æt ra theo c¸ch suy nghÜ cña m×nh, tõ ®ã n¾m ®­îc kiÕn thøc, kÜ n¨ng míi, võa n¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p lµm ra kiÕn thøc, kÜ n¨ng ®ã, kh«ng dËp khu«n theo nh÷ng khu«n mÉu cã s½n, ®­îc béc lé vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng s¸ng t¹o. D¹y theo c¸ch nµy, gi¸o viªn kh«ng chØ gi¶n ®¬n truyÒn ®¹t tri thøc mµ cßn h­íng dÉn hµnh ®éng. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p d¹y häc ph¶i gióp cho häc sinh biÕt hµnh ®éng vµ tÝch cùc tham gia c¸c ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng cña céng ®ång, thùc hiÖn thÇy chñ ®¹o, trß chñ ®éng, “ Ho¹t ®éng lµm cho líp häc ån µo h¬n, nh­ng lµ sù ån µo hiÖu qu¶” Trong x· héi hiÖn ®¹i ®ang biÕn ®æi nhanh- víi sù bïng næ th«ng tin, khoa häc kÜ thuËt, c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ vò b·o – th× kh«ng thÓ nhåi nhÐt vµo ®Çu häc sinh khèi l­îng kiÕn thøc ngµy cµng nhiÒu. Ph¶i quan t©m d¹y cho c¸c em c¸c ph­¬ng ph¸p, kÜ n¨ng, thãi quen, ý chÝ tù häc th× sÏ t¹o cho c¸c em lßng ham häc, kh¬i dËy néi lùc vèn cã trong mçi con ng­êi, kÕt qu¶ häc tËp sÏ ®­îc nh©n lªn gÊp béi. Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p mµ t«i ®· ¸p dông ®Ó gióp häc sinh tiÕp thu bµi mét c¸ch tÝch cùc bé m«n ©m nh¹c ë tr­êng TiÓu häc VÜnh Hïng . Song nÕu chØ ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc c¸c thñ ph¸p trªn mµ kh«ng cã sù linh ho¹t ®èi víi tõng bµi gi¶ng, tõng ®èi t­îng häc sinh th× kÕt qu¶ ch­a thËt cao. Nªn sù thµnh c«ng cña mçi giê d¹y ngoµi kh¶ n¨ng chuyªn m«n tèt, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hay th× viÖc biÕt g©y hõng thó cho häc sinh, t¹o kh«ng khÝ nhÑ nhµng tho¶i m¸i, vui t­¬i cã hiÖu qu¶, ®ång thêi biÕt xö lÝ t×nh huèng s­ ph¹m xÈy ra bÇt ngê trong líp cña mçi gi¸o viªn lµ rÊt quan träng. Víi mét vµi kinh nghiÖm nhá bÐ cña m×nh t«i rÊt mong ®­îc sù gãp ý, trao ®æi kinh nghiÖm cña c¸c b¹n bÌ ®ång nghiÖp còng nh­ nh÷ng ng­êi yªu thÝch m«n ©m nh¹c. Cïng ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p tèi ­u nhÊt gióp cho häc sinh cã høng thó vµ ham mª häc ¢m nh¹c. Tõ ®ã gi¸o dôc ãc thÈm mÜ cho c¸c em, gióp c¸c em hiÓu ®­îc c¸i hay , c¸i ®Ñp, cã t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc, con ng­êi h­íng tíi nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp trong cuéc sèng - ®iÒu mµ chïng ta lu«n quan t©m, ®ång thêi còng lµ môc tiªu gi¸o dôc con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa. Hµ T©n, ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2009. Ng­êi viÕt Ph¹m ThÞ HuyÒn