Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý

A. ĐẶT VẤN ĐỀ I. LỜI MỞ ĐẦU Sự phát triển như vũ bảo của ngành khoa học và công nghệ đã đem lại những thành tựu to lớn trong mọi hoạt động của con người. Đối với ngành giáo dục việc vận dụng công nghệ thông tin vào quá trình quản lý và giảng dạy đã đem lại một hiệu quả thật tích cực. Thông tin được cập nhật nhanh chóng và chính xác, việc quản lý nhân sự, thực hiện công tác chuyên môn nhẹ nhàng và khoa học. Hoà nhập với xu thế chung của thời đại, nhằm thúc đẩy tiến trình đổi mới nhà trường theo hướng hội nhập. Công nghệ thông tin (CNTT) ngày càng khẳng định được tính hữu dụng và sức mạnh trong mọi phương diện, mọi ngành nghề của cuộc sống. Nhất là trong thời đại ngày nay với ngành giáo dục, CNTT đang và sẽ tạo nên những cuộc “cách mạng” trong công tác dạy - học. Thời gian gần đây việc soạn bài giảng trên máy tính, soạn giáo án điện tử để đổi mới cách dạy và học đã được nhiều cán bộ giáo viên hưởng ứng tích cực. Đây được coi là con đường ngắn nhất để đi đến đích của chất lượng dạy học tại các nhà trường Đối với công tác quản lý giáo dục tại nhà trường việc vận dụng CNTT đã tạo ra một phương thức nhẹ nhàng trong việc thực hiện hồ sơ sổ sách và báo cáo. Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học nếu chúng ta có sự cân nhắc và chọn lựa nội dung kiến thức cần truyền thụ cho học sinh hợp lý thì giáo án điện tử là một trong những hình thức đổi mới hiệu quả. Mục đích của việc ứng dụng CNTT vào nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng là sử dụng CNTT như một công cụ lao động trí tuệ giúp lãnh đạo các nhà trường nâng cao chất lượng quản lí nhà trường, giúp các thầy giáo, cô giáo nâng cao chất lượng dạy học, trang bị cho học sinh kiến thức về CNTT góp phần rèn luyện học sinh một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kì hiện đại hoá. Trong quá trình thực hiện ứng dụng CNTT vào nhà trường và thực tế khi vận dụng tôi mạnh dạn đề xuất “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý”. 1 II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1.Thực trạng: Trong các năm học gần đây các trường tiểu học đã và đang tích cực đưa CNTT vào nhà trường nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và đổi mới phương pháp giảng dạy trong nhà trường. Trường Tiểu học Nga Trung cũng là một trong các trường tiểu học đã và đang tiến hành việc ứng dụng CNTT vào quản lý và giảng dạy. Bước đầu các đồng chí cán bộ quản lý và giáo viên trong trường đã tiếp cận một cách nhiệt tình. Cán bộ quản lý đã biết sử dụng CNTT để quản lí hồ sơ, thời khoá biểu, điểm kiểm tra của học sinh, soạn thảo, quản lí các văn bản chỉ đạo và báo cáo của nhà trường theo yêu cầu của Phòng GD&ĐT, Giáo viên biết soạn bài trên máy vi tính, biết đánh máy để làm các báo cáo đơn giản khi nhà trường yêu cầu. Một số giáo viên đã biết xây dựng giáo án điện tử và sử dụng trong quá trình giảng dạy. Trong đó một số giờ học đã có sử dụng máy tính, máy chiếu qua video, máy thu hình bước đầu có hiệu quả. Song thực tế hiện nay việc sử dụng CNTT vào quản lý và giảng dạy trong nhà trường vẫn còn nhiều hạn chế: *Đối với quản lý. Chưa khai thác và sử dụng các hệ thống phần mềm về quản lý nhà trường có hiệu quả. Cán bộ quản lý chưa cập nhật khai thác kịp thời các thông tin của cán bộ giáo viên trong trường để đưa vào hồ sơ trên máy. Mới sử dụng để đánh máy một cách thông thường, Việc khai thác mạng để lấy các thông tin cần thiết phục vụ cho quá trình làm việc đang còn nhiều hạn chế. Việc sử dụng gmail để gửi và nhận báo cáo theo yêu cầu của Phòng Giáo dục đôi khi còn lúng túng. Chưa chỉ đạo được các đoàn thể trong nhà trường sử dụng công nghệ thông tin vào quá trình hoạt động một cách có hiệu quả. * Đối với giáo viên: - Hầu hết các giáo viên đã qua lớp tập huấn 100 tiết của Sở giáo dục nhưng do điều kiện gia đình chưa có máy tính thành ra đi học về không sử dụng thường xuyên dẫn đến không thành thạo. 2 - Việc soạn bài bằng máy tính đối với một số giáo viên còn hạn chế về kỹ năng trình bày văn bản chưa đúng phông chữ và thể thức trình bày, . - Một số giáo viên do chưa tiếp cận với giáo án điện tử tưởng chừng rất khó nên không giám mạnh dạn. Có giáo viên đã biết xây dựng và sử dụng giáo án điện tử nhưng việc ứng dụng còn lúng túng dẫn đến tiết học chưa sinh động, chưa hấp dẫn hơn khi chưa có máy tính. - Việc vào mạng để tìm các tư liệu, thông tin phục vụ cho bài giảng điện tử đang còn nhiều hạn chế 2. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên: */ Về phía cán bộ quản lý: - Chưa nhận thức hết vai trò và tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT trong quản lý và trong hoạt động giảng dạy. - Chưa đầu tư vào nghiên cứu hệ thống phần mềm đã được tập huấn. - Chưa dành nhiều thời gian cho việc nghiên cứu và ứng dụng CNTT vào quản lý. - Chưa xây dựng kế hoạch cụ thể cho việc ứng dụng CNTT vào các hoạt động trong nhà trường. */ Về phía giáo viên: - Chưa nhận thức hết được tác dụng và hiệu qủa của việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy. - Một số giáo viên có máy tính nhưng do tuổi cao nên ngại đầu tư thời gian để tìm hiểu việc ứng dụng công nghệ thông tin. - Có giáo viên có máy tính nhưng không nối mạng nên việc sử dụng mạng để cập nhật các thông tin, tài liệu phục vụ cho bài dạy chưa thành thạo. 2. Kết quả, hiệu quả của thực trạng. Từ thực trang đó đã cho thấy một hiệu quả còn nhiều hạn chế: - Hiệu quả trong công tác quản lý chưa cao, còn mất nhiều thời gian vào công việc quản lý nếu như biết ứng dụng CNTT sẽ đơn giản và đỡ mất đi thời gian rất nhiều. 3 - Giáo viên ngại sử dụng giáo án điện tử vì sợ khó và nghĩ rằng sẽ tốn nhiều thời gian để chuẩn bị. Số giáo viên có hiểu biết về CNTT để ứng dụng được trong giảng dạy còn rất ít. - Còn lại hầu hết giáo viên có thể sử dụng được máy tính cũng chỉ đơn thuần soạn kế hoạch dạy học. Việc sử dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy hiệu quả sử dụng theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học chưa cao. Tiến hành khảo sát tại thời điểm tháng 9/2010 đối với 17 cán bộ giáo viên ( trong đó có 13 giáo viên trực tiếp giảng dạy ) trong nhà trường. Kết quả cụ thể như sau: Số giáo viên Số CBGV sử Số CBGV sử Số giáo viên biết soạn và Số CBGV dụng máy dụng máy soạn bài trên dạy được biết sử dụng tính chưa tính thành máy tính giáo án điện mạng Inters thành thạo thạo tử SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL 12/17 70,6 5/17 29,4 5/13 38,4 3/13 23,1 5/17 29,4 Xuất phát từ thực tế của vấn đề ứng dụng CNTT vào quản lý và giảng dạy, tôi đã trăn trở rất nhiều, làm thế nào để công tác quản lý trong nhà trường được tốt và không mất thời. Giáo viên khi lên lớp không phải mất công chuẩn bị đồ dùng nhiều mà hiệu quả mang lại cao. Tôi đã tiến hành thực hiện bằng các giải pháp sau: B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Đối với ngành giáo dục đào tạo Công nghệ thông tin có tác dụng mạnh mẽ làm thay đổi nội dung và phương pháp dạy học. Mặt khác ngành giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Hơn nữa, Công nghệ thông tin là phương tiện để giúp chúng ta hòa nhập toàn thế giới trong mọi lĩnh vực. Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên năm học 2009 - 2010 ngành Giáo dục đào tạo đã chọn là năm tiếp tục "Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và giáo dục". Vì thế việc ứng dụng Công nghệ thông tin vào trường học là việc làm cần thiết và 4 đúng đắn. Trong qúa trình thực hiện công tác quản lý tôi đã tiến hành áp dụng một số giải pháp sau: I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN. 1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức về việc sử dụng công nghệ thông tin vào nhà trường đến toàn thể cán bộ giáo viên. Với xu thế hội nhập của đất nước việc ứng dụng CNTT trong mọi lĩnh vực và đặc biệt là trong nhà trường là rất cần thiết vì vậy việc đưa CNTT vào nhà trường là một việc làm rất quan trọng đối với mỗi nhà trường trong giai đoạn hiện nay. Để thực hiện tốt được công việc này điều đầu tiên tôi giúp CBGV nhận thức được tác dụng của việc ứng dụng CNTT vào quản lý và giảng dạy. Bởi vì việc nâng cao nhận thức về tin học và ứng dụng CNTT trong nhà trường nhằm giúp các cán bộ quản lý và giáo viên có một nhận thức một cách đầy đủ ý nghĩa về tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT vào nhà trường. Từ đó giáo viên sẽ biết công việc của mình sẽ phải làm để hòa mình vào hoạt động của nhà trường. Ví dụ 1: Nếu chúng ta quản lý học sinh theo dạng thủ công dẫn đến tốn khá nhiều thời gian, công sức của người thực hiện, gây ra nhiều sai sót dẫn đến chất lượng và hiệu quả công việc không cao nhưng nếu chúng ta sử dụng phần mềm quản lý học sinh sẽ có nhiều thuận tiện trong quá trình thực hiện không tốn thời gian và tạo sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Thông qua môi trường Internet, các thông tin được cập nhật kịp thời, dữ liệu tập trung giúp học sinh xem kết quả học tập nhanh chóng, dễ dàng; phu huynh có thể theo dõi kết quả học tập của con em mình ở bất cứ nơi nào có kết nối Internet, rất thuận tiện. Đồng thời, giáo viên dễ dàng cập nhật thông tin học sinh: chất lượng và kết quả học tập, thi cử; bộ phận lãnh đạo, quản lý nhà trường theo dõi thông tin một cách toàn diện đến từng lớp học, giáo viên và học sinh. Sau đây là một bảng minh họa trong hệ thông quản lý phần mềm học sinh. 5 - Khi tổ chức các cuộc họp, các chuyên đề nếu chúng ta sử dụng bằng hình thức PowerPoint sẽ rất dễ dàng cho người truyền đạt và người tiếp thu. Ví dụ 2: Khi triển khai chuyên đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh tiểu học chúng ta dùng hình thức PowerPoint sẽ rất tiện trong quá trình triển khai và sẽ mang hiệu quả tốt. cchhµµoo mmõõnngg cc¸¸cc ®®//cc ccbbqqll,, cc¸¸cc tthhÇÇyy cc«« ggii¸¸oo vvÒÒ tthhaamm ddùù llíípp ttËËpp hhuuÊÊnn:: Gi¸o dôc kü n¨ng sèng CHO HS tiÓu häc Ng­êi thùc hiÖn: mai ThÞ lan - Tổ chức các tiết dạy bằng giáo án điện tử với nhiều hình ảnh sinh động và hấp dẫn sẽ gây được nhiều hứng thú học tập cho học sinh. 6 Ví dụ 3: Khi dạy bài tập đọc “Kỳ diệu rừng xanh” lớp 5 nếu giáo viên xây dựng giáo án điện tử sẽ đưa được nhiều hình ảnh thú vị và hấp dẫn đến học sinh. Sau đây là một số hình ảnh minh họa trong bài dạy: Vượn bạc má Chồn sóc 7 8 - Các hoạt động đoàn thể có dùng ứng dụng CNTT để tổ chức hoạt động đặc biệt là trong hoạt động Đội tổ chức các chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp như thi Rung chuông vàng, Tuyên truyền măng non, Ví dụ 4: Tổ chức thi Rung chuông vàng cho học sinh vào ngày 26/3. phßng gi¸o Tr­êng tiÓu dôc vµ ®µo t¹o häc nga nga s¬n Héi thi trung Với những hình thức hoạt động thiết thực như thế sẽ giúp giáo viên có được những nhận thức đúng đắn nhất trong việc sử dụng CNTT vào nhà trường. Từ đó giáo viên sẽ ý thức và nâng cao tinh thần tự học, tự bồi dưỡng về kiến thức tin học trong nhà trường để tiết cận CNTT được nhanh chóng và thuận tiện hơn. 2. Ứng dụng CNTT vào quá trình quản lý trong nhà. 2.1. Về quản lý nhân sự và thực hiện thông tin 2 chiều. - Ban giám hiệu đưa công việc quản lý nhân sự vào hệ thống phần mềm quản lý ngay từ đầu năm học. - Ngoài ra ban giám hiệu công khai địa chỉ gmail để khi cần, giáo viên có thể chủ động liên hệ, trao đổi công việc. Qua việc thực hiện trao đổi thông tin, các kế hoạch của nhà trường, của các đoàn thể đều được gửi lên địa chỉ 9 gmail để giáo viên tiện cập nhật nắm bắt công việc một cách kịp thời. Bên cạnh đó thông qua địa chỉ gmail giáo viên có thể trao đổi những thông tin về cá nhân tiện cho việc ban giám hiệu nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của giáo viên, qua đó có cách giải quyết kịp thời hoặc chia sẻ khó khăn, vướng mắc của giáo viên trong quá trình công tác. - Các kết quả kiểm tra nội bộ trong nhà trường đều được cập nhật và gửi lên địa chỉ gmail để tổ trưởng, cá nhân giáo viên kịp thời nắm bắt thông tin có kế hoạch sửa chữa phù hợp. Ví dụ: Sau khi kiểm tra giáo án hay bất cứ hồ sơ nào của giáo viên thì kết quả kiểm tra của ban giám hiệu đều được gửi lên địa chỉ gmail của trường để giáo viên cập nhật nhanh chóng biết được những gì làm được và những gì chưa được. - Các báo cáo của cá nhân, của tổ khối nhà trường đều yêu cầu gửi trên địa chỉ gmail. Với hình thức này giúp giáo viên buộc phải vào cuộc để làm quen và sử dụng công nhệ thông tin trong mọi hoạt động. Ban giám hiệu thường xuyên chỉ đạo và yêu cầu bộ phận văn thư thu thập những thông tin về giáo viên để cập nhật kịp thời vào hồ sơ cá nhân trong chương trình quản lý cán bộ. Sử dụng những hiệu quả của chương trình để nhanh chóng phục vụ công tác thống kê, báo cáo theo yêu cầu của Phòng giáo dục. Ngoài ra cũng thường xuyên truy cập để kịp thời nắm bắt những văn bản chỉ đạo, kế hoạch, các hoạt động theo lịch công tác của PGD, từ đó ban giám hiệu nhà trường kịp thời xây dựng kế hoạch hoạt động và triển khai đến các bộ phận trong nhà trường nhằm chủ động thực hiện công việc của mình. Thường xuyên chỉ đạo các bộ phận truy cập mạng Internet để lấy những thông tin cần thiết, phục vụ cho nhu cầu của nhà trường. Ví dụ: ý nghĩa của các ngày lễ kỷ niệm trong tháng, tranh ảnh phục vụ cho việc tuyên truyền, giáo dục đạo đức, thực hiện tuyên truyền cho cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, . - Đối với các bộ phận trong nhà trường như: thư viện - thiết bị, tài chính - kế toán, Công đoàn, Đoàn thanh niên, Đội cũng đẩy mạnh việc vận 10