Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Tiểu học Thị Trấn Hà Trung

A. ĐẶT VẤN ĐỀ I - LỜI MỞ ĐẦU: Việc bồi dưỡng học sinh giỏi bao giờ cũng là nhiệm vụ của mỗi giáo viên, mỗi nhà trường. Trẻ em nơi này hay nơi khác có thể khác nhau về điều kiện sinh sống và học tập nhưng các em đều tiềm tàng một khả năng phát triển. Trong “Hỏi đáp về những quy định mới ở bậc Tiểu học” Vụ Tiểu học đã nêu: phát hiện bồi dưỡng học sinh giỏi về các môn khoa học là nhiệm vụ của mỗi giáo viên ở tất cả các lớp học. Việc tổ chức thi học sinh giỏi ở trường Tiểu học đã trở thành truyền thống, đã có tác dụng định hướng khuyến khích giáo viên dạy tốt, học sinh học tốt. Mặt khác, kết quả học sinh giỏi là một trong những tiêu chuẩn đánh giá thi đua của các nhà trường. Do đó, bên cạnh việc nâng cao hiệu quả giáo dục đại trà, việc nâng cao chất lượng mũi nhọn là điều hết sức cần thiết. Để không ngừng nâng cao dân trí thì vấn đề tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi cũng là việc làm quan trọng nhằm đảm bảo sự tồn tại và uy tín của nhà trường đối với ngành Giáo dục nói riêng và đối với xã hội nói chung. Bởi vì kết quả học sinh giỏi đạt được là bằng chứng thực tiễn đáng tin cậy khẳng định sự phát triển đi lên của nhà trường. Hơn thế nữa phải quán triệt nguyên tắc cơ bản đến từng giáo viên: nhà trường phổ thông phải tiến hành giáo dục toàn diện để từng học sinh được hưởng nền giáo dục toàn diện và có cơ hội bộc lộ sở trường của mình. Đặc biệt trong tình hình giáo dục Tiểu học hiện nay, người quản lý phải có vốn hiểu biết về tâm lý học lứa tuổi học sinh một cách sâu sắc để có kế hoạch chỉ đạo thường xuyên, kịp thời. Để chỉ đạo tốt công tác tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi Tiểu học, trước hết người hiệu trưởng, phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn phải tự bồi dưỡng bản thân, tạo cho mình một uy tín thực sự trong tập thể giáo viên. Bởi vì muốn làm quản lý giỏi trước hết phải là một giáo viên giỏi, xứng đáng là con chim đầu đàn, là chỗ dựa vững chắc cho tập thể giáo viên trong trường. Giáo dục giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thực hiện bồi dưỡng đó. Ở bậc Tiểu học, việc phát hiện và tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi là trách nhiệm của nhà trường, trách nhiệm của mỗi giáo viên và trách nhiệm của ngành giáo dục địa phương, Trong thực tế, việc thực hiện mục tiêu: “ Bồi dưỡng nhân tài” đã được ban giám hiệu các nhà trường Tiểu học quan tâm và có kế hoạch chỉ đạo cụ thể trong mỗi năm học. Đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng hết sức thiết thực và phải thường xuyên cập nhật trong công tác chỉ đạo chuyên môn. Chính vì vậy chất lượng mũi nhọn được ghi nhận qua mỗi năm học ở các nhà trường được nâng lên rõ rệt. Nhưng làm thế nào để việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi ở các nhà trường có hiệu quả cao nhất? Đó là những vấn đề mà người cán bộ quản lý cần phải quan tâm suy nghĩ để đề ra cho mình những biện pháp thiết thực nhất, vận dụng quá trình tổ chức chỉ đạo nhằm thực hiện tốt mục tiêu của bậc Tiểu học. Chính vì vậy tôi đã tập trung nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi ở 1 trường Tiểu học Thị Trấn Hà Trung”. Với mong muốn tìm ra những giải pháp, biên pháp tối ưu nhất để vận dụng vào quá trình chỉ đạo công tác này trong nhà trường Tiểu học hiện nay. II -THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ CHỈ ĐẠO BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY. Công tác tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc Tiểu học bao giờ cũng là nhịêm vụ quan trọng của mỗi giáo viên, mỗi cán bộ quản lý giáo dục, mỗi nhà trường, ở trong mọi nền giáo dục ở trong nước cũng như trên thế giới. Trước đây, theo chủ trường chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo là tổ chức thi học sinh giỏi Tiếng Việt, học sinh giỏi Toán ở Tiểu học riêng từng môn và mức độ yêu cầu tương đối cao. Chính vì vậy, các trường Tiểu hoc đã chủ động phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi hai môn riêng biệt, quá tập trung vào ôn luyện thi, sao nhãng hoặc bỏ qua các môn học khác của chương trình gây nên hậu quả học lệch, học sinh phát triển phiến diện về mặt trí tuệ. Phương pháp dạy học đối tượng học sinh giỏi cơ bản vẫn theo cách dạy truyền thống, nhồi nhét, tham lam kiến thức, cách rèn luyện máy móc kỹ năng Từ năm học 1996-1997 Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quán triệt điểm chỉ đạo không mở trường chuyên, lớp chọn, không dạy môn riêng ở Tiểu học để học sinh có ý thức về học toàn diện, từ năm học này mỗi học sinh dự thi học sinh giỏi không thi một môn (Toán hoặc Tiếng Việt) mà thi cả hai môn (cả Toán và Tiếng Việt) do đó các cấp quản lý giáo dục đã thay đổi cách bồi dưỡng học sinh giỏi, gắn bồi dưỡng và tuyển chọn với hoạt động thường xuyên của nhà trường Tiểu học, không tổ chức luyện thi quá sớm để học sinh không bị học lệch. Việc bồi dưỡng học sinh giỏi được tiến hành thường xuyên trên nền tảng kiến thức cơ bản được năng cao dần, không bồi dưỡng những kiến thức viễn vông, quá xa, quá rộng so với chương trình Tiểu học. Học sinh được học đều các môn, đựơc phát triển toàn diện theo đúng mục tiêu giáo dục của bậc học. 1. Thực trạng nhà trường Trường Tiểu học Thị Trấn Hà Trung có Tổng số cán bộ giáo viên là: 34 đồng chí. Trong đó : + Cán bộ quản lý là: 2 đồng chí. + Giáo viên văn hoá là: 23 đồng chí. + Giáo viên đặc thù: 5 đồng chí. + Nhân viên hành chính: 2 đồng chí. + Thư viện - thiết bị: 1 đồng chí. + Tổng phụ trách Đội: 1 đồng chí Chất lượng đội ngũ: Tổng số cán bộ giáo viên đạt trình độ chuẩn là: 34 đồng chí, đạt 100% Tổng số cán bộ giáo viên đạt trình độ trên chuẩn là: 30 đồng chí, đạt 88,2% (Trong đó ĐH: 26 đ/c, CĐ: 4 đ/c) 2 Tổng số lớp: 18. trong đó khu A: 11 lớp, khu B: 7 lớp Tổng số học sinh: 435 em. ( Tăng 5 em HS so với năm học 2009- 2010) Khối 1: 91 em. Trong đó HS khu A: 54 em, HS khu B: 38 em Khối 2: 110 em. Trong đó HS khu A: 73 em, HS khu B: 37 em Khối 3: 90 em. Trong đó HS khu A: 55 em, HS khu B: 35 em Khối 4: 70 em. Trong đó HS khu A: 43 em, HS khu B: 27 em Khối 5: 74 em. Trong đó HS khu A: 53 em, HS khu B: 30 em Trường có những thuận lợi là luôn được Đảng bộ - Chính quyền địa phương quan tâm, tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở vật chất. Năm 2006 nhà trường được công nhận trường đạt Chuẩn quốc gia mức độ I. Năm 2008 nhà trường được công nhận trường đạt chuẩn Chuẩn quốc gia mức độ II và công sở văn hóa cấp huyện, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giáo dục của nhà trường phát triển. Nhà trường luôn được sự quan tâm sát sao tạo mọi điều kiện trong công tác chỉ đạo chuyên môn của PGD & ĐT. Nhà trường có đội ngũ giáo viên trẻ, khỏe có năng lực trình độ chuyên môn vững, nhiệt tình trong giảng dạy, tỷ lệ đạt trên chuẩn cao. Hội cha mẹ học sinh luôn quan tâm tạo mọi điều kiện hỗ trợ nhà trường xây dựng cơ sở vật chất để các em được học tập tốt. Hội khuyến học của các tiểu khu hoạt động mạnh duy trì và phát triển truyền thống hiếu học trong dòng họ, tiểu khu, tổ phố. Bên cạnh đó nhà trường vẫn còn có những khó khăn: Trường học gồm hai khu nên còn khó khăn cho quản lý và chỉ đạo chuyên môn. Dân cư phần lớn sinh sống buôn bán trên các trục đường nên việc đảm bảo an toàn giao thông cho các cháu là rất khó khăn. Mạng lưới điện cuối nguồn yếu nên việc đưa công nghệ tin học vào quản lý và giảng dạy gặp nhiều khó khăn. * Tình hình chỉ đạo tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi lâu nay của trường Tiểu học Thị Trấn Hà Trung. Sau nghị quyết TW2 khoá VIII ra đời, quán triệt quan điểm chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, ban giám hiệu nhà trường đã thực hiện chỉ đạo công tác tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi theo hướng toàn diện, không tổ chức lớp chọn ở các khối lớp, trong mỗi năm học, trên cơ sở nền kiến thức cơ bản, giáo viên giảng dạy trực tiếp có trách nhiệm phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi ở tất cả các khối lớp, từ lớp 1 đến lớp 5. Đây là việc làm thường xuyên trong suốt cả quá trình năm học. Cuối mỗi năm học nhà trường có kế hoạch tổ chức bàn giao chất lượng giữa các giáo viên cho năm học sau, trên cơ sở đó giáo viên nhận lớp sẽ nắm bắt được số lượng học sinh giỏi của năm học trước và bồi dưỡng ở năm học mới. Trong những năm học, ban giám hiệu xây dựng kế hoạch chỉ đạo việc thành lập và bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh ( đối với học sinh khối 4,5 thi cấp huyện, cấp tỉnh) bố trí tăng thêm số buổi dạy bồi dưỡng trong tuần. Thống nhất chỉ đạo nội dung, chương trình dạy bồi dưỡng phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh, 3 nâng cao mức độ vừa phải, tránh tâm lý căng thẳng cho học sinh trong quá trình tiếp thu kiến thức. Sau mỗi năm học, ban giám hiệu nhà trường tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm trong quá trình chỉ đạo, từ đó điều chỉnh, vận dụng chỉ đạo một cách hợp lý cho những năm tiếp theo. Mặc dù công tác tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi đã được ban giám hiệu quan tâm, song do biện pháp chỉ đạo chưa đổi mới nên chất lượng học sinh giỏi nhiều năm chưa xứng tầm với nhà trường. *Tình hình đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường. Được sự quan tâm chỉ đạo của ngành Giáo dục và Đào tạo Hà Trung, nhà trường có một tập thể giáo viên đủ về số lượng, mạnh về chất lượng ( Số giáo viên có trình độ trên chuẩn đạt 88,2%), số giáo viên đã đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện 25/ 28 đ/c, cấp tỉnh 10/28 đ/c. Ngoài việc bố trí chuyên môn đảm bảo lực lượng nòng cốt cho tất cả các khối lớp, ban giám hiệu nhà trường chọn cử một số giáo viên có năng lực vững vàng về chuyên môn, nhiệt tình tâm huyết với nghề nghiệp trực tiếp dạy bồi dưỡng học sinh giỏi trong đội tuyển ở từng khối lớp, đặc biệt là ở khối lớp 4 và khối lớp 5. Tuy nhiên, trong thực tế, đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi chưa được bồi dưỡng chuyên sâu về vấn đề này, do đó bề dày kinh nghiệm dạy bồi dưỡng chưa nhiều, về phương pháp còn hạn chế chủ yếu là phát triển ghi nhớ máy móc hơn là phát huy sáng tạo của học sinh cho nên học sinh chưa hứng thú trong học tập dẫn đến chất lượng mũi nhọn không cao như mong muốn. 2. Kết quả của thực trạng trên. 2.1 Kết quả của việc chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi (HSG) trong trường Tiểu học Thị Trấn Hà Trung trước đây 2 năm. Năm học Tổng HSG HSG trường HSG huyện HSG tỉnh số HS quốc gia SL TL SL TL SL TL SL TL 2006 - 2007 415 158 38,1 17 4,1 3 0,7 0 2007 - 2008 382 145 38 11 2,9 5 1,3 0 2.2. Chất lượng đội ngũ giáo viên trong việc bồi dưỡng HSG. Năm học Tổng số GV có khả GV có khả năng GV có khả năng BDSG BDHSG huyện năng BDHSG trường tỉnh và quốc gia. SL TL SL TL SL TL 2006 - 2007 25 7 28 4 16 0 2007 - 2008 25 10 40 4 16 0 Từ thực trạng trên của một trường trung tâm của huyện Hà Trung cùng với những kỳ vọng của các cấp chính quyền và nhân dân địa phương. Là một 4 Phó hiệu trưởng nhà trường được giao phụ trách chuyện môn nói chung trong đó có mảng chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng, tôi rất trăn trở và đã mạnh dạn đổi mới phương pháp chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trong nhà trường, mong muốn nâng cao hơn nữa chất lượng HSG và đội tuyển HSG xứng đáng là con chim đầu đàn trong ngành Giáo dục huyện nhà. B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN: 1. Xây dựng kế hoạch chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi. Để chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi tốt tôi đã xây dựng kế hoạch đảm bảo tính khoa học lâu dài và có tính khả thi. Trong kế hoạch tôi đã nêu lên điểm tình hình của nhà trường: Mặt mạnh, mặt yếu (các yếu tố nội lực) về đội ngũ học sinh, về cơ sở vật chất, tài chính...để phục vụ cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Kế hoạch của tôi đảm bảo tính liên tục giữa năm trước và năm sau, sự chuyển giao trách nhiệm, khách quan giữa lớp dưới với lớp trên, giữa người bồi dưỡng trước và người bồi dưỡng sau. Trong kế hoạch tôi đã thể hiện rõ mục tiêu, thời gian chương trình, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, số lượng học sinh vào đội tuyển, nội dung bồi dưỡng, các lực lượng tham gia bồi dưỡng đồng thời đề ra chế độ bồi dưỡng cho giáo viên và học sinh. 2. Chỉ đạo phát hiện, tuyển chọn học sinh giỏi: Tổ chức phát hiện, tuyển chọn học sinh giỏi là khâu quan trọng quyết định chất lượng học sinh giỏi. Để tuyển chọn được chính xác tôi đã phải căn cứ vào một số yêu cầu sau: - Phát hiện tuyển chọn thông qua bài kiểm tra, các kỳ thi. - Tuyển chọn qua quá trình tìm hiểu truyền thống gia đình. - Căn cứ vào thành tích học tập của các em hàng năm. Trên cơ sở phát hiện đánh giá tuyển chọn, nhà trường tổ chức thi khảo sát để chọn đội tuyển. 3. Chỉ đạo công tác tổ chức giảng dạy Tôi đã chỉ đạo cho giáo viên thực hiện tổ chức giảng dạy bồi dưỡng học sinh giỏi nhằm mang lại kết quả cao trong học tập của các em, mà không làm thay, làm hộ hoặc áp đặt nhồi nhét học sinh, khiến cho học sinh tiếp thu thụ động, áp lực, không thoải mái là việc cần có sự hiểu biết và vận dụng linh hoạt để học sinh chủ động nắm vững kiến thức cơ bản và kiến thức nâng cao. Có tính tự lập và khả năng nhận thức ở mức độ cao. 4. chỉ đạo công tác tổ chức học tập của học sinh Trong quá trình giảng dạy các môn học cho học sinh năng khiếu và bồi dưỡng học sinh giỏi, thì công tác tổ chức học tập của học sinh là một mắt xích rất quan trọng. Nó ảnh hưởng đến sự thành công hay thất bại của học sinh không chỉ phạm vi một cấp học Tiểu học mà kể cả các cấp học phổ thông cao hơn lẫn sự nghiệp sau này của các em. Do vậy tôi đã chỉ đạo cho giáo viên 5 dạy bồi dưỡng học sinh giỏi biết cách tổ chức học tập cho các em học có hiệu quả. 5. Lựa chọn và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Trong việc đào tạo bồi dưỡng học sinh giỏi, nhà trường đã chọn ra đội ngũ giáo viên ưu tú nhất để tham gia giảng dạy. Kiến thức để bồi dưỡng học sinh giỏi có tính chuyên sâu, độ khó cao, tính bao quát rộng, rất tốn kém thời gian nên mỗi môn học yêu cầu phải có giáo viên phụ trách chuyên để nguyên cứu và giảng dạy có chất lượng. 6. Cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động. Nhà trường cùng với các cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương, hội cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể xã hội huy động nguồn kinh phí hỗ trợ cho công tác tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và đội tuyển đi thi các cấp, tạo ra những điều kiện thuận lợi nhất cho chất lượng dạy học của nhà trường, khen thưởng học sinh giỏi và giáo viên có nhiều học sinh giỏi. II. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN. Để đáp ứng mục tiêu "Bồi dưỡng nhân tài", trong năm học, tất cả các khối, lớp ngoài việc nâng cao chất lượng đại trà tôi đã chú trọng đầu tư nâng cao chất lượng mũi nhọn, tạo điều kiện để học sinh được phát triển toàn diện và có cơ hội bộc lộ hết khả năng vốn có của mình. Để làm được diều đó với cương vị người phụ trách chuyên môn trong trường Tiểu học tôi đã có những biện pháp tổ chức thực hiện như sau: 1- Xây dựng kế hoạch tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi: * Mục tiêu nhiệm vụ: - Phát hiện học sinh giỏi, học sinh có năng khiếu bộ môn ngay từ đầu năm học và trong quá trình học tập hằng ngày, để kịp thời tổ chức bồi dưỡng cho các em; tạo mọi điều kiện để học sinh được phát huy năng lực học tập, tích cực tư duy sáng tạo trong các giờ lên lớp. - Đối với học sinh lớp 5, tổ chức chọn đội tuyển bồi dưỡng giúp học sinh thể hiện trí thông minh sáng tạo của mình trong quá trình thể hiện kiến thức toàn bậc học Tiểu học. - Có đội tuyển dự giao lưu Học sinh giỏi từ 5 học sinh trở lên. - Có đội tuyển tham dự thi học sinh giỏi các môn như: Mỹ thuật, Âm nhạc, Thể dục thể thao, Viết chữ đẹp, giải toán qua mạng, tin học trẻ không chuyên ...từ 5-10 học sinh/ môn trở lên. * Nội dung kế hoạch a. Thành lập ban chỉ đạo: Để chỉ đạo có hiệu quả công tác phát triển và bồi dưỡng học sinh giỏi, việc đầu tiên là tôi có kế hoạch rõ ràng, chi tiết về hoạt động giáo dục này, trên cơ sở có thành lập ban chỉ đạo để triển khai có nhiệm vụ cụ thể, ban chỉ đạo gồm có: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, đội ngũ giáo viên giỏi có kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng. Phân công nhiệm vụ cụ thể: Hiệu trưởng chịu trách nhiệm chỉ đạo chung, phó hiệu trưởng và các tổ trưởng chuyên môn chỉ đạo trực tiếp về nội dung, 6 chương trình, phương pháp, sắp xếp thời khoá biểu dạy bồi dưỡng. Đội ngũ giáo viên giỏi được phân công chịu trách nhiệm trực tiếp giảng dạy b. Phân công nhiệm vụ cho các giáo viên chịu trách nhiệm bồi dưỡng. Đối với đối tượng học sinh giỏi các môn thuộc các khối lớp lớp 1,2,3,4. Học sinh viết chữ đẹp ở các khối lớp 1,2,3,4,5. Người bồi dưỡng cụ thể: Đ/c Tạ Nguyên Tiếp ( GVG huyện) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán từ khối 3 đến khối 5 ( khu A). Đ/c Vũ Thị Lai ( GVG huyện) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Toán từ khối 3 đến khối 5 ( khu B). Đ/c Mai Thị Lan Phương (GVG tỉnh) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt từ khối 3 đến khối 5 ( khu A). Đ/c Lê Thị Thuý Hà (GVG tỉnh) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt từ khối 3 đến khối 5 ( khu A). Đ/c Cù Thị Xuân (GV viết chữ đẹp cấp tỉnh) bồi dưỡng học sinh giỏi Viết chữ đẹp từ khối 1 đến khối 5 ( khu A). Đ/c Nguyễn Thị Hương (GV viết chữ đẹp cấp tỉnh) bồi dưỡng học sinh giỏi Viết chữ đẹp từ khối 1 đến khối 5 ( khu B). Đ/c Lê Thanh Tùng ( GV chuyên Mỹ thuật) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Mỹ thuật từ khối 1 đến khối 5 ( 2 khu ). Đ/c Lê Trọng Thanh ( GV chuyên Thể dục) bồi dưỡng học sinh giỏi môn TDTT từ khối 1 đến khối 5 ( 2 khu ). Đ/c Nguyễn Phong Đằng ( GV chuyên Tin học) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tin học từ khối 3 đến khối 5 ( 2 khu ). Đ/c Nguyễn Thị Khoa ( GV chuyên Tiếng Anh) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Anh từ khối 3 đến khối 5 ( 2 khu ). Đ/c Hoàng Văn Hiếu ( GV chuyên Âm nhạc) bồi dưỡng học sinh giỏi môn Âm nhạc từ khối 1 đến khối 5 ( 2 khu ). Ban chỉ đạo và các giáo viên bồi dưỡng có trách nhiệm chỉ đạo và trực tiếp bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi và kết quả cuối cùng đó là số lượng học sinh đạt giải các cấp. - Tổ chức khảo sát chất lượng đầu năm học: Ngay từ đầu năm học tôi đã chỉ đạo cho tổ chuyên môn ra thêm đề các môn, các khối lớp góp vào ngân hàng đề của nhà trường. Nội dung các bài kiểm tra khảo sát lấy trong chương trình lớp học năm trước. Mỗi bài kiểm tra có một nội dung nâng cao dành cho học sinh giỏi (2 điểm). Mỗi học sinh tham gia làm ba bài khảo sát chất lượng môn Toán, Tiếng Việt. (một bài kiểm tra đọc, một bài kiểm tra viết, một bài kiểm tra Toán). Các môn còn lại, giáo viên phụ trách bộ môn nào thì chịu trách nhiệm khảo sát chất lượng bộ môn đó. Phân loại đối tượng học sinh, lập danh sách học sinh giỏi bộ môn Toán, Tiếng Việt. Học sinh viết chữ đẹp, học sinh năng khiếu...Thời gian khảo sát học sinh hoàn thành ngay từ tuần 1. Lực lượng coi 7 thi các giáo viên chủ nhiệm đổi chéo lớp. Chấm thi giao cho giáo viên phụ trách môn học nào thì chấm thi môn học đó. - Nội dung bồi dưỡng: Rèn luyện kiến thức kỹ năng cơ bản, đưa ra tình huống có vấn đề cho học sinh tư duy, khám phá. Đưa nội dung các bài tập nâng cao vào các tiết học hằng ngày. Rèn chữ viết đẹp cho học sinh, quan tâm bồi dưỡng ở tất cả các giờ tập viết, chính tả. Dành 20 phút đầu giờ chiều hàng ngày để luyện chữ viết cho toàn thể học sinh. Tổ chức thi viết chữ đẹp cấp trường, chọn đội tuyển dự thi cấp huyện. Cử giáo viên có kinh nghiệm rèn đội tuyển. Hàng tháng kiểm tra bộ vở học sinh theo kế hoạch chuyên đề VSCĐ. Đối với học sinh lớp 5 tổ chức khảo sát chọn đội tuyển Toán tuổi thơ; Đội tuyển học sinh giỏi toàn diện, tổ chức bồi dưỡng ngay từ đầu năm học. Nội dung bồi dưỡng: Tạp chí Toán tuổi thơ, Tạp chí văn học tuổi trẻ, Toán, Tiếng Việt nâng cao lớp 5. Âm nhạc, Mỹ thuật Tiểu học. Thường xuyên sưu tầm và cho học sinh làm quen các đề kiểm tra trắc nghiệm; các đề giao lưu học sinh giỏi các năm, đề các tỉnh bạn. Thời gian bồi dưỡng: Toàn bộ thời gian các tiết Toán, Tiếng Việt, Mỹ thuật, Âm nhạc, buổi 2 và thời gian nghỉ giữa kỳ, cuối kỳ. Ôn luyện học sinh thi giải toán qua mạng Internet cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh: chọn đội tuyển 18 đến 20 em, bồi dưỡng kiến thức tin học và kỹ năng giải toán trên mạng. Tôi cử giáo viên phụ trách tin học, giáo viên dạy Toán khối 5 theo dõi hướng dẫn và giúp đỡ học sinh giải toán hàng tuần. c. Lên thời khoá biểu thực hiện kế hoạch bồi dưỡng. - Giáo viên chủ nhiệm lập kế hoạch cụ thể phù hợp với từng lớp. - Đội tuyển lớp 5 giao cho 3 giáo viên trực tiếp phụ trách lớp giảng dạy và lập kế hoạch thời gian cụ thể. *. Tổ chức thực hiện Ngay từ đầu năm học tôi đã triển khai kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi đến các lớp, đến toàn thể giáo viên và học sinh. Giáo viên chủ nhiệm trao đổi với học sinh và phụ huynh học sinh về lực học thực tế của từng học sinh: những đối tượng cần được bồi dưỡng. Trao đổi cụ thể về nội dung bồi dưỡng, thời gian và biện pháp phối hợp để giao bài về nhà phụ huynh kèm cặp thêm. Lập sổ theo dõi sự tiến bộ của từng hoc sinh hàng tháng báo cáo với Ban giám hiệu. Ban giám hiệu thường xuyên dự giờ thăm lớp, rút kinh nghiệm về phương pháp dạy học theo nhóm đối tượng, cách giao bài cho học sinh, đồng thời lập sổ theo dõi sự tiến bộ của học sinh giỏi trong trường hàng tháng có đánh giá sơ kết công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trước hội đồng. Phấn đấu đến hết học kỳ I có 100% học sinh trong đội tuyển của trường đạt chuẩn các kiến thức kỹ năng các môn tại lớp đang học và có kiến thức chuyên sâu môn học năng khiếu. 8 Chỉ đạo cho giáo viên khuyến khích thành lập các nhóm học tập tại lớp và các nhóm học tập theo địa bàn dân cư để phát huy trí tuệ tập thể và sự hợp tác thân thiện trong học sinh. Phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và các đoàn thể xã hội tham gia xã hội hoá giáo dục, động viên khuyến khích học sinh tích cực học tập. Phát huy sáng kiến, phổ biến kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi trong đội ngũ giáo viên. 2. Biện pháp chỉ đạo công tác tổ chức giảng dạy. * Chỉ đạo, tổ chức cho giáo viên điều tra phát hiện thành lập đội tuyển HSG. Dấu hiệu năng khiếu xuất hiện khá sớm, song không dễ phát hiện chính xác ngay. Việc phát hiện học sinh năng khiếu được nhà trường tiến hành ngay từ lớp 1. Các giáo viên chủ nhiệm lớp tìm hiểu học sinh qua giáo viên mầm non, qua người thân, gia đình, bạn bè của những học sinh có biểu hiện năng khiếu. Ngoài ra qua các bài thi với nội dung và cấu trúc thích hợp để nắm bắt trình độ học sinh, dựa vào các thông tin từ nhiều nguồn để làm tăng thêm độ tin cậy, khách quan của công tác đánh giá. Khâu phát hiện để bồi dưỡng được tiến hành cho cả lớp 2, song với yêu cầu cao hơn. Như vậy, ở học sinh lớp 1,2, việc chỉ đạo bồi dưỡng học sinh giỏi chỉ dừng lại ở mức phát hiện. Danh sách dự tuyển để bồi dưỡng có từ cuối lớp 2. Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập theo định kỳ, từng tháng, từng năm học được ban giám hiệu quan tâm đúng mức nhằm vừa đạt được yêu cầu đánh giá, xếp loại từng học sinh, vừa góp phần đẩy mạnh quá trình học tập, ôn lại kiến thức đã học và bồi dưỡng năng lực vận dụng kiến thức, phương pháp một cách thông minh, sáng tạo. Đối với các lớp 4,5 ngoài việc phát hiện còn phải tổ chức kế hoạch bồi dưỡng cụ thể từng tháng, từng tuần, từng giai đoạn. Việc bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ dừng lại ở bồi dưỡng trong đội tuyển mà vẫn dựa vào hệ thống đào tạo đại trà. Ngay trong tiết học, giáo viên sử dụng các phiếu bài tập theo thứ tự nâng cao dần của các bài tập để các em quen dần với các dạng bài khó và giáo viên cũng biết được học sinh còn lúng túng phần nào để có kế hoạch bồi dưỡng cho toàn diện hơn. * Chỉ đạo việc tổ chức giảng dạy cho học sinh giỏi. Trước hết theo quan điểm của tôi, mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu là đào tạo cho các em: - Có kiến thức khoa học cơ bản, hiện đại, tiên tiến. - Có tính tự lập và khả năng nhận thức ở mức độ cao. Trong đó việc rèn luyện cho học sinh tính tự lập và khả năng nhận thức ở mức độ cao là quan trong và khó khăn nhất. Có thể phân chia việc tổ chức giảng dạy theo từng giai đoạn ở từng cấp lớp như sau: - Giai đoạn 1: 9 + Giới thiệu chương trình sách giáo khoa, các loại sách, tài liệu tham khảo dành riêng cho học sinh giỏi và cách truy cập Internet để tìm tài liệu học tập. + Hướng dẫn học sinh cách học, cách nghe giảng và ghi chép bài học. - Giai đoạn 2: Hướng dẫn học sinh tiếp thu một số kiến thức cơ bản về môn Chuyên. Qua đó làm cho các em yêu thích môn học mà học sinh có khả năng vượt trội. - Giai đoạn 3: Giúp học sinh biết cách giải quyết, khai thác một đơn vị kiến thức, hay một bài tập. Từ đó tập cho các em khả năng tư duy logic, tư duy độc lập, sáng tạo và biết cách tương tự hóa, mở rộng hóa, tổng quát hóa một vấn đề của kiến thức. - Giai đoạn 4: Sau khi các em đó học xong một số kiến thức cơ bản, thì tổ chức thi kiểm tra để phân loại mặt bằng học tập, từ đó chọn ra một đội tuyển gồm các em tiêu biểu tham gia vào các lớp luyện HSG Chuyên. Các em trong đội tuyển ngoài những buổi học chính khóa phải được học thêm 1-2 buổi chuyên để nâng cao kiến thức có liên quan đến nội dung thi HSG và phải kiểm tra định kỳ theo từng chuyên đề. - Giai đoạn 5: Khi nhận thức học sinh trong các đội tuyển có đủ độ chín muồi, sức mạnh và trách nhiệm, giáo viên phụ trách môn có thể giao một số chuyên đề yêu cầu học sinh hoặc nhóm học sinh tự tìm hiểu, nghiên cứu và trình bày để thầy cô đánh giá từ kiến thức cơ bản đến kiến thức nâng cao theo từng môn học. - Giai đoạn 6: Hoàn thiện kiến thức và sẵn sàng tham gia kỳ thi HSG các cấp. 3. Biện pháp chỉ đạo công tác tổ chức học tập của học sinh * Chỉ đạo dạy và học bồi dưỡng: Theo tôi việc dạy học theo tư tưởng "phát huy tính tích cực của học sinh" có vai trò quan trọng trong việc góp phần khắc phục xu hướng chỉ tập trung hướng dẫn học sinh giải hết bài tập này đến bài tập khác. Những giáo viên được phân công dạy bồi dưỡng phải bám vào nội dung chương trình như đã hướng dẫn ở phần trên, trong các buổi dạy bồi dưỡng hàng tuần yêu cầu dầu tư soạn bài một cách chu đáo và được sự kiểm tra xét duyệt của ban giám hiệu nhà trường. Do vậy tôi đó đề nghị hiệu trưởng nhà trường sắp xếp thời gian để có kế hoạch dự giờ các buổi dạy bồi dưỡng của giáo viên để góp ý giờ dạy, điều chỉnh kịp thời những sai sót lệch lạc của giáo viên. Theo định kỳ hàng tháng, ban giám hiệu tổ chức ra bài kiểm tra để đánh giá chất lượng học sinh học bồi dưỡng, trên cơ sở đó góp ý với đội ngũ giáo viên dạy bồi dưỡng để việc bồi dưỡng học sinh được tốt hơn. Việc tổ chức bồi dưỡng được tiến hành theo các giai đoạn cụ thể: - Thường thì vào tháng 10, tháng 11 ngành Giáo dục mới tổ chức thi học sinh giỏi cấp huyện các môn năng khiếu như Mỹ thuật, Thể dục thể thao, Âm nhạc v..v.. Vào tháng 3, tháng 4 thi cấp huyện, cấp tỉnh các môn giải toán qua mạng và giao lưu học sinh giỏi Toán, Tiếng Việt. Nên ngay từ đầu năm 10