Sáng kiến kinh nghiệm ” Hiệu trưởng chỉ đạo công tác giáo dục đạo đức - nhân văn cho học sinh tiểu học

PHÒNG GIÁO DỤC& ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐÔNG VỆ 2 Sáng kiến kinh nghiệm: HIỆU TRƯỞNG CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC- NHÂN VĂN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Người thực hiện: Hoàng Thị Hoà Đơn vị công tác: Trường TH Đông Vệ 2TPTH Đề tài thuộc lĩnh vực quản lý Đông Vệ, tháng 3 năm 2011 A. Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Đảng và Nhà nước ta luôn có truyền thống coi trọng con người, coi trọng quyền và bổn phận trẻ em, đặc biệt là quyền được chăm sóc, giáo dục trẻ em. Truyền thống tốt đẹp đó có liên quan chặt chẽ đến việc giáo dục thế hệ trẻ thành những công dân có phẩm chất đạo đức tốt, giàu tính nhân văn, mang đậm đà bản sắc dân tộc. Trong nhà trường tiểu học hiện nay, việc giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh có ý nghĩa chiến lược quan trọng. Bởi lẽ:” Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”.Cùng với gia đình, nhà trường và xã hội có trách nhiệm chăm lo giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh như lời Bác Hồ đã dặn. Trong thực tế, những năm qua, chúng ta đã quan tâm đến việc giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh. Tuy nhiên do nhiều lý do, việc làm đó chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Trong đó nguyên nhân chủ yếu là việc giáo dục của chúng ta chưa được thực hiện đồng bộ, thiếu tính hệ thống, nội dung chưa đầy đủ, phương pháp và hình thức giáo dục còn nghèo nàn, đơn điệu... Là người làm công tác quản lý ở trường tiểu học, tôi nhận thức được vai trò to lớn của người Hiệu trưởng- người tổ chức tập thể sư phạm- là người chủ chốt trong quá trình giáo dục tổng thể cho học sinh tiểu học. Trước yêu cầu giáo dục của đất nước hiện nay, công tác giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh nói chung và học sinh tiểu học nói riêng là một vấn đề cấp thiết trong nhiều vấn đề mà người Hiệu trưởng cần quan tâm. Xuất phát từ lý do trên, tôi chon đề tài” Hiệu trưởng chỉ đạo công tác giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học,” làm đề tài nghiên cứu để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh trường tiểu học Đông Vệ 2 TPTH nơi tôi đang công tác. 2. Mục đích nghiên cứu: - Hệ thống một số vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc chỉ đạo giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh của người Hiệu trưởng tiểu học. - Nắm được thực tế việc chỉ đạo giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh ở trường tiểu học và sự cần thiết của việc giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh trong nhà trường hiện nay. - Đưa ra một số biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh ở trường tiểu học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. 3. Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc giáo dục đạo đức- nhân văn thông qua dạy học môn Đạo đức và các môn học khác trong trường tiểu học, các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. - Đưa ra một số giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng chỉ đạo giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học ở trường tiểu học Đông Vệ 2 TPTH. - Đề xuất một số ý kiến với các cá nhân, các tổ chức xã hội có liên quan đến quá trình giáo dục học sinh tiểu học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học ở địa phương. 4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu: a, Đối tượng: Việc chỉ đạo giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học của người Hiệu trưởng. b,Khách thể: Hoạt động giáo dục đạo đức- nhân văn của giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh và các tổ chức đoàn thể ở địa phương. 5. Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động giáo dục đạo đức- nhân văn ở trường tiểu học Đông Vệ 2 TPTH. 6. Phương pháp nghiên cứu: - Điều tra thực trạng việc chỉ đạo giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học. Quan sát thông qua dự giờ, thăm lớp, tìm hiểu các kế hoạch hoạt động, sinh hoạt, giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh. - Phỏng vấn các đối tượng có liên quan đến việc giáo dục đạo đức nhân văn cho học sinh. - Thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá. B. PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1: CHỈ ĐẠO GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC- NHÂN VĂN CHO HỌC SINH TIỂU HỌC THÔNG QUA VIỆC DẠY HỌC MÔN ĐẠO ĐỨC. 1.1 Nhận thức về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, mục tiêu của môn Đạo đức trong việc giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học. Cùng với gia đình, xã hội, nhà trường có vị trí, vai trò hết sức to lớn đối với việc giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ trở thành những người công dân chân chính, những tài năng của đất nước như Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định” Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai với các cường quốc năm châu hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”. Để thực hiện mục tiêu đào tạo, phát triển con người toàn diện theo định hướng xã hội chủ nghĩa, môn Đạo đức có ý nghĩa hết sức quan trọng trong quá trình hình thành, phát triển nhân cách học sinh từ bậc học đầu tiên- bậc tiểu học. Nó đặt nền tảng ban đầu cho việc dạy học môn Giáo dục công dân ở trung học cơ sở và trung học phổ thông sau này. Hiện nay mục tiêu của chương trình đạo đức giúp học sinh chủ động tiếp thu tri thức, xây dựng tình cảm và rèn luyện thói quen đạo đức trong hệ thống 5 mối quan hệ. 3 Mục tiêu của môn học chỉ rõ mức độ hoàn thành các kỹ năng ứng xử như kỹ năng nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân, của những người xung quanh, kỹ năng lựa chọn và thực hiện, nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện. Mục tiêu của chương trình đạo đức đề cập đến việc hình thành thái độ tự trọng, tự tin của học sinh. đây là những tiêu chí cao trong dạy học đạo đức. Mục tiêu của chương trình được thống nhất trong mục tiêu giáo dục tiểu học, mang tính đồng tâm và phát triển.Tính đồng tâm thể hiện ở mục tiêu của tất cả các lớp đều tập trung vào ba điểm cụ thể về giáo dục tri thức, rèn luyện kỹ năng, giáo dục tình cảm và thái độ ...nhưng ở mỗi khối lớp, mục tiêu lại được cụ thể hoá, nâng dần lên về yêu cầu thực hiện. Ví dụ ở lớp 1, mục tiêu đặt ra là học sinh thích đi học, yêu quý người thân trong gia đình, thầy, cô giáo, bạn bè, trường lớp, gần gũi với thiên nhiên; ở lớp 2, mục tiêu được nâng dần lên là học sinh có ý thức học tập, giữ vệ sinh, giữ gìn sức khoẻ, có ý thức tham gia công việc của gia đình, trường, lớp, kính trọng người lớn tuổi, nhường nhịn em nhỏ, đoàn kết với bạn bè; ở lớp 3, học sinh biết kính trọng và biết ơn những người có công với nước, mạnh dạn trong giao tiếp, sẵn lòng giúp đỡ mọi người, có ý thức bảo vệ cây cối và con vật có ích; ở lớp 4, học sinh biết sống trung thực, vượt khó trong học tập, quý trọng người lao động và sản phẩm lao động, tôn trọng quy định về trật tự an toàn giao thông, vệ sinh công cộng; ở lớp 5, học sinh có ý thức thực hiện quyền và bổn phận của bản thân trong gia đình và nhà trường, hướng theo cái đẹp, cái thiện, cái đúng, yêu quê hương, đất nước. Tóm lại, Có thể nói môn Đạo đức ở tiểu học góp phần tích cực vào sự hình thành ở học sinh có ý thức đạo đức, từ đó định hướng cho các em thực hiện những chuẩn mực hành vi đạo đức.Trường tiểu học có nhiệm vụ hình thành cho học sinh cơ sở ban đầu trọng nhân cách con người công dân, người lao động có những phẩm chất cần thiết, có kĩ năng hội nhập với cuộc sống hiện đại. Để hoàn thành nhiệm vụ này, người Hiệu trưởng cần chỉ đạo tốt giáo dục các em hệ thống các chuẩn mực xã hội, trong đó tập trung giáo dục những phẩm chất đạo đức- nhân văn cho học sinh. 1.2 Thực trạng dạy học môn Đạo đức hiện nay ở trường TH Đông Vệ 2 TPTH: Trường TH Đông Vệ 2 là một trường nằm ở phía nam TPTH. Mặc dù là trường nội thành nhưng điều kiện cơ sở vật chất đã xuống cấp và thiếu thốn nhiều. Đời sống của nhân dân đa phần là làm nghề tự do, buôn bán... Các em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, nhiều như bố mẹ bỏ nhau, đi tù, nghiện hút, cai nghiện... Con cái ở với ông bà, cô dì ,chú bác... Chính vì vậy mà công tác giáo dục trẻ trong nhà trường gặp không ít khó khăn khi các em không có bố mẹ trực tiếp dạy bảo, giáo dục. Qua điều tra kết quả giáo dục đạo đức cho học sinh trong các năm học tôi đã thống kê số liệu trong bảng sau: Năm học Tổng số Xếp loại hạnh kiểm học sinh Thực hiện đầy đủ Thực hiện chưa đầy đủ Số lượng % Số lượng % 4 2008-2009 222 222 100 0 0 2009-2010 256 256 100 0 0 2010-2011 284 284 100 0 0 Tuy nhiên, nhà trường vẫn còn những khó khăn, bất cập trong dạy học môn Đạo đức là cơ sở vật chất còn nghèo nàn, trang thiết bị còn thiếu thốn, nhiều chủng loại không còn phù hợp ... Môi trường để các em thực hành còn hạn chế, thiếu hấp dẫn. Nhiều GV còn gặp khó khăn trong việc dạy thực hành tiết 2. Một số GV chưa đổi mới, hoặc chưa tiếp cận được phương pháp dạy học, chưa biết xây dựng những tình huống tấm gương điển hình trong học sinh. Một vài GV còn thiếu sự quan tâm đến học sinh nhất là những em gặp khó khăn trong học tập hoặc những học sinh cá biệt, đặc biệt còn có tư tưởng xem nhẹ môn Đạo đức là môn phụ và chỉ dạy 1 tiết cho 1 bài hay dạy chay hoặc chỉ lý thuyết suông khiến cho giờ học trở nên nghèo nàn, nhàm chán, chưa lôi cuốn được học sinh. Trước thực trạng đó BGH nhà trường đã thống nhất, phải tìm giải pháp giáo dục để giáo viên điều chỉnh lại công việc giảng dạy, giáo dục đạo đức cho HS để cho HS có nhận thức, có thói quen thực hiện hành vi đạo đức. Đặc biệt, lãnh đạo nhà trường đã xác định bằng mọi cách phải có biện pháp hữu hiệu trong chỉ đạo dạy học môn Đạo đức, thông qua môn học này mà nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh. 1.3 Những giải pháp chỉ đạo thực hiện nội dung chương trình môn đạo đức: - - Hiệu trưởng nhận thức và hướng dẫn giáo viên thực hiện đúng nội dung và chương trình của môn Đạo đức ở trường Tiểu học trên cơ sở nhận thức đúng và thực hiện đúng. - Nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh gồm hệ thống các chuẩn mực hành vi đạo đức và pháp luật cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học trong các quan hệ cụ thể của các em với bản thân, gia đình, nhà trường cộng đồng xã hội và môi trường tự nhiên. - Các chuẩn mực hành vi đạo đức đã phản ánh những giá trị tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, thống nhất giữa tính truyền thống và tính hiện đại, giáo dục những phẩm chất cần thiết cho học sinh như lòng tự trọng, tự tin, lòng yêu thương, tôn trọng con người, ý chí vươn lên, yêu nước, giữ gìn bản sắc dân tộc, tôn trọng các dân tộc khác cùng chung sống hoà bình và cùng phát triển. Tóm lại, về nội dung chương trình Đạo đức trên cơ sở kế thừa những nội dung cơ bản, tích cực, phù hợp đã sắp xếp lại các hệ thống chuẩn mực theo các nhóm quan hệ làm cho nó chặt chẽ hơn, lôgíc hơn. Những nội dung này bám sát mục tiêu chương trình và làm thay đổi hệ thống SGK môn Đạo đức. - Để môn Đạo đức thực hiện đúng vai trò của nó như đã xác định ở trên, trong quá trình giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh, người Hiệu trưởng trước hết cần nắm vững mục tiêu, nội dung chương trình và dạy được các môn Đạo đức ở tất cả các lớp 5 trong toàn bậc học, từ đó có những giải pháp thiết thực để chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt nội dung chương trình môn Đạo đức. Một số giải pháp chỉ đạo của Hiệu trưởng cụ thể là: -Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn hàng tuần, hàng tháng, hàng kỳ, các đợt sơ kết, tổng kết, các hoạt động ngoài giờ lên lớp ... người Hiệu trưởng cần tác động cho giáo viên và học sinh nhận thức được vị trí, vai trò của môn Đạo đức trong chương trình giáo dục tiểu học, xây dựng kế hoạch chung cho môn học trong cả năm, trong từng tuần, thống nhất trong việc thực hiện kế hoạch dạy học các môn học khác; Quán triệt và thực hiện nghiêm túc có hiệu quả nội dung chương trình môn học. - Tổ chức tốt việc soạn bài, chuẩn bị đồ dùng dạy học, cách dạy phù hợp với từng bài học: Chỉ đạo điểm, thiết kế giáo án mẫu ở từng khối lớp, từng chủ đề, hướng dẫn cho giáo viên dạy mẫu, đánh giá rút kinh nghiệm, sau đó triển khai rộng raĩ tất cả các lớp, các khối. - Chỉ đạo cho giáo viên chuẩn bị đồ dùng dạy học trước khi lên lớp ít nhất là 1 ngày, huy động tối đa đồ dùng phù hợp với yêu cầu bài học, nếu nhà trường chưa có những đồ dùng này giáo viên phải tự làm như vẽ tranh, sưu tầm vật mẫu, mượn trang phục ... - Thường xuyên gần gũi, trao đổi, cùng tham gia hoạt động với học sinh, tiếp xúc với phụ huynh để tìm hiểu thêm về giáo dục đạo đức như hành vi, thói quen, những mặt tốt, chưa tốt của học sinh để có biện pháp uốn nắn, điều chỉnh kịp thời. - Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn ở tổ, nhóm và hội đồng giáo viên, người Hiệu trưởng cần tổ chức đóng góp xây dựng các thao tác sử dụng đồ dùng dạy học như thế nào cho hợp lý cần tránh tình trạng lạm dụng hoặc sử dụng chưa hết tác dụng của đồ dùng. - Có kế hoạch chỉ đạo và trực tiếp dự giờ môn Đạo đức ít nhất 1 lần đối với giáo viên trong một tháng hay một kỳ, thường xuyên nắm bắt thông tin từ giáo viên, cán bộ chuyên môn của tổ, khối, cấp quản lý nhà trường từ đó điều chỉnh, bổ sung kế hoạch, khắc phục những khó khăn của giáo viên trong quá trình thực hiện kế hoạch. - Chủ động tham gia tổ chức, phối hợp với các tổ chức Đoàn đội, Công đoàn để theo dõi, giám sát, điều chỉnh kịp thời nề nếp dạy học môn Đạo đức, tránh tình trạng xem nhẹ môn học, chỉ dạy qua loa, hoặc một bài chỉ dạy một tiết. - Chủ động phối hợp với cha mẹ học sinh theo dõi việc tự học và rèn luyện đạo đức ở nhà, tránh học lệch và ứng xử thiếu lễ độ với mọi người trong gia đình và bà con lối xóm, tạo điều kiện cho học sinh thực hành, vận dụng những hành vi đạo đức đã được học vào cuộc sống. - Sử dụng tổng hợp nhiều biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Đạo đức: + Có kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên, cung cấp tài liệu cho giáo viên tự học, tự bồi dưỡng, tham gia học bồi dưỡng thường xuyên do PGD tổ chức. Đặc biệt quan tâm đến việc tổ chức hội thảo, viết sáng kiến kinh nghiệm dạy học và giáo dục đạo đức; 6 động viên khích lệ giáo viên đi học trên chuẩn để có trình độ chuyên môn nghiệp vụ ngày càng cao đáp ứng nhu cầu đổi mới hiện nay. + Tích cực tham mưu với UBND phường cũng như các cấp đầu tư xây dưng trường mới theo quy hoạch mặt bằng của Thành phố và tăng cường cơ sở vật chất thiết bị, đồ dùng dạy học cho nhà trường như: Xây dựng 15 phòng học,Khu hiệu bộ, Phòng đa năng, phũng truyền thống, phòng âm nhạc, góc triển lãm tranh ảnh... Vận động phụ huynh, các tổ chức xã hội trong và ngoài phường, giáo viên và học sinh làm đồ dùng dạy học cho bộ môn. +Tổ chức các hoạt động ngoại khoá nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh . Tóm lại, để giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh đạt kết quả tốt người Hiệu trưởng không những phải hoạch định kế hoạch tổ chức chỉ đạo tốt mà phải thực sự thâm nhập vào toàn bộ hoạt động giáo dục trong nhà trường và ngoài xã hội. Bên cạnh việc bồi dưỡng nhận thức cho giáo viên về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, người Hiệu trưởng còn cần tập trung chăm lo giáo dục nhận thức cho học sinh để biến mục tiêu giáo dục thành nhu cầu hành động của học sinh. Việc giáo dục đạo đức- nhân văn phải xuất phát từ học sinh từ yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục của nhà trường, chú trọng vào việc dạy học môn Đạo đức vì môn học này có vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách học sinh một cách trực tiếp và tự giác. Nó giúp cho học sinh nhanh chóng chiếm lĩnh tri thức đạo đức, hình thành được những phẩm chất đạo đức- nhân văn ngay trong bài học, giúp các em dễ dàng vận dụng vào đời sống hơn các môn học khác. Để làm được điều này, nhà trường cần phải có những biện pháp mạnh với những giáo viên yếu kém hoặc cố tình không chịu đầu tư vào chuyên môn, thiếu sự quan tâm đến học sinh như: Bố trí sắp xếp thời gian cho các giáo viên đó dự giờ, nghiên cứu tài liệu, gặp gỡ học sinh tại gia đình, tổ chức bồi dưỡng thường xuyên ngoài các đợt do cấp trên tổ chức và gửi đi học nâng cao trình độ chuyên môn; đổi mới sâu rộng phương pháp dạy học bộ môn, quán triệt đầy đủ nội dung chương trình môn học. Nhà trường có kế hoạch cụ thể chỉ đạo tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá chật chẽ chất lượng môn học, khuyến khích cho những giáo viên đầu tư cao, giảng dạy tốt môn học; huy động tối đa cơ sở vật chất cho dạy và học. 1.4 Nhận thức và chỉ đạo thực hiện việc đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học môn Đạo đức: 1.4.1. Nhận thức về đổi mới phương pháp dạy học: Đổi mới phương pháp dạy học về thực chất không phải là người dạy tìm ra và thực hiện làm hoàn toàn mới mà là biết vận dụng một cách sáng tạo, có hiệu quả những cách thức, những con đường tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh nhằm đạt được mục tiêu dạy học và qua đó thể hiện được những thủ pháp dạy học của mình. Theo quan điểm dạy học hiện đại thì trong quá trình đó, người thầy đóng vai 7 trò tổ chức, hướng dẫn, quản lý; người học giữ vai trò chủ động sáng tạo trong việc vận động đến với tri thức và sử dụng tri thức ấy vào thực tiễn. Đổi mới phương pháp dạy học trước hết là đòi hỏi của qúa trình dạy học bởi lẽ mục đích của nó không ngoài việc làm cho giờ học sinh động hơn, đạt hiệu quả cao hơn, người học chủ động sáng tạo trong việc thực hiện mục tiêu bài học ( Kiến thức cơ bản, trọng tâm bài học, rèn luyện kỹ năng cần thiết); Người dạy hiểu rõ hơn công việc của mình, chủ động sáng tạo trong việc điều khiển giờ học nâng cao năng suất lao động.Chính trong quá trình thực hiện đổi mới phương pháp dạy học làm nảy sinh những cách làm mới hình thành những thủ thuật mới, những kỹ năng sư phạm mới. Dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy học là yêu cầu khách quan mang tính bản chất của quá trình dạy học. Quá trình đó vừa mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật. 1.4.2. Chỉ đạo thực hiện đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học môn Đạo đức: Ngoài việc nắm vững những vấn đề lí luận và qui trình đổi mới phương pháp dạy học nói chung trong việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức , người Hiệu trưởng cần lưu ý: - Làm cho GV hiểu biết sâu sắc về mục tiêu, nội dung chương trình môn Đạo đức ở bậc tiểu học đó là nền tảng cơ bản đi sâu đổi mới, phương pháp hình thức dạy học môn Đạo đức. - Quán triệt tinh thần đổi mới phương pháp dạy học, thấy rõ việc vận dụng những phương pháp đặc trưng trong dạy học bộ môn Đạo đức. - Việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức cần tiến hành theo một qui trình sát thực, cụ thể. Qui trình này được khái quát như sau đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức cần tiến hành thống nhất việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học của tất cả các môn học theo các bước sau: - Bước 1: Chuẩn bị. - Bước 2: Chỉ đạo thí điểm. - Bước 3: Phát triển đại trà. - Bước 4: Tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm. Tuy nhiên, việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học môn Đạo đức có những mặt khó khăn do đặc trưng của bộ môn là phải tác động đến nhiều khâu trong cơ chế tâm lý của học sinh. Về mặt cấu trúc, đạo đức rất đa dạng, phức tạp. Vì thế để hình thành phẩm chất đạo đức cho học sinh dù ở mức độ mầm mống ban đầu cũng không thể chỉ thực hiện qua các tiết dạy trên lớp mà cần sử dụng thêm nhiều biện pháp hỗ trợ nữa mới có hiệu quả. Vì vậy, người Hiệu trưởng cần tập trung chỉ đạo theo đúng nội dung chương trình chính khoá và ngoại khoá. 8 Tóm lại, đổi mới phương pháp dạy học nói chung là việc làm tất yếu nhằm hoàn thành mục tiêu giáo dục của bậc học và đổi mới phương pháp dạy học của môn Đạo đức cũng không nằm ngoài mục đích trên. 1.5 Chỉ đạo việc đánh giá kết quả dạy học môn Đạo đức: Đánh giá kết quả dạy học đạo đức phải dựa vào nhiều mặt trong đó chủ yếu là dựa vào việc tự giác thực hiện chuẩn mực hành vi và hình thành thói quen đạo đức ở học sinh chứ không chỉ dựa vào việc nắm bắt tri thức, chuẩn mực và kỹ năng lựa chọn hành vi về mặt lý thuyết. Vì vậy, đánh giá kết quả dạy học đạo đức phải dựa vào nhiều tiêu chí. Trước hết, đánh giá mức độ thực hiện mục tiêu bài học(cả 3 mặt của mục tiêu), đối chiếu mức độ đạt được của học sinh về tri thức, thái độ, tình cảm và hành vi đạo đức thông qua các mặt: - Về tri thức, có thể đánh giá bằng cách kiểm tra nói, kết hợp với kiểm tra viết với nhiều nội dung. - Về thái độ tình cảm: Tạo ra động cơ bên trong cho hành động đạo đức. Đây là một trong 3 mục tiêu quan trọng. Tuy nhiên, thái độ, tình cảm là một lĩnh vực phức tạp. Vì vậy, kiểm tra đánh giá rất khó khăn, giáo viên có thể đánh giá nội dung này bằng cách yêu cầu học sinh bày tỏ tình cảm, thái độ của mình khi thực hiện chuẩn mực hành vi và giải thích rõ động cơ hành động. - Về hành vi thói quen đạo đức: Là nội dung quan trọng nhất trong đánh giá kết quả dạy học đạo đức. Đây cũng là nội dung khó đánh giá, khó kiểm tra. Tuy nhiên, giáo viên phải tìm mọi cách, mọi cơ hội để đánh giá nội dung này. Kiểm tra hành vi, thói quen đạo đức có thể thực hiện thông qua kiểm tra nói, giáo viên yêu cầu học sinh kể lại những việc làm tốt theo các chuẩn mực cần giáo dục; có thể kiểm tra thông qua học sinh làm bài tập; thông qua quan sát trực tiếp hành vi của các em trong các hoạt động hàng ngày; đánh giá thông qua sự đánh giá của bạn bè, phụ huynh, các tổ chức đoàn thể có liên quan. Nhận thức được nội dung trên, vận dụng vào việc chỉ đạo dạy học môn Đạo đức, trường TH Đông Vệ 2 đã đạt được những kết quả nhất định. Trong sáng kiến này tôi chỉ thống kê chất lượng dạy học môn Đạo đức học kỳ 1 năm học 2010-2011 theo bảng sau: Năm học Tổng số HS Xếp loại hạnh kiểm Thực hiện đầy đủ Thực hiện chưa đầy đủ SL % SL % 2010-2011 284 279 98,3 5 1,7 Tóm lại, đánh giá kết quả dạy học môn Đạo đức là khâu quan trọng nhưng cũng là việc làm khó khăn. Việc đánh giá đúng kết quả học tập không những khuyến khích được học sinh thực hiện những hành vi theo chuẩn mực mà còn cho phép giáo viên kịp thời điều chỉnh hình thức dạy học, rèn luyện để nâng cao chất lượng dạy học bộ môn. Vì vây, giáo viên phải hết sức nhạy cảm trong đánh giá, phải bằng nhiều con 9 đường, nhiều hình thức, phối hợp các lực lượng giáo dục, đặc biệt là thông qua việc tổ chức cho học sinh hoạt động. CHƯƠNG 2: CHỈ ĐẠO GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC- NHÂN VĂN THÔNG QUA VIỆC DẠY CÁC MÔN HỌC KHÁC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC. 2.1 Nhận thức về vai trò của các môn học khác trong việc giáo dục đạo đức - nhân văn cho học sinh tiểu học. Như chúng ta đã biết,các bậc cha mẹ cho con cắp sách đến trường không những chỉ để tiếp thu tri thức khoa học của nhân loại mà điều quan trọng hơn là học cách làm người, cách ứng xử với mọi người trong gia đình và trong xã hội. Nhà trường là nơi đào tạo có hiệu quả nhất, đến trường tiểu học, trẻ em được tiếp xúc với nhiều bạn bè, nhiều thầy cô giáo làm cho mối quan hệ giao tiếp của trẻ được mở rộng. Trẻ em tiếp thu được từ thầy, từ bạn bè nhiều điều mới mẻ. đến trường trẻ tiếp xúc với nhiều môn học làm cho tri thức của trẻ ngày càng phong phú, đặc biệt là phát triển tư duy sáng tạo. Đi học trẻ được các thầy cô giáo, nhà trường giúp đỡ hình thành nên những nét tính cách, những phẩm chất đạo đức như ý thức tổ chức kỷ luật, biết giữ lời hứa, hiểu biết về đạo đức, nghĩa vụ, bổn phận, trách nhiệm về thái độ của cá nhân. Đây là khâu quan trọng của giáo dục đạo đức. Việc làm này có tác dụng làm cho đạo đức của trẻ được xây dựng trên cơ sở lý trí, từ đó các em có thể nhận ra và đánh giá được cái thiện, cái ác, cái xấu, cái đẹp, cái cao đẹp. Nhưng số giờ học đạo đức ít ỏi, chưa đủ làm cho sự hiểu biết về chuẩn mực đạo đức của trẻ được đầy đủ các kỹ năng được rèn luyện cũng chưa nhiều. Điều này sẽ được các môn học khác của nhà trường tiểu học góp phần cung cấp thêm. Chính vì vậy, quá trình dạy học các môn học có vai trò quan trọng trong qúa trình giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh tiểu học. Ngoài môn Đạo đức, tất cả các môn học khác ở tiểu học, đặc biệt là môn Tiếng Việt, môn Tự nhiên- Xã hội, môn Toán, Kể chuyện, Mỹ thuật ... đều có khả năng tiềm tàng nếu được khai thác đúng nhằm vào việc giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh. 2.2 Thực trạng giáo dục đạo đức- nhân văn thông qua các môn học khác ở trường tiểu học Đông Vệ 2 TP Thanh Hoá. Trong những năm qua, với tinh thần trách nhiệm cao của Hội đồng giáo dục, được sự hỗ trợ tận tâm của các cấp chính quyền, các đoàn thể trong và ngoài nhà trường, Trường Tiểu học Đông Vệ 2 đã tạo nên truyền thống giáo dục đạo đức, học tập và lao động...đặc biệt là vấn đề giáo dục đạo đức- nhân văn cho học sinh trong nhà trường được đánh giá rất cao. Ngoài môn Đạo đức, các môn học khác không những giúp học sinh hiểu biết giá trị của những tri thức khoa học, mở rộng tầm hiểu biết về tự nhiên, xã hội và con người mà còn là con đường giáo dục đạo đức nhân văn rất tốt cho học sinh. Trong quá trình dạy học, dưới sự chỉ đạo của Hiệu trưởng, các giáo viên đã biết sử dụng nhiều phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoạt động của người học. Có nhiều giáo viên giỏi, nhiệt tình với nghề nghiệp, luôn quan tâm gần gũi với học sinh. Trong mỗi bài học đều có sự liên hệ thực tế phong phú, 10