Sáng kiến kinh nghiệm: Đổi mới phương pháp dạy học theo nhóm

ột cách thường xuyên và hệ thống hoá các kiến thức hoá học. 3. Đổi mới phương pháp dạy học thúc đẩy thường xuyên sự rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, cần thiết về hoá học. Việc giải quyết các bài tập hoá học giúp học sinh tự rèn luyện các kỹ năng viết phương trình hoá học, nhớ các ký hiệu hoá học nhớ các hoá trị của các nguyên tố, kỹ năng tính toán v.v... 4. Đổi mới phương pháp dạy học tạo điều kiện để tư duy phát triển, khi giải một bài toán hoá học bắt buộc phải suy lý, quy nạp, diễn dịch, loại suy. 5. Đổi mới phương pháp dạy học có tác dụng giáo dục tư tưởng cho học sinh. Ví dụ: Khi giải bài tập hoá học là rèn luyện cho học sinh tính kiên nhẫn, trung thực trong lao động học tập, tính sáng tạo khi sử lý các vấn đề đặt ra. Mặt khác rèn luyện cho học sinh tính chính xác của khoa học và nâng cao lòng yêu thích môn học. 6. Đổi mới phương pháp dạy học giúp nhiều HS lĩnh hội kiến thức dể dàng hơn với khối lượng kiến thức rộng hơn, ít gây áp lực cho HS hơn và đặc biệt đánh giá kịp thời chính xác sự lĩnh hội kiến thức của HS. Từ thực trạng trên, để công việc đạt hiệu quả cao tôi đẫ mạnh dạn cải tiến nội dung phương pháp dạy học theo nhóm. B. Giải quyết vấn đề 1. Các giải pháp thực hiện Trong quá trình dạy học, mỗi giáo viên đều phải sử dụng các PPDH một cách nhuần nhuyễn liên tục. Nhưng với PPDH cũ thì hiệu quả đạt được sẽ không cao, chất lượng dạy và học sẽ không đạt được yêu cầu thời đại. Vì vậy mỗi giáo viên cần phải có những biện pháp thực hiện quá trình đổi mới PPDH sao cho phù hợp với yêu cầu hiện tại. Đổi mới phương pháp dạy học là sự đổi mới dựa vào những cái đã có sẵn để thay đổi cách thực hiện sao cho có hiệu quả cao. Đổi mới phương pháp dạy học, không có nghĩa là thay đổi hoàn toàn phương pháp dạy học cũ bằng phương pháp dạy học mới, mà với phương trâm từ phương pháp cũ vốn có tôi phát triển những ưu điểm của từng phương pháp đó và khắc phục những nhược điểm của mỗi phương pháp để phù hợp hơn với yêu cầu hiện tại. Đặc biệt tôi đã mạnh dạn thực hiện: “Đổi mới phương pháp dạy học theo nhóm ở bộ môn hoá 8 chương trình THCS”. Với đặc thù của bộ môn hoá học, các em phải thường xuyên thực hành thí nghiệm, hay giải bài tậpVì vậy hoạt động theo nhóm có vai trò rất quan trọng trong việc giúp các em tạo thói quen hoạt động tập thể, biết hợp tác cùng nhau lĩnh hội tri thức. Đặc biệt rèn kĩ năng thực hành, kĩ năng làm việc khoa học và ai cũng được tham gia Trong quá trình thực hiện, bên cạnh việc phân chia nhóm phù hợp với tình trạng lớp học và điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường, thì tôi luôn sử dụng kết hợp các phương pháp dạy học cơ bản sau: Phương pháp dùng lời. a. Phương pháp đàm thoại - Đặc điểm: giáo viên dùng hệ thống câu hỏi đã được chuẩn bị sẵn để HS trả lời trực tiếp bằng lời. - Ưu điểm: + Giáo viên xác định được tình trạng kiến thức của từng học sinh từ đó điều chỉnh sai lệch cho HS, điều chỉnh nội dung cần ôn tập. + Có kết quả ngay về tình trạng kiến thức của HS 2. Làm việc với sách giáo khoa. Hình thức và kết quả: - Phụ thuộc nội dung ôn tập. - Rèn cho HS kĩ năng dùng SGK. - Giáo viên đưa ra câu hỏi hoặc đưa ra đề tài trong SGK mà HS yêu cầu chuẩn bị để trả lời. - Kiểm tra sự lựa chọn giữa HS với nhau. 3. Phương pháp trực quan. a. Thí nghiệm biểu diễn Với phương pháp này học sinh chỉ dừng lại ở nhớ kiến thức cụ thể + Cách 1: - Bước 1. Nêu thí nghiệm. - Bước 2. Làm thí nghiệm mới. + Cách 2: - Trong lúc đàm thoại yêu cầu HS nhớ lại những thí nghiệm đã làm, những kết luận đã nêu ra - Giáo viên đồng thời làm một số thí nghiệm thích hợp để học sinh quan sát rút ra kết luận (kiến thức đã học) + Cách 3: - Giáo viên lặp lại một số thí nghiệm - Học sinh quan sát và rút ra kết luận. b.Trình bày thí nghiệm. - Nhận biết các chất, tách các chất. - Giải thích hiện tượng - Điều chế các chất - Yêu cầu học sinh giải bài tập bằng lí thuyết. - Trình bày thí nghiệm c. Bằng cách khác. Đối với phương pháp trực quan ngoài các PPDH trên tôi còn sử dụng kết hợp một số phương pháp khác, như cho quan sát bằng vật thật, quan sát bằng hình ảnh trên powerpoit, sử dụng bảng phụ. Với bảng phụ, để thuận tiện cho quá trình đi lại và có nhiều thời gian chuẩn bị hơn tôi đã sưu tầm , tận dụng những tờ lịch treo tường để chi sẵn đầu bài, sơ đồ vào đó. Nên ở mỗi tiết dạy HS hiểu bài hơn và gây sự hứng thứ cho HS hơn. Ngoài ra tôi thương sưu tầm những câu hỏi, những câu đố vui về một hiện tượng tự nhiên có liên quan đến bài học để HS tự tìm tòi giúp HS tự lĩnh hội tri thức một cách tự nhiên. Và góp phần kích thích lòng yêu thích bộ môn sự say mê khoa học và óc sáng tạo của mỗi HS. 4.Phương pháp kiểm tra đánh giá. Phương pháp kiểm tra đánh giá là phương pháp tôi sử trong suốt quá trình dạy học của tôi. Và cũng là phương pháp cuối cùng tôi sử dụng để đánh giá kết quả dạy và học của giáo viên và HS trong suốt quá trình dạy và học. Phương pháp này tôi đã kết hợp nhuần nhuyễn với các phương pháp dạy học nêu trên sau khi hoàn thành kiến thức mới. Ở mỗi phương pháp nêu trên tôi đã khéo léo biến đổi đi một chút cho phù hợp với yêu cầu kiểm tra, đánh giá của mình. Dù là sử dụng cách nào thì điều mà tôi không thể quên được đó là sử dụng các phương pháp phải phù hợp với đặc trưng bộ môn, với nội dung của kiểu bài lên lớp. Kiểm tra, đánh giá là kết quả cuối cùng thể hiện toàn bộ kết quả thực hiện được của thầy và trò trong suốt quá trình hoạt động. Vì thế tôi luôn phải chuẩn bị kĩ hơn, khái quát hơn. 2. Các biện pháp thực hiện Các phương pháp trên tôi đã lựa chọn giao cho nhóm thực hiện, có sự phối hợp tốt giữa các thành viên trong nhóm. Đặc biệt có sự thi đua giữa các tổ với nhau, kết quả mà các em thực hiện được phần thưởng chỉ là lời khen của giáo viên và tràng vỗ tay của các bạn trong lớp nhưng không khí vui vẻ rất nhiều, giúp HS phấn khỏi chủ động lĩnh hội tri thức tốt hơn. Dù là phương pháp nào thì khi thực hiện tôi cũng đều chú ý tới các biện pháp thực hiện sau: a. Về hình thức - Chia nhóm HS - Giao nhiệm vụ cho các thành viên trong tổ - Tổ chức thực hiện. - Đánh giá kết quả thực hiện. b. Về nội dung. Bám sát mục tiêu của giáo dục và của môn học được cụ thể hoá bằng chuẩn kiến thức kĩ năng của các đơn vị đó giúp khắc sâu kiến thức cho học sinh. c. Về mức độ. Nhận biết, thông hiểu, vận dụng ( vận dụng thấp, vận dụng cao). Dù là phương pháp nào thì vẫn là biện pháp tổ chức để HS lĩnh hội tri thức được dể dàng, và khắc sâu kiến thức đã học. Rèn khả năng vận dụng, tăng khả năng tiếp thu kiến thức và lòng yêu thích bộ môn, say mê tìm tòi sáng tạo của học sinh. d. Phương pháp. Phối hợp tốt các phương pháp dạy học C. Kết luận chung Hoá học nó đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc hình thành nhân cách cho học sinh, nó giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, đồng thời nó góp phần quan trọng trong việc lĩnh hội kiến thức của học sinh, bổ sung thêm những phần thiếu sót về lý thuyết và thực hành trong hoá học. Trong quá trình giảng dạy Môn Hoá học tại trường THCS cũng gặp không ít khó khăn trong việc giúp các em học sinh lĩnh hội kiến thức, vận dụng kiến thức vào giải bài tập và giải thích hiện tượng trong tự nhiên và trong kĩ thuật. Song với lòng yêu nghề, sự tận tâm công việc cùng với một số kinh nghiệm ít ỏi của bản thân và sự giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp. Tôi đã luôn biết kết hợp giữa hai mặt :"Lý luận dạy học Hoá học và thực tiễn đứng lớp của giáo viên". Chính vì vậy không những từng bước làm cho đề tài hoàn thiện hơn về mặt lý thuyết, mặt lý luận dạy học mà làm cho nó có tác dụng trong thực tiễn dạy và học Hoá học ở trường THCS. I . Kết quả của đề tài Đề tài này được tôi áp dụng trong dạy học tại trường THCS Hoằng Cát tôi thu được một số kết quả như sau: - Số lượng học sinh hiểu bài thao tác thành thạo lĩnh hội kiến thức tốt hơn, biết vận dụng kiến thức vào giải các dạng bài tập hoá học ngay tại lớp chiếm tỷ lệ cao - Giáo viên tiết kiệm được thời gian. Học sinh tự giác, độc lập làm bài. Phát huy được tính tích cực của học sinh - Dựa vào sự đổi mới phương pháp dạy học theo nhóm giáo viên có thể dạy nâng cao chất lượng được nhiều đối tượng học sinh. Kết quả cụ thể như sau: Năm học Lớp Số học sinh hiểu bài và làm tốt các dạng bài tập Loại yếu Loại TB Loại khá Loại giỏi 2009 – 2010 Khi chưa áp dụng SKKN 9 0,9% 61,41% 26,47% 11,22% 2010 - 2011 Khi đã áp dụng SKKN 9 0,1% 50,62% 31,68% 17,6% II. Hướng tiếp theo của SKKN - Bổ sung thêm các phương pháp dạy học hoá học theo nhóm ở mức độ dành cho học sinh đại trà và học sinh khá giỏi. - Áp dụng điều chỉnh những thiếu sót vào giảng dạy tại nơi công tác - Vận dụng các kinh nghiệm giảng dạy, tiếp thu các ý kiến chỉ bảo, tranh thủ sự đóng góp xây dựng của các đồng nghiệp để đưa đề tài này có tính thực tiễn cao. Trong quá trình thực hiện đề tài này không tránh khỏi sự thiếu sót. Tôi rất mong được sự quan tâm giúp đỡ, đóng góp chỉ bảo ân cần của các thầy cô để bản thân tôi được hoàn thiện hơn trong giảng dạy cũng như SKKN này có tác dụng cao trong việc dạy và học. Tôi xin chân thành cảm ơn ! Hoằng Cát , ngày 05 tháng 04 năm 2011 Người thực hiện: Lê Thị Hương Giáo viên trường THCS Hoằng Cát D. Phụ lục Nội dung Trang A.Đặt vấn đề Lí do chọn đề tài. Nhiệm vụ của đề tài. Đối tượng nghiên cứu. Mục đích của đề tài Giả thiết khoa học Phương pháp nghiên cứu Thực trạng vấn đề B.Giải quyết vấn đề Các giải pháp thực hiện Các biện pháp thực hiện C.Kết luận chung Kết quả đề tài Hướng tiếp theo của SKKN 1 1 2 2 2 2 3 3 4 4 6 6 6 7 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN HOẰNG HOÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO NHÓM Người thực hiện: Lê Thị Hương Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường THCS Hoằng Cát SKKN thuộc môn: Hoá học SKKN năm học: 2010 – 2011 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN HOẰNG HOÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO NHÓM Người thực hiện: Lê Thị Hương Chức vụ: Giáo viên Đơn vị: Trường THCS Hoằng Cát SKKN thuộc môn: Hoá học SKKN năm học: 2010 – 2011