Sáng kiến kinh nghiệm “Dạy tập làm văn lớp 5 cho phù hợp với trình độ học sinh - Kiểu bài tả cảnh”

ông mở rộng. Vì sao? -Em hãy nêu điểm giống nhau và khác nhau giữa hai kiểu kết bài? +Đối với học sinh trung bình. -Cho học sinh nhắc lại kiến thức đã học về hai kiểu kết bài ( mở rộng, không mở rộng ). -Ở phần kết bài ( a ) nêu lên nội dung gì? -Đoạn văn ( b ) và nêu nội dung của đoạn văn. Đối tượng được tả là gì? -Em hãy nêu nội dung trọng tâm miêu tả? -Em có tình cảm và thái độ gì đối với ngôi trường? b. Tìm ý. Lập dàn ý. -Em nhớ lại cảnh trường chọn các chi tiết, đặc điểm nổi bật để lập dàn ý. *. Viết bài văn: Mở bài có thể làm theo mấy cách là những cách nào? -Kết bài em có thể viết theo kiểu nào? kiểu kết bài nào hay hơn? -Khi viết thân bài em cần chú ý sao cho các câu cùng tập trung tả một phần của cảnh trường hoặc cùng tả đặc điểm của cảnh trường ở một thời điểm. Nên dùng những từ ngữ có hình ảnh để thể hiện được cảm xúc, tình cảm gắn bó với ngôi trường. *.Đọc và hoàn chỉnh bài làm. -Bài văn đã giúp em hình dung được cảnh trường em tả chưa? -Bài văn đã có bố cục 3 phầnmở bài, kết bài, thân bài rõ ràng chưa, tả có đuíng trình tự không? Nếu không em hãy sửa lại cho đúng và viết câu có hình ảnh. - Sửa lại các lỗi chính tả, lỗi dùng từ đặt câu. Bài thứ 9: Bài 2 trang 132 Đọc bài văn buổi sáng ở thành phố Hồ Chí Minh và trả lời câu hỏi a. Bài văn miêu tả buổi sáng ở thành phố Hồ Chí Minh theo trình tự nào? b. Tìm những chi tiết cho thấy tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế. c. Hai câu cuối bài" Thành phố mình đẹp quá!đẹp quá đi!"thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với cảnh được miêu tả? Gái đang chụm đầu vào nhau - đọc truyện, trước cửa các lớp học là những hàng hoa hồng cúc nở ra thơm ngát. Hết giờ học khi ra về các em lại ngoái nhìn ngôi trường, trường em được xây trên một khuôn viên hình chữ nhật bao quanh trường là những vườn cây quanh năm xanh tốt. Các khu trong trường được xắp xếp thật là đẹp mắt.Ba tòa nhà cao tầng được xếp thành hình chữ U bao quanh sân trường là vườn cây. Khu văn phòng của trường là tầng của tòa nhà chính giữ, tầng hai là phòng học và thư viện. Ngày nay sân trường luôn luôn là người bạn thân thiết của em Dẫu mai sau có phải tạm biệt mái trường thì dư âm của nó còn đọng mãi trong ký ức tuôi thơ của chúng em.Em hứa sẽ học tập thật giỏi để sau này trở thành người có ích cho xã hội. C 3: Trình tự các thao tác vừa thực hiện để có đáp án mẫu. - Xác định yêu cầu của bài tập. Bài yêu cầu gì? Thuộc loại văn gì ? - Chọn cảnh để tả, thời gian để tả. - Xem và lập dàn ý bài văn.Tìm những ý cơ bản để lập dàn ý. - Chuyển từ dàn ý sang sang bài làm mẫu C4: Dự tính những khó khăn của học sinh khi làm bài tập những lỗi các em có thể mắc . Bài viết chưa có bố cục rõ ràng Chưa biết cách mở bài gián tiếp, mở bài chưa nêu được ý cần tả - Phần thân bài tả còn lủng củng, câu văn chưa hình ảnh, chữ viết còn mất lỗi chính tả - Chưa có kết bài mở rộng C5: Cách gợi ý dẫn dắt để học sinh tự làm được bài tập nhanh và đúng - Xác định yêu cầu của đề, tìm ý lập dàn bài ?(4-5 phút) a. Bài thuộc loại văn gì? C4: Dự tính những khó khăn của học sinh khi làm bài tập những lỗi các em có thể mắc - Học sinh chủ yếu không chịu suy nghĩ nêu chưa hiểu được trình tự của bài văn - Chưa tìm được những chi tiết nổi bật để thấy được sự quan sát tinh tế của tác giả. Chưa nêu được tình cảm của tác giả đối với cảnh miêu tả - Học sinh khá có thể chưa nêu được hết các chi tiết nổi bật, nêu còn nhầm lẫn chi tiết này với chi tiết khác trả lời chưa rõ ràng mạch lạc. C5:C ách gợi ý dẫn dắt để học sinh tự làm được bài tập nhanh và đúng nhất. - Hướng dẫn học sinh chuẩn bị. - Xác định yêu cầu: Đọc bài văn, trả lời các câu hỏi để củng cố kiến thức kỹ năng về trình tự miêu tả, quan sát chọn lọc chi tiết, thể hiện thái độ khi tả cảnh - Xem lại trình tự quan sát, trình tự tả ở phần thân bài của bài văn tả cảnh + Hướng dẫn học sinh trả lời - Bài văn miêu tả buổi sáng ở thành phố å ChÝ MInh Hồ Chí Minh theo thứ tự nào? - Yêu cầu học sinh đọc từ " Mảng thành phố - quả bóng bay, mềm mại"-cả lớp đọc thầm Đoạn này nói lên điều gì? Như vậy, tác giả tả cảnh theo trình tự thời gian hay theo cách tả từng phần của cảnh b. Tìm những chi tiết cho thấy tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế. Đọc - đoạn 1 của phần thân bài và tìm những từ ngữ, hình ảnh miêu tả sự thay đổi rất nhanh của cảnh vật từ mờ sáng cho đến khi mặt trời lên. - Giáo viên treo bảng phụ lên - Học sinh lần lượt trả lời - Giáo viên gạch chân ý đúng Mục tiêu của bài tập - Học sinh đọc bài " Buổi sáng ở thành phố Hồ Chí Minh và trả lời tốt các câu hỏi trong sách giáo khoa. - Rèn kỹ nămng thực hiện trình tự miêu tả, quan sát chọn lọc chi tiết khi tả cảnh, thể hiện tốt cảm xúc của mình khi miêu tả. C2: Giải mẫu bài tập a. Nội dung: bài văn miêu tả sự biến đổi của cảnh từ lúc trời mờ sáng đến khi sáng rõ. Bài văn miêu tả thành phố Hồ Chí Minh theo trình tự thời gian. b. Những chi tiết cho thấy tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế là: Mặt trời chưa xuất hiện nhưng tầng tầng lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn lan khắp không gian như thoa phấn trên những tòa nhà cao tầng của thành phố, khiến chúng trở nên nguy nga đậm nét . Màn đêm mờ ảo đang lắng dần rồichìm vào đất. Thành phố đang bồng bềnh nổi giưa một biển hơi sương . Những vùng cây xanh bỗng òa tươi trong nắng sớm. ánh đèn từ muôn vàn ô vuông cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt. Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng đài truyền hình thành phố có vẻ như bị hạ thấp và kéo gần lại. Mặt trời dang chầm chậm, lơ lửng như một quả bóng bay mềm mại c. Hai câu cuối bài " Thành phố mình đẹp quá" đẹp quá đi là câu cảm thán, ác giả dùng hình thức cảm thán để thể hiện thái độ trầm trồ, tình cảm yêu quí, ngưỡng mộ, tự hào về vẻ đẹp của thành phố. C3: Trình tự các thao tác vừa thẻ hiện để có đáp án mẫu. - Đọc kỹ bài văn , hiểu rõ yêu cầu của đề bài - Nêu được nội dung chính của bài văn - Trả lời nội dung của từng câu hỏi. - ở câu hai ( b) gạch chân dưới những chi tiết nổi bật và đọc lại xem lại xem mình cho đó là nổi bật để thấy được sự quan sát tinh tế của tác giả. b. Ví dụ: dàn ý bài Vịnh Hạ Long + Mở bài ( câu văn đầu) - Giới thiệu Vịnh Hạ Long ( mở bài trực tiếp) + Thân bài: ( Gồm 3 đoạn văn) Tả các đặc điểm của Vịnh Hạ Long Đoạn1: Từ cái đẹp của Hạ Long... như dải lụa xanh tác giả tả vẻ đẹp kỳ vĩ của núi, biển , trời Hạ Long. Đoạn2: Từ thiên nhiên Hạ Long ... lòng cũng phơi phới tác giả tả vẻ đẹp duyên dáng của Hạ Long. Đoạn 3: Từ bốn mùa là vậy.... hấp dẫn tác giả vtả vẻ đẹp riêng biệt của Hạ Long + Kết bài: Câu cuối. Khẳng định ý thức giữ gìn Hạ Long và giữ gìn non sông Việt Nam. C3: Trình tự các thao tác vừa thực hiện để có đáp án đúng - Đọc kỹ yêu cầu của đề bài. - Nhớ lại lý thuyết. Thế nào là văn tả cảnh - ra sách giáo khoa - đọc kỹ các bài tập và ghi vào giấy - Lập dàn ý một bài mà mình yêu thích. - Đọc lại đà ý xem lại mình đọc đã đúng và chi tiết chưa? - Sửa lại cho đủ ý. C4: Dự tính những khó khăn của học sinh khi làm bài tập những lỗi các em có thể mắc. - Học sinh tự tìm được hết các bài văn tả cảnh trong học kỳ I - có thể còn liệt kê nhầm 1 số bài tập khác. - Liệt kê chưa có thứ tự, không ghi rõ từng tuần từng trang. - Lập dàn ý chưa chi tiết, phân đoạn còn sai, chưa nêu được nội dung chính của từng đoạn. C5: Cách hướng dẫn, dẫn dắt học sinh tự làm được bài tập nhanh và đúng. - Hướng dẫn học sinh xác định đúng yêu cầu của đè . - Nhớ lại xem trình tự quan sát, trình tự tả ở phần. để phát hiện những sự biến đổi diễn ra rất nhanh trong thời gian ngắn ngủi ấy, tác giả phải quan sát như thế nào và quan sát bằng những giác quan nào? c. Hai câu cuối bài" Thành phố mình đẹp quá !Đẹp quá đi thể hiện tình cảm gì của tác giả với cảnh được miêu tả. - Hai câu cuối thuộc kiểu câu gì? - Tác giả dùng kiểu câu đó để nói lên tình cảm gì với vẻ đẹp của thành phố Bài thứ mười Bài 1 (trang 131) Liệt kê các bài văn tả cảnh mà em đã học trong kỳ I Trình bày dàn ý của một trong các bài văn đó C1: Mục đích của bài tập - Học sinh liệt kê được tất cả các bài văn tả cảnh trong kì I . - Trình bày đúng được một dàn ý trong số các bài văn tả cảnh ở các tiết tập đọc C2: Giả mẫu bài tập: TUẦN CÁC BÀI VĂN TẢ CẢNH Đà HỌC TRANG 1 Quang c¶nh lµng m¹c ngµy mïa 10 Hoµng h«n trªn s«ng H­¬ng 11 N¾ng tr­a 12 - Buæi sím trªn c¸nh ®ång 14 2 - Rõng tr­a 21 - ChiÒu tèi 22 3 M­a rµo 31 7 VÞnh H¹ Long 70 8 Kú diÖu rõng xanh 75 9 BÇu trêi thu - §Êt cµ mau 87-89 B. KẾT LUẬN - Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực tiễn kết hợp với quá trình thực nghiệm để nghiên cứu đề tài: - Dạy Tập làm văn lớp 5 phù hợp với trình độ học sinh kiểu bài tả cảnh Tôi thấy đây là một hình thức dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh, các em hoàn toàn chủ động trong quá trình nhận thức. Đây là một trong những nguyên tắc giáo dục có hiệu quả.Cụ thể tôi thấy khi vận dụng phương pháp dạy học mới - các tiết học tập làm văn diễn ra tự nhiên , nhẹ nhàng và hiệu quả hơn. tất cả các em đều được thực hành luyện tập nhiều. Khắc sâu nội dung kiến thức từng bài học. Biết vận dụng lý thuyết vào thực tế một cách linh hoạt, sáng tạo. Đối với học sinh trung bình các em đã xác định đúng yêu cầu đề, biết viết câu văn đúng ngữ pháp, viết đoạn văn bài văn tương đối hình ảnh. Với học sinh có lực học giỏi các em đã biết quan sát thực tế một cách chi tiết, biết sử dụng tốt các biện pháp nghệ thuật trong khi làm bài. Vì vậy bài viết của các em đã có nhiều sáng tạo và chuyển biến rõ rệt so với đầu năm. Trên đây là một số kết quả mà bản thân tôi đã đạt được tôi muốn được trình bày với bạn bè đồng nghiệp. Song ý kiến của tôi còn mang tính chất chủ quan và cũng không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tôi mong được sự góp ý của bạn bè đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được bổ sung đầy đủ hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn./. Tôi xin chân thành cảm ơn! Xác nhận của thủ trưởng đơn vị Mỹ đức, ngày 06 tháng 05 năm 2013 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi viết, không sao chép nội dung của người khác. Tác giả LƯƠNG THỊ THANH THỦY