Sáng kiến kinh nghiệm: Cách vẽ dáng người trong bài giới thiệu tỉ lệ cơ thể người - Nguyễn Thị Hồng Hạnh

LUẬN Trang 15 10.Tài liệu tham khảo Trang 16 1/. ĐẶT VẤN ĐỀ: Ngay từ khi xuất hiện nghệ thuật,đề tài con người đã luôn được các nghệ nhân quan tâm và phản ánh dưới nhiều góc độ khác nhau.Dáng đi ,đứng,ngồi,chạy,nhảy,làm việc,hoạt động vui chơi,hình ảnh con người lại được phản ánh bởi những nét đặc trưng riêng và thể hiện rất thực,điển hình cụ thể qua các tác phẩm.Trong nghệ thuật trang trí ,các đề tài ,các quảng cáo với hình dáng con người sinh động và hấp dẫn ấy đem lại cho cuộc sống những giá trị nghệ thuật cao .Và cũng chính vẻ đẹp của dáng người ấy đã làm cho con người không dừng lại ở mức tự hài lòng với những gì chưa đạt,mà con người luôn hướng tới cái đẹp,sự chuẩn mực của tỉ lệ các bộ phận trên cơ thể người,để có một vóc dáng đẹp.Song đây cũng là một tiêu chuẩn mà làm cho con người luôn hướng tới cái đẹp văn minh rạng rỡ .Từ cuộc sống ,hình tượng con người trở nên hấp dẫn và gần gũi trong nhiều lĩnh vực văn hóa, xã hội.Trong trường học,hình ảnh con người đã hiện hữu ở các môn học...cụ thể ở bộ môn mĩ thuật,phân môn vẽ theo mẫu ,bài 27, Giới thiệu tỉ lệ cơ thể người và tập vẽ dáng người ,chương trình mĩ thuật lớp 8,bậc trung học cơ sở.Tuy nhiên ,đây cũng là đè tài mà học sinh cho là khó vẽ nhất.Chính vì thế,bản thân đã trăn trở và tìm hướng giúp đỡ các em phần nào trong học tập.Với sáng kiến kinh nghiệm về :”CÁCH VẼ DÁNG NGƯỜI TRONG BÀI GIỚI THIỆU TỈ LỆ CƠ THỂ NGƯỜI .”không ngoài mong muốn đem đến cho các em cách vẽ dáng người rõ ràng cụ thể,dễ vẽ,để các em tự tin hơn khi vẽ người..- Mĩ thuật tạo điều kiện cho các em có hiệu quả hơn ở khả năng quan sát, nhận xét, cách suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo.Góp phần hình thành phẩm chất của con người lao động trong thời kì CNH, HĐH đất nước. 2/. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 2.1 Cơ sở lý luận của vấn đề: Hình ảnh con người trong nghệ thuật,trong môn mĩ thuật,trong trường học. Đây là một đề tài không thể thiếu trong nghệ thuật - Khi đứng trước một tác phẩm hội họa đẹp chúng ta không thể không thắc mắc tác phẩm nghệ thuật này có ý nghĩa gì, được xây dựng như thế nào, ai đã sáng tạo ra nónhất là đối với các em học sinh, những câu hỏi đó luôn xuất hiện trong đầu các em. Chính vì vậy tôi thấy rằng mĩ thuật là một môn học hay nhằm trang bị cho các em có khả năng quan sát, nhận xét, cách suy nghĩ, tìm tòi, sáng tạo. Qua đó góp phần hình thành cho học sinh khả năng biết cảm thụ được cái đẹp trong nghệ thuật tạo hình đươc thể hiện hình tượng con người qua hình dáng,tỉ lệ,đường nét, hình mảng, đậm nhạt, không gian, ánh sáng,màu sắc, bố cục.Từ đó các em dễ dàng nắm bắt cách vẽ hình dáng người có tỉ lệ tương đối hơn,gây được sự ham mê thích thú trong học tập,cũng như khi vẽ người. Con người sống giữa thiên nhiên “ đầy ắp “ ngôn ngữ tạo hình, đường nét, hình khối,màu sắc cỏ cây, hoa lá chim muông,hình ảnh con người tất cả đều hiện hữu đẹp đẽ. Chúng không chỉ cho chúng ta vật chất để sống mà từ cái đẹp đó đã đem lại cho con người những cảm xúc, tình cảm yêu đời hướng con người vươn tới những điều tốt đẹp nhất,hoàn thiện nhất mà con người có thể đạt được và lĩnh hội nó.Trong trường học, hình ảnh về con người được thể hiện khá rõ nét qua các môn học ở nhiều góc độ khác nhau  tạo nên những nét đẹp kỳ thú mà nhẹ nhàng thanh thoát, góp phần cải tạo nhân tâm, xây dựng xã hội, tạo đà phát triển cho đất nước. 2.2 Thực trạng của vấn đề: Thực tế của học sinh khi vẽ người Thực tế hiện nay, học sinh THCS đang gặp rất nhiều khó khăn khi vẽ các đề tài về người như: Hình ảnh mẹ, hình ảnh chú bộ đội; hoặc hoạt động của con người trong đề tài các trò chơi dân gian, đề tài an toàn giao thôngCó bài vẽ nào liên quan đến vẽ người, các em cảm thấy lo sợ và thường tìm cách đối phó như nhờ sự giúp sức của người lớn: bố mẹ, anh chị, thậm chí là nhờ hoạ sĩ; hoặc sao chép lại của nhau bằng cách dùng giấy can lại.Việc này do ở chương trình mĩ thuật chỉ có ở lớp 8,lớp 9 mới có bài vẽ dáng người, và thời lượng quá ít,mà học sinh lại thấy ngại khi vẽ người,và sự thật vẽ người rất khó,dù chỉ là vẽ bằng cảm nhận thôi các em cũng chỉ thể hiện được hình ảnh con người không như ý muốn.Nhìn qua nét mặt của các em tôi thấy các em dường như chưa hài lòng với bài vẽ của mình.Để có được bài vẽ có hình ảnh người tương đối tôi nghĩ nếu các em thực hiện theo sự hướng dẫn như cách vẽ dáng người trong bài giới thiệu tỉ lệ cơ thể người có lẽ các em sẽ phần nào cải thiện được bài vẽ có dáng người của mình tương đối hơn, thích thú hơn,vui hơn, đạt yêu cầu về mĩ thuật, kĩ thuật đạt hiệu quả cao trong việc tạo hứng thú học tập, kích thích óc tìm tòi, sáng tạo của học sinh. Giới thiệu tỉ lệ cơ thể người thường là bài học mà các em rất thích thú, giúp học sinh hiểu vẻ đẹp cân đối của cơ thể, tương quan tỉ lệ các bộ phận thay đổi theo độ tuổi như: trẻ em, thiếu niên và người trưởng thành để biết được dáng người thấp, tầm thước hay cao.  Cuối cùng giáo viên giúp học sinh tập vẽ dáng người: các tư thế đi, đứng, chạy nhảy; các dáng vận động cơ bản của con người, thể hiện thông qua tư thế đầu, thân, tay và chân. Vì thế giải pháp “Thực hiện các bước vẽ về người lớp 8” thực sự cần thiết để có thể triển khai rộng rãi, ứng dụng về giảng dạy bộ môn Mĩ thuật trên toàn quốc. 2.3 Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề : Cách vẽ dáng người đơn giản,hiệu quả đảm bảo tính sư phạm. Với cách vẽ dáng người trong bài giới thiệu tỉ lệ cơ thể người khá đơn giản song đảm bảo tính sư phạm, hình ảnh đẹp đạt yêu cầu về mĩ thuật, kĩ thuật. Đạt hiệu quả cao trong việc tạo hứng thú học tập, kích thích óc tìm tòi, sáng tạo của học sinh.Cộng với bí quyết nhỏ là các em sưu tầm tranh ảnh có dáng người hoạt động,và sự ham mê yêu thích các em sẽ gặt hái nhiều thành công khi vẽ người. *Về phía giáo viên: +Chuẩn bị : -Tranh,ảnh toàn thân về cơ thể người (trẻ em,đàn ông,phụ nữ) hình gợi ý cách vẽ dáng người, các bước tiến hành vẽ dáng người.Hình dáng hoạt động đi,đứng,làm việc... *Về phía học sinh: +Chuẩn bị : Sưu tầm tranh,ảnh liên quan đến bài học.dụng cụ học tập. *Lên lớp:Hướng dẫn các bước tiến hành vẽ dáng người : *Giới thiệu + Tỉ lệ cơ thể người ứng với độ tuổi 6 ®Çu 7 §Çu 7.5 ®Çu +Hình dáng hoạt động đi,đứng,làm việc... + Một số bài vẽ có dáng người *Cách vẽ: -GV nêu:- Tuøy thuoäc vaøo vò trí ñòa lyù, gioáng noøi maø ta thaáy coù ngöôøi cao, ngöôøi thaáp, ngöôøi taàm thöôùc. Chieàu cao cuûa con ngöôøi luoân thay ñoåi theo töøng löùa tuoåi. Veû ñeïp cuûa cô theå ngöôøi tuøy thuoäc vaøo söï caân ñoái tyû leä caùc boä phaän treân cô theå.- Hình daùng, tyû leä cuûa cô theå ngöôøi khi ôû caùc hoaït ñoäng khaùc nhau. Nhòp ñieäu, söï laëp laïi cuûa ñoäng taùc ñeå choïn ra tö theá ñeïp nhaát. - GV yeâu caàu HS laøm maãu moät vaøi ñoäng taùc nhö: Ñi, keùo, xuùc ñeå caùc em nhaän ra nhòp ñieäu, söï laëp laïi cuûa ñoäng taùc ñeå choïn ra tö theá ñeïp nhaát. -GV hướng dẫn- Laáy chieàu daøi cuûa ñaàu (töø ñænh ñaàu ñeán caèm) laøm ñôn vò ño chieàu cao cô theå ta thaáy: - Treû em môùi loït loøng ñeán 1 tuoåi coù chieàu cao khoaûng 3.5 ñaàu. - Treû em töø 1 ñeán 5 tuoåi coù chieàu cao khoaûng 4 ñeán 5 ñaàu. - Ngöôøi tröôûng thaønh: Khoaûng töø 7 – 7.5 ñaàu laø ngöôøi cao (Tyû leä ñeïp). - Khoaûng 6.5 - 7 ñaàu laø ngöôøi taàm thöôùc. Khoaûng 6 ñaàu laø ngöôøi thaáp. -Cách vẽ: +Vẽ phác nét chính. + Vẽ phác hình dáng ,các cơ,bắp thịt (cho học sinh làm mẫu,giáo viên chỉ ra các cơ,bắp thịt khi hoạt động,trọng lượng của cơ thể dồn về nơi nào để học sinh thấy .) +Vẽ chi tiết,tẩy bỏ nét phác thừa,hoàn chỉnh hình vẽ. +Vẽ phác nét chính. +Vẽ phác hình dáng +Vẽ chi tiết hình vẽ. Khi vẽ cần chú ý vẽ hình dáng chung cho đúng để thể hiện ñöôïc ñoäng taùc chuaån, ñeïp. Chỉ ra cho học sinh thấy ñöôïc ñöôøng truïc cuûa xöông soáng, ñöôøng höôùng chính cuûa khuoân maët, tay, chaân. Nhaéc nhôû HS khi veõ caùc neùt chính caàn chuù yù kyõ ñeán tyû leä cuûa ñaàu, mình, chaân, tay phuø hôïp vôùi töøng ñoäng taùc.GV phaân tích kyõ treân ñoäng taùc maãu veà hình daùng cuûa tay, chaân, ñaàu, mình ñeå Hs thaáy ñöôïc hình daùng cuûa caùc boä phaän treân cô theå luoân khác nhau theo töøng hoaït ñoäng. Nhaéc nhôû HS chuù yù ñeán hình daùng chung, khoâng quaù ñi saâu vaøo chi tieát. Chuû yeáu mieâu taû ñuùng ñoäng taùc cô baûn cuûa con ngöôøi. 2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm: Những bài vẽ của học sinh tập vẽ dáng người. Với cách vẽ dáng người như trên đã mang lại hiệu quả thiết thực cho các em ,các em rất thích thú, hiểu được vẻ đẹp cân đối của cơ thể, tương quan tỉ lệ các bộ phận thay đổi theo độ tuổi như: trẻ em, thiếu niên và người trưởng thành để biết được dáng người thấp, tầm thước hay cao.Các tư thế đi, đứng, chạy nhảy; các dáng vận động cơ bản của con người, hoạt động,làm việc,thể hiện thông qua tư thế đầu, thân, tay và chân.Các em thể hiện được bài vẽ theo ý muốn có dáng người tương đối hơn,đẹp hơn.Sau đây là một số bài vẽ của học sinh tập vẽ dáng người: 3/. KẾT LUẬN: Để có được bài vẽ có hình ảnh người tương đối tôi nghĩ nếu các em thực hiện theo sự hướng dẫn như cách vẽ dáng người trong bài giới thiệu tỉ lệ cơ thể người có lẽ các em sẽ phần nào cải thiện được bài vẽ có dáng người của mình tương đối hơn, thích thú hơn,vui hơn. đạt yêu cầu về mĩ thuật, kĩ thuật. Đạt hiệu quả cao trong việc tạo hứng thú học tập, kích thích óc tìm tòi, sáng tạo của học sinh. Cuối cùng giáo viên giúp học sinh tập vẽ dáng người: các tư thế đi, đứng, chạy nhảy; các dáng vận động cơ bản của con người, thể hiện thông qua tư thế đầu, thân, tay và chân. Vì thế giải pháp “Thực hiện các bước vẽ về người lớp 8” thực sự cần thiết để có thể triển khai rộng rãi, ứng dụng về giảng dạy bộ môn Mĩ thuật trên toàn quốc. Bíc 1: -VÏ ph¸c nÐt chÝnh. Người thực hiện: GV, NGUYỄN THỊ HỒNG HẠNH Nhận xét, đánh giá của Hội đồng nhà trường: Nhận xét, đánh giá của Hội đồng Phòng Giáo dục: TÀI LIỆU THAM KHẢO - Sách giáo khoa mỹ thuật 6, 7, 8, 9 NXB GD. - Sách giáo viên mỹ thuật 6, 7, 8, 9 NXB GD. - Tập vẽ dáng người:Hình họa căn bản tập 1,2.. .Nhà xuất bản văn hóa thông tin năm 1996. - Tham khảo trên các trang web về tập vẽ dáng người.