Rèn luyện kỹ năng thực hành các dạng bài tập trắc nghiệm khách quan môn Giáo dục công dân cho học sinh THCS - Trường THCS Nga Thành - Nghiêm Đức Hữu

tßi ph­¬ng ph¸p t«i ®· thùc nghiÖm ph­¬ng ph¸p : “RÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh c¸c d¹ng bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan m«n Gi¸o dôc c«ng d©n cho häc sinh THCS”, kÕt qu¶ häc sinh häc tËp ch¨m chØ, høng thó, n¾m b¾t, xö lý nhanh c¸c t×nh huèng §¹o ®øc vµ Ph¸p luËt, qu¸ tr×nh t­ duy tæng hîp, so s¸nh, nhËn xÐt ,®¸nh gi¸ linh ho¹t h¼n lªn, kÕt qu¶ thi häc sinh giái ®­îc n©ng lªn. Tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn trªn t«i ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi nµy ®Ó nªu lªn nh÷ng kinh nghiÖm b¶n th©n, ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh ®æi míi m«n häc n©ng cao kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ kÕt qu¶ häc tËp m«n Gi¸o dôc c«ng d©n cña häc sinh THCS. II. qu¸ tr×nh thùc hiÖn: 1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh: 1.1: ThuËn lîi: - Nga Thµnh lµ vïng cã truyÒn thèng hiÕu häc, phô huynh quan t©m ®Õn viÖc häc tËp cña con em. - Häc sinh cã ®Çy ®ñ s¸ch gi¸o khoa, cã kü n¨ng lµm bµi tËp tr¾c nghiÖm ë c¸c bé m«n nãi chung vµ m«n Gi¸o dôc c«ng d©n nãi riªng. - Häc sinh ham thÝch t×m hiÓu kiÕn thøc bé m«n, høng thó trong viÖc t×m tßi, gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng §¹o ®øc vµ Ph¸p luËt. - Trong giê häc c¸c em häc tËp tÝch cùc, thùc sù lµ trung t©m cña qu¸ tr×nh d¹y häc. - Kh¶ n¨ng n¾m b¾t kiÕn thøc kh¸ tèt, biÕt so s¸nh, ®¸nh gi¸ vµ xö lý c¸c hµnh vi trong thùc tÕ cuéc sèng . - §éi ngò gi¸o viªn d¹y Gi¸o dôc c«ng d©n tham gia ®Çy ®ñ c¸c chuyªn ®Ò ®æi míi ph­¬ng ph¸p do Së, Phßng tæ chøc. - Ph­¬ng tiÖn trùc quan trong gi¶ng d¹y ®· ®­îc quan t©m mua s¾m kh¸ ®Çy ®ñ. - Phßng gi¸o dôc, ban Gi¸m hiÖu nhµ tr­êng quan t©m ®Õn qu¸ tr×nh ®æi míi ph­¬ng ph¸p, lu«n t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi d¹y ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng cña b¶n th©n, cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tèt nghiÖp vµ ®éi ngò häc sinh giái c¸c cÊp. 1.2. Khã kh¨n: - §Æc ®iÓm vïng d©n c­: Nga Thµnh vèn lµ vïng ®ång mµu, kinh tÕ thuÇn n«ng, nghÒ phô kh¸ ph¸t triÓn, tr×nh ®é d©n trÝ kh«ng ®ång ®Òu. - ViÖc tiÕp cËn kiÕn thøc m«n häc cßn h¹n chÕ, phÇn lín häc sinh cßn coi Gi¸o dôc c«ng d©n lµ m«n phô nªn ch­a nhiÖt t×nh víi m«n häc. - Ph­¬ng tiÖn d¹y häc cßn th« s¬, viÖc ®Çu t­ mua s¾m thiÕt bÞ cßn Ýt, ®éi ngò gi¸o viªn ch­a thùc sù ®ång bé, kiÕn thøc bé m«n ch­a thùc sù s©u s¾c, ®Æc biÖt viÖc n¾m b¾t c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc Ph¸p luËt cßn h¹n chÕ. 2. Néi dung: 2.1. §iÒu tra ban ®Çu: a. Kh¶o s¸t chÊt l­îng ®Çu n¨m häc 2006 – 2007 m«n: M«n GDCD Tæng sè häc sinh XÕp lo¹i giái SL % XÕp lo¹i kh¸ SL % XÕp lo¹i TB SL % XÕp lo¹i yÕu SL % 310 16 5,1 70 22,5 116 37,6 108 34,8 2.2: Néi dung thùc hiÖn: a, Ph¸t hiÖn: a.1: §èi víi häc sinh ®¹i trµ: X¸c ®Þnh râ nh÷ng träng t©m cña c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc, chó ý hÖ thèng c¸c chuÈn mùc §¹o ®øc vµ Ph¸p luËt, ®iÒu tra nh÷ng phÇn häc sinh cßn hæng kiÕn thøc, hiÓu s¬ sµi ®Ó ra c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm rÌn kü n¨ng thøc hµnh c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm cña häc sinh. a.2: §èi víi häc sinh giái: Ph¸t hiÖn lµ yÕu tè quan träng trong qu¸ tr×nh «n luyÖn häc sinh giái Gi¸o dôc c«ng d©n. §èi víi häc sinh giái m«n Gi¸o dôc c«ng d©n cÇn chó ý mÊy ®iÓm: + CÇn cï chÞu khã, yªu thÝch m«n häc. + Cã trÝ nhí tèt, kh¶ n¨ng so s¸nh, nhËn xÐt nh¹y bÐn, biÕt xö lý c¸c t×nh huèng trong bµi häc vµ thùc tÕ cuéc sèng. + Ch÷ viÕt s¹ch ®Ñp, tr×nh bµy bµi cÈn thËn râ rµng. b, Ph­¬ng ph¸p rÌn luyÖn chung: b.1: Mét sè d¹ng ®Ò tr¾c nghiÖm kh¸ch quan: * D¹ng tr¾c nghiÖm nhiÒu lùa chän: - D¹ng ®Ò nµy gåm cã hai phÇn: PhÇn dÉn vµ phÇn lùa chän. PhÇn dÉn: lµ mét c©u hái hay mét c©u ch­a hoµn chØnh, ph¶i t¹o c¨n b¶n cho sù lùa chän b»ng c¸ch ®Æt ra mét vÊn ®Ò hay ®­a ra mét ý t­ëng râ rµng gióp häc sinh hiÓu râ nh÷ng yªu cÇu cña c©u hái. PhÇn lùa chän: gåm mét sè ph­¬ng ¸n tr¶ lêi cho c¸c c©u hái bæ sung cho c©u hoµn chØnh. Häc sinh ph¶i lùa chän mét trong c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi ®· ®­a ra. PhÇn lùa chän gåm nhiÒu ph­¬ng ¸n trong ®ã chØ cã mét ph­¬ng ¸n ®óng, c¸c ph­¬ng ¸n cßn l¹i chØ lµ ph­¬ng ¸n “g©y nhiÔu”. Khi ra ®Ò tr¾c nghiÖm d¹ng nhiÒu lùa chän phÇn dÉn ph¶i cã néi dung râ rµng, tr¸nh dïng c©u dÉn d¹ng phñ ®Þnh. PhÇn dÉn ®¶m b¶o khi ghÐp víi phÇn lùa chän ph¶i thµnh mét c©u cã cÊu tróc ®óng ng÷ ph¸p. PhÇn lùa chän cÇn s¾p xÕp theo thø tù ngÉu nhiªn, ®é dµi ph¶i t­¬ng ®­¬ng nhau. VÝ dô: * Theo em gi÷ ch÷ tÝn lµ: a, Coi träng lßng tin cña mäi ng­êi ®èi víi m×nh, biÕt tin t­ëng nhau. b, Coi träng lßng tin cña mäi ng­êi ®èi víi m×nh, biÕt träng lêi høa. c, Coi träng lßng tin cña mäi ng­êi ®èi víi m×nh, biÕt träng lêi høa vµ biÕt tin t­ëng nhau. b.2: d¹ng c©u tr¾c nghiÖm ®óng/ sai: §­îc tr×nh bµy d­íi d¹ng mét c©u ph¸t biÓu vµ häc sinh ph¶i tr¶ lêi b»ng c¸ch lùa chän ®óng hoÆc sai. Thùc chÊt ®©y lµ d¹ng c©u ®Æc biÖt cña d¹ng c©u nhiÒu lùa chän. D¹ng tr¾c nghiÖm ®óng/ sai cã thÓ ®Æt nhiÒu c©u hái th«ng mét thêi gian Ên ®Þnh, t¨ng ®é tin cËy, viÕt dÔ h¬n nhiÒu lùa chän. Tuy nhiªn d¹ng c©u hái nµy häc sinh dÔ ®o¸n mß hoÆc b¾t ch­íc b¹n ®Ó lùa chän, kh«ng khuyÕn khÝch ®­îc sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ viÕt vµ c¸ch tr×nh bµy cho häc sinh. V× vËy khi ra ®Ò d¹ng nµy mçi c©u chØ nªn diÔn ®¹t mét ý ®éc lËp, h¹n chÕ lÊy c¸c c©u trong s¸ch gi¸o khoa hiÖn hµnh. b.3: D¹ng c©u ghÐp ®«i: Häc sinh ph¶i chän mét néi dung ®­îc tr×nh bµy ë cét bªn ph¶i sao cho thÝch hîp víi néi dung ®­îc tr×nh bµy ë cét bªn tr¸i. D¹ng c©u ghÐp ®«i dÔ x©y dùng, thuËn tiÖn trong viÖc ®¸nh gi¸ kiÕn thøc häc sinh. Tuy nhiªn khi ra d¹ng ®Ò nµy cÇn chó ý ra néi dung ë c¸c cét kh«ng nªn t­¬ng ®­¬ng nhau ®Ó tr¸nh tr­êng hîp häc sinh tr¶ lêi th«ng qua ph­¬ng ph¸p lo¹i trõ. VÝ dô: * H·y kÕt nèi c¸c hµnh vi ë cét B sao cho phï hîp víi c¸c chuÈn mùc ë cét A A Gi÷ ch÷ tÝn. Liªm khiÕt. T«n träng lÏ ph¶i. B a.ChÊp hµnh tèt néi qui tr­êng líp. b.§· høa víi b¹n nªn trêi m­a Lan vÉn ®Õn dù sinh nhËt Hoa. c.Lu«n cè g¾ng v­¬n lªn b»ng chÝnh søc lùc cña m×nh. d. Th¼ng th¾n gãp ý nh÷ng viÖc lµm sai tr¸i cña b¹n. b.4: D¹ng c©u ®iÒn khuyÕt: D¹ng c©u hái ®iÒn khuyÕt yªu cÇu khi ra ®Ò thùc hµnh cho häc sinh gi¸o viªn cÇn ph¶i chän c¸c ®iÒu luËt phæ biÕn hoÆc néi dung c¬ b¶n cña c¸c chuÈn mùc ®¹o ®øc vµ Ph¸p luËt. Khi luyÖn tËp gi¸o viªn cÇn l­u ý häc sinh chó ý c¸c tõ c¬ b¶n nhÊt cña c¸c ®iÒu luËt hoÆc c¸c kh¸i niÖm, c¸c tõ nµy cã thÓ chñ yÕu lµ ®éng tõ, danh tõ, tÝnh tõNªn khi lµm c¸c em cÇn l­u ý nh÷ng vÊn ®Ò trªn. VÝ dô: 1. §iÒn nh÷ng tõ thÝch hîp ®Ó hoµn chØnh néi dung ®iÒu luËt sau: “ Cha mÑ cã .nu«i d¹y con c¸i thµnh nh÷ng c«ng d©n tèt. Con ch¸u cã kÝnh träng vµ ch¨m sãc «ng bµ, cha mÑ. Nhµ n­íc vµ x· héi viÖc gi÷a c¸c con” ( trÝch: §iÒu 64- HiÕn ph¸p n¨m 1992). 2. §iÒn nh÷ng tõ thÝch hîp ®Ó hoµn chØnh néi dung ®Æc ®iÓm cña t×nh b¹n: “ T×nh b¹n trong s¸ng, lµnh m¹nh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau: .víi nhau vÒ quan niÖm sèng; vµ t«n träng lÉn nhau; , tin cËy vµ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi nhau; , ®ång c¶m s©u s¾c víi nhau.” * Khi «n tËp ë ®èi t­îng häc sinh líp 8, líp 9 bªn c¹nh c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan gi¸o viªn nªn ®Æt ra c©u hái: t¹i sao? V× sao? Em sÏ lµm g×?... §Ó gióp c¸c em bµy tá ý kiÕn , quan ®iÓm c¸ nh©n trong viÖc tiÕp nhËn kiÕn thøc, vËn dông vµo thùc tÕ cuéc sèng ®Ó lùa chän cho m×nh c¸c hµnh vi øng xö phï hîp trong c¸c mèi quan hÖ x· héi. * Sau mét n¨m sö dông c¸c d¹ng ®Ò tr¾c nghiÖm ®Ó gi¶ng d¹y, thùc hµnh ë ®èi t­îng häc sinh tr­êng THCS Nga Thµnh t«i nhËn thÊy kh¶ n¨ng thùc hµnh cña häc sinh ®­îc n©ng lªn râ rÖt, c¸c em yªu thÝch m«n häc h¬n vµ kÕt qu¶ thu ®­îc trong n¨m häc qua nh­ sau: 3. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: a, ChÊt l­îng m«n Gi¸o dôc c«ng d©n cuèi n¨m häc cña häc sinh Tæng sè häc sinh XÕp lo¹i giái SL % XÕp lo¹i kh¸ SL % XÕp lo¹i TB SL % XÕp lo¹i yÕu SL % 310 55 17,8 101 32,6 120 38,7 34 10,9 b.KÕt qu¶ häc sinh giái n¨m häc 2006 – 2007: Tæng sè häc sinh Gi¶i nhÊt Gi¶i nh× Gi¶i ba Gi¶i KK 3 1 1 0 1 III. Kinh nghiÖm rót ra: Qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p rÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cho häc sinh ë c¸c khèi líp trong tr­êng THCS Nga Thµnh, c¨n cø vµo kh¶ n¨ng häc tËp vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña häc sinh trong viÖc thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p t«i ®· rót ra ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm sau: - Ph­¬ng ph¸p rÌn kü n¨ng thùc hµnh bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch phong phó ®a d¹ng trong phÇn häc, kiÕn thøc phï hîp víi tr×nh ®é häc sinh, chó ý n©ng cao ®Ó ph¸t hiÖn båi d­ìng häc sinh giái. - §a sè c¸c em ham thÝch c¸ch häc míi tÝch cùc tham gia vµo viÖc rÌn luyÖn thùc hµnh, høng thó tham gia gi¶i bµi tËp . - RÌn luyÖn thùc hµnh kh«ng ®¸nh ®è häc sinh mµ chñ yÕu kh¬i dËy sù suy nghÜ cña häc sinh mét c¸ch th«ng minh s¸ng t¹o kÕt hîp häc víi hµnh. - Bµi tËp thùc hµnh cÇn kÕt hîp nhiÒu d¹ng kh¸c nhau, tõ c©u hái tr¾c nghiÖm ®Õn bµi tËp nhËn thøc thùc hµnh bé m«n, vËn dông kiÕn thøc ®· häc vµo cuéc sèng ®Ó h×nh thµnh thãi quen, hµnh vi ®óng. - RÌn luyÖn trªn c¬ së hÖ thèng kiÕn thøc theo mét tr×nh tù l« gÝc, t¨ng c­êng thùc hµnh t¹i chç. - Cã chÕ ®é ­u tiªn, khuyÕn khÝch trong qu¸ tr×nh «n tËp, rÌn luyÖn, t¹o nªn sù thi ®ua lµnh m¹nh trong häc sinh. - X©y dùng “ ng©n hµng” ®Ò t¹o nªn sù bÊt ngê høng thó, ham t×m hiÓu trong mçi c©u hái, mçi giê kiÓm tra thùc hµnh. - Sö dông ®a d¹ng ph­¬ng ph¸p trong mét buæi «n tËp t¹o sù tho¶i m¸i trong häc tËp cña häc sinh. c. KÕt thóc vÊn ®Ò: Tãm l¹i: Ph­¬ng ph¸p rÌn luyÖn kü n¨ng thùc hµnh c¸c d¹ng bµi tËp tr¾c nghiÖm cho häc sinh THCS lµ nh»m cung cÊp cho c¸c em mét hÖ thèng kiÕn thøc vÒ c¸c chuÈn mùc §¹o ®øc vµ Ph¸p luËt nh»m trang bÞ cho häc sinh hµnh trang ®Ó b­íc vµo bËc THPT. Víi ph­¬ng ph¸p nµy häc sinh sÏ tiÕp nhËn kiÕn thøc mét c¸ch nhanh chãng vµ cã søc bÒn h¬n. Tuy nhiªn khi sö dông ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc bé m«n ®Æc biÖt lµ c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc ë c¸c chuÈn mùc Ph¸p luËt, sö dông thµnh thôc c¸ch ra ®Ò tr¾c nghiÖm trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p lµ ®óc rót tõ kinh nghiÖm trong thùc tÕ gi¶ng d¹y mong muèn cña b¶n th©n lµ gãp mét phÇn tiÕng nãi chung vµo u¸ tr×nh ®æi míi m«n häc, gióp häc sinh ph¸t triÓn vÒ nh©n c¸ch, cã kh¶ n¨ng xö lý nhanh nhÑn, chÝnh x¸c c¸c t×nh huèng trong cuéc sèng, ®Ó trë thµnh con ng­êi ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn h¬n. Nga Thµnh, ngµy 20 th¸ng 4 n¨m 2008 T¸c gi¶ Nghiªm §øc H÷u