Nâng cao hiệu quả dạy văn miêu tả ở lớp 4 và lớp 5

aõn noự, maứ coứn bụỷi nhửừng caựch nhỡn nhaọn vaứ taựi hieọn cuỷa moói con ngửụứi...Hieồu bieỏt, nhaọn xeựt vaứ caỷm thuù saõu saộc veà thửùc teỏ cuoọc soỏng. ẹaõy chớnh laứ ủieàu kieọn quan troùng ủeồ hoùc taọp laứm vaờn. - Caực em khaựm phaự theỏ giụựi xung quanh baống con maột bụừ ngụừ kỡ thuự, trong saựng, trỡu meỏn vaứ ủaày caỷm xuực. Nhửừng bửực tranh mieõu taỷ thieõn nhieõn vaứ con ngửụứi cuỷa caực em thửụứng eõm dũu haứi hoứa, saõu laộng vaứ thụ moọng. Caực em heỏt sửực maón caỷm vụựi caựi ủeùp tinh teỏ vaứ taõm hoàn luoõn luoõn roọng mụỷ. - Theồ hieọn qua vaờn mieõu taỷ cuỷa treỷ em laứ nhửừng goực nhỡn vaứ caỷm nhaọn lung linh bieỏn hoaự khoõng dửựt. ẹoùc vaờn mieõu taỷ cuỷa caực em ta seừ coự caỷm giaực raỏt thuự vũ. ễÛ ủoự, ta seừ gaởp nhửừng baỏt ngụứ ngay trong nhửừng gỡ ta tửụỷng nhử ủaừ quaự quen thuoọc. - Quan saựt caỷm nhaọn theỏ giụựi xung quanh roài duứng phửụng tieọn ngoõn ngửừ noựi, vieỏt ủeồ taựi hieọn laùi laứ caỷ moọt quaự trỡnh tử duy. Vụựi caựch nhỡn rieõng, sửù lửùa choùn rieõng vaứ moọt baỷn saộc caỷm xuực rieõng. Moói baứi vaờn mieõu taỷ phaàn naứo coự theồ xem ủoự laứ saựng taực theồ hieọn trớ thoõng minh, khaỷ naờng caỷm thuù caựi ủeùp vaứ nhu caàu taùo ra caựi ủeùp trong baỷn thaõn moói hoùc sinh. - ễÛ trửụứng tieồu hoùc, Taọp laứm vaờn laứ noọi dung hoùc tớch hụùp coự vũ trớ quan troùng trong chửụng trỡnh Tieỏng Vieọt, goựp phaàn heọ thoỏng laùi kieỏn thửực tieỏng meù ủeỷ cho hoùc sinh, laứm phong phuự taõm hoàn caực em. - Voỏn soỏng ủửụùc tớch luyừ baống nhửừng hieồu bieỏt vaứ caỷm xuực cuỷa baỷn thaõn thoõng qua hoaùt ủoọng quan saựt haứng ngaứy trong cuoọc soỏng. Caàn quan saựt thửụứng xuyeõn vaứ quan saựt baống nhieàu giaực quan, ủoự laứ yeõu caàu quan troùng ủeồ coự voỏn soỏng phong phuự, coự caựi nhỡn veà theỏ giụựi xung quanh tinh teỏ hụn, nhaùy caỷm hụn, phuứ hụùp vụựi taõm lớ lửựa tuoồi ngaõy thụ, hoàn nhieõn giaứu caỷm xuực. - Qua mieõu taỷ veà vaọt, veà phong caỷnh vaứ nhaỏt laứ taỷ ngửụứi, seừ theồ hieọn tỡnh caỷm chaõn thửùc, boọc loọ caự tớnh naờng lửùc, ngoõn ngửừ vaứ khaỷ naờng caỷm thuù saựng taùo cuỷa moói hoùc sinh. 2. Caực giaỷi phaựp thửùc hieọn: a. ẹoỏi vụựi hoùc sinh: - Caực em caàn hieồu ủieàu quan troùng laứ mỡnh hoùc noựi vaứ vieỏt vaờn mieõu taỷ ủeồ laứm gỡ? Coự gỡ toỏt ủeùp trong vieọc hoùc ủoự?.. ẹeồ tửứ ủoự caực em xaực ủũnh ủửụùc laứ caàn noựi vaứ vieỏt nhửừng gỡ caực em caỷm, caực em nghú nhieàu vaứ saõu saộc veà noự. - Quan saựt ủa chieàu vaứ chớnh xaực veà ủoỏi tửụùng mieõu taỷ theo yeõu caàu laứ tỡm ủửụùc nhửừng chi tieỏt mieõu taỷ tieõu bieồu khoõng ủeồ laón noự vụựi ủoỏi tửụùng khaực. Quan saựt ủaày ủuỷ, toaứn dieọn baỷn chaỏt cuỷa ủoỏi tửụùng vaứ quan troùng laứ ủeồ naộm ủửụùc caựi saộc saỷo rieõng, caựi daựng veỷ ủaởc bieọt cuỷa ngửụứi, cuỷa vaọt, cuỷa phong caỷnh ủửụùc noựi tụựi. -Beõn caùnh voỏn hieồu bieỏt veà thửùc teỏ cuoọc soỏng, caực em coứn caàn tớch luyừ caỷ voỏn hieồu bieỏt veà taọp laứm vaờn thoõng qua vieọc ủoùc saựch thửụứng xuyeõn, maứ nhaỏt laứ caực loaùi saựch coự noọi dung phuứ hụùp vụựi taõm lớ lửựa tuoồi. - Caàn saộp xeỏp taỷ theo moọt trỡnh tửù thụứi gian, khoõng gian hụùp lớ. - Baứi vaờn mieõu taỷ phaỷi theồ hieọn ủửụùc troùng taõm, nhaỏn maùnh ụỷ ủaởc ủieồm maứ baỷn thaõn ủaởc bieọt quan taõm, yeõu thớch. - Choùn loùc tửứ ngửừ vaứ sửỷ duùng ủa daùng caực loaùi tửứ gụùi taỷ nhử: tửứ laựy, tửứ gụùi taỷ hỡnh aỷnh, tửứ gụùi taỷ aõm thanh, gụùi taỷ mửực ủoọ. - Hieồu roừ caựch sửỷ duùng caực daỏu caõu vaứ aựp duùng chớnh xaực vaứo vaờn vieỏt. - Naộm vửừng caực daùng caỏu truực caõu nhử: caõu keồ, caõu caỷm, caõu gheựp, ... ẹaởc bieọt laứ bieỏt sửỷ duùng caõu mụỷ ủoaùn trong thửùc haứnh laứm vaờn mieõu taỷ. - Vaọn duùng phuứ hụùp caực hỡnh thửực lieõn keỏt caõu trong ủoaùn nhử: thay theỏ tửứ ngửừ hay laởp tửứ ngửừ. - Baựm saựt yeõu caàu ủeà vaứ theồ hieọn roừ troùng taõm vụựi caựch nhỡn, caựch nghú, caựch caỷm, chaõn thaọt, trong saựng veà con ngửụứi, sửù vaọt xung quanh. - Sửỷ duùng hụùp lớ caực bieọn phaựp so saựnh, nhaõn hoaự trong vaọn duùng thửùc haứnh. - ẹoùc kú thoõng tin khaỷo saựt vaờn baỷn vaứ xaực ủũnh yeõu caàu nhaọn xeựt ủaởc ủieồm loaùi vaờn, ủoỏi vụựi loaùi baứi hỡnh thaứnh kieỏn thửực cuỷa vaờn mieõu taỷ. - Quan saựt nhieàu, quan saựt kú chaỳng nhửừng giuựp cho caực em vieỏt ủửụùc ủoaùn vaờn, baứi vaờn hay maứ coứn taùo ủieàu kieọn cho caực em caỷm nhaọn ủửụùc veỷ ủeùp cuỷa cuoọc soỏng moọt caựch tinh teỏ vaứ saõu saộc. - Bieỏt laọp daứn yự chi tieỏt cho baứi vaờn. - Baống caựch thửùc haứnh , hoùc sinh luoõn ủửụùc nghe, noựi, ủoùc, vieỏt veà vaờn mieõu taỷ. Noựi yự cuỷa mỡnh, nghe yự cuỷa baùn cuỷa thaày coõ giaựo, laứm cho hieồu bieỏt cuỷa mỡnh chớnh xaực vaứ phong phuự hụn. b. ẹoỏi vụựi giaựo vieõn. - Suoỏt quaự trỡnh daùy caàn ủaởc bieọt chuự yự hửụựng vaứo vieọc toồ chửực hoaùt ủoọng hoùc taọp cuỷa hoùc sinh. Nhaốm phaựt huy tớnh tớch cửùc, chuỷ ủoọng, saựng taùo gụùi cho caực em coự ủieàu kieọn phaựt hieọn ủửụùc caực tỡnh huoỏng coự vaỏn ủeà trong hoùc taọp vaứ cuoọc soỏng, khuyeỏn khớch phaựt trieồn naờng lửùc naờng khieỏu, sụỷ trửụứng cuỷa cuỷa moói em. ẹeà cao vai troứ caỷm thuù, saựng taùo cuỷa caực em, boài dửụừng phaựt trieồn naờng lửùc, naờng khieỏu vaứ baỷn saộc caự nhaõn taùo taõm hoàn trong saựng, tửụi ủeùp ụỷ caực em. - Toõn troùng caựch nghú caựch, caựch caỷm rieõng cuỷa moói hoùc sinh. - Chuựng ta phaỷi chaỏp nhaọn vụựi yự kieỏn laù, nhửừng caự tớnh khaực, khoõng laỏy mỡnh laứm maóu, khoõng aựp ủaởt vỡ saựng taùo chổ coự trong caỷm giaực tửù do vỡ moói caự nhaõn caàn theồ hieọn baỷn lúnh rieõng cuỷa mỡnh thaứnh moọt caự nhaõn ủoọc ủaựo. - Giaựo vieõn caàn bieỏt khen ngụùi khuyeỏn khớch caực em noựi nhửừng suy nghú, caỷm nhaọn trong loứng caực em. - Hieồu roừ taõm sinh lớ lửựa tuoồi cuỷa tửứng hoùc sinh lụựp mỡnh. Naộm vửừng quy trỡnh daùy taọp laứm vaờn mieõu taỷ . Dửù ủoaựn, lửụứng trửụực nhửừng phaỷn ửựng tử tửụỷng cuỷa hoùc sinh ủeồ coự theồ hửụựng daón, ửựng xửỷ phuứ hụùp. - Kieõn nhaón laộng nghe sửù trỡnh baứy cuỷa caực em, taùo khoõng khớ thaỷo luaọn daõn chuỷ trong caực tỡnh huoỏng.Traõn troùng nhửừng saựng taùo, caỷm xuực ủeùp cuỷa hoùc sinh duứ laứ nhoỷ , khen ngụùi, bieồu dửụng ủuựng luực seừ taùo hửựng khụỷi trong hoùc taọp cho caực em. - Giaựo vieõn khoõng laứ ngửụứi duy nhaỏt nhaọn xeựt keỏt quỷa hoùc taọp cuỷa hoùc sinh, maứ caàn toồ chửực taùo ủieàu kieọn cho caực em tửù ủaựnh giaự mỡnh vaứ bieỏt ủaựnh giaự laón nhau. - Muoỏn cho hoùc sinh saựng taùo vaứ vieỏt ủửụùc nhửừng baứi vaờn saõu saộc, chaõn thửùc, caàn reứn cho caực em bieỏt phaõn tớch vaờn, daùy cho caực em laứm quen vụựi saựng taực vaờn, vụựi boỏ cuùc, keỏt caỏu, duứng tửứ choùn loùc Nhaốm hỡnh thaứnh ụỷ caực em nhu caàu thửụỷng thửực vaứ trỡnh baứy caựi ủeùp, khaỷ naờng rung caỷm trửụực caựi ủeùp. - ẹieàu quan troùng khi daùy vaờn mieõu taỷ laứ phaỷi bieỏt khụi gụùi tử duy ụỷ caực em nhu caàu ủửụùc noựi, ủửụùc vieỏt thaứnh moọt vaờn baỷn troùn veùn. - Daùy cho caực em bieỏt dieón ủaùt nhửừng gỡ ủaừ coự theo moọt heọ thoỏng, theo ủeà taứi, kớch thớch ủửụùc hửựng thuự, nhu caàu boọc loọ baỷn thaõn cuỷa moói em. IV. Keỏt quỷa aựp duùng: - Moói baứi vaờn mieõu taỷ theồ hieọn trỡnh ủoọ saựng taùo toồng hụùp cuỷa hoùc sinh qua nhửừng ủeà taứi gaõy caỷm hửựng, xuực ủoọng trong loứng vaứ kớch thớch caực em bieồu loọ theỏ giụựi noọi taõm cuỷa mỡnh. - Ngửụứi giaựo vieõn khoõng chổ toồ chửực truyeàn ủaùt kieỏn thửực vaờn mieõu taỷ , maứ caàn khuyeỏn khớch hoùc sinh khụi daọy tử duy yeõu vaờn mieõu taỷ vaứ mửu caàu kieỏn thửực veà vaờn mieõu taỷ. - Chuựng ta khoõng daùy nhử moọt ngheà ủeồ kieỏm soỏng maứ daùy baống taỏm loứng taọn tuùy vụựi vaờn mieõu taỷ vaứ vụựi hoùc sinh. - Tửứ nhửừng kinh nghieọm baỷn thaõn ủaừ ruựt ra ủửụùc vaứ aựp duùng vaứo thửùc tieón giaỷng daùy ụỷ lụựp 5. Toõi ủaừ thu ủửụùc nhửừng keỏt quỷa nhử sau: * Trửụực khi daùy theo ủeà taứi: - Toồng soỏ hoùc sinh lụựp: 31 em. - Trửụực khi aựp duùng kinh nghieọm nhử ủeà taứi naứy, toõi thaỏy hoùc sinh hoùc taọp coứn thuù ủoọng,caựch trỡnh baứy vaứ thửùc haứnh vaờn mieõu taỷ noựi vaứ vieỏt coứn nhieàu haùn cheỏ, caực em chửa bieỏt nhaọn xeựt laón nhau. + Keỏt quaỷ kieồm tra ban ủaàu laứ: - 3 hoùc sinh ủaùt loaùi khaự. - 7 hoùc sinh ủaùt trung bỡnh. - 21 hoùc sinh chửa ủaùt. Vụựi caực loói chớnh laứ: chửa naộm ủửụùc boỏ cuùc, duứng tửứ ủaởt caõu rụứi raùc, taỷ chửa theo trỡnh tửù hụùp lớ, chửa theồ hieọn ủửụùc troùng taõm. * Khi aựp duùng ủeà taứi naứy ủeỏn cuoỏi naờm: - Qua thửùc teỏ giaỷng daùy trong naờm hoùc lụựp toõi ủaừ thu ủửụùc nhửừng keỏt quaỷ nhử sau: + Cuừng qua khaỷo saựt 31 hoùc sinh naứy, khi toõi aựp duùng daùy theo kinh nghieọm cuỷa ủeà taứi thỡ ủaừ gaởp nhửừng thuaọn lụùi sau: - Khaỷ naờng quan saựt vaỏn ủeà cuỷa hoùc sinh naõng cao, caực em nhaùy beựn, coự caựch nhỡn, caựch nghú bao quaựt hụn. - Caựch trỡnh baứy, saộp xeỏp yự theo trỡnh tửù hụùp lớ hụn. - ẹa soỏ baứi vaờn vieỏt cuỷa caực em theồ hieọn ủửụùc troùng taõm vaứ chửựa ủửùng tỡnh caỷm trong saựng. + Keỏt quaỷ kieồm tra vaứo cuoỏi naờm cuỷa 31 hoùc sinh laứ: - 7 hoùc sinh ủaùt loaùi gioỷi. - 9 hoùc sinh ủaùt loaùi khaự. - 15 hoùc sinh ủaùt trung bỡnh. Keỏt quaỷ ủaùt ủửụùc tuy coứn khieõm toỏn, nhửng ủaõy laứ bửụực chuyeồn tieỏn boọ vửụùt baọt vụựi lụựp hoùc vuứng saõu, vuứng xa. Chuựng ta caàn dửùa vaứo neàn taỷng kieỏn thửực vửừng chaộc veà vaờn mieõu taỷ ủeồ tieỏp tuùc ủi saõu vaứo nghieõn cửựu, ủuực keỏt kinh nghieọm. Nhaốm ngaứy caứng hoaứn thieọn hụn nửừa tử duy quan saựt vaứ khaỷ naờng lúnh hoọi veỷ ủeùp trong vaờn mieõu taỷ cuỷa hoùc sinh. V. Keỏt luaọn: Moói khi laứm xong moọt baứi vaờn, tửù nhieõn caực em seừ daỏy leõn trong loứng moọt nieàm sung sửụựng. Nieàm sung sửụựng aỏy cuỷa caực em cuừng chớnh laứ noói vui mửứng vaứ ửụực voùng cuỷa baỷn thaõn khi vieỏt saựng kieỏn kinh nghieọm naứy. Chaộc chaộn ủaõy chửa haỳn laứ nhửừng giaỷi phaựp hay nhaỏt, maóu mửùc nhaỏt nhửng noự seừ giuựp cho nhửừng ngửụứi yeõu vaờn mieõu taỷ moọt soỏ kinh nghieọm ủeồ coõng taực giaỷng daùy trong nhaứ trửụứng ủaùt hieọu quaỷ toỏt hụn.