Một số biện pháp giúp học sinh học tốt môn lịch sử

iệc cho mình, rất thích được sắm vai, đóng kịch hay được làm một “ Hướng dẫn viên du lịch” hoặc một “MC” Ví dụ: Khi dạy bài “ Bình tây đại Nguyên Soái Trương Định” khi tổ chức cho các em thảo luận nhóm tôi đưa ra yêu cầu : nếu nhóm nào hoàn thành xuất sắc câu hỏi và nhanh thì nhóm đó sẽ được cô chọn lên sắm vai “Bình tây đại Nguyên Soái Trương Định”. Và tất nhiên tôi sẽ chuẩn bị một số trang phục cho phù hợp để các em sắm vai. Ví dụ: Trong quá trình củng cố lại kiến thức bài tôi sẽ mời một em lên và nói: Bây giờ em sẽ đóng vai một “ Hướng dẫn viên du lịch” cho một đoàn khách nước ngoài đến thăm Bến Nhà Rồng (đoàn khách là cô và các bạn trong lớp) hãy giới thiệu cho đoàn khách biết: vì sao nơi đây được gọi là di tích lịch sử? Với phần giới thiệu như thế vừa củng cố lại kiến thức bài học cho bản thân em đó và cả lớp mà còn làm cho các em dễ nhớ và nhớ lâu kiến thức mới, tiết học thật nhẹ nhàng thoải mái, các em mong muốn lần sau mình cố gắng hơn để được cô chọn. Ví dụ: Khi dạy bài “ Nguyễn Trường Tộ mong muốn canh tân đất nước” tôi sẽ mời một em lên làm “MC” trong phần củng cố kiến thức em đó sẽ đặt một số câu hỏi xoay quanh nội dung bài học và chỉ định bất kì một bạn nào trong lớp đứng lên trả lời. Câu hỏi có thể là : Những đề nghị canh tân đất nước của Nguyễn Trường Tộ là gì? Nêu cảm nghĩ của bạn về Nguyễn Trường Tộ? Tại sao Nguyễn Trường Tộ lại được người đời sau kính trọng? Biện pháp 4: “Dạy ngoài lớp” Bên cạnh việc dạy trong lớp tôi tận dụng dành một thời gian nào đó tổ chức cho các em đi thực tế tại địa phương mình. Đi thực tế có tác dụng rất lớn trong việc khắc sâu kiến thức và giáo dục tình yêu quê hương đất nước và tự hào về những truyền thống bất khuất anh dũng của dân tộc ta. Bời vì chúng ta đã biết lịch sử là việc đã xảy ra có thật và tồn tại khách quan các em muốn nhận thức được lịch sử điều quan trọng và dễ nhớ nhất là các em được tiếp xúc với các dấu vết của quá khứ, những chứng cứ về sự tồn tại của các sự kiện nhân vật đã diễn ra. Hình ảnh Nhà tù Phú Lợi Ví dụ: Tôi sẽ mời bác chủ tịch hội Cựu Chiến Binh xã đến nói chuyện cho các em nghe về Đảng, Bác Hồ và các anh bộ đội trong kháng chiến. Hay tôi giới thiệu cho các em biết: mảnh đất Bình Dương thân yêu của chúng ta có rất nhiều chiến công để chúng ta tự hào như nơi có chiến khu Đ nổi tiếng, nhà tù Phú Lợi (TX.TDM) có “ Tam giác sắt” oai hùng (Bến Cát), có chiến thắng vang dội của Nhà Đỏ, Lai Khê, Bầu Bàng, Dầu Tiếng, nơi có địa đạo Tây Nam Bến Cát độc đáo tất cả đã được ghi vào sử sách được ngợi ca. Hình ảnh Bia Chiến Thắng Bàu Bàng Đưa các em đến thăm gia đình của bà mẹ Việt Nam anh hùng tại xã hay các cô chú du kích ở xã Cây Trường năm xưa bây giờ đã lớn tuổi như: Bà Sáu Cuốn, Ông Bảy Gù Đưa các em ra thăm di tích Bầu Bàng, ngã ba Trừ Văn Thố gần nhất tại địa phương để các em hiểu về lịch sử cũng như tinh thần bất khuất của nhân dân nơi mình sinh sống Ngoài ra sau mỗi dịp xuân về tôi thường hay kết hợp với nhà trường tổ chức cho các em đi thăm những di tích lịch sử ở xa như “Địa đạo Củ Chi”, “Dinh Độc Lập”, “Bến Nhà Rồng”, Với mỗi chuyến đi thực tế như thế kiến thức lịch sử các em tiếp thu thật khả quan, các em rất xúc động và vui mừng khi được tận mắt chứng kiến những dấu vết của quá khứ trên thực tế chứ không phải trên sách vở. Sau những chuyến đi thực tế về nhà khi học bài lịch sử nào có liên quan các em càng hứng thú hơn, tiếp thu bài tốt hơn. Hình ảnh quân và dân ở Củ Chi trong chiến tranh Hình ảnh Đền Bến Dược ở Củ Chi Ví dụ 1: Khi tôi dạy bài “Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” thì tôi nhận thấy những em được đi thăm quan di tích “Bến Nhà Rồng” hoạt bát và tự tin hơn hẳn những em không được đi tham quan, các em khoe với bạn : “Tớ đã được đến thăm nơi mà Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước rồi, tại Bến Nhà Rồng đó, ” Bến Nhà Rồng Xưa và Nay Ví dụ 2: Hay khi dạy bài : “Tiến vào Dinh Độc Lập” phần thảo luận của các em rất sôi nổi, các em rất thích thú và tự hào vì mình đã được tận mắt ngắm nhìn và sờ vào 2 chiếc xe tăng 843 và 390 được trưng bày tại Dinh Độc Lập vì các em đã được đến thăm. Tiết học diễn ra thật sôi nổi hào hứng các em tiếp thu bài nhanh hơn và khắc sâu kiến thức. Hình Dinh Độc Lập Xưa và Nay Cô và trò của Trường TH Cây Trường tại Bến Nhà Rồng Cô và trò của Trường TH Cây Trường tại Dinh Độc Lập Cô và trò của Trường TH Cây Trường tại Đền Bến Dược Củ Chi Biện pháp 5: “Mở rộng vốn hiểu biết về lịch sử” Một điều không kém phần quan trong trong việc dạy lịch sử đó là vốn hiểu biết về lịch sử của người giáo viên. Nếu người giáo viên chỉ bám vào nội dung như trong sách giáo khoa thì bài học sẽ không hấp dẫn sinh động mà người giáo viên phải có tầm nhìn sâu rộng, vốn hiểu biết thì sẽ giúp ích rất nhiều trong quá trình giảng dạy làm cho các em yêu thích hơn cảm nhận nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử một cách sâu sắc hơn hoặc khi học sinh có một số câu hỏi thắc mắc thì người giáo viên cũng có thể trả lời ngay cho các em. Mà chúng ta đã biết qua quá trình thay sách điểm mới của môn lịch sử là ta dạy theo sơ đồ “Đai – ri” 1 2 2 3 Sơ đồ Đai- ri Có thể giảng dạy thêm vào nội dung bài Giáo dục theo nội dung bài Không giáo dục theo nội dung bài (có thể bỏ) Như vậy với cách dạy như thế nếu người giáo viên có vốn hiểu biết sẽ khéo léo lựa chọn đưa vào bài thêm một số nội dung phù hợp sẽ làm cho bài học thêm phong phú tăng phần hấp dẫn cho các em, các em dễ ghi nhớ hơn. Ví dụ: Khi dạy bài “Đường Trường Sơn” tôi có thể giới thiệu thêm cho các em biết về dãy núi Trường Sơn của nước ta bắt đầu từ Động Phong Nha (Quảng Bình) và kết thúc tại núi Chứa Chan (Long Khánh). Nhưng sự kiện mới là hiện nay nhà nước đã mở con đường Hồ Chí Minh xuyên suốt đất nước, tại xã Cây Trường của chúng ta vào ngày 20/02/2009 nhà nước ta đã làm lễ khởi công, tại buổi lễ đó có cả Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về dự . Hay dạy bài “Tiến vào Dinh Độc Lập” các em biết em biết người cầm lá cờ Cách Mạng lên cắm ở Dinh Độc Lập là anh Bùi Quang Thận. Vậy giáo viên sẽ giới thiệu cho các em biết hiện nay anh Bùi Quang Thận đang là Đại tá giữ chức vụ quan trọng trong Quân đội. Chiếc xe tăng 843 và 390 hiện nay đang được trưng bày tại Dinh Thống Nhất (Dinh Độc Lập). Hay giải thích thêm cho các em một số thông tin hay hình ảnh liên quan trong bài “Tiến Vào Dinh Độc Lập” Ví dụ: Giúp các em biết tại tầng 3 của Dinh Độc Lập hiện nay vẫn còn lưu giữ chiếc máy bay F5E do Trung uý phi công Nguyễn Thành Trung là tình báo của ta hoạt động trong hàng ngũ của địch, vào ngày 8/4/1975 nhận lệnh đi đánh của phía địch nhưng anh đã đột ngột quay lại và thả bom ngay vào Dinh Độc Lập vào lúc 8 giờ 30 phút ngày 8/4/1975. Giới thiệu cho các em biết chiếc xe Jeep lùn đã đưa Tổng Thống Dương Văn Minh đi từ Dinh Độc Lập đến đài phát thanh Sài Gòn tuyên bố đầu hàng chính quyền cách mạng trưa ngày 30/04/1975. Tổng Thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng Chiếc xe Jeep lùn đang trưng bày tại Dinh Độc Lập Khi dạy bài “Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước” cho các em tìm hiểu thêm lá thư của Anh Nguyễn Tất Thành gởi Tổng Thống Pháp xin nhập học ở trường thuộc địa. C. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC. Qua việc áp dụng Sáng kiến kinh nghiệm cuối năm học lớp tôi đã đạt được như sau: Tổng số HS Điểm thi học kỳ I Điểm thi học kỳ II Giỏi Khá TB Yếu Giỏi Khá TB Yếu 34 5 9 14 6 15 13 6 0 Với kết quả trên thực tế cho thấy việc giảng dạy môn lịch sử yêu cầu các em phải biết tính chất, nhiệm vụ của môn học này, nắm bắt được những kiến thức cơ bản của các bài học từ đó từ đó giúp các em khắc sâu kiến thức và nhớ lâu. Từ chỗ hiểu được, yêu thích môn học nên các em thích được giáo viên gọi tên mình trả lời câu hỏi, thích được cô chọn làm người dẫn chương trình, sắm vai hoặc được những lời khen thưởng của thầy cô. D. KẾT LUẬN: 1. Đánh giá chung về kết quả đạt được: Qua nhiều năm nghiên cứu giảng dạy tìm tòi cùng với sự kiên trì khắc phục khó khăn từ nhiều phía thầy và trò lớp tôi đều vui mừng phấn khởi trước những kết quả đạt được. Các em không còn thờ ơ, hờ hững trong các tiết lịch sử nữa mà ngược lại bây giờ các em rất thích thú say mê môn học này. Các em không những học tốt mà còn vận dụng tốt trong cuộc sống hàng ngày. Qua quá trình cung cấp kiến thức cho học sinh qua phân môn lịch sử như tôi đã nêu ở trên khiến tôi cảm thấy hài lòng với chính học sinh mình tiếp thu và phát triển tư duy rất tốt, đây chính là cơ sở tạo tiền đề vững chắc để các em học tốt môn lịch sử ở cấp THCS và THPT. 2. Những bài học kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lương giảng dạy môn lịch sử. Phải làm cho học sinh hiểu rõ tính chất nhiệm vụ của môn học. Người giáo viên phải luôn chuẩn bị tìm hiểu, sáng tạo các phương pháp dạy học để phát huy tính tích cực chủ động học tập ở các em. Người giáo viên phải có mức độ hiểu biết phổ thông, không ngừng học tập nâng cao trình độ văn hoá về mọi mặt, mở rộng vốn hiểu biết về lịch sử địa phương lịch sử nước nhà để truyền thụ kiến thức cho các em một cách sinh động sâu sắc hơn. Điều chính yếu là chúng ta không nên xem nhẹ môn lịch sử mà phải thấy được tầm quan trọng của nó để thể hiện được nhiệm vụ giáo dục qua từng bài học thì chắc chắn khi dạy môn lịch sử giáo viên sẽ đạt được hiệu quả cao về cả chất và lượng. Với đề tài sáng kiến kinh nghiệm trên tôi nghĩ đây chỉ là một kết quả khiêm nhường ban đầu, nguyện vọng của tôi là sẽ làm tốt hơn nữa trong những năm học tới đây. Tuy là một số kinh nghiệm nhỏ nhưng cũng giúp tôi phát huy rõ vai trò người giáo viên qua quá trình giảng dạy và hiệu qủa nhận thức về lịch sử nước nhà của người học sinh trong thời kì Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước. Trong quá trình viết sẽ không tránh khỏi những thiếu sót nhất định vì vậy tôi kính mong sự góp ý chân thành của các thầy cô đồng nghiệp, của các cấp lãnh đạo ban ngành để tôi có được những kinh nghiệm hoàn chỉnh hơn. Tài liệu tham khảo: SGK Lịch sử 5 Đặc san SKKN Tài liệu chương trình thay sách lớp 5 Cây trường, ngày 25 tháng 02 năm 2009 Người viết Lương Thị Anh Nhận xét của Ban Giám Hiệu : Nhận xét của Phòng Giáo Dục : Nhận xét của Sở Giáo Dục: