Giáo án Vật Lý Lớp 7 - Tiết 19: Sự nhiến điện do cọ xát

Ngày soạn: Ngày dạy: 7B4: 8/1/2014 Tiết 19: SỰ NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Học sinh mô tả được 1 hiện tượng hoặc 1 thí nghiệm chứng tỏ vật bị nhiễm điện do cọ xát. - Giải thích được một số hiện tượng nhiễm điện do cọ xát trong thực tế (chỉ ra các vật nào cọ xát với nhau và biểu hiện của sự nhiễm điện). 2. Kỹ năng - Làm thí nghiệm nhiễm điện cho vật bằng cách cọ xát. 3. Thái độ - Yêu thích môn học, ham hiểu biết, khám phá thế giới xung quanh. II. Chuẩn bị Mỗi nhóm: - 1 thước nhựa, 1 thanh thủy tinh hữu cơ, 1 mảnh ni lông. - Sợi nilông, 1 giá treo. - 1 mảnh len hoặc 1 mảnh lông thú, 1 mảnh dạ, 1 mảnh lụa khô. - Một số mẩu giấy vụn. - 1 mảnh tôn kích thước khoảng (80mm x 80mm), 1 mảnh nhựa (130mm x 130mm) - 1 bút thử điện thông mạch. - Bảng ghi kết quả thí nghiệm 1 III. Tổ chức hoạt động học của học sinh 1. Ổn đinh tổ chức : (1’) 7B4: ............. 2. Kiểm tra bài cũ: ( không) 3. Bài mới. Trợ giúp của GV Hoạt động của học sinh Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập giới thiệu chương (5') GV: Cho học sinh quan sát hai hiện tượng trong hình vẽ. (máy chiếu) ? Mô tả các hiện tượng trên? GV: Tất cả các hiện tượng trên sẽ được giải thích trong chương 3: Điện học GV: Trong chương 3 các em sẽ được nghiên cứu các nội dung: GV: Đưa ra các mục tiêu cơ bản của chương. GV: Để tìm hiểu các loại điện tích, trước hết ta tìm hiểu một trong các cách nhiễm điện cho các vật là "Nhiễm điện do cọ xát" GV: Giới thiệu vào bài mới như sgk. - HS: Quan sát - HS mô tả Chương 3: ĐIỆN HỌC Tiết 19: HIỆN TƯỢNG NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT Hoạt động 1 (15') Làm thí nghiệm phát hiện vật bị cọ xát có khả năng hút các vật khác. - Yêu cầu HS đọc thí nghiệm 1 (máy chiếu) ? Để làm được thí nghiệm 1 ta cần chuẩn bị những dụng cụ nào? (quan sát trên máy chiếu) ? Hãy nêu các bước tiến hành thí nghiệm? (HS nêu các bước xong GV chiếu trên máy chiếu) GV: Trước khi làm thí nghiệm hãy đưa một đầu thước nhựa lại gần các vụn giấy, sợi ni lông xem có hiện tượng gì xảy ra không? - Yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm GV: Đưa bảng ghi kết quả thí nghiệm để HS điền kết quả. Lưu ý HS cách cọ xát các vật (cọ mạnh nhiều lần theo một chiều) sau đó đưa lại gần các vật cần kiểm tra để phát hiện hiện tượng xảy ra rồi ghi vào bảng kết quả thí nghiệm. GV: Từ bảng kết quả thí nghiệm các em hãy thảo luận, lựa chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống cho phù hợp. (máy chiếu ) (Máy chiếu ghi các nội dung cần điền, học sinh có các lựa chọn) ? Yêu cầu đại diện 1 nhóm lên điền vào bảng? ? Nhận xét? GV: Chốt lại kiến thức. I. Vật nhiễm điện - Đọc thí nghiệm - Nêu các dụng cụ: Thước nhựa, thanh thủy tinh, mảnh vải khô, mảnh len, mảnh dạ, vụn giấy, sợi nilông, giá treo. - Nêu các bước tiến hành thí nghiệm + Dùng miếng vải khô cọ xát vào thước nhựa rồi đưa lại gần vụn giấy, sợi nilông và quan sát hiện tượng xảy ra. + Làm thí nghiệm tương tự thay thước nhựa bằng thanh thủy tinh được cọ xát bằng mảnh lụa - Không có hiện tượng xảy ra - Làm thí nghiệm theo nhóm - Điền kết quả vào bảng - Thảo luận theo nhóm, cử đại diện lên điền - Nhận xét *Kết luận 1: Nhiều vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút các vật khác. Hoạt động 2: (15') Phát hiện vật bị cọ xát nhiễm điện có khả năng làm sáng bóng đèn của bút thử điện ? Vì sao nhiều vật sau khi cọ xát lại có thể hút các vật khác? GV: Cho HS đọc thí nghiệm 2 (máy chiếu) ? Để thực hiện được thí nghiệm 2 ta cần những dụng cụ nào? (máy chiếu hình ảnh thí nghiệm để học sinh nêu dụng cụ) ? Em hãy nêu cách tiến hành thí nghiệm? ? Trước khi làm thí nghiệm em hãy chạm bút thử điện vào mảnh tôn phẳng và quan sát đèn của bút thử điện? GV: Yêu cầu HS làm thí nghiệm theo nhóm GV: Kiểm tra việc làm thí nghiệm của các nhóm (làm lại thí nghiệm ảo cho học sinh quan sát) GV: Sau khi làm xong thí nghiệm các em thảo luận nhóm để hoàn thiện kết luận 2 (máy chiếu) GV: đại diện nhóm trả lời ? Nhận xét? GV: Kết luận GV: Thông báo (máy chiếu): Các vật bị cọ xát có khả năng hút các vật khác hoặc có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện. Các vật đó được gọi là các vật nhiễm điện hay các vật mang điện tích. * Tích hợp môi trường (hình ảnh máy chiếu) GV: Vào lúc trời mưa dông, các đám mây bị cọ xát vào nhau nên nhiễm điện trái dấu. Sự phóng điện giữa các đám mây (sấm) và giữa đám mây với mặt đất (sét) vừa có lợi vừa có hại cho cuộc sống con người. ? Hiện tượng đó có lợi và có hại gì cho cuộc sống con người? (máy chiếu các tác hại của sét: cháy rừng, phá hủy nhà cửa, chết người, chết vật nuôi...) ? Để làm giảm tác hại của sét con người chúng ta đã làm như thế nào? (máy chiếu các hình ảnh nhà có cột thu lôi) GV: Vì vậy khi trời mưa dông có hiện tượng sấm sét các em chú ý là không đi dưới trời mưa, không trú tại các cây to để tránh bị sét đánh. Đối với các gia đình xây dựng nhà cao tầng nên sử dụng cột thu lôi chống sét. GV: cho học sinh quan sát các dấu hiệu khi sắp có sét (máy chiếu) GV: Trong các nhà máy dệt, may có các bảng tích điện để có thể hút các bụi vải để làm giảm ô nhiễm môi trường (máy chiếu), hoặc các xe bồn chở xăng dầu, vật liệu dễ cháy nổ. Khi di chuyển các bồn cọ xát với không khí gây tích điện ở vỏ bồn vì vậy rất dễ gây cháy nổ, để giảm điện tích ở vỏ bồn người ta thường nối một dây xích từ vỏ bồn xuống đất để dẫn điện. - HS dự đoán, suy nghĩ nêu phương án trả lời. - Đọc thí nghiệm - Bút thử điện, mảnh nhựa, mảnh tôn, mảnh len,thước nhựa. - Nêu các bước tiến hành + Dùng mảnh len cọ xát mảnh phim nhựa nhiều lần và quan sát kĩ đèn của bút thử điện khi chạm bút vào mảnh tôn + Tiến hành thí nghiệm như trên, nhưng thay mảnh phim nhựa bằng thước nhựa dẹt. - Đèn không sáng - Làm thí nghiệm theo nhóm - Thảo luận nhóm hoàn thiện kết luận 2 - Nhận xét kết quả của các nhóm khác * Kết luận 2: Nhiều vật khi bị cọ xát có khả năng làm sáng bóng đèn. - Nghe và ghi nhớ - Nghe và suy nghĩ + Lợi ích: Giúp điều hòa khí hậu, gây ra phản ứng hóa học nhằm tăng thêm lượng Ô zôn bổ xung vào khí quyển + Tác hại: Phá hủy nhà cửa và các công trình xây dựng, ảnh hưởng đến tính mạng con người và sinh vật, tạo ra các khí độc hại (NO, NO2....) - Để làm giảm tác hại của sét, bảo vệ tính mạng của người và các công trình xây dựng, cần thiết xây dựng các cột thu lôi. Hoạt động 4 (8'): Củng cố - Vận dụng ? Qua bài học hôm nay các em cần ghi nhớ điều gì? GV: Chốt kiến thức GV: Tổ chức cho HS thảo luận nhóm bàn làm câu C1, C2, C3 (máy chiếu các hình ảnh) cho đại diện nhóm trả lời. ? Nhận xét? II. Vận dụng - Có thể làm nhiễm điện nhiều vật do cọ xát - Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng hút các vật khác - Thảo luận nhóm, đại diện các nhóm trình bày - Nhận xét bài làm của bạn C1: Lược và tóc cọ xát nên lược và tóc đều nhiễm điện vì vậy lược nhựa hút kéo tóc thẳng ra. C2: Khi thổi, luồng gió làm bụi bay - Cánh quạt quay cọ xát với không khí nên cánh quạt bị nhiễm điện vì vậy cánh quạt hút các hạt bụi ở gần nó. Mép quạt cọ xát nhiều nên nhiễm điện nhiều nhất do đó mép quạt hút bụi mạnh nhất, bụi bám nhiều nhất. C3: Gương, kính, màn hình tivi cọ xát với khăn lau khô nên nhiễm điện vì thế chúng hút bụi vải ở gần. 4. Hướng dẫn về nhà (2') ? Có thể làm vật nhiễm điện bằng cách nào? ? Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng gì? BTVN: 17.1, 17.2, 17.3, 17.4 HSK- G: 17.5 (SBT)