Giáo án Vật Lí Lớp 9 - Tiết 47, Bài 42: Thấu kính hội tụ - Năm học 2013-2014 - Ngũ Thị Thuận

Tuần : 25 Ngày soạn : 15/02/2014 Tiết : 47 Ngày dạy : 18/02/2014 BÀI 42 : THẤU KÍNH HỘI TỤ I . Mục tiêu : 1.Kiến thức : - Nhận biết được TKHT - Nêu được tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính là gì? - Mô tả được đường truyền của tia sáng đặc biệt qua TKHT 2. Kĩ năng : - Vẽ được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ . - Xác định được TKHT qua việc quan sát trực tiếp các thấu kính này. Vẽ được đường truyền của các tia sáng đặc biệt qua TKHT 3. Thái độ : - Nghiêm túc nghiên cứu hiện tượng à thu thập thông tin II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: - Nội dung kiến thức bài học - 1 thấu kính hội tụ có tiêu cụ khoảng 50 –100cm ; 1 giá quang học ; 1 hộp chứa khói à quan sát đường truyền của tia sáng ;1 nguồn sáng phát ra gồm 3 tia sáng song song 2. Học sinh : - Học bài và làm bài trước khi lên lớp. - Tự giác, tự đánh giá khả năng tiếp thu kiến thức đã học III. Tổ chức hoạt động dạy và học : 1. Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp . 9A1.. 9A2. 9A3.. 9A4.. 9A5 9A6.. 2. Kiểm tra bài cũ : 2. Kiểm tra bài cũ : Kiểm tra 15 phút Câu 1: Vẽ tia khúc xạ trong hai trường hợp : (5đ) - Tia sáng truyền từ không khí sang thuỷ tinh? - Tia sáng tuyền từ nước sang không khí ? Câu 2: Thế nào gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng?(5đ) Đáp án và biểu điểm: Đáp án Biểu điểm Câu 1: Mỗi trường hợp vẽ đúng 2.5đ 5đ Câu 2: Tia sáng đi từ không khí sang nước thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa 2 môi trường. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng 5đ 3. Tiến trình: GV tổ chức các hoạt động Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 1 :Giới thiệu bài mới Nghe nội dung GV đặt vấn đề như SGK . Có thể đề xuất phương án giải quyết vấn đề vào bài mới - HS lắng nghe Hoạt động 2 : Nhận biết đặc điểm của thấu kính hội tụ. -Học sinh nghiên cứu thông tin SGK kết hợp với hình 42.2 SGK. - Nêu các bước làm thí nghiệm ? - Bố trí thí nghiệm như hình 42.2 ? - Giáo viên theo dõi , giúp đỡ các nhóm yếu làm thí nghiệm -Đại diện nhóm nêu kết quả , làm C1 ? -Nêu các nhóm làm sai à giáo viên cho học sinh bố trí lại cách để dụng cụ để có kết quả đúng . -Giáo viên giúp đỡ học sinh vẽ lại kết quả thí nghiệm -Đọc thông báo về tia tới và 2 tia ló? -Giáo viên chốt lại thông báo bằng kí hiệu. a.Đọc thông tin -Bố trí thí nghiệm theo nhóm và làm C1,C2 C1 : Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ . C2: SI là tia tới ; IK là tia ló I.Đặc điểm của thấu kính hội tu 1.Thí nghiệm: (Bố trí như hình 42.2 SGK ) C1 : Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính là chùm hội tụ C2: SI là tia tới ; IK là tia ló Hoạt động 3: Nhận biết hình dạng của thấu kính hội tụ. -Thông báo , giới thiệu thấu kính hội tụ -Quan sát , nêu đặc điểm của thấu kính hội tụ ? -Thông báo chất liệu làm thấu kính hội tụ, qui ước rìa, giữa của thấu kính . -Làm C3 -Giáo viên hướng dẫn cách biều diễn thấu kính hội tụ . *Giáo viên chú ý học sinh khi sử dụng nguồn sáng laze phải cẩn thận à nguy hiểm cho mắt . Hs quan sát TKHT Quan sát chất liệu và đặc điểm của TKHT Trả lời C3 C3 : Phần rìa mỏng hơn phần giữa 2.Hình dạng của thấu kính hội tụ Thấu kính làm bằng vật liệu trong suốt C3 : Phần rìa mỏng hơn phần giữa Kí hiệu thấu kính hội tụ : Hoạt động 4 : Tìm hiểu các khái niệm: Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ -Đọc tài liệu , làm lại thí nghiệm hình 42.2 và tìm trục chính tam giác theo lệnh C4 ? à Giáo viên chốt lại kết quả đúng . -Đọc thông tin và xác định quang tâm 0 trên thí nghiệm ? -Quay đèn sao cho có 1 tia không vuông góc tam giác và đi qua quay tâm . -Nhận xét tia ló ? -Hướng dẫn học sinh tìm hiểu khái niệm tiêu điểm -Quan sát thí nghiệm làm C5, C6 ? à Giáo viên chốt lại nội dung đúng . -Thông báo , giới thiệu trên hình vẽ khái niệm tiêu điểm -Tia tới quay sang mặt bên kia của thấu kính thì hiện tượng xảy ra tương tự -Mỗi thấu kính có mấy tiêu điểm ? vị trí của chúng có đặc điểm gì -Nêu thông báo đặc điểm của tiêu cự ? -Giáo viên làm thí nghiệm đối với tia tới qua tiêu điểm -Giáo viên chốt và hướng dẫn quan sát lại các khái niệm trên . -Làm thí nghiệm hình 42.2 theo nhóm -Làm C4 vào vở C4 : Trong ba tia sáng tới thấu kính , tia ở giữa truyền thẳng không bị đổi hướng - Từng hs đọc phần thông báo về trục chính như trong SGK b)Tìm hiểu khái niệm về quang tâm . Từng hs đọc phần thông báo khái niệm về quang tâm như trong SGK c) Tìm hiểu về tiêu điểm + các nhóm tiến hàh làm lại TN như hình 42 .2 .Từng hs trả lời C5:Điểm hôi tụ F của chùm tia tới song song với trục chính của nằm trên trục chính C6 : Khi đó chùm tia ló vẫn hội tụ trên trục chính .( Điểm F) - Từng hs đọc SGK và trả lời câu hỏi của GV Tìm hiểu khái niệm về tiêu cự . Tìm hiểu khái niệm về quang tâm -Đọc thông báo – trả lời câu hỏi Tìm khái niệm về tiêu điểm II.Trục chính ,quang tâm , tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ . 1.Trục chính Tia sáng tới vuông góc với mặt thấu kính hội tụ có 1 tía cho tia ló truyền thẳng không đổi hướng trùng với 1 đường thẳng gọi là trục chính . 2.Quang tâm -Trục chính cắt thấu kính hội tụ tại điểm o , điểm o là quang tâm. 3.Tiêu điểm - Một chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại 1 điểm F nằm trên trục chính gọi là tiêu điểm F của thấu kính hội tụ . - Mỗi thấu kính hội tụ có 2 tiêu điểm F và F’ nằm về 2 phía của thấu kính và cách đều quang tâm . 4.Tiêu cự Là khoảng cách từ tiêu điểm đến quang tâm OF = OF’= f - Tía tới qua tiêu điểm của thấu kính thì tia ló song song với trục chính . Hoạt động 5 : Vận dụng Nêu cách nhận biết thấu kính hội tụ ? -Đặc điểm đường truyền của 1 số tia sáng qua thấu kính hội tụ ? -Làm C7, C8 ? -Kết luận của chỉ đúng với thấu kính mỏng -Thấu kính mỏng thì giao điểm của trục chính với 2 mặt thấu kính coi như trùng nhau gọi là quang tâm -Trả lời câu hỏi của giáo viên -Cá nhân làm C7,C8 + C7:Đường của ba tia sáng được vẽ như hình bên : + C8 : Thấu kính hội tụ là thấuu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa . Nếu chiếu một chùm tia song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chìm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính III.Vận dụng C7 : + C8 : Thấu kính hội tụ là thấuu kính có phần rìa mỏng hơn phần giữa . Nếu chiếu một chùm tia song song với trục chính của thấu kính hội tụ thì chìm tia ló sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính IV. Củng cố : - Nêu đặc điểm của TKHT? - Cho biết đặc điểm đường truyền của 1 số tia sáng đặc biệt qua TKHT ? - Nêu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự củaTKHT ? V. Hướng dẫn về nhà : - Về nhà học thuộc phần ghi nhớ - Đọc phần có thể em chưa biết - Làm bài tập SBT - Xem trước bài 43 SGK VI. RÚT KINH NGHIỆM: THỐNG KÊ CHẤT LƯỢNG BÀI 15 PHÚT STT >5 <5 0-3 8-10 SL % SL % SL % SL % 9a1 9a2 9a3 9a4 9a5 9a6