Giáo án Vật Lí Lớp 9 - Tiết 31: Thực hành - Chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện - Năm học 2012-2013

Ngày soạn: 30/11/2010 Ngày giảng: 2/12/2010 Tiết 31: thực hành- chế tạo nam châm vĩnh cửu, nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Biết cách dúng kim nam châm để xác định tên từ cực của ống dây có dòng điện chạy qua và chiều dòng điện trong ống dây. - Biết cách làm việc tự lực để tiến hành công việc thực hành, biết xử lý và báo cáo kết quả thực hành theo mẫu, có tinh thần hợp tác với các bạn trong nhóm. 2. Kĩ năng - Chế tạo được một đoạn dây thép thành nam châm, biết cách nhận biết một vật có phải là nam châm không. - Rèn kỹ năng làm thực hành và viết báo cáo thực hành. 3. Thái độ - Có ý thức chấp hành nghiêm túc và tinh thần hợp tác trong nhóm. II. Đồ dùng dạy học 1. GV: Mỗi nhóm HS: Nguồn điện 3V - 2 đoạn dây dẫn, một bằng đồng dài 3.5 cm, = 0.4 mm - Cuộn dây A khoảng 200 vòng, dây dẫn có = 0.2 mm quấn sẵn trên một ống nhựa có = 1 cm, cuộn dây này dùng để nạp từ. - Cuộn dây B khoảng 300 vòng, dây dẫn có = 0.2 mm, quấn sắn trên một ống nhựa chia thành hai phần có = 4 – 5 cm. Cuộn dây này dùng để kiểm tra từ đã nạp. - 1 công tắc, 1 sợi chỉ nhỏ, 1 giá thí nghiệm, 1 bút dạ để đánh dấu. 2. HS: Đọc trước bài mới. Chuẩn bị mẫu báo cáo thực hành III. Phương pháp - Thực hành. IV. Tiến trình dạy học 1. ổn định tổ chức (1 phút) 2. Kiểm tra bài cũ (không) 3. Bài mới (40 phút) Hoạt động1: Trả lời câu hỏi trong báo cáo thực hành (8 phút). Mục tiêu: Có ý thức chấp hành nghiêm túc và tinh thần hợp tác trong nhóm. Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh - Gọi lớp phó học tập báo cáo tình hình chuẩn bị bài của các bạn trong lớp - Gọi HS trả lời các câu hỏi trong mẫu báo cáo ? C1: Làm thế nào để một thanh thép nhiễm từ ? ? C2 : Có những cách nào để nhận biết chiếc kim bằng thép đã nhiễm từ hay chưa ? ? C3 : Nêu cách xác định tên từ cực của ống dây có dòng điện chạy qua và chiều dòng điện trong các vòng dây bằng một kim nam châm. - GV nêu tóm tắt yêu cầu của tiết học: + Chế tạo được một đoạn dây thép thành nam châm, biết cách nhận biết một vật có phải là nam châm không. + Biết cách dúng kim nam châm để xác định tên từ cực của ống dây có dòng điệnchạy qua và chiều dòng điện trong ống dây - GV giao dụng cụ thực hành cho các nhóm. - GV kiểm tra phần chuẩn bị của học sinh trong vở - Gọi HS nhận xét - GV đánh giá phần chuẩn bị của bài của cả lớp I. Chuẩn bị C1: Đặt thanh thép trong từ trường của nam châm, của dòng điện. C2: Treo kim thăng bằng trên một sợi dây không xoắn xem nó có chỉ hướng Nam- Bắc hay không hoặc đưa nó lại gần các mạt sắt xem kim có hút các mạt sắt hay không ... C3: Đặt kim nam châm vào trong lòng và gần một đầu ống dây. Căn cứ vào sự định hướng của kim nam châm mà xác định chiều của các đường sức từ trong lòng ống dây. Từ đó xác định tên từ cực của ống dây. sau đó, dùng quy tắc nắm tay phải để xác định để xác định chiều dòng điện chạy trong các vòng của ống dây. Hoạt động 2: Thực hành thí nghiệm chế tạo nam châm vĩnh cửu ( 15 phút). Mục tiêu: - Chế tạo được một đoạn dây thép thành nam châm, biết cách nhận biết một vật có phải là nam châm không. Đồ dùng: Nguồn điện 3V, 1 sợi chỉ nhỏ, 1 giá thí nghiệm, 1 bút dạ để đánh dấu,1 công tắc. - Yêu cầu HS nghiêm cứu phần 1 ? Nêu nhiệm vụ thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu ? - GV yêu cầu HS thực hiện theo nhóm, theo dõi nhắc nhở và uốn nắn HS - HS ghi chép kết quả thực hành vào báo cáo. II. Nội dung thực hành 1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu + Nối 2 đầu ống dây A với nguồn điện 9V + Đặt đồng thời đoạn dây thép và đồng dọc theo trong lòng ống dây, đóng công tắc điện khoảng 2 phút + Mở công tắc, lấy các đoạn kim loại ra khỏi ống dây + Thử từ tính để xác định xem đoạn kim loại nào đã trở thành nam châm. + Xác định tên cực của nam châm, dùng bút dạ đánh dấu tên cực. Hoạt động 3: Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua( 15 phút). Mục tiêu:- Biết cách dúng kim nam châm để xác định tên từ cực của ống dây có dòng điện chạy qua và chiều dòng điện trong ống dây. Đồ dùng:- Chuẩn bị mẫu báo cáo thực hành, guồn điện 3V - 2 đoạn dây dẫn, một bằng đồng dài 3.5 cm, = 0.4 mm - Cuộn dây A khoảng 200 vòng, dây dẫn có = 0.2 mm quấn sẵn trên một ống nhựa có = 1 cm, cuộn dây này dùng để nạp từ. - Cuộn dây B khoảng 300 vòng, dây dẫn có = 0.2 mm, quấn sắn trên một ống nhựa chia thành hai phần có = 4 – 5 cm. Cuộn dây này dùng để kiểm tra từ đã nạp. - 1 công tắc, 1 sợi chỉ nhỏ, 1 giá thí nghiệm, 1 bút dạ để đánh dấu. - GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin trong SGK - GV vẽ hình 29.2 lên bảng, yêu cầu HS: ? Hãy nêu các bước thực hành. - Yêu cầu HS thực hành theo nhóm. GV kiểm tra và giúp đỡ HS - HS thực hành theo nhóm và ghi kết quả vào mẫu báo cáo. 2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua + Đặt ống dây B nằm ngang, luồn qua lỗ tròn để treo nam châm vừa chế tạo ở phần 1. Xoay ống dây sao cho nam châm nằm song song với mặt phẳng của các vòng dây. + Đóng mạch điện 3V. + Quan sát hiện tượng xảy ra với kim nam châm. Dựa vào chiều của nam châm trong lòng ống dây, xác địng tên từ cực của ống dây và chiều dòng điện chạy qua ống dây. + Kiểm tra lại kết quả vừa thu được thông qua dấu các cực của nguồn điện, đổi cực của nguồn điện để đổi chiều dòng điện đi vào cuộn dây và làm lại các bước như trên. Hoạt động 4: Tổng kết đánh giá thái độ học tập của học sinh(5phút). - Yêu cầu HS thu dọn dụng cụ, hoàn chỉnh và nộp báo cáo thực hành. - Nhận xét kết qủa tinh thần và thái độ thực hành của các nhóm: + Thao tác thí nghiệm + Thái độ học tập của nhóm + ý thức kỉ luật + Kết quả thực hành 4. Hướng dẫn học ở nhà (1phút). - Chuẩn bị bài mới: Bài tập vận dụng quy tắc nắm tay phải và quy tắc bàn tay trái.