Giáo án Vật Lí Lớp 9 - Tiết 29, Bài 23: Đối lưu - Bức xạ nhiệt - Năm học 2013-2014 - Ngũ Thị Thuận

Tuần : 30 Ngày soạn : 22/03/2014 Tiết : 29 Ngày dạy : 26/03/2014 BÀI 23 : ĐỐI LƯU – BỨC XẠ NHIỆT I . Mục tiêu : 1. Kiến thức: - Lấy được ví dụ minh họa về đối lưu. - Lấy được ví dụ minh họa về bức xạ nhiệt 2. Kĩ năng: - Vận dụng kiến thức về đối lưu, bức xạ nhiệt để giải thích một số hiện tượng đơn giản. 3. Thái độ: - Học tập nghiêm túc. II. Chuẩn bị : 1. Giáo viên: - Chuần bị nội dung bài giảng và các tài liệu liên quan. - Đế sắt, thanh trụ,khớp nối, vòng kiềng, lưới sắt, cốc 500 ml, ống nghiệm, 1 miếng sáp, giá đỡ, đèn cồn, thuốc tím, nhiệt kế, tấm bìa, nhang, cây nến, 2 bình cầu tròn sơn đen, 2 nắp ống chữ L, tấm gỗ. Bảng phụ. 2. Học sinh : - Đọc bài trước khi lên lớp. III. Tổ chức hoạt động dạy và học : 1. Ổn định lớp : Kiểm tra sĩ số vệ sinh lớp . 8A1.. 8A2. 8A3.. 2. Kiểm tra bài cũ: - Không kiểm tra 3. Tiến trình: Giáo viên tổ chức các hoạt động Hoạt động của học sinh Kiến thức cần đạt được Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới Trong TN trên, nếu ta không gắn miếng sáp ở đáy ống nghiệm mà để miếng sáp ở miệng ống nghiệm và đun nóng đáy ống nghiệm thì miếng sáp có chảy ra không?Kết quả: chỉ trong 1 thời gian ngắn sáp đã nóng chảy. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt bằng cách nào? Chúng ta cùng tìm hiểu bài 23: “Đối lưu- Bức xạ nhiệt”. HS chú ý lắng nghe Hoạt động 2: Tìm hiểu hiện tượng đối lưu -Hãy nghiên cứu thí nghiệm hình 23.2 SGK và mô tả cách làm thí nghiệm. GV tiến hành thí nghiệm lầm lượt theo các bước: +Lắp đặt TN theo hình 23.2, chú ý tránh đổ vỡ cốc thủy tinh và nhiệt kế. +Đưa gói thuốc tím xuống đáy cốc thủy tinh. +Dùng đèn cồn đun nóng nước ở phía có đặt thuốc tím. Yêu cầu học sinh quan sát hiện tượng xảy ra thảo luận nhóm trả lời C1, C2, C3. -Mời đại diện nhóm trả lời câu trả và nhóm khác nhận xét - GV nhận xét chung và cho ghi vở . -GV làm thí nghiệm 23.3 SGK và yêu cầu các nhóm quan sát thí nghiệm trả lời câu hỏi: + Quan sát thí nghiệm và mô tả hiện tượng xảy ra khi ta đốt nến và hương. + Tại sao muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun nóng từ phía dưới? + Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra hiện tượng đối lưu không? Tại sao? -GV : chốt lại nội dung trả lời và cho hs ghi vở 1.Thí nghiệm. -Nêu dụng cụ và các bước tiến hành thí nghiệm. -Học sinh quan sát GV làm thí nghiệm. 2.Trảlời câu hỏi: trả lời C1 ; C2 ; C3. C1: Di chuyển thành dòng C2:Lớp nước ở dưới nóng lean trước , nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn trọng lượng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu. C3:Nhờ nhiệt kế 3.Vận dụng: - Quan sát thí nghiệm của GV và hoạt động nhóm trả lời câu hỏi +Khói đi từ trên xuống qua khe hẹp giữa miếng bìa ngăn cách và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến. +Để phần ở dưới nóng lên trước (trọng lượng riêng giảm) phần ở trên chưa kịp nóng đi xuống. +Không vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo ra các dòng đối lưu. KL:Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí. I.Đối lưu 1. Thí nghiệm 2. Trả lời câu hỏi C1: Di chuyển thành dòng C2:Lớp nước ở dưới nóng lên trước , nở ra, trọng lượng riêng của nó nhỏ hơn trọng lượng của lớp nước lạnh ở trên. Do đó lớp nước nóng nổi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống tạo thành dòng đối lưu. C3:Nhờ nhiệt kế 3. Vận dụng C4:Khói đi từ trên xuống qua khe hẹp giữa miếng bìa ngăn cách và đáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến. C5: Muốn đun nóng chất lỏng và chất khí phải đun nóng từ phía dưới để phần ở dưới nóng lên trước (trọng lượng riêng giảm) phần ở trên chưa kịp nóng đi xuống. C6: Trong chân không và trong chất rắn không xảy ra hiện tượng đối lưu vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo ra các dòng đối lưu. KL:Đối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí. Hoạt động 3: Tìm hiểu về hiện tượng bức xạ nhiệt - Quan sát và mô tả hiện tượng xảy ra với giọt nước màu. +Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì? - Hãy dự đoán hiện tượng gì xảy ra với giọt nước màu khi ta lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầu. +Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ có tác dụng gì? +Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình có phải là dẫn nhiệt và đối lưu không? Tại sao? à GV thông báo định nghĩa bức xạ nhiệt và khả năng hấp thu nhiệt Quan sát thí nghiệm của giáo viên. Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B. C7: Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra - Giọt nước màu dịch chuyển về đầu A. +Không khí trong bình đã lạnh đi . Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình . Điều này chứng tỏ nhiệt đã truyền từ đèn sang bình theo một đường thẳng . +Không vì không khí dẫn nhiệt kém và nhiệt được truyền theo đường thẳng. *Bức xạ nhiệt là hiện tượng truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng . Bức xạ nhiệt có thể xảy ra ở trong chân không. II.Bức xạ nhiệt 1. Thí nghiệm 2. Trả lời câu hỏi C7: Không khí trong bình đã nóng lên và nở ra. C8: Không khí trong bình đã lạnh đi . Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình . Điều này chứng tỏ nhiệt đã truyền từ đèn sang bình theo một đường thẳng . C9 : Không vì không khí dẫn nhiệt kém và nhiệt được truyền theo đường thẳng. Bức xạ nhiệt là hiện tượng truyền nhiệt bằng các tia đi thẳng . Bức xạ nhiệt có thể xảy ra ở trong chân không Hoạt động 4: Vận dụng -Yêu cầu hs làm việc các nhân trả lời phần vận dụng - Lần lượt hướng dẫn hs làm bài tập C10 ; C11. – + Gọi hs đọc đề bài .Yêu cầu các em làm việc cá nhân trả lời + Mời một vài hs khác nhân xét nội dung trả lời của bạn mình Phát bảng phụ cho học sinh thảo luận trả lời C12 - GV : Chốt lai và cho ghi vở Làm việc cá nhân trả lời bài tập vận dụng C10: Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt C11: Để giảm hấp thụ tia nhiệt C12: Chất Rắn Lỏng Khí Chân không Hình thức truyền nhiệt chủ yếu Dẫn nhiệt Đối lưu Đối lưu Bức xạ nhiệt III.Vận dụng C10: Để tăng khả năng hấp thụ tia nhiệt C11: Để giảm hấp thụ tia nhiệt IV. Củng cố: - Thế nào là đối lưu, bức xạ nhiệt. - Nêu VD về sự đối lưu, bức xạ nhiệt. - Đọc ghi nhớ, có thể em chưa biết. V. Hướng dẫn về nhà: - Học bài và làm các bài tập trongg SBT - Đọc trước nội dung bài mới. VI: RÚT KINH NGHIỆM: