Giáo án Tin học Lớp 6 - Chủ đề 1: Tin học và máy tính điện tử - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Thị Chính

Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 Ngày soạn: 16-8-2019 GIÁO ÁN DẠY THEO CHỦ ĐỀ CHỦ ĐỀ 1: Tin học và máy tính điện tử. Số tiết: 4 Giới thiệu chung về chủ đề: Chủ đề này sẽ giúp các em hiểu được khái niệm tin học, biết tất cả những gì lưu lại trong máy tính sẽ trở thành dữ liệu và nhiệm vụ chính của tin học. I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ: a/ kiến thức - HS biết được khái niệm thông tin và hoạt động thông tin của con người. - Biết máy tính là công cụ hỗ trợ con người trong các hoạt động thông tin. - Có kỹ năng biễu diễn thông tin. c/ Thái độ: -Nghiêm túc, tích cực trong học tập - Học sinh có thái độ học tập nghiêm túc, tích cực hoạt động trong giờ. 2.Định hướng các năng lực có thể hình thành và phát triển: - Năng lực tự học. - Năng lực giải quyết vấn đề. II.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 1. Giáo viên: ▪ Giáo án, SGK,bảng phụ, phiếu học tập của học sinh. ▪ Máy tính, đèn chiếu, các File bài tập mẫu Pascal. 2. Học sinh: ▪ Học bài cũ, chuẩn bị nội dung chủ đề mới. ▪ Đồ dùng học tập, tập vở, bút, sách giáo khoa. ▪ Chuẩn bị bảng nhóm. III. Tiến trình dạy học Hoạt động 1: Tình huống xuất phát Mục tiêu hoạt động Nội dung phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm, đánh giá hoạt động của HS kết quả hoạt động Giúp HS hiểu về thông tin Nội dung: và lợi ích của thông tin mang Giáo viên trình chiếu khổ thơ được lại cho con người trong cuộc trích từ bài thơ “Đoàn thuyền đánh sống. cá” của nhà thơ Huy Cận. Học sinh quan sát. Hiểu về khái niêm:Thông tin là tất cả những gì đem lại hiểu biết về thế giới xung quanh (sự vật, sự - GV:Nguyễn Thị Chính Trang 1 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 kiện, ) và về chính con người. Phương thức tổ chức hoạt Học sinh nhận nhiệm vụ: • Ví dụ: đèn giao thông. động học tập: - Chú ý lắng nghe câu hỏi, quan Đường có vị ngọt. (Tổ chức HS hoạt động cá nhân) sát và tìm câu trả lời. Hoạt động: GV giao nhiệm vụ: Cả lớp quan sát trên màn chiếu kết hợp SGK và trả lời nhanh các câu HS thực hiện nhiệm vụ: hỏi sau: Câu trả lời mong muốn: GV quan sát và hưỡng dẫn HS - Mặt trời trông như thế nào? + Khi thấy đèn giao thông màu - Đoàn thuyền đánh cá đi đâu? Đây đỏ em sẽ đứng lại. có phải là lần đầu đoàn thuyền đi + Nghe tiếng trống trường vào như vậy không? lớp em sẽ vô lớp. - Khung cảnh mà khổ thơ nói tới + Em sẽ mang theo áo mưa tránh diễn ra trong thời gian nào và ở trời mưa to. đâu? Báo cáo, góp ý, bổ sung để hoàn GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thiện: thức: - Học sinh chú ý lắng nghe:  Như vậy những các câu trả lời của các bạn qua các câu hỏi của thầy được gọi là thông tin. - Vậy thì bạn nào cho cả lớp biết - Đưa ra câu trả lời theo hiểu biết thông tin là gì? của mình. Em hãy nêu một số ví dụ về thông Câu trả lời mong muốn: tin mà con người có thể thu nhận - Việc tiếp nhận, xử lí, lưu trữ và được bằng mắt, tai, mũi, lưỡi. truyền (trao đổi) thông tin được gọi chung là hoạt động thông tin. - Trong hoạt động thông tin, xử - GV mời một số HS nhận xét lí thông tin đóng vai trò quan - GV chính xác lại câu trả lời của trọng nhất. học sinh. - HS nhận xét câu trả lời. - HS chú ý lắng nghe. * Ví dụ: đèn giao thông chuyển màu đỏ thì dừng lại màu xanh thì đi. Hoạt động 1: Hình thành kiến thức Mục tiêu hoạt động Nội dung phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm, đánh giá hoạt động của HS kết quả hoạt động - Việc tiếp nhận, xử lí, lưu trữ và Nội dung 1: Hoạt động thông tin truyền (trao đổi) thông tin được của con người gọi chung là hoạt động thông tin. Giáo viên chiếu hình ảnh cho học GV:Nguyễn Thị Chính Trang 2 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 - Trong hoạt động thông tin, xử lí sinh quan sát. Học sinh quan sát. thông tin đóng vai trò quan trọng nhất. - Thông tin trước xử lí gọi là thông tin vào còn thông tin nhận GV giao nhiệm vụ: được sau xử lí gọi là thông tin ra. - Lớp chia thành 4 nhóm, quan sát Học sinh nhận nhiệm vụ: các hình ảnh tương ứng trên và trả - Chú ý lắng nghe câu hỏi, quan lời các câu hỏi sau trong vòng 3 sát và tìm câu trả lời. TT vào Xử lí phút: GV quan sát và hướng dẫn HS: - Em sẽ làm gì nếu: HS thực hiện nhiệm vụ: * Ví dụ: đèn giao thông chuyển + Trên đường đi thấy có đèn giao Câu trả lời mong muốn: màu đỏ thì dừng lại màu xanh thì thông báo màu đỏ. đi. + Nghe thấy tiếng trống trường báo + Khi thấy đèn giao thông màu vào lớp. đỏ em sẽ đứng lại. + Trước khi đi học nhìn thấy bầu + Nghe tiếng trống trường vào trời toàn màu đen. lớp em sẽ vô lớp. GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến + Em sẽ mang theo áo mưa tránh thức: trời mưa to.  Như vậy những các câu trả lời Báo cáo, góp ý, bổ sung để hoàn của các bạn qua các câu hỏi của thiện: thầy được gọi là thông tin. - Học sinh chú ý lắng nghe: - Vậy thì bạn nào cho cả lớp biết hoạt động thông tin là gì? - Trong hoạt động thông tin, hoạt động nào đóng vai trò quan trọng - Đưa ra câu trả lời theo hiểu biết nhất. của mình. Câu trả lời mong muốn: - Việc tiếp nhận, xử lí, lưu trữ và truyền (trao đổi) thông tin được gọi chung là hoạt động thông tin. - Trong hoạt động thông tin, xử lí thông tin đóng vai trò quan - GV mời một số HS nhận xét trọng nhất. - GV chính xác lại câu trả lời của học sinh. - HS nhận xét câu trả lời. - HS chú ý lắng nghe. - GV yêu cầu HS lấy một VD về việc tiếp nhận TT và xử lí TT đó ra sao. * Ví dụ: đèn giao thông chuyển màu đỏ thì dừng lại màu xanh thì GV:Nguyễn Thị Chính Trang 3 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 đi. Nội dung 2: Hoạt động thông tin và tin học. - Hoạt động thông tin của con người được tiến hành trước hết là - GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK. nhờ các giác quan và bộ não. Tuy Giao nhiệm vụ: - HS nghiên cứu SGK nhiên, khả năng của các giác quan Lớp chia thành 4 nhóm nghiên cứu và bộ não con người trong các SGK và trả lời các câu hỏi Học sinh nhận nhiệm vụ: hoạt động thông tin chỉ có hạn. Giáo viên quan sát và hướng dẫn các nhóm nghiên cứu SGK và tìm - Vì vậy con người không ngừng học sinh câu trả lời. sáng tạo các công cụ và phương tiện giúp mình vượt qua những 1. Hoạt động thông tin của con học sinh thực hiện nhiệm vụ: giới hạn ấy. người được tiến hành trước hết là Câu trả lời mong muốn: VD: Kính thiên văn, kính hiển vi, nhờ đâu? 1. Nhờ các giác quan và bộ não máy tính điện tử,.. 2. Các giác quan thực hiện nhiệm 2. Các giác quan giúp con người - Với sự ra đời của máy tính, vụ gì? Bộ não thực hiện nhiệm vụ trong việc tiếp nhận thông tin còn ngành tin học phát triển mạnh. gì? bộ não thực hiện việc xử lí, biến Một trong những nhiệm vụ chính 3. Em có thể nhìn được những vât đổi, đồng thời là nơi để lưu trữ của tin học là nghiên cứu việc quá xa hay quá bé không? Em thông tin.. thực hiện các hoạt động thông tin có thể tính nhẩm nhanh với những 3. Không thể. một cách tự động trên cơ sở sử con số rất lớn hay không? dụng máy tính điện tử. GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến Báo cáo, góp ý, bổ sung để hoàn thức: thiện: Điều đó là không thể, chính vì - HS chú ý lắng nghe vậy con người không ngừng sáng tạo các công cụ và phương tiện giúp mình vượt qua những giới hạn ấy. - Vậy đó là các công cụ nào, em hãy lấy ví dụ? - Như vậy ngành tin học ra đời đảm - VD: Kính thiên văn, kính hiển nhận nhiệm vụ gì? vi, máy tính điện tử,.. - Là nghiên cứu việc thực hiện các hoạt động thông tin một cách GV: Hãy tìm thêm ví dụ về những tự động trên cơ sở sử dụng máy công cụ và phương tiện giúp con tính điện tử. người vượt qua hạn chế của các giác quan và bộ não? HS: Cho ví dụ như: La bàn để chỉ hướng, nhiệt kế, . GV:Nguyễn Thị Chính Trang 4 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 Nội dung 3: Các dạng thông tin cơ bản * Dạng văn bản: những gì được ghi lại bằng các con số, bằng chữ - Yêu cầu HS làm việc cá nhân: Em - Chú ý và suy nghĩ để trả lời câu viết hay ký hiệu trong sách vở, đã biết rằng con người thu nhận hỏi báo chí .là các thông tin ở dạng thông tin bằng các giác quan: mắt văn bản. để nhìn, tai để nghe, * Dạng hình ảnh: Những hình vẽ, + Nhìn vào bức tranh em thấy gì? Hoa hồng tranh ảnh * Dạng âm thanh: Tiếng hát, đàn, tiếng cười + Hãy cho biết thông tin trong Văn bản, hình ảnh truyện tranh Doremon được tác giả biểu thị dưới dạng nào? Đó là các ví dụ về những dạng - Chú ý thông tin em thường gặp. - Yêu cầu HS nghiên cứu sgk/12 - Nghiên cứu và thảo luận nhóm. thảo luận nhóm 3’ trả lời các câu Câu trả lời mong muốn của GV: hỏi sau: 3 dạng, dạng văn bản, hình ảnh + Nêu các dạng thông tin cơ bản và âm thanh + Thông tin dạng văn bản? Dạng văn bản: những gì được ghi + Thông tin dạng hình ảnh? lại bằng các con số, bằng chữ viết + Thông tin dạng âm thanh? hay ký hiệu trong sách vở, báo - Quan sát và giúp đỡ các nhóm chí .là các thông tin ở dạng văn - Gọi nhóm bất kỳ trả lời bản. Dạng hình ảnh: Những hình vẽ, tranh ảnh Dạng âm thanh: Tiếng hát, đàn, - Nhóm khác nhận xét tiếng cười - GV chính xác lại câu trả lời của - Nhận xét học sinh. - Chú ý - Yêu cầu HS làm bài tập 1 trong PHT1 - Nhận nhiệm vụ và thực hiện - Gọi HS trả lời - Gọi HS nhận xét - Trả lời - Nhận xét - Nhận xét - Chú ý Nội dung 4: Biểu diễn thông tin: - Biểu diễn thông tin là cách thể - Yêu cầu HS cá nhân nghiên cứu hiện thông tin dưới dạng cụ thể sgk/12 cho một số ví dụ về biểu nào đó diễn thông tin mà em biết * Vai trò: Biểu diễn thông tin có * Hoạt động:Chuyển giao - Nhận nhiệm vụ và thực hiện vai trò quyết định đối với mọi hoạt nhiệm vụ học tập Câu trả lời mong muốn của GV động thông tin nói chung và quá - Yêu cầu HS trả lời - Người khiếm thính dùng nét trình xử lí thông tin nói riêng. - Gọi HS khác cho ví dụ - Nhận xét mặt và cử động của bàn tay để - Đưa ra một số ví dụ và chiếu hình thể hiện những điều muốn nói, GV:Nguyễn Thị Chính Trang 5 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 ảnh gần gũi với HS: - Chú ý + Mỗi dân tộc có hệ thống các chữ - Chú ý quan sát. cái của riêng mình để biểu diễn thông tin dưới dạng văn bản. + Để tính toán, chúng ta biểu diễn thông tin dưới dạng các con số và kí hiệu toán học. + Để mô tả một hiện tượng vật lí, các nhà khoa học có thể sử dụng các phương trình toán học. + Các nốt nhạc dùng để biểu diễn một bản nhạc cụ thể. + Ví dụ người nguyên thủy dùng các viên sỏi để chỉ số lượng các con thú săn được. * Hoạt động:Chuyển giao nhiệm vụ học tập - Yêu cầu HS làm việc theo cặp đôi nghiên cứu trả lời 2 câu hỏi sau + Biểu diễn thông tin là gì? Câu trả lời mong muốn của GV + Theo em biểu diễn thông tin có - Là cách thể hiện thông tin dưới vai trò như thế nào? dạng cụ thể nào đó *Hoạt động: Thực hiện nhiệm - Vai trò quyết định đối với mọi vụ học tập: hoạt động thông tin nói chung và GV:Quan sát, lắng nghe ý kiến quá trình xử lí thông tin nói riêng. của HS - Chú ý. *Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập: - Gọi HS nhận xét - Chốt ý. Lưu ý: Cùng một thông tin có thể có nhiều cách biểu diễn khác nhau. Ví dụ: Để diễn tả cùng một buổi sáng đẹp trời, họa sỹ có thể vẽ bức tranh, nhạc sĩ lại diễn đạt cảm xúc dưới dạng bản nhạc, nhà thơ có thể sáng tác một bài thơ, . Nội dung 5: Biểu diễn thông tin - Thông tin trong máy tính được trong máy tính: biểu diễn dưới dạng các dãy bit, là Hoạt động: Chuyển giao dãy các ký hiệu 0 và 1. nhiệm vụ học tập - Dữ liệu là thông tin được lưu giữ trong máy tính. - Chia lớp thành 4 nhóm thảo luận các câu hỏi trong 5’: Nội dung: + Thông tin được biễu diễn dưới - Nhận nhiệm vụ và thực hiện những dạng nào? - Các nhóm thảo luận + Thông tin trong máy tính được Câu trả lời mong muốn của GV: biểu diễn như thế nào? + Biểu diễn bằng nhiều cách khác GV:Nguyễn Thị Chính Trang 6 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 + Cụ thể hơn đó là ký hiệu những nhau con số nào? + Biểu diễn dưới dạng các dãy + Vai trò của máy tính là gì? bit. + Dữ liệu máy tính là gì? + Là dãy các ký hiệu 0 và 1. Hoạt động: Thực hiện nhiệm + Máy tính giúp con người tính vụ học tập: toán, giải trí. + Là thông tin được lưu giữ trong - Yêu cầu các nhóm trả lời máy tính. - Các nhóm khác nhận xét - Trả lời Hoạt động: Báo cáo kết quả - Nhận xét thực hiện nhiệm vụ học tập - Chú ý - Chốt ý và chú ý thêm cho HS: - Nghiên cứu sgk và trả lời + Để máy tính có thể trợ giúp con + Biến đổi thông tin đưa vào máy người trong việc xử lý thông tin, tính thành dãy bit. thông tin cần được biểu diễn dưới + Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng phù hợp. dạng dãy bit thành một trong các - Yêu cầu HS tự nghiên cứu sgk 2’ dạng quen thuộc với con người: để trả lời câu hỏi sau: văn bản, hình ảnh, âm thanh. + Máy tính có các bộ phận để đảm - Nhận xét. bảo việc thực hiện hai quá trình - Chú ý và ghi bài. nào? - HS khác nhận xét - Nhận xét, chốt kiến thức. Hoạt động 3: Vận dụng, tìm tòi mở rộng Mục tiêu hoạt động Nội dung phương thức tổ chức Dự kiến sản phẩm, đánh giá hoạt động của HS kết quả hoạt động -- Nhắc lại khái niệm: Giáo viên đặt các câu hỏi, học sinh + Ba dạng cơ bản của thông tin là: trả lời, giáo viên tóm tắt lại nội văn bản, hình ảnh, âm thanh. dung. + Thông tin có thể được biểu diễn - Thông tin là gì? Cho VD. bằng nhiều hình thức khác nhau. - Hoạt động thông tin là gì? Biểu diễn thông tin có vai trò rất Cho VD. HS: Quan sát tiến hành hoạt quan trọng trong đối với mọi hoạt - Thế nào là thông tin vào, thông tin động nhómtrong 6 phút. động thông tin của con người. ra? - Thông tin trong máy tính được - Hoạt động thông tin của tin học biểu diễn dưới dạng các dãy bit, là là gì? Cho VD. dãy các ký hiệu 0 và 1. - Dữ liệu là thông tin được lưu giữ HS: Hoạt động nhóm thống trong máy tính. Hoạt động: Chuyển giao nhất để tìm ra kết quả và ghi - Yêu cầu HS đọc phần tìm hiểu nhiệm vụ học tập lên bảng nhóm. mở rộng. - Chia lớp thành các nhóm đôi thảo luận các câu hỏi trong 6’: Hoạt động: Thực hiện nhiệm HS: Đại diện các nhóm báo vụ học tập: cáo kết quả. GV: Quan sát HS cả lớp thực GV:Nguyễn Thị Chính Trang 7 Trường THCS Phước Thành Tin 6 Năm học: 2019 - 2020 hiện nhiệm vụ, hỗ trợ các nhóm gặp khó khăn. Hoạt động: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập GV: Gọi đại diện nhóm lên ghi kết quả. GV nhận xét IV Câu hỏi/ bài tập, kiểm tra đánh giá chủ đề theo định hướng phát triển. 1/ Mức độ nhận biết: 2/ Mức độ thông hiểu : Câu (trang 9 sgk Tin học lớp 6): Hãy quan sát các hình ảnh sau và cho biết thông tin mà em nhận biết được? Câu (trang 9 sgk Tin học lớp 6): Những ví dụ nêu trong bài học đều là những thông tin mà em có thể tiếp nhận được bằng tai (thính giác), bằng mắt (thị giác). Em hãy nêu ví dụ về những thông tin mà con người có thể thu nhận được bằng các giác quan khác Câu (trang 9 sgk Tin học lớp 6): Hãy nêu một ví dụ minh họa về hoạt động thông tin của con người. 3/ Mức độ vận dụng: Câu 2 (trang 9 sgk Tin học lớp 6): Trao đổi với bạn bè bên cạnh để chỉ ra những hoạt động thông tin nào đã được thực hiện và các thông tin vào/ra là gì trong các ví dụ dưới đây: a) Khi tham gia giao thông, nhìn thấy đèn tín hiệu giao thông chuyển sang màu đỏ, em dừng lại và nhắc các bạn cùng chấp hành. b) Ngày nghỉ đi chơi gặp một cảnh đẹp em chụp lại để cho các bạn cùng xem. Câu (trang 9 sgk Tin học lớp 6): Em hãy nêu hai ví dụ cụ thể về thông tin và cách thức mà con người thu nhận thông tin ấy. 4/ Mức độ vận dụng cao: Câu (trang 9 sgk Tin học lớp 6): Hãy tìm thêm ví dụ những công cụ và phương tiện giúp con người vượt qua hạn chế của các giác quan và bộ não V phụ lục GV:Nguyễn Thị Chính Trang 8