Giáo án Tiểu học - Sáng kiến kinh nghiệm - Trường TH A Xuân Tân - Lê Xuân Minh

khoù, thì daïy ngheä thuaät caøng khoù hôn, caàn phaûi mang tính ngheä thuaät cao hôn. Song, khoù khoâng coù nghóa laø khoâng daïy ñöôïc vì hoïc mó thuaät ñem laïi nieàm vui cho moïi ngöôøi, laøm cho moïi ngöôøi nhìn ra caùi ñeïp, thaáy caùi ñeïp coù ôû trong mình vaø xung quanh trôû neân gaàn guõi vaø ñaùng yeâu. Ñoàng thôøi, mó thuaät giuùp moïi ngöôøi töï taïo ra caùi ñeïp theo yù mình vaø thöôûng ngoaïn noù ngay trong sinh hoaït thöôøng ngaøy cuûa mình, laøm cho cuoäc soáng theâm haøi hoaø, haïnh phuùc. * Tröïc quan laø phöông phaùp cô baûn cuûa moân mó thuaät: - Mó thuaät laø moân hoïc tröïc quan. Ñoái töôïng cuûa moân mó thuaät thöôøng laø nhöõng gì ta coù theå nhìn thaáy, sôø ñöôïc - coù hình, coù khoái, coù ñaäm nhaït, coù maøu saéc ôû xung quanh ta, gaàn guõi vaø quen thuoäc. - Daïy mó thuaät thöôøng daïy treân ñoà duøng daïy hoïc. Do vaäy, ñoà duøng daïy hoïc cuûa moân mó thuaät laø noäi dung, laø kieán thöùc cuûa baøi hoïc, daïy baèng tröïc quan bao giôø cuõng mang laïi hieäu quaû cao. - Tröïc quan laø phöông phaùp daïy sao cho hoïc sinh thaáy ngay, thaáy moät caùch roõ raøng, cuï theå ñeå caùc em hieåu nhanh, nhôù laâu, duø laø nhöõng khaùi nieäm tröøu töôïng nhö caân ñoái, haøi hoaø, hay nhöõng gì aån chöùa trong boá cuïc, neùt veõ, maøu saéc, * Quan saùt laø moät phöông phaùp toát nhaát ñeå giuùp hoïc toát moân mó thuaät: - Quan saùt ñeå naém ñöôïc, hieåu ñöôïc ñoái töôïng veà hình daùng chung, veà caáu truùc, veà ñaäm nhaït vaø tæ leä cuûa noù. Giuùp ngöôøi veõ coù yù ñònh saép xeáp cho baøi veõ cuûa mình, sao cho hình veõ hôïp tæ leä vôùi trang giaáy vaø laøm cho baøi veõ ñeïp hôn. - Quan saùt ñeå thu nhaän ñöôïc nhieàu thoâng tin. - Quan saùt töø bao quaùt ñeán chi tieát. - Quan saùt ñeå ñoái chieáu, so saùnh, ruùt ra nhaän xeùt ñuùng, chuaån xaùc vaø khaùch quan. * Minh hoaï tröïc quan laø giuùp hoïc sinh thaáy vaø hieåu cuï theå hôn vaán ñeà qua caùch minh hoaï baûng (veõ baûng) cuûa giaùo vieân: - Minh hoaï veà hình maûng. - Minh hoaï veà boá cuïc. - Minh hoaï veà hình veõ. - Minh hoaï veà neùt veõ. - Minh hoaï veà maøu saéc. - Minh hoaï veà ñaäm nhaït (saéc ñoä), Qua thôøi gian tröïc tieáp giaûng daïy baûn thaân toâi nhaän thaáy minh hoaï tröïc quan giuùp hoïc sinh thöïc haønh coù hieäu quaû raát cao trong baøi veõ cuûa mình. Nhöng caàn ñaûm baûo caùc ñieàu kieän nhö: Ñoái vôùi hoïc sinh: - Ñoïc vaø tham khaûo tröôùc baøi hoïc ñeå naém baét thoâng tin. - Söu taàm tranh, aûnh, baøi vieát lieân quan ñeán baøi hoïc. - Thöôøng xuyeân quan saùt söï vaät, söï vieäc dieãn ra haøng ngaøy xung quanh ta. - Chuaån bò toát duïng cuï phuïc vuï moân hoïc. Ñoái vôùi giaùo vieân: - Caàn chuaån bò toát ñoà duøng daïy hoïc nhö: Maãu veõ (veõ theo maãu). Tranh, aûnh, phieân baûn, hình minh hoaï lieân quan ñeán baøi hoïc (veõ trang trí). Taøi lieäu lieân quan ñeán baøi hoïc (söu taàm). - Keát hôïp nhieàu phöông phaùp trong giaûng daïy. - Ñaëc bieät laø veõ baûng (minh hoaï tröïc quan) gôïi yù giuùp hoïc sinh thöïc haønh baøi veõ. - Chuù yù höôùng daãn hoïc sinh quan saùt thöïc teá xung quanh. Khaûo saùt chaát chaát löôïng HS tröôùc khi aùp duïng saùng kieán kinh nghieäm: (Chæ khaûo saùt ôû HS khoái lôùp 5) Soá TT Lôùp TS HS XEÁP LOAÏI - TÆ LEÄ A+ % A % Ch­a §¹t % 01 5A 34 8 25 1 02 5B 34 3 26 5 3. Phaàn cuï theå. Döôùi ñaây laø moät soá ví duï cuï theå: VÍ DUÏ 1: Phaân moân veõ theo maãu - Baøi 15: VEÕ CHAÂN DUNG (Mó thuaät 4). * Hoaït ñoäng I- Quan saùt, nhaän xeùt: phaàn naøy giaùo vieân duøng tranh, aûnh tröïc quan giuùp hoïc sinh tìm hieåu veà: + Söï khaùc nhau giöõa aûnh chaân dung vaø tranh chaân dung; + Veà caùc ñaëc ñieåm cuûa caùc neùt maët; + Traïng thaùi cuûa moãi ngöôøi trong tranh; + Tranh chaân dung laø tranh veõ veà moät con ngöôøi cuï theå ñoù; + Coù theå veõ: Chaân dung baùn thaân; Chaân dung toaøn thaân; Chaân dung nhieàu ngöôøi. * Hoaït ñoäng II- Höôùng daãn hoïc sinh caùch veõ (ñaây laø phaàn troïng taâm cuûa baøi) giaùo vieân vöøa cho HS xem tranh, aûnh minh hoaï vöøa giaûng giaûi, vöøa minh hoaï baûng giuùp HS naém baét caùch veõ hình. + Caùc hoaït ñoäng minh hoaï cho ví duï 1: - Tröôùc tieân ñaët caâu hoûi ñeå HS suy nghæ veà caùch veõ: ?. Muoán veõ ñöôïc tranh chaân dung, caàn phaûi laøm nhö theá naøo? > Caàn quan saùt ngöôøi ñònh veõ: khuoân maët, maét, muõi, mieäng, > Veõ phaùc caùc neùt chính tæ leä cuûa khuoân maët, maét, muõi, mieäng, - Giaùo vieân minh hoaï baûng caùc ñaëc ñieåm cuûa: Khuoân maët (traùi xoan, vuoâng chöõ ñieàn, troøn, ngaén, daøi,). Maét (lôùn, nhoû, vui, buoàn, giaän,). Muõi (doïc döøa, cao, thaáp, to, nhoû,). Mieäng (lôùn, nhoû, roäng, heïp,). * Minh hoaï caùc neùt ñeå dieãn taû traïng thaùi cuûa nhaân vaät. * Hoaït ñoäng III- Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi: phaàn naøy HS thöïc haønh laø chuû yeáu, giaùo vieân chæ theo doõi gôïi yù (giaùo vieân söû duïng phöông phaùp minh hoaï tröïc quan gôïi yù giuùp HS laøm baøi nhöng khoâng ñöôïc ñeå HS veõ theo hình minh hoaï cuûa giaùo vieân). VÍ DUÏ 2 : Phaân moân veõ trang trí - Baøi 14: TRANG TRÍ ®­êng diÒm ë ®å vËt (Mó thuaät 5). * Hoaït ñoäng I- Quan saùt, nhaän xeùt: phaàn naøy giaùo vieân duøng tranh, aûnh tröïc quan giuùp hoïc sinh tìm hieåu veà noäi dung vaø taùc duïng cuûa vieäc ø trang trí ®­êng diÒm trªn ®å vËt. * Hoaït ñoäng II- Höôùng daãn hoïc sinh caùch trang trÝ ®­êng diÒm trªn ®å vËt (ñaây laø phaàn troïng taâm cuûa baøi) giaùo vieân giôùi thieäu ñeå HS thaáy ñöôïc coù nhieàu caùch ñeå taïo daùng vaø trang trí ®­êng diÒm trªn ®å vËt sau ñoù vöøa giaûng giaûi vöøa minh hoaï tröïc quan theo töøng caùch ñeå HS naém baét. + Caùc hoaït ñoäng minh hoaï cho ví duï 2: - Giôùi thieäu cho HS thaáy ñöôïc coù nhieàu caùch chän vÏ trang trÝ > Minh hoaï cho caùch vÏ trang trÝ: Chän c¸ch x¾p xÕp ho¹ tiÕt h×nh m¶ng phï hîp (to, nhoû, daøi, ngaén), hình daïng vuoâng, troøn, oâvan hoaëc chöõ nhaät. Chän ho¹ tiÕt phï hîp c¸c h×nh m¶ng Minh hoaï caùch ñieäu hoaï tieát. > Minh hoaï cho caùch vÏ: Caùch tìm maûng hình. Caùch söû duïng ñöôøng neùt. Caùch söû duïng maøu saéc sao cho phuø hôïp theo ý thÝch * Hoaït ñoäng III- Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi: phaàn naøy HS thöïc haønh laø chuû yeáu, giaùo vieân chæ theo doõi gôïi yù (giaùo vieân söû duïng phöông phaùp minh hoaï tröïc quan gôïi yù giuùp HS laøm baøi nhöng khoâng ñöôïc ñeå HS veõ theo hình minh hoaï cuûa giaùo vieân). VÍ DUÏ III: Phaân moân veõ tranh-Baøi7: ÑEÀ TAØI an toµn giao th«ng (Mó thuaät 5). * Hoaït ñoäng I- Höôùng daãn hoïc sinh tìm vaø choïn noäi dung ñeà taøi: phaàn naøy giaùo vieân duøng tranh, aûnh tröïc quan giuùp hoïc sinh tìm hieåu nh÷ng h×nh ¶nh ®Æc tr­ng khi vÏ vÒ ®Ò tµi nµy( Ph­¬ng tiÖn giao th«ng, biÓn b¸o, ®­êng x¸, cÇu cèng, ng­êi tham gia giao th«ng) ñeå HS coù höôùng choïn noäi dung cho baøi veõ cuûa mình. * Hoaït ñoäng II- Höôùng daãn hoïc sinh caùch veõ tranh (ñaây laø phaàn troïng taâm cuûa baøi) giaùo vieân vöøa cho HS xem tranh, aûnh minh hoaï vöøa giaûng giaûi, vöøa minh hoaï baûng giuùp HS naém baét caùch veõ tranh. + Caùc hoaït ñoäng minh hoaï cho ví duï 3: - Giaùo vieân nhaéc laïi caùch veõ tranh ñaõ hoïc nhö: choïn noäi dung, choïn hình aûnh vaø löôïc boû chi tieát ñeå boá cuïc tranh coù troïng taâm hôïp lí, thuaän maét. > Sau khi choïn ñöôïc chuû ñeà GV minh hoaï caùch: Boá cuïc maûng (maûng chính, maûng phuï). Caùch veõ hình (hình aûnh chính, hình aûnh phuï) sao cho phuø hôïp vaø laøm roû noäi dung. * Hoaït ñoäng III- Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi: phaàn naøy HS thöïc haønh laø chuû yeáu, giaùo vieân chæ theo doõi gôïi yù (giaùo vieân söû duïng phöông phaùp minh hoaï tröïc quan gôïi yù giuùp HS laøm baøi nhöng khoâng ñöôïc ñeå HS veõ theo hình minh hoaï cuûa giaùo vieân). 4/. Keát quaû sau khi aùp duïng saùng kieán kinh nghieäm: Sau khi aùp duïng phöông phaùp minh hoaï tröïc quan vaøo giaûng daïy, toâi nhaän thaáy ñaït ñöôïc moät keát quaû thaät khaû quan, keát quaû khaûo saùt nhö sau: Soá TT Lôùp TS HS XEÁP LOAÏI - TÆ LEÄ A+ % A % Ch­a ®¹t % 01 5A 34 15 19 0 02 5B 34 9 24 1 III/. BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM. Trong thôøi gian aùp duïng thöïc hieän phöông phaùp minh hoaï tröïc quan baûn thaân toâi ruùt ra ñöôïc baøi hoïc kinh nghieäm nhö sau: - Phöông phaùp minh hoaï tröïc quan giuùp cho giaùo vieân reøn luyeän ñöôïc kó naêng minh hoaï baûng nhanh choùng, traùnh ñöôïc tình traïng giaûng giaûi vaán ñeà daøi doøng. - Phöông phaùp minh hoaï tröïc quan ñoàng thôøi cuõng giuùp cho giaùo vieân theå hieän noäi dung baøi daïy qua hình aûnh cuï theå. - Giuùp hoïc sinh tieáp caän vaán ñeà moät caùch nhanh choùng thoâng qua hình aûnh minh hoaï. - Ñaëc bieät laø phöông phaùp minh hoaï tröïc quan coù theå aùp duïng cho nhieàu moân hoïc khaùc. IV/. KEÁT LUAÄN. Khi thöïc hieän söû duïng phöông phaùp minh hoaï tröïc quan vaøo höôùng daãn HS thöïc haønh baøi veõ ñaõ ñem laïi nhöõng keát quaû nhö sau: Veà öu ñieåm: - Ña soá hoïc sinh thöïc haønh baøi veõ ñaït keát quaû raát cao. - Hoïc sinh taäp trung vaøo tieát hoïc. - Caùc em ñöôïc nhìn thaáy cuï theå nhöõng gì caùc em coøn mô hoà, chöa roû raøng qua hình minh hoaï tröïc quan cuûa giaùo vieân. - Thoâng qua hình minh hoaï hoïc sinh coøn ñöôïc naém baét theâm veà caùch veõ, caùch theå hieän ñeà taøi. - Ñaëc bieät khi theo doõi giaùo vieân minh hoaï seõ gaây kích thích cho hoïc sinh, taïo cho caùc em höùng thuù trong hoïc taäp. Veà khuyeát ñieåm: - Toán nhieàu thôøi gian cho vieäc ñaàu tö vaøo tieát daïy. - Hoïc sinh thöôøng veõ theo hình aûnh cuûa giaùo vieân minh hoaï (sau phaàn minh hoaï tröïc quan giaùo vieân neân xoaù ngay hình minh hoaï traùnh tình traïng HS veõ theo hình minh hoaï). Trong luùc thöïc hieän saùng kieán kinh nghieäm naøy khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt mong quí thaày coâ ñoàng nghieäp ñoùng goùp yù kieán cho ñeà taøi ñöôïc hoaøn thieän hôn. Xu©n t©n A Ngµy 17 th¸ng 5 n¨m 2010 Ng­êi thùc hiÖn Lª Xu©n Minh ************************