Giáo án Sinh học Lớp 9 - Chương 2: Hệ sinh thái - Năm học 2010-2011

. Lai kinh tÕ. Lai kh¸c thø. D. Tù thơ phÊn. (0,5 ®) Nh©n tè sinh th¸i bao gåm: KhÝ hËu, nhiƯt ®é, ¸nh s¸ng, ®éng vËt. C. Vi khuÈn, ®Êt, ¸nh s¸ng rõng c©y. N­íc, con ng­êi, thùc vËt, ®éng vËt. D. Nh©n tè v« sinh, nh©n tè h÷u sinh, con ng­êi. (1,0 ®) Chuçi thøc ¨n lµ mét d·y gåm nhiỊu loµi sinh vËt cã quan hƯ víi nhau vỊ: A. Nguån gèc B. Dinh d­ìng C. C¹nh tranh D. Hỵp t¸c 4. (0,5 ®) Mét hƯ sinh th¸i hoµn chØnh bao gåm nh÷ng thµnh phÇn chđ yÕu nµo? A. Sinh vËt s¶n xuÊt, sinh vËt tiªu thơ. B. Nh©n tè v« sinh, Sinh vËt s¶n xuÊt, sinh vËt tiªu thơ, sinh vËt ph©n gi¶i. C. ChÊt v« c¬, chÊt h÷u c¬, sinh vËt. D. Sinh vËt s¶n xuÊt, sinh vËt tiªu thơ, sinh vËt ph©n gi¶i. 5. (0,5 ®) VÝ dơ nµo sau ®©y thĨ hiƯn mèi quan hƯ héi sinh. A. D©y t¬ hång sèng b¸m trªn c©y bơi. C. S©u bä sèng nhê trong tỉ kiÕn, tỉ mèi. B. Vi khuÈn cè ®Þnh ®¹m trong nèt sÇn cđa rƠ c©y hä ®Ëu. D. R¾n ¨n chuét. PhÇn tù luËn (7 ®iĨm) C©u II: (2®iĨm) ¦u thÕ lai lµ g×? V× sao kh«ng nªn dïng con lai ®Ĩ nh©n gièng? C©u III: (3 ®iĨm) M«i tr­êng lµ g×? Cã mÊy lo¹i m«i tr­êng sèng cđa sinh vËt n¬i em ®· quan s¸t trong giê thùc hµnh? Cho vÝ dơ? ¸nh s¸ng cã ¶nh h­ëng tíi thùc vËt nh­ thÕ nµo? C©u IV: (2 ®iĨm) H·y vÏ l­íi thøc ¨n trong ®ã cã c¸c sinh vËt sau: C©y cá, s©u, Õch nh¸i, r¾n, ch©u chÊu, thá, hỉ, chã sãi, gµ, c¸o, diỊu h©u, nÊm, vi khuÈn. Bµi lµm . Tr­êng THCS Ngµy Th¸ng 3 N¨m 2011 Xu©n Phĩ Bµi kiĨm tra M«n:sinh 9 Thêi gian:45 phĩt Hä vµ tªn: .Líp §Ị B §iĨm Lêi phª cđa gi¸o viªn PhÇn tr¾c nghiƯm kh¸ch quan (3 ®iĨm) C©u I. H·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i A, B, C, D ®Çu c©u tr¶ lêi ®ĩng. 1. (0,5 ®) ë ®éng vËt ph­¬ng ph¸p lai chđ yÕu ®­ỵc sư dơng ®Ĩ t¹o ­u thÕ lai lµ g×? Lai kh¸c dßng. C. Giao phèi gÇn Lai kh¸c thø. D. Lai kinh tÕ. 2. (0,5 ®) Nh©n tè sinh th¸i h÷u sinh bao gåm: §é Èm, nhiƯt ®é, ¸nh s¸ng, thùc vËt. B. Thùc vËt, ®éng vËt, ¸nh s¸ng, vi khuÈn. NÊm, vi sinh vËt, con ng­êi, thùc vËt, ®éng vËt. D. Vi khuÈn, ®Êt, ¸nh s¸ng, rõng c©y. 3. (1,0 ®) L­íi thøc ¨n bao gåm c¸c chuçi thøc ¨n cã: A. NhiỊu m¾t xÝch chung. C. NhiỊu sinh vËt. B. NhiỊu thùc vËt, ®éng vËt. D. NhiỊu sinh vËt ¨n thÞt vµ ¨n cá. 4. (0,5 ®) Nh÷ng ®Ỉc tr­ng c¬ b¶n cđa quÇn thĨ lµ: A. TØ lƯ giíi tÝnh, thµnh phÇn nhãm tuỉi. B. Thµnh phÇn nhãm tuỉi, mËt ®é quÇn thĨ. C. TØ lƯ giíi tÝnh, mËt ®é quÇn thĨ. D. TØ lƯ giíi tÝnh, thµnh phÇn nhãm tuỉi mËt ®é quÇn thĨ 5. (0,5 ®) VÝ dơ nµo sau ®©y thĨ hiƯn mèi quan hƯ céng sinh. A. D©y t¬ hång sèng b¸m trªn c©y bơi. C. S©u bä sèng nhê trong tỉ kiÕn, tỉ mèi. B. Vi khuÈn cè ®Þnh ®¹m trong nèt sÇn cđa rƠ c©y hä ®Ëu. D. R¾n ¨n chuét. PhÇn tù luËn (7 ®iĨm) C©u II: (2®iĨm) ¦u thÕ lai lµ g×? V× sao kh«ng nªn dïng con lai ®Ĩ nh©n gièng? C©u III: (3 ®iĨm) M«i tr­êng lµ g×? Cã mÊy lo¹i m«i tr­êng sèng cđa sinh vËt n¬i em ®· quan s¸t trong giê thùc hµnh? Cho vÝ dơ? ¸nh s¸ng cã ¶nh h­ëng tíi ®éng vËt nh­ thÕ nµo? C©u IV: (2 ®iĨm) H·y vÏ l­íi thøc ¨n trong ®ã cã c¸c sinh vËt sau: C©y cá, s©u, Õch nh¸i, r¾n, ch©u chÊu, thá, hỉ, chã sãi, gµ, c¸o, diỊu h©u, nÊm, vi khuÈn. Bµi lµm .................................................................................................................................................................................................................................................................................................... CÊu trĩc ma trËn . C¸c chđ ®Ị chÝnh C¸c møc ®é nhËn thøc Tỉng NhËn biÕt 50% Th«ng hiĨu 30% VËn dơng 20% TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL øng dơng di truyỊn häc (2,5®) 1 c©u 0,5 ® 1 c©u 1,0 ® 1 c©u 1,0 ® 3 c©u 2,5 ® Sinh vËt vµ m«i tr­êng (4,0®) 1 c©u 0,5 ® 1 c©u 2,0 ® 1 c©u 0,5 ® 1 c©u 1,0 ® 4 c©u 4,0 ® HƯ sinh th¸i (3,5®) 1 c©u 1,0 ® 1 c©u 0,5 ® 1 c©u 2,0 ® 3 c©u 3,5 ® Tỉng 3 c©u 2,0 ® 2 c©u 3,0 ® 2 c©u 1,0 ® 2 c©u 2,0 ® 1 c©u 2,0 ® 10 c©u 10,0 ® §¸p ¸n vµ biĨu ®iĨm. §Ị A C©u Néi dung §iĨm C©u I 3,0 (®iĨm) 1. A 2. D 3. B 4. B 5. C 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 C©u II 2,0 (®iĨm) a. ¦u thÕ lai lµ hiƯn t­ỵng c¬ thĨ lai F1 cã søc sèng cao h¬n, sinh tr­ëng nhanh h¬n, ph¸t triĨn m¹nh h¬n, chèng chÞu tèt h¬n, c¸c tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt cao h¬n trung b×nh gi÷a 2 bè mĐ hoỈc v­ỵt tréi c¶ 2 bè mĐ. b. NÕu nh©n gièng th× thÕ hƯ sau c¸c gen lỈn g©y h¹i ë tr¹ng th¸i ®ång hỵp sÏ ®­ỵc biĨu hiƯn tÝnh tr¹ng. 1,0 1,0 C©u III (3 ®iĨm) a. M«i tr­êng lµ n¬i sèng cđa sinh vËt bao gåm tÊt c¶ nh÷ng g× bao quanh sinh vËt. - HS kĨ ®­ỵc c¸c m«i tr­êng sèng cđa sinh vËt cã ë n¬i c¸c em quan s¸t vµ nªu ®­ỵc c¸c vÝ dơ cơ thĨ..... b. ¸nh s¸ng cã ¶nh h­ëng tíi ®êi sèng cđa thùc vËt, lµm thay ®ỉi nh÷ng ®Ỉc ®iĨm h×nh th¸i, sinh lÝ cđa thùc vËt. Mçi lo¹i c©y thÝch nghi víi ®iỊu kiƯn chiÕu s¸ng kh¸c nhau.... - Thùc vËt ®­ỵc chia lµm 2 nhãm: + Thùc vËt ­a s¸ng. + Thùc vËt ­a bãng. 1,0 1,0 1,0 C©u IV (2 ®iĨm) HS vÏ ®ĩng l­íi thøc ¨n víi c¸c sinh vËt ®Ị bµi cho. 2,0 §Ị B C©u Néi dung §iĨm C©u I 3,0 (®iĨm) 1. D 2. C 3. A 4. D 5. B 0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 C©u II 2,0 (®iĨm) a. ¦u thÕ lai lµ hiƯn t­ỵng c¬ thĨ lai F1 cã søc sèng cao h¬n, sinh tr­ëng nhanh h¬n, ph¸t triĨn m¹nh h¬n, chèng chÞu tèt h¬n, c¸c tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt cao h¬n trung b×nh gi÷a 2 bè mĐ hoỈc v­ỵt tréi c¶ 2 bè mĐ. b. NÕu nh©n gièng th× thÕ hƯ sau c¸c gen lỈn g©y h¹i ë tr¹ng th¸i ®ång hỵp sÏ ®­ỵc biĨu hiƯn tÝnh tr¹ng. 1,0 1,0 C©u III (3 ®iĨm) a. M«i tr­êng lµ n¬i sèng cđa sinh vËt bao gåm tÊt c¶ nh÷ng g× bao quanh sinh vËt. - HS kĨ ®­ỵc c¸c m«i tr­êng sèng cđa sinh vËt cã ë n¬i c¸c em quan s¸t vµ nªu ®­ỵc c¸c vÝ dơ cơ thĨ..... b. ¸nh s¸ng cã ¶nh h­ëng tíi ®êi sèng cđa ®éng vËt, t¹o ®iỊu kiƯn cho ®éng vËt nhËn biÕt c¸c vËt vµ ®Þnh h­íng di chuyĨn trong kh«ng gian. ¸nh s¸ng lµ nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng, kh¶ n¨ng sinh tr­ëng, sinh s¶n cđa ®éng vËt. - §éng vËt ®­ỵc chia lµm 2 nhãm: + §éng vËt ­a s¸ng. + §éng vËt ­a tèi. 1,0 1,0 1,0 C©u IV (2 ®iĨm) HS vÏ ®ĩng l­íi thøc ¨n víi c¸c sinh vËt ®Ị bµi cho. 2,0 ( kiĨm tra thùc hµnh). §Ị bµi: C©u I: EM h·y hoµn thµnh b¶ng sau ®Ĩ thÊy ®­ỵc sù thay ®ỉi cđa c¸c nh©n tè sinh th¸i t¸c ®éng lªn c©y phong lan TT Tªn c¸c nh©n tè sinh th¸i C©y phong lan sèng trong rõng rËm C©y phong lan sèng trong v­ên nhµ. 1 ¸nh s¸ng 2 NhiƯt ®é 3 ®é Èm 4 Sinh vËt 5 Con ng­êi. C©u II: T×m c¸c cơm tõ phï hỵp ®Ĩ hoµn thµnh b¶ng sau ®Ĩ thÊy râ ¶nh h­ëng cđa ¸nh s¸ng ®Õn h×nh th¸i cđa c©y. TT ®Ỉc ®iĨm C©y sèng n¬i quang ®·ng C©y sèng trong bãng r©m 1 ChiỊu cao th©n 2 ChiỊu réng l¸ 3 Sè l­ỵng cµnh 4 kÝch th­íc phiÕn l¸ 5 Mµu s¾c l¸ c©y. C©u III: a- Giíi h¹n sinh th¸i lµ g×? b- vÏ s¬ ®å vỊ giíi h¹n nhiƯt ®é cđa c¸ chÐp ë viƯt nam. BiÕt r»ng giíi h¹n chÞu ®ùng vỊ nhiƯt ®é cđa c¸ chÐp lµ tõ 2à 420C vµ ®iĨm cùc thuËn lµ 280C c- so víi c¸ r« phi cã giíi h¹n chÞu ®ùng nhiƯt ®é tõ 5à 42 0C vµ ®iĨm cùc thuËn lµ 300C th× loµi c¸ nµo cã vïng ph©n bè réng h¬n.? v× sao? C©U IV: C¸c sinh vËt kh¸c loµi cã nh÷ng mèi quan hƯ nµo? mçi mèi quan hƯ cho 1vÝ dơ. H­íng dÉn chÊm C©u I: (2,0§) Mçi ý ®ĩng ®ù¬c 0,2®. C©u II: 2,0 §) mçi ý ®ĩng ®­ỵc 0,2 ®. C©u III: (3,5§) a- Nªu ®ĩng kh¸i niƯm giíi h¹n sinh th¸i (1,0®) b- vÏ ®ĩng s¬ ®å ( 1,5®) c- c¸ chÐp cã vïng ph©n bè réng h¬n v× kho¶ng nhiƯt ®é cđa c¸ chÐp réng h¬n.(1,0®) C©u IV: (2,5®) Nªu ®đ 5 mèi quan hƯ kh¸c loµi mçi mèi quan hƯ kÌm theo mét vÝ dơ ®ĩng ®­ỵc(0,5®) Ngµy so¹n: 18/3/2012 Ngµy d¹y:19 /3/2012 TiÕt 54: thùc hµnh HƯ sinh th¸i. I- Mơc tiªu 1. KiÕn thøc - Nªu ®­ỵc c¸c thµnh phÇn cđa hƯ sinh th¸i vµ mét chuçi thøc ¨n. 2. KÜ n¨ng - RÌn cho HS biÕt c¸ch quan s¸t thùc tÕ trong giê thùc hµnh. 3. Th¸i ®é - Qua bµi häc, häc sinh thªm yªu thiªn nhiªn vµ n©ng cao ý thøc b¶o vƯ m«i tr­êng. -Gi¸o dơc kÜ n¨ng sèng II- chuÈn bÞ 1.§å dïng: HS : - Dao con, dơng cơ ®µo ®Êt, vỵt b¾t c«n trïng. - Tĩi ni lon thu nhỈt mÉu sinh vËt. - KÝnh lĩp. - GiÊy, bĩt ch×. -b¶ng phơ GV:- B¨ng h×nh vỊ hƯ sinh th¸i( nÕu cã). 2.Ph­¬ng ph¸p: Ho¹t ®éng nhãm,thuyÕt tr×nh...... III- Néi dung tiÕn hµnh thùc hµnh. 1. HƯ sinh th¸i GV: Chän m«i tr­êng quan s¸t: Hå nu«i c¸ lín. - H­íng dÉn HS võa quan s¸t võa ghi chÐp. - HS: §iỊu tra c¸c thµnh phÇn cđa hƯ sinh th¸i. GV: H­íng dÉn: trong qu¸ tr×nh ®iỊu tra thµnh phÇn sinh th¸i hs ph¶i ®Õm sè l­ỵng c¸ thĨ tõng loµi vµ so s¸nh ®Ĩ t×m ra loµi nhiỊu c¸ thĨ vµ loµi Ýt c¸ thĨ. - GV l­u ý HS b¶o vƯ c¸c sinh vËt cã lỵi. -GV cho HS xªm b¨ng h×nh vỊ hƯ sinh th¸i. * §iỊu tra c¸c thµnh phÇn cđa hƯ sinh th¸i theo b¶ng sau B¶ng 2:C¸c thµnh phÇn cđa hƯ sinh th¸i quan s¸t. C¸c nh©n tè v« sinh C¸c nh©n tè h÷u sinh. - Nh÷ng nh©n tè tù nhiªn. . . . - Nh÷ng nh©n tè do ho¹t ®éng cđa con ng­êi t¹o nªn. . . . - Trong tù nhiªn. - Do con ng­êi ch¨n nu«i, trång trät. * X¸c ®Þnh thµnh phÇn sinh vËt trong khu vùc quan s¸t. §iỊu tra x¸c ®Þnh thµnh phÇn trong khu vùc quan s¸t vµ ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng theo mÉu: B¶ng 3:Thµnh phÇn thùc vËt trong khu vùc quan s¸t Loµi cã nhiỊu c¸ thĨ nhÊt Loµi cã nhiỊu c¸ thĨ Loµi cã Ýt c¸ thĨ Loµi cã Ýt c¸ thĨ nhÊt. Tªn loµi Tªn loµi Tªn loµi Tªn loµi . B¶ng 3: Thµnh phÇn ®éng vËt trong khu vùc quan s¸t. Loµi cã nhiỊu c¸ thĨ nhÊt Loµi cã nhiỊu c¸ thĨ. Loµi cã Ýt c¸ thĨ Loµi cã Ýt c¸ thĨ nhÊt. Tªn loµi Tªn loµi Tªn loµi Tªn loµi 2- Chuçi thøc ¨n. HS: X©y dùng s¬ ®å chuçi thøc ¨n trong hƯ sinh th¸i quan s¸t vµ ®iỊn b¶ng: Sinh vËt s¶n xuÊt Tªn loµi: M«i tr­êng sèng: Sinh vËt tiªu thơ( ®éng vËt ¨n ®éng vËt) Tªn loµi: M«i tr­êng sèng: ( Sinh vËt tiªu thơ ) ®éng vËt ¨n thÞt (®éng vËt ¨n c¸c ®éng vËt ghi ë trªn) Tªn loµi: M«i tr­êng sèng: Sinh vËt ph©n gi¶i Tªn loµi: NÊm Giun ®Êt Vi sinh vËt M«i tr­êng sèng: *HS: vÏ s¬ ®å c¸c chuçi thøc ¨n ®¬n gi¶n ( quan hƯ gi÷a 2 m¾t xÝch trong chuçi thøc ¨n thĨ hiƯn b»ng à. VÝ dơ: cá à ch©u chÊuà chim s¸o. - V. KÕt thĩc giê thùc hµnh - GV nhËn xÐt giê thùc hµnh: Tuyªn d­¬ng nhãm lµm tèt, nh¾c nhë nhãm lµm ch­a tèt. - Hoµn thµnh bµi thu ho¹ch. - DỈn HS ®äc vµ chuÈn bÞ tr­íc bµi: T¸c ®éng cđa con ng­êi ®èi víi m«i tr­êng.