Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 41: Bài tiết nước tiểu

Tiết: 41 Ngày dạy: 22/1/2008 BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU I. Mục tiêu Kiến thức Trình bày được quá trình tạo thành nước tiểu, bài tiết nước tiểu Phân biệt được nước tiểu đầu, nước tiểu chính thức Kĩ năng Biết cách quan sát , phân tích tranh vẽ Thái độ Có ý thức vệ sinh, giữ gìn cơ quan bài tiết nước tiểu II. Chuẩn bị: Giáo viên: Tranh sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu Bảng phụ ghi câu hỏi củng cố Học sinh: Kiến thức cũ cần ôn: Cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu III. Phương pháp: Hỏi đáp - tìm tòi, qua n sát, hoạt động nhóm nhỏ IV. Tiến trình 1. Ổn định: Kiểm tra sỉ số học sinh 2. Kiểm tra bài cũ: Cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu Hai quà thận, 2 ống dẫn nước tiểu, bóng đái, ống đái Mỗi quả thận: Phần vỏ ở ngoài, phần tuỷ ở trong gồm khoảng 1 triệu đơn vị chức năng Mỗi đơn vị chức năng gồm: Cầu thận, nang cầu thận, ống thận để lọc máu và hình thành nước tiểu 3. Giảng bài mới Mở bài:Mỗi quả thận chứa khoảng một triệu đơn vị chức năng để lọc máu và hình thành nước tiểu. Vậy quá trình lọc máu ở các đơn vị chức năng của thận diễn ra như thế nào? Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1:Tìm hiểu quá trình tạo thành nước tiểu Mục tiêu: Trình bày được quá trình tạo thành nước tiểu. Phân biệt được nước tiểu đầu, nước tiểu chính thức -GV treo tranh sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu hướng dẫn HS quan sát ( chú ý thành phần các chất trong từng giai đoạn, các thông tin trong các khung màu xanh ) -GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I SGK trang126, quan sát sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu, chia nhóm thảo luận trả lời 3 câu hỏi cuối mục I trang 126 ( thời gian 4 phút ) ?Sự tạo thành nước tiểu gồm những quá trình nào? Chúng diễn ra ở đâu? ? Thành phần nước tiểu đầu khác với máu ở chỗ nào? ? Nước tiểu chính thức khác với nước tiểu đầu ở chỗ nào? HS nghiên cứu thông tin mục I SGK trang126, quan sát sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu, chia nhóm thảo luận trả lời 3 câu hỏi Đại diện nhóm phát biểu, nhóm khác nhận xét bổ sung Yêu cầu nêu được - Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 giai đoạn: Lọc máu xảy ra ở cầu thận, hấp thụ lại, bài tiết tiếp xảy ra ở ống thận - Thành phần nước tiểu đầu khác với máu: Nước tiểu đầu không có các tế bào máu và prôtêin Nước tiểu đầu: Nồng độ các chất hoà tan loãng, chứa ít chất cặn bã và chất độc, còn chứa nhiều chất dinh dưỡng Nước tiểu chính thức nồng độ chất hoà tan loãng, chứa nhiều chất cặn bã và chất độc gần như không còn chất dinh dưỡng Tiểu kết Hoạt động 2: tìm hiểu sự thải nước tiểu Mục tiêu: Mô tả được đường đi của nước tiểu chính thức bài tiết ra ngoài cơ thể GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục II SGK trang127 Thực chất của quá trình tạo thành nước tiểu là gì? HS: Thực chất là lọc máu và thải chất cặn bã, chất độc ra khỏi cơ thể Mô tả đường đi của nước tiểu chính thức? HS: Nước tiểu chính thức đến bể thận theo ống dẫn nước tiểu tích ở bóng đái theo ống đái thoát ra ngoài I. Tạo thành nước tiểu - Sự tạo thành nước tiểu gồm 3 quá trình xảy ra ở đơn vị chức năng của thận + Quá trình lọc máu xảy ra ở cầu thận tạo thành nước tiểu đầu Nước tiểu đầu chứa ít chất cặn bã và chất độc, còn chứa nhiều chất dinh dưỡng + Quá trình hấp thụ lại các chất cần thiếtvà bài tiết tiếp các chất độc và chất không cần thiết ở ống thận tạo nên nước tiểu chính thức Nước tiểu chính thức: chứa nhiều chất cặn bã và chất độc ( axit uric, crêatin, các chất thuốc) gần như không còn chất dinh dưỡng II. Thải nước tiểu Nước tiểu chính thức được dẫn xuống bể thận rồi theo ống dẫn nước tiểu xuống tích ở bóng đái. Lượng nước tiểu trong bóng đái khoảng 200 ml làm căng bóng đái, cảm giác buồn đi tiểu xuất hiện. Nếu cơ vòng mở ra, nước tiểu xuống ống đái và thoát ra ngoài 4. Củng cố và luyện tập Trình bày quá trình tạo thành nước tiểu ở các đơn vị chức năng của thận?(phần I) 5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: Đọc thêm: Mục em có biết /128 SGK Tìm hiểu các nguyên nhân gây hại cho hệ bài tiết và các biện pháp bảo vệ hệ bài tiết Ôn lại kiến thức: Cấu tạo hệ bài tiết nước tiểu Rút kinh nghiệm