Giáo án Sinh học Lớp 8 - Tiết 33: Chuyển hóa

Tiết: 33 Ngày dạy: CHUYỂN HOÁ Mục tiêu: Kiến thức Xác định được chuyển hoá vật chất và năng lượng trong tế bào gồm hai quá trình: đồng hoá, dị hoá là hai hoạt động cơ bản của sự sống Trình bày được mối quan hệ giữa trao chất với chyển hoá vật chất và năng lượng Kĩ năng Rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp Thái độ Có ý thức giữ gìn sức khoẻ, trên quan điểm quan duy vật hiểu được:vật chất có biến đổi từ dạng này sang dạng khác Chuẩn bị Giáo viên: Tranh: Sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng ở tế bào Học sinh: Kiến thức cũ cần ôn: trao đổi chất Phương pháp: hỏi đáp - tìm tòi, quan sát, hoạt động nhóm nhỏ Tiến trình Ổn định: kiểm tra sỉ số học sinh Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Phân biệt trao đổi chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chất ở cấp độ tế bào? (6 điểm) Câu 2: Mối quan hệ về trao đổi chất ở hai cấp độ này? (4 điểm) Đáp án: Câu 1: (6 điểm) Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể là sự trao đổi chất giữa hệ tiêu hoá , hô hấp bài tiết với môi trường ngoài. Cơ thể lấy thức ăn, muối khoáng, ôxi từ môi trường, thải khí cacbonic và chất thải Trao đổi chất ở cấp độ tế bào là sự trao đổi chất giữa tế bào và môi trương trong. Máu cung cấp cho tế bào chất dinh dưỡng và ôxi, tế bào thải vào máu khí cacbonic và sản phẩm bài tiết Câu 2: Trao đổi chất ở cơ thể cung cấp chất dinh dưỡng và ôxi cho tế bào và nhận từ tế bào các sản phẩm bài tiết, khí cacbonic thải ra môi trường. Trao đổi chất ở tế bào giải phóng năng lượng cung cấp cho các cơ quan trong cơ thể thực hiện các hoạt động trao đổi chất (4 điểm) 3.Hướng dẫn dạy-học bài mới Từ các chất dinh dưỡng, nước, ôxi do máu và nước mô mang đến, làm thế nào để tế bào tổng hợp nên các chất xây dựng tế bào đồng thời tạo ra năng lượng, giải phóng cacbonic? Năng lượng tạo ra đúng bằng năng lượng lấy vào không? Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1:Tìm hiểu chuyển hoá vật chất và năng lượng Mục tiêu: Xác định được chuyển hoá vật chất và năng lượng trong tế bào gồm hai quá trình: đồng hoá, dị hoá là hai hoạt động cơ bản của sự sống GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK mục I trang102 GV treo tranh sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng ở tế bào hướng dẫn HS quan sát ( chú ý chất vào, ra khỏi tế bào, so sánh 2 quá trình đồng hoá và dị hoá) GV yêu cầu HS chia nhóm thảo luận thống nhất ý kiến trả lời câu hỏi (thời gian 4 phút) ?Quan sát sơ đồ chuyển hoá vật chất và năng lượng ở tế bào, hãy cho biết sự chuyển hoá vật chất và năng lượng ở tế bào gồm những quá trình nào? ?Phân biệt trao đổi chất ở tế bào với sự chuyển hoá vật chất và năng lượng? ?Năng lượng giải phóng ở tế bào được sử dụng vào những hoạt động nào? HS nghiên cứu thông tin, quan sát tranh, chia nhóm thảo luận trả lời 3 câu hỏi Đại diện nhóm phát biểu, nhóm khác nhận xét bổ sung ( Chuyển hoá vật chất và năng lượng gồm hai quá trình: đồng hoá, dị hoá Trao đổi chất ở tế bào là hiện tượng trao đổi các chất giữa tế bào với môi trường trong. Chuyển hoá là quá trình biến đổi vật chất có tích lũy và giải phóng năng lượng Năng lượng giải phóng ở tế bào được sử dụng co cơ sinh công, sinh nhiệt, hoạt động sinh lý) GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin cuối mục I trang102 SGK Thế nào là đồng hoá, dị hoá? Phân tích mối quan hệ giữa đồng hoá và dị hoá? HS: Không có đồng hoá thì không có nguyên liệu cho dị hoá. Không có dị hoá thì không có năng lượng cho đồng hoá Đồng hoá và dị hoá phụ thuộc vào những yếu tố nào? HS: lứa tuổi, trạng thái ( lao động, nghỉ ngơi ) Tiểu kết Hoạt động 2:Tìm hiểu chuyển hoá cơ bản Mục tiêu :Biết được khái niệm và ý nghĩa của chuyển hoá cơ bản Cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng hay không? Vì sao? HS: có, tiêu dùng năng lượng cho hoạt động của tim, hô hấp và duy trì thân nhiệt. Đó là năng lượng duy trì sự sống GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục II /103 Thế nào là chuyển hoá cơ bản? Ý nghĩa của chuyển hoá cơ bản? HS nghiên cứu thông tin mục II SGK trả lời câu hỏi, HS khác nhận xét bổ sung Tiểu kết Hoạt động 3 :Tìm hiểu điều hoà sự chuyển hoá vật chất và năng lượng Mục tiêu: TB được sự điều hoà sự chuyển hoá vật chất và năng lượng bằng cơ chế thần kinh và thể dịch GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục III /103 ?Có những hình thức nào điều hoà sự chuyển hoá vật chất và năng lượng? HS nghiên cứu thông tin mục III /103 SGK trả lời câu hỏi, HS khác nhận xét bổ sung GV chốt lại kiến thức đúng Tiểu kết Chuyển hoá vật chất và năng lượng Trao đổi chất là biểu hiện bên ngoài của quá trình chuyển hoá trong tế bào Chuyển hoá vật chất và năng lượng là quá trình biến đổi vật chất và năng lượng gồm hai mặt Đồng hoá là quá trình tổng hợp từ các chất đơn giản thành các chất phức tạp đặc trưng của cơ the và tích luỹ năng lượng Dị hoá là quá trình phân giải các chất phức tạp thành các sản phẩm đơn giản và giải phóng năng lượng Đồng hoá và dị hoá phụ thuộc vào độ tuổi, giới tính và trạng thái cơ thể Chuyển hoá cơ bản Chuyển hoá cơ bản là năng lượng tiêu dùng khi cơ thể ở trạng thái hoàn toàn nghỉ ngơi Đơn vị: KJ /h /1Kg Ýù nghĩa: Căn cứ vào chuyển hoá cơ bản để xác định tình trạng sức khoẻ, trạng thái bệnh lí Điều hoà chuyển hoá vật chất và năng lượng Cơ chế thần kinh: Ở não có các trung khu điều khiển sự trao đổi gluxit, lipit, nước, muối khoáng, nhiệt độ cơ thể Cơ chế thể dịch: Các hoocmôn do tuyến nội tiết tiết ra đổ vào máu điều tiết quá trình chuyển hoá vật chất và năng lượng 4. Củng cố và luyện tập Chuyển hoá là gì? Chuyển hoá gồm các quá trình nào? (phần I ) Vì sao nói chuyển hoá vật chất và năng lượng là đặc trưng cơ bản của sự sống? (Mọi hoạt động của cơ thể đều cần năng lượng mà năng lượng được giải phóng từ chuyển hoá) 5. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà Học bài trả lời 4 câu hỏi SGK /104 Vẽ sơ đồ hình 31.2 vào tập học Đọc thêm mục: Em có biết /104 SGK Thực hiện các bảng 35.1 - 35.6, trả lời 3 câu hỏi /112 SGK Rút kinh nghiệm