Giáo án Sinh học Lớp 10 nâng cao - Tiết 8, Bài 8: Cacbohidrat (Saccarit) & Lipit

TUẦN:4 TIẾT:8 NS:30/09/2007 BÀI 8: CACBOHIDRAT (SACCARIT) & LIPIT I.MỤC TIÊU: 1/ Kiến thức: HS nêu được các loại đường đơn, đường đôi, đường đa. Chức năng của của từng loại đường đối với tb, cơ thể. HS nêu được các loại lipit. Vai trò của lipit đối với tb, cơ thể. So sánh được lipit & cacbohidrat về tính chất, cấu trúc, vai trò. 2/ Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng phân tích, tổng hợp, so sánh vấn đề. Vận dụng vào thực tế giải thích các hiện tượng sinh học trong đời sống. 3/ Thái độ: Hình thành quan điểm đúng đắn cho HS về sự sống. Có quan điểm đúng đắn về chế độ dd ăn uống hàng ngày. Từ đó, HS có ý thức bảo vệ sức khoẻ bản thân. II. CHUẨN BỊ: 1/ GV: a) Phương pháp: diễn giảng, hỏi đáp, thảo luận nhóm. b) Phương tiện: - SGK, SGV, tài liệu tham khảo. - Tranh ảnh có liên quan. 2/ HS : - Đọc bài trước ở nhà. Chuẩn bị bài mới bằng 1 số câu hỏi đã dặn ở tiết trước. III. NỘI DUNG &TIẾN TRÌNH BÀI DẠY: 1/ Ổn định lớp – Kiểm diện (1’). 2 / Kiểm tra bài cũ (4’) : Trình bày cấu trúc hoá học của nước & vai trò của nước đối với tb. 3/ Tiến trình bài mới : NỘI DUNG (1) HĐGV (2) HĐHS (3) HĐ 1 : TÌM HIỂU CÁC LOẠI CACBOHIDRAT & VAI TRÒ CỦA CHÚNG ĐỐI VỚI CƠ THỂ (20 ‘) I. CACBOHIDRAT (ĐƯỜNG) – GLUCID - SACCARIT 1. ĐN: - Cacbohidrat là hợp chất hữu cơ chỉ chứa 3 loại nguyên tố hoá học C, H, O & cấu trúc theo nguyên tắc đa phân. Công thức chung : (CH2O)n. Tỉ lệ giữa H : O = 2 : 1. Tan nhiều trong nước. 2. Các loại cacbohidrat (đường) – Vai trò: a) Cấu trúc & vai trò của các mônôsaccarit (Đường đơn): - Đường 6C (Hexôzơ) :Glucôzơ, fructôzơ, galactôzơ. Vai trò : Cung cấp năng lượng cho tế bào, cơ thể. - Đường 5C (pentôzơ)  : ribôzơ, deoxiribôzơ. Vai trò : Tham gia thành phần cấu tạo axit nuclêic. b) Cấu trúc & vai trò của các đisaccarit (Đường đôi) : gồm 2 phân tử đường đơn cùng loại hoặc khác loại, như : Lactôzơ, saccarôzơ, mantôzơ. Vai trò : Nguồn năng lượng dự trữ ngắn hạn của tb, cung cấp NL cho tb. c) Cấu trúc & vai trò của các pôlisaccarit (Đường đa) : gồm nhiều phân tử đường đơn lk lại nhau, như : - Glicogen : Nguồn NL dự trữ ở cơ thể ĐV, nấm. - Tinh bột : Nguồn NL dự trữ ở cơ thể TV. - Kitin : Thành phần cấu tạo thành tế bào của nấm & bộ xương ngoài của côn trùng. - Xenlulôzơ : Thành phần cấu tạo thành tế bào của TV. HĐ 2 : TÌM HIỂU CÁC LOẠI LIPIT &VAI TRÒ CỦA CHÚNG ĐỐI VỚI CƠ THỂ (15 ‘) II. LIPIT (CHẤT BÉO) ĐN : Lipit là hợp chất hữu cơ gồm các nguyên tố C, H, O (nhiều C, tỉ lệ H : O 2 :1), cấu tạo không theo nguyên tắc đa phân, thành phần hoá học đa dạng. Lipit có tính kị nước, tan tốt trong dung môi hữu cơ. Các loại lipit : Dầu, mỡ & sáp (Lipit đơn giản): Cấu tạo : gồm glycerol & 3 phân tử acid béo (gồm các nguyên tố C, H, O). Vai trò : Nguồn dự trữ NL cho tế bào & cơ thể. Photpholipit : Cấu tạo : gồm phân tử glycerol liên kết với 2 phân tử acid béo & 1 nhóm photphat. Vai trò : Tham gia cấu tạo màng tế bào. Steroit : Cấu tạo :gồm các nguyên tố C, H, O có cấu trúc vòng. Vai trò : Tham gia cấu tạo màng tế bào (Cholesterol).Cấu tạo hoocmon giới tính ở ĐV (Ostrogen, Progesterol). Sắc tố & vitamin : Cấu tạo phức tạp, có bản chất giống như steroid. Vai trò : Tham gia cấu tạo enzim, tham gia quá trình quang hợp (sắc tố), cấu tạo võng mạc mắt (vitamin A). * GV nêu câu hỏi : Cacbohydrat (đường) là h.c.h.c như thế nào ? Kể tên các loại đường mà em biết. * GV cho HS phân biêt các KN « đơn phân » « đa phân », « đại phân tử » GV y/c HS quan sát hình 8.1/ SGK trang 28 & trả lời câu hỏi : Kể tên các loại đường đơn. Chúng có đâu trong tự nhiên ? Vai trò. * GV y/c HS quan sát hình 8.2/ SGK trang 28 & trả lời câu hỏi :Đường đôi là gì ? Có ở đâu trong tự nhiên ? GV giải thích : - Galactôzơ + glucôzơ => Lactôzơ (đường sữa). - Glucôzơ + fructôzơ => Saccarôzơ (đường mía). - Glucôzơ + glucôzơ => Mantôzơ (Đường mạch nha). * GV y/c HS quan sát hình 8.3 & đọc SGK/ trang 29 để trả lời câu hỏi : Đường đa là gì ? Các loại đường đa. Vai trò. * Mở rộng : - Tại sao mặc dù ở người không tiêu hoá được xenlulôzơ mà chúng ta cần ăn rau xanh mỗi ngày ? - Nếu ăn quá nhiều đường thì dẫn đến bệnh gì ? - Tại sao trẻ em ăn nhiều kẹo vặt dẫn tới suy dinh dưỡng ? GV y/c HS xem hình vẽ & đọc nội dung II. Lipit để trả lời câu hỏi : Lipit là h.c.h.c như thế nào ? Có những loại lipit nào ? Cấu tạo dầu - mỡ? Dầu & mỡ khác nhau ở điểm nào ? Vai trò ? Cấu tạo photpholipit ? Vai trò ? Cấu tạo steroit ? Vai trò ? Nếu ăn nhiều mỡ ĐV có chứa nhiều cholesterol thì ảnh hưởng gì đến cơ thể ? Sắc tố & vitamin cấu tạo ra sao ? Mắt, sự tổng hợp xương ĐV cần vtm gì ? Vai trò ? * Mở rộng : Tại sao các ĐV ngủ đông thường có lớp mỡ dày ? - Hợp chất hữu cơ chỉ chứa 3 loại nguyên tố hoá học C, H, O. - Đường glucôzơ trong máu hoặc ở TV.Fructôzơ (đường quả) trong các loại trái cây,.. - Cung cấp NL cho tb. * Đường đôi là đường gồm 2 phân tử đường đơn cùng loại hoặc khác loại. Đường lactôzơ có trong sữa ĐV, đường saccarôzơ có trong mía, đường mantôzơ có ở mầm lúa. HS dựa vào hình 8.3 & đọc SGK/ trang 29 để trả lời câu hỏi. - Các chất xơ giúp cho quá trình tiêu hoá dễ dàng hơn, tránh bệnh táo bón. - Bệnh béo phì, bệnh tiểu đường. - Ăn nhiều kẹo ngọt làm cho trẻ biếng ăn, không hấp thu chất dinh dưỡng khác. HS xem hình vẽ & đọc nội dung II. để trả lời câu hỏi : - Lipit là hợp chất hữu cơ gồm các nguyên tố C, H, O (nhiều C). - Dầu–mỡ, sáp, photpholipit, steroit, sắc tố & vitamin. Dầu : thể lỏng, acid béo không no.Mỡ: thể rắn, acid béo no. HS dựa vào hình 8.6, 8.7 & nội dung SGK/ trang 30 - 31 trả lời. - Gồm các nguyên tố C, H, O có cấu trúc vòng. - Cholesterol tích tụ ở mạch máu làm xơ cứng mạch, gây vỡ mạch máu. HS trả lời câu hỏi. Mắt cần vtm A, sự tạo xương cần vtm D. Tích luỹ mỡ (tích luỹ NL), không cần đi kiếm ăn mà vẫn sống. 4/ Củng cố : (4’) Bằng câu hỏi sau : Hãy ghép nội dung cột A & B sao cho phù hợp: Cột A. Glucôzơ. Cholesterol. Kitin. Tinh bột. Vitamin A. Ribôzơ. Deoxiribôzơ Lactôzơ. Glycôgen. Saccarôzơ. Cột B Cấu tạo võng mạc mắt. Tham gia cấu tạo màng tế bào. Nguồn NL dự trữ ở cơ thể TV. Tham gia thành phần cấu tạo axit nuclêic. Cung cấp NL cho tb hoạt động. Thành phần cấu tạo thành tế bào của nấm & bộ xương ngoài của côn trùng. Nguồn NL dự trữ ở ĐV, nấm. 5/ Dặn dò( 1’): - Về nhà học bài – Trả lời các câu hỏi cuối bài SGK/ trang 32. - Chuẩn bị bài mới: Prôtêin là gì? Cấu trúc & chức năng của prôtêin.